Osmanlı Yenileşme Hareketleri (1703-1876) Final 16. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Nizam-ı Cedit adıyla gerçekleştirilen reform çalışmaları hangi padişah zamanında gerçekleştirilmiştir?
III. Mustafa |
III.Selim |
II. Mahmud |
Sultan Abdulmecid |
Sultan Abdülaziz |
1789’da tahta çıkan III. Selim, Avusturya ve Rusya ile imzalanan antlaşmalarla sağlanan barış ortamından da yararlanarak Nizam-ı Cedit adıyla kapsamlı bir reform programını yürürlüğe koymuştur.
2.Soru
Osmanlı İmparatorluğunda 1872’den itibaren halkı eğitmek ve genel kültür düzeyini yükseltmek amacıyla ansiklopedik yazıların yayımlandığı dergiler çıkarılmaya başlandı. Aşağıda yer alan dergi eşleştirmeleri hangisi bu dergi sınıfını içermektedir?
Muhbir ve Mir’at
|
Mecmua-yı Fünun ve Diyojen
|
Dağarcık ve Mir’at
|
El-Cevâib ve Muhbir
|
Dağarcık- ve Mecmuâ-yı Fünun
|
1872’de devlet desteğiyle ve Ahmet Mithat Efendi’nin yönetiminde yayınlanmaya başlayan Dağarcık’la süreli yayınlarda geniş kitlelere yönelim başladı. Dağarcık ve Mecmuâ-yı Fünun gibi dergiler halkı eğitmek ve genel kültür düzeyini yükseltmek amacıyla ansiklopedik yazılar yayımladı.
3.Soru
Nizam’ı Cedid adı verilen büyük reform programını hangi yıl sona ermiştir?
1774
|
1789
|
1797
|
1807
|
1808 |
25 Mayıs 1807’de çıkan ve Nizam-ı Cedid’e esas darbeyi indiren isyanda
4.Soru
Osmanlı Bankası aşağıdakilerden hangisine devredilmiştir?
Dersaadet Bankası |
Türkistan Bankası |
Bank-ı Osmani-i Şâhâne |
Şark İngiliz Bankası |
Ottoman Bank |
Osmanlı Bankası, bütün mal varlığı ve şubeleriyle birlikte 4 Şubat 1863’te kurulan Bank-ı Osmanî-i Şâhâne’ye devredildi.
5.Soru
Darü’t-Tıbâati’l-Âmire matbaası kim tarafından kurulmuştur?
İbrahim Müteferrika |
Humbaracı Ahmet Paşa |
Kaymak Mustafa Paşa |
Feyzullah Efendi |
III. Ahmet |
Darü’t-Tıbâati’l-Âmire adlı matbaa 1727 yılında, Macar mühtedisi İbrahim Müteferrika tarafından Mismari Şücâ Mahallesi’ndeki evinde kurulmuştur.
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi yurt gezilerinde halkı muhatap alan, onların sorunlarını dinleyen ve sıradan insanlarla yemek yiyen padişahtır?
II. Fatih |
II. Murad |
II. Selim |
II. Mustafa |
II. Mahmud |
Osmanlı Padişahları 17. yüzyıla kadar sefere gidiş-dönüşlerinde, av gezilerinde, merasimlerde, cuma selâmlıklarında ve Ramazan ayına mahsus bir takım dini ziyaretlerde uzaktan da olsa halka görünür; kıyafet değiştirip (tebdil-i kıyafet) teftiş amaçlı geziler yaparak başkentte işlerin aksamadan yürümesini sağlamaya çalışırlardı. Ancak yurt gezilerini sembolik bir temas olmaktan çıkaran şey, halkı muhatap alma gibi yeni ve farklı bir uygulamanın aracı olmasıydı. II. Mahmud’un bu gezilerde çarşı pazar dolaşarak müslim-gayrimüslim ayrımı yapmadan halkın şikâyetlerini dinlemesi, bahşişler dağıtması ve sıradan insanlarla yemek yemesi, önceki dönemlere ait padişah algısıyla yan yana dahi getirilemeyecek uygulamalardı. Doğru cevap E'dir.
7.Soru
Abdülmecit’in Padişah olarak ilk yurt gezilerine katılmasındaki amaç aşağıdakilerden hangisidir?
Toplumun nabzını tutmak
|
Tanzimat’ı halka anlatmak
|
İsyanların sebebini anlamak
|
Halka moral vermek
|
Askeri hazırlıkları denetlemek |
İdareciler açısından özellikle başkentte toplumun nabzının tutulması, saltanat ve istikrarın devamı için son derece önemliydi. Asılsız söylenti ve kalabalığın, bugünkünden daha tehlikeli olduğu dönemlerde iktidarın kamuoyunu takip etmesi, tercihten ziyade bir zorunluluktu. Çünkü genel rahatsızlığın yarattığı potansiyelden yararlanarak büyük isyanlar başlatıldığı ve sonuçta iktidarın kanlı bir biçimde alaşağı edildiği defalarca tecrübe edilmişti.
8.Soru
Devletin Yeniçeri Ocağı’nı kaldırıp Asakir-i Mansure ordusunu kurmasından sonra hazineye gelir temin etmek üzere kereste, kömür, palamut, afyon, hububat gibi bazı maddelerin ticaretini bizzat yapmak üzere piyasaya girmesi ve müdahalesi anlamında kullanılan tabir aşağıdakilerden hangisidir?
Yed-i Vahid
|
Mağşuş sikke
|
Tağşiş
|
Kaime
|
Sarraflık |
Yed-i Vahid: Devletin Yeniçeri Ocağı’nı kaldırıp Asakir-i Mansure ordusunu kurmasından sonra hazineye gelir temin etmek üzere kereste, kömür, palamut, afyon, hububat gibi bazı maddelerin ticaretini bizzat yapmak üzere piyasaya girmesi ve müdahalesi anlamında kullanılan bir tabirdir.
9.Soru
I . 1862 Ceride-i Havadis
II . 1840 Tasvir-i Efkâr
III . 1860 Tercüman-ı Ahvâl
IV. 1831 Takvim-i Vekayi
Yukarıda Osmanlı Devleti’nde Yenileşme Hareketleri (1703-1876) kapsamında basın yayın alanında ki gelişmeler verilmiştir. Bu verilenlerle ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
I ve II |
II ve III |
II ve IV |
III ve IV |
Yalnız IV |
Doğru cevap D olacaktır. Sayfa 159 da Basın-Yayın bölümünde “ 1 Kasım 1831’den itibaren Takvim-i Vekayi adıyla resmi bir gazete çıkarmaya başladı ve bunu, devlet destekli yarı resmi Ceride-i Havadis (1840), Tercüman-ı Ahvâl (1860), Tasvir-i Efkâr (1862) ve Muhbir (1867) gibi gazetelerin yayımı izledi." şeklinde açıklanmaktadır.
10.Soru
Osmanlıda ki Toplumsal Yapı ve Değişim gelişmeleri bakımından aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
1855’ten itibaren madencilik alanındaki gelişmelere paralel olarak toplum yapısında yeni bir sosyal katman olarak işçiler ortaya çıktı. |
1872-76 yılları arasında işçiler arasında sınıf bilincinin oluşmasıyla , Osmanlı sosyal ve ekonomik yaşamını etkileyen “tatil-i eşgâl”, yani grev ortaya çıktı. |
Memur kadrosu ve yetişmiş insan gücü için orta öğretim düzeyindeki Mekteb-i Maarif-i Adliyye ve Mekteb-i Ulum-i Edebiyye, daha sonra da rüştiyeler açıldı. |
Yenileşme Hareketleri kapsamında ki dönemde yapılan kılık-kıyafet düzenlemesi, ilmiye sınıfı ile sınırlı tutuldu; askeri ve mülki erkânlar bu düzenlemenin dışında bırakıldı. |
II. Mahmud Kadınlarla ilgili “ Yaşmaksız, feracesiz, frapan, canlı renkli ve vücut hatlarını belli eden kıyafetlerle sokaklarda ve mesire yerlerinde dolaşmamaları” yönünde emirler vermiştir. |
Doğru cevap D olacaktır. Sayfa 161 de Kılık Kıyafeti Devlet Eliyle Düzenleme konu başlığındaki açıklamalara tekrar bakılması durumunda :“ memurlara geleneksel kıyafet yerine ceket, pantolon ve fes giyme zorunluluğu getirildi; ardından özlük hakları, çalışma saatleri ve tatil günleriyle ilgili de bir takım düzenlemeler yapıldı. Bu dönemde yapılan kılık-kıyafet düzenlemesi, askeri ve mülki erkânla sınırlı tutuldu; ilmiye sınıfı bu düzenlemenin dışında bırakıldı. “ şeklinde açıklanmaktadır.
11.Soru
Osmanlı Devletinde kurulan Ticaret Mahkemesi (Ticaret Meclisi) hangi davalara bakardı?
Müslümanlar arası ticari anlaşmazlıklara, |
Gayr-i Müslümlerin ticari anlaşmazlıklarına, |
Devletin diğer devletler ile olan ticari sözleşme ve anlaşmazlıklarına, |
Osmanlı ve yabancı uyruklu tüccarlar arasındaki anlaşmazlıklara, |
Hertürlü ticari anlaşmazlıklara, |
Ardından Osmanlı ve yabancı uyruklu tüccarlar arasındaki anlaşmazlık lara bakmakla görevli Ticaret Mahkemesi (Ticaret Meclisi) oluşturuldu. Ticari davalar görülürken Avrupa ve Hayriyye tüccar temsilcileri de mahkemede hazır bulunurdu. Mahkeme kararlarının temyiz edilemez oluşu uygulamada Müslüman tüccarları zarara uğrattı; zira, davalar, kendilerini avukat aracılığıyla savunan ya bancılar lehinde sonuçlanmakta ve gayrimüslim Osmanlı tüccarları ise, yabancı uyruğuna girerek durumlarını kurtarmaktaydı.
12.Soru
Nizam-ı Cedit reformlarının finanse edilmesi için aşağıdakilerden hangisi kurulmuştur?
Askeri Şura
|
İrad-ı Cedit Hazinesi
|
Tekalif-i Harbiye İdaresi
|
Maliye Nezareti
|
Meclis-i Âli İktisat |
Nizam-ı Cedit reformlarının finanse etmek amacıyla İrad-ı Cedit Hazinesi kuruldu. Bazı gelirler yeni hazineye tahsis edildi. Hazine gelirlerinin 100 milyon kuruşa (200 bin kese) ulaşdığı tahmin edilmektedir. (Konu: III. Selim (1789-1807) ve Nizam-ı Cedit, s. 12).
13.Soru
Bir kentte asli unsurun dışındaki küçük grupların dış dünyaya olabildiğince kapalı olarak yerleştiği kenar mahalleler için aşağıdaki kavramlardan hangisi kullanılmaktadır?
Getto
|
Zâtülhareke
|
Hıdiv
|
Daire-i Adliyye
|
Daire-i Faside
|
Getto: Bir kentte asli unsurun dışındaki küçük grupların dış dünyaya olabildiğince kapalı olarak yerleştiği kenar mahalleler için kullanılır. İlk önce Ortaçağ’da Venedik’te Yahudilerin zorunlu olarak iskân edildiği mahalle bu isimle anılmış; daha sonra tüm Yahudi mahallelerinin genel adı olmuştur.
14.Soru
19.yüzyılda yerli sermayeyi, iktisadi yapıyı, şirketlerin gelişimini ve devletin bir iktisadi siyaset belirlenmesini engelleyici bir konum kazananve yabancı devletlerin ülkenin iç işlerine karışmak için kullandıkları bir araca dönüşen en önemli faktör aşağıdakilerden hangisidir?
Ekonominin gelişmemesi, |
Kapitülasyonlar, |
Teknolojinin olmaması, |
Gelişmelere ayak uyduramama, |
Yöneticilerin yetersizliği, |
Böylece yabancı tüccar iç ticarete girip büyük kazançlar elde ettiği gibi, kapitülasyonlara dayanarak devle tin denetimini, hukukunu ve kendilerini vergilendirmesini reddetti; bu durumda vergi veren ve devletin denetimine tabi olan yerli girişimcilerin yabancılarla reka bet imkânı ortadan kalktı. Bu yetmiyormuş gibi, yabancı devletlerin İstanbul’daki sefirleri, yine kapitülasyonları gerekçe göstererek ülkede ileriye dönük atılan her adımı ve her türlü iktisadi girişimi engellemeye çalıştılar. 19.yüzyılda yerli sermayeyi, iktisadi yapıyı, şirketlerin gelişimini ve devletin bir iktisadi siyaset belirlenmesini engelleyici bir konum kazanan kapitülasyonlar,yabancı devletlerin ülkenin iç işlerine karışmak için kullandıkları bir araca dönüştü.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi 1869 tarihli Osmanlı uyruğundan çıkmayı hükümetin iznine bağlayan ve Müslüman olsun gayrimüslim olsun Osmanlı ülkesinde yaşayan herkesi “Osmanlı” olarak kabul eden yasal düzenlemedir?
Matbuat Nizamnamesi |
Ceza Kanunu |
Kanun-i Cedi |
Tabiiyyet-i Osmaniyye Kanunu |
Men-i İrtikâb Kanunnamesi |
1869 tarihli Osmanlı uyruğundan çıkmayı hükümetin iznine bağlayan ve Müslüman olsun gayrimüslim olsun Osmanlı ülkesinde yaşayan herkesi “Osmanlı” olarak kabul eden yasal düzenleme Tabiiyyet-i Osmaniyye Kanunudur.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi 19. yüzyıl Osmanlısında Levanten sarrafların fonksiyonları arasında değildir?
Para ticareti
|
Para nakli
|
Para Muhafazası
|
Gayrimenkul alım-satımı
|
Değerli madde ihracatı |
Çözüm: Osmanlı piyasasında değişik isim ve ayarda yerli ve yabancı paraların piyasada bulunması, para alıp satmayı meslek haline getiren aracı bir grup olan sarrafları ortaya çıkardı. Genellikle Rum, Yahudi, Ermeni ve Venedik ve Cenevizli tüccarların yerli gayrimüslimlerle evlenmeleri neticesinde ortaya çıkan Levantenlerden olan sarraflar İstanbul’da ve ticaretin geliştiği taşra şehirlerinde faaliyet gösterir; para ticareti, nakli ve muhafazası, gayrimenkul alım-satımı, 1760’lardan itibaren de kısa vadeli borçlarla hazineyi finanse etme gibi görevleri yerine getirir; padişah beratıyla atanır ve iş yerleri Galata’da olduğu için de Galata sarrafı/bankeri olarak nitelendirilirlerdi. Padişah, valide sultan ve önemli devlet adamlarının finans işlerini yürüten ve paralarını faizle çalıştıran birer sarrafı vardı.
17.Soru
Ticaret Kanunnamesi hangi ülkenin ticaret kanunun bazı kısımlarının tercüme edilmesiyle oluşturulmuştur?
İsviçre |
Fransa |
İngiltere |
Almanya |
Hollanda |
1807 tarihli Fransız Ticaret Kanunu’nun birinci ve ikinci kısımlarının tercümesiyle Ticaret Kanunnamesi oluşturulmuştur. Doğru cevap B'dir.
18.Soru
Topkapı Sarayı’nın bahçesinde Gülhane meydanında Tanzimat Fermanını okuyan Hariciye Nazırı aşağıdakilerden hangisiydi?
Sadık Rıfat Paşa
|
Âli Paşa |
Fuat Paşa |
Midhat Paşa |
Mustafa Reşid Paşa |
Hariciye Nazırı Mustafa Reşid Paşa, 3 Kasım 1839’da Topkapı Sarayı’nın bahçesindeki Gülhane meydanında, vükelâ, rical, ulema, Rum ve Ermeni patrikleri, hahambaşı, esnaf temsilcileri, sefirler ve diğer davetlilerin huzurunda Tanzimat Fermanı’nı okudu. Sultan Abdülmecid töreni Gülhane Köşkü’nden izledi.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Islah-ı Sanayi Komisyonu kararlarından biri değildir?
Şirketlere ücretsiz arsa verilmesi |
Üye şirketlerin iç pazarda rekabet gücünün arttırılması |
Şirket sermayelerinin hisse senedi çıkarılarak toplanması |
Avrupa’dan getirtilen makinelerden vergi alınmaması |
Komisyonun şirket mallarını kalite yönünden denetlemesi |
Islah-ı Sanayi Komisyonu’nda şirket sermayelerinin hisse senedi çıkarılarak toplanması, Avrupa’dan getirtilen makinelerden vergi alınmaması, şirketlere ücretsiz arsa verilmesi, devletin ihtiyacı olan ürünleri bu şirketlerden satın alması ve komisyonun şirket mallarını kalite yönünden de denetlemesi kararlaştırıldı. Doğru cevap B'dir.
20.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Avusturya ve Rusya ile imzalanan antlaşmalarla sağlanan barış ortamından da yararlanarak Nizam-ı Cedit adıyla kapsamlı bir reform programını yürürlüğe koymuştur?
II. Mahmud |
Sultan Abdülmecid |
III. Selim |
Sultan Abdülaziz |
Alemdar Mustafa Paşa |
1789’da tahta çıkan III. Selim, bu durum karşısında Avusturya ve Rusya ile imzalanan antlaşmalarla sağlanan barış ortamından da yararlanarak Nizam-ı Cedit adıyla kapsamlı bir reform programını yürürlüğe koydu.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ