Osmanlı Yenileşme Hareketleri (1703-1876) Ara 8. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Canikli Ali Paşanın, Tedâbirü’l-Gazevât başlıklı eserinde, askeriyeden ilmiyeye, üst düzey devlet görevlilerine ve yiyecekten satın alma işlemlerine kadar pek çok konuda ıslahat tavsiyelerinde bulunduğu padişah aşağıdakilerden hangisidir?
III:Selim, |
III.Osman, |
I.Abdülhamid , |
III:Mustafa, |
I.Mahmut, |
I.Abdülhamid devrinde padişaha bir dizi layiha sunulmuştu. Canikli Ali Pa şa, padişaha sunduğu Tedâbirü’l-Gazevât başlıklı eserinde, askeriyeden ilmiyeye, üst düzey devlet görevlilerine ve yiyecekten satın alma işlemlerine kadar pek çok konuda ıslahat tavsiyelerinde bulunur.
2.Soru
1725 yılında İstanbul Eğrikapı’daki Tekfur Sarayı’nda kurulan fabrika aşağıdakilerden hangisidir?
Çuha fabrikası , |
Hatâyî kumaşı fabrikası, |
Çiçek aşısı fabrikası, |
Çini fabrikası, |
Kağıt fabrikası, |
1725’te İstanbul Eğrikapı’daki Tekfur Sarayı’nda çini “fabrikası” kurulur. Yine İs tanbul’da faal haldeki çuha fabrikasına ilaveten Hatâyî kumaşı üretimi için de bir “fabrika” tesis edilir. Bu dönemde, ayrıca, çiçek aşısının hastalığın tedavisinde kul lanılmakta olduğu da belirtilmelidir.
3.Soru
Aşağıdaki ifadelerden hangisi Esame’yi tanımlamaktadır?
I. Abdülhamid döneminde yeniden açılan matbaada basılan eserlerden bir tanesinin adı dır. |
Yönetim anlayışında değişime ya da yenileşme öngörülen kurumlara dair şahıslar yahut dairelerce hazırlanan raporlardır. |
Yeniçerilere verilen, içerisinde ad, orta bilgisi ve maaş miktarının yazıldığı belge dir. |
Savaş halinde düşman ordusuna akınlar düzenlemek yahut kuşatma altına alınan kalelere girmekle görevli fedailer için kullanılırdı. |
Nizam-ı Cedid reformlarını finanse etmek amacıyla kurulan hazinenin adıdır. |
Yeniçerilere verilen, içerisinde ad, orta bilgisi ve maaş miktarının yazıldığı belgedir.
4.Soru
Asâkir-i Mansure-i Muhammediyye kurulduktan sonra barış döneminde asker olmamalarına rağmen sefer zamanı orduya çağrılan kişilere verilen isim aşağıdakilerden hangisidir?
Asâkir-i Hassa |
Liva |
Müşir |
Asâkir-i Nizamiyye |
Nefîr-i ‘amm |
Asâkir-i Mansure personeli gönüllülük esasına göre istihdam edildi; ancak, ordunun sayıca küçüklüğü savaş zamanlarında Müslüman halka yönelik seferberlik ilânını zorunlu kıldı. 1828-29 Osmanlı-Rus Harbi bunun ilk örneğiydi. Rus ordusunun Osmanlı topraklarına girme riski bulunan Rumeli ve Doğu Anadolu başta olmak üzere ülkenin pek çok yerindeki yerel yöneticilere emirler gönderilerek “12 yaşından 70 yaşına kadar harbe gücü yetip eli silâh tutan bütün Müslüman erkeklerin cihada katılması” istendi. Barış döneminde asker olmamalarına rağmen sefer zamanı orduya çağrılan bu kişilere nefîr- i ‘amm denirdi. Doğru cevap E'dir.
5.Soru
19. yüzyılın ikinci yarısında düzenlenen ve ilk Osmanlı medeni kanunu olarak adlandırılan eser aşağıdakilerden hangisidir?
Tanzimat |
Meşveret |
Saltanat Şurası |
Kanun-ı Esasi |
Mecelle |
1869'da Mecelle denilen ilk Osmanlı medeni kanununun birinci kitabı tamamlandı. Nizamiye mahkemeleri, Hanefi mezhebi esas alınarak hazırlanan İslâm hukukunun “muamelât” kısmına (Mecelle); şer’iye mahkemeleri ise, İslâm hukukunun “münakahat” ve “ukubat”, yani, miras, nafaka, evlenme boşanma konularına bakmaya başladı.
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi III. Selim döneminde yapılan reformlardan biri değildir?
Bazı Avrupa ülkeleri başkentlerinde daimi ikamet elçilikleri kurmak |
İrade-i Cedit hazinesi kurmak |
Mühendishane-i Berri-i Hümayun adlı okulu açmak |
Takvim-i Vekayi adlı resmi gazeteyi açmak |
Yurt dışından askeri uzman çağırmak |
Takvim-i Vekayi adlı resmi gazete 1831'de Padişah II. Mahmut döneminde açıldı.
7.Soru
1869 Maarif-i Umumiyye Nizamnamesi ile yabancı okullar üzerinde denetim kurmayı amaçlayan Osmanlı Devleti, 1886 yılında Maarif Nezareti bünyesinde aşağıdakilerden hangi teftiş birimini kurmuştur?
Meclis-inTedkikat-ı Şer’iye |
Darülfünuni Sultani |
Darülmuallimin-i Sıbyan |
Darülmuallimin-i Rüşdi |
Mekâtib-i Ecnebiyye ve Gayrimüslime Müfettişliği |
Yabancı okulların modern eğitim teknik ve yöntemlerinin Osmanlı ülkesine girmesine katkıları oldu. Zamanla bu okullara giden Müslüman öğrencilerin sayısı arttı. Yabancı okullar tarihi süreç içerisinde özellikle gayrimüslim tebaaya yönelik olarak siyasi ve dini faaliyetlerde bulundular. Osmanlı Devleti, 1869 Maarif-i Umumiyye Nizamnamesi ile yabancı okullar üzerinde denetim kurmayı amaçladı; 1886 yılında Maarif Nezareti bünyesinde Mekâtib-i Ecnebiyye ve Gayrimüslime Müfettişliğini kurdu.
8.Soru
Aşağıdakilerden hangisi yeniçeri ocağının kaldırılmasının doğurduğu bir sonuç değildir?
Osmanlı devletinde politik sistem daha otoriterleşti.
|
Devlet daha fazla merkeziyetçi bir hal aldı.
|
Ruslara karşı askeri denge sağlanmış oldu.
|
Yeniçeri ocağını sembollerinin kullanılması yasaklandı.
|
Halkın savaş, ordu ve devlete karşı bakışı olumsuz yönde değişti. |
Daha sonradan Yeniçeri ocağının kaldırılması değerlendiren Osmanlı vakanüvisleriyle (tarih yazıcıları) dönemin Avrupalı gözlemcilerine göre, Yeniçeri Ocağı’nın kaldırılmasının etkileri askerî alanla sınırlı değildi ve en örgütlü muhalif grup olan yeniçerilerin kaldırılması politik sistemin daha otoriter ve merkeziyetçi bir hal almasına sebep olmuştu. Böylece, devalüasyonlara, yabancılarla yapılan serbest ticaret anlaşmalarına ve yeni vergilere karşı çıkacak organize bir güç kalmamıştı. Yeniçeri Ocağı Osmanlı Devleti’nde halk Müslümanlığının ve savaşçı ruhunun da taşıyıcısıydı. Yüzyıllar içinde askerî açıdan etkinliğini yitirmiş olsa da, askerliğe ve orduya dair gelenek ve değerler ocak bünyesinde korunup yeni nesillere aktarılırdı. Ocağın hükmi şahsiyetiyle sembollerine karşı yürütülen mücadele, başta İstanbul olmak üzere Müslüman ahalinin savaş, ordu ve devlete bakışında büyük bir manevi boşluk doğuracaktı.
9.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Meclis-i Vükelâ’ya ilişkin doğru bir ifade değildir?
Devletin en yüksek yürütme organıdır.
|
Sadrazam başkanlığında toplanır.
|
Üyeleri alınan kararlardan hep birlikte sorumludurlar.
|
Hükümet üyesi olmayanlar deneyimlerinden yararlanılmak üzere üye olarak atanabilirdi.
|
Şeyhülislâm üyelerinden biridir. |
Çağdaş hükümetlerde olduğu gibi üyeler alınan karardan hep birlikte sorumlu değildi; padişah tarafından atanan nazırlar sadece nezaretinin görev alanına giren işlerden sorumluydu.
10.Soru
Osmanlı Devleti'nde askerliğin "vatan borcu" olarak görülmeye ve zorunlu askerliğe geçişin ilk belirtilerinin başladığı dönem aşağıdakilerden hangisidir?
I. Meşrutiyet Dönemi |
II. Meşrutiyet Dönemi |
II. Abdülhamid Dönemi |
Islahat Dönemi |
Tanzimat Dönemi |
Tanzimat Fermanı sonrasında devlete ait topraklar herkes için “vatan” olarak takdim edilmeye başlanır ve askerliğin “vatan borcu” olarak görülmesi de bu süreçte ortaya çıkar.
11.Soru
Çiçek aşısının hastalığın tedavisinde kullanılması hangi sadrazam zamanında olmuştur?
Pargalı Damat İbrahim Paşa |
Nevşehirli Damat İbrahim Paşa |
Veli Mahmut Paşa |
Merzifonlu Kara Mustafa Paşa |
Alemdar Mustafa Paşa |
Çiçek aşısının hastalığın tedavisinde kullanılması Nevşehirli Damat İbrahim Paşa zamanında olmuştur.
12.Soru
Asakir-i Mansure’de barış döneminde asker olmamalarına rağmen sefer zamanı orduya çağrılan kişilere ne denirdi?
Asâkir-i Nizamiyye-i Şâhâne
|
mülazım
|
Asakir-i Hassa
|
Nefîr-i ‘amm
|
Redif |
Barış döneminde asker olmamalarına rağmen sefer zaman› orduya çağrılan bu kişilere nefîr-i ‘amm denirdi.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Osmanlıda kadı yetiştirmek üzere kurulan yeni bir kadı mektebinin ismidir?
Darüşşafaka
|
Darülfünun
|
Mekteb-i Harbiyye
|
Mekteb-i Tıbbiyye
|
Mekteb-i Nüvvab |
19. yüzyılda medreselerin durumu fazla değişmedi. Sıbyan mektepleri düzenlenerek yeni tarz okulların ilk kademesi olarak eğitim sistemindeki yerini aldı. Ayrıca, kadı yetiştirmek üzere yeni bir kadı mektebi Mekteb-i Nüvvab açıldı.
14.Soru
Humbaracı Ahmed Paşa aşağıdakilerden hangi padişahın zamanında sığınma isteği kabul edilmiştir?
III. Ahmed |
I. Mahmud |
II. Osman
|
III. Mustafa |
I. Abdülhamid |
Sığınma isteği I. Mahmud döneminde kabul edilen Humbaracı Ahmed Paşa’nın yaptığı reformlar da bu bağlamda önemlidir.
15.Soru
Osmanlı topraklarında açılan en eski yabancı okul aşağıdakilerden hangisidir?
Fener Rum Okulu |
Heybeliada Papaz Okulu |
Alliance İsraeliti Universel
|
Robert Koleji
|
Saint Benoit |
Osmanlı topraklarında açılan en eski yabancı okul Fransız Katolik Cizvit misyonerlerinin 1583’te İstanbul’da kurdukları Saint Benoit’ti.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi 1843 yılında kurulan beş ordu komutanlığının şehir ve ordu eşleştirmesi doğru değildir?
Hassa Ordusu/İstanbul |
Rumeli Ordusu/Edirne |
Dersaadet Ordusu/İstanbul |
Anadolu Ordusu/Harput |
Arabistan Ordusu/Şam |
Daha önce Asâkir- i Mansure ve Asâkir- i Hassa olarak ikiye ayrılmış olan ordu, 1843 yılında cografi bölgeler esas alınarak beş ordu komutanlığ şeklinde yeniden teşkilatlandırıldı.Bu beş ordunun ve merkez karargâhlarının bulunacağı şehirler
şu şekildeydi: Hassa Ordusu, İstanbul; Dersaadet Ordusu, İstanbul; Rumeli Ordusu, Manastır; Anadolu Ordusu, Harput (sonradan Erzincan) ve Arabistan Ordusu, Şam.
17.Soru
Dünya askerî tarihinde her erkek yurttaşın askerlik hizmetiyle mükellef tutulmasına dayanan zorunlu askerlik ilk kez hangi ülkede uygulandı?
Fransa
|
Osmanlı devleti
|
İngiltere
|
Almanya
|
Rusya |
Dünya askerî tarihinde her erkek yurttaşın askerlik hizmetiyle mükellef tutulmasına dayanan zorunlu askerlik ilk kez Fransa’da 1793’te ortaya çıktı.
18.Soru
Selimiye Camii Vakası, II. Edirne Olayı ve Kabakçı isyanı diye meşhur olan Vakayı Selimiyye gibi birbirini takip eden üç büyük sonucunda saltanatı sona eren Osmanlı padişahı aşağıdakilerden hangisidir?
II.Osman, |
I.Mahmut, |
I.Abdülhamit, |
III.Mustafa, |
III.Selim, |
Nizamı Cedid hareketi ve III. Selim’in saltanatı, 1805 Selimiye Camii Vakası, 1806 II. Edirne Olayı ve 1807 Kabakçı isyanı diye meşhur olan Vakayı Selimiyye gibi birbirini takip eden üç büyük hadisenin ortaya çıkardığı karmaşık bir muhalefet süreci neticesinde sona erdi.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi gayrimüslim cemaatler tarafından açılan okullar hakkında doğru bir bilgi değildir?
Gayrimüslim okullarına 1856 Islahat fermanı ile izin verilmiştir.
|
Her cemaat kendi okulunu açma iznine sahiptir
|
Bu okullar ile ilgili kurallar Maarif-i Umumiyye Nizamnamesi ile düzenlenmiştir.
|
Maarif Nezaretine bağlı olarak faaliyet göstermekteydiler.
|
Ders müfredatı konusunda her hangi bir kısıtlama mevcut değildi. |
1856 Islahat Fermanı, gayrimüslimlerin askeri ve sivil okullara kabul edilmelerine imkân tanıdı. İsteyen her cemaat farklı alanlarda okullar açabilirdi. Nitekim, aynı yıl içerisinde, 5 Eylül 1856’da gayrimüslimlerden Hendesehane, Mühendishanelerle Harbiye’ye onar öğrenci alınması için talimat verildi. 3 Ocak 1864’te de gayrimüslim çocukların sivil ve askeri okullara alınması ve 16 öğrencinin de Paris’teki Mekteb-i Osmani’ye gönderilmesi istendi. Bu okullarla ilgili kuralları da düzenleyen 1869 Maarif-i Umumiyye Nizamnamesi, Mekatib-i Hususiyye olarak tanımladığı bu okulların Maarif Nezareti’ne bağlanıp masraflarının kendi cemaatlerince karşılanmasını, ders müfredatlarının genel ahlâka ve devletin politikalarına aykırı olmamasını ve eğitim dilinin ise kendi cemaat dili olmasını öngörüyordu.
20.Soru
III. Ahmet hangi yıl tahta geçmiştir?
1693 |
1703 |
1730 |
1743 |
1735 |
1703’te meydana gelen isyan ile tahta geçen III. Ahmed, 1730’da yine bir isyan sonucunda tahttan çekildi.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ