Osmanlı Yenileşme Hareketleri (1703-1876) Final 7. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
1826’da Osmanlı’da yeni kurulan orduda en üst komutan için hangi isim kullanılıyordu?
Kolağası
|
Mirliva
|
Müşir
|
Serasker
|
Miralay |
Kısa sürede hazırlanan Asâkir-i Mansure Kanunnamesi ile ordunun hiyerarşisi belirlendi. En üst komutanı serasker oldu.
2.Soru
Osmanlıda Toplumsal Yapı ve Değişim kapsamında yapılan yeniliklerle ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisi doğru bilgidir?
|
Sultan Abdülmecid devrinde Ekim 1840’ta Posta Nezareti kuruldu. |
1859’dan itibaren denizyolu ve ardından da demiryoluyla posta ve eşyalar, nakledilmeye başlandı. |
Osmanlı ülkesindeki ilk telgraf denemesi 9 Ağustos 1847’de sarayda yapıldı. |
İlk telgrafhane, Beyoğlu’nda Galata Telgrafhanesi adıyla kuruldu. |
Doğru cevap A olacaktır. Sayfa 169 da Gündelik Yaşamda Yeni Mekânlar ve Alışkanlıklar konu başlığındaki açıklamalara tekrar bakılması durumunda “ Tiyatro, pandomim, opera ve operet gibi Batılı modern sahne sanatlarına sadece halk değil, saray da ilgi gösterirdi; Sultan Abdülmecid devrinde Ocak 1859’da perdelerini açan Dolmabahçe Sarayı Tiyatrosu, bu ilginin somut bir göstergesiydi “ şeklinde ilk paragrafta açıklanmaktadır.
3.Soru
Aşağıdakilerden hangisi İngilizler yapılan Balta limanı anlaşmasının şartları arasında yer almaz?
Anlaşma öncesi İngilizlere sağlanan imtiyazların devam etmesi
|
Diğer devletlere sağlanan imtiyazların aynısının İngilizlere sağlanması.
|
Yabancı tüccarlar için geçerli olan ihraç yasaklarının kaldırılması.
|
İhracatı denetleyen uluslararası bir komisyonun kurulması
|
İngiliz tüccarların anlaşmaya ters uygulamalardan doğan zararların karşılanması |
Daha önceki anlaşmalarla tanınıp Balta limanı anlaşmasıyla kaldırılmayan imtiyazların yürürlüğünün devam etmesi, diğer devletlere verilmiş veya verilecek hakların İngilizler için de geçerli olması, ihraç yasaklarının kaldırılıp yabancı tüccarların istediği maddeyi ihraç edebilmesi, yed-i vahid usulünün kaldırılması, bu şartlara aykırı hareket eden Osmanlı memurlarının cezalandırılması ve İngiliz tüccarının bundan zarar görmesi durumunda ziyanının karşılanması, Boğazlar’dan geçecek gemilere “izn-i sefine” denilen gemi geçiş izinlerinin geciktirilmeksizin verilmesi, İngiliz tüccarının Osmanlı mallarını alıp satma ve en imtiyazlı Osmanlı tüccarı kadar vergi verme hakkına kavuşması ve anlaşmanın yedi yıl süreyle geçerli olması şartları onaylanmış oldu.
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Tercüman-ı Ahval ile ilgili doğru bir ifade değildir?
Bir Osmanlı vatandaşının çıkarmış olduğu ilk özel gazetedir.
|
Batılılaşma odaklı yayınlarıyla dikkatleri üzerine çeken bir yayın organıdır.
|
Devletten mali destek almadan yayın hayatına başlamıştır.
|
Türk basınında imzalı başyazı geleneğini başlatan bir yayın organıdır.
|
Muhalif kalemlerin yetiştiği bir mektep niteliğindeydi. |
Bir Osmanlı vatandaşının çıkardığı ilk özel gazete olan Tercüman-ı Ahval, devletten mali destek almayan gerçek bir gazeteye doğru atılan ilk adımdı; ancak, daha sonra bu çizgiyi koruyamayacaktı. Âgâh Efendi’nin çıkardığı bu gazetenin ilk sayısı 22 Ekim 1860’da çıktı. Başyazarı olan İbrahim Şinasi, aynı zamanda gazetenin yayın ilkelerini ve karakterini belirleyen isimdi. Türk basınında imzalı başyazı geleneğini başlatan Tercüman-ı Ahval’in dili sade ve habercilik anlayışı liberaldi. Zamanla günlük olarak çıkartılan gazete, düşünce özgürlüğü, fikri tartışmalar, hantal bürokrasi, eğitim alanındaki sorunlar ve ekonomik sıkıntılar gibi gerçek gündeme dair yazılara yer verdi; başta Şinasi olmak üzere o dönemin iktidarlarından memnun olmayan ve daha sonra Yeni Osmanlılar şeklinde adlandırılacak olan muhalif kalemlerin yetiştiği bir mektep oldu.
5.Soru
Mayıs 1861’de Tercüman-ı Ahval’in bir ay süreyle kapatılmasına yol açan Ziya Bey’in yayınları aşağıda yer alan hangi konu üzerinedir?
Düşünce özgürlüğü
|
Fikri tartışmalar
|
Hantal bürokrasi
|
Eğitim alanındaki sorunlar
|
Ekonomik sıkıntılar |
Ziya Bey’in eğitim sistemiyle ilgili eleştirel yazısı üzerine, Mayıs 1861’de Türk basınında ilk kez bir gazete bir ay süreyle Tercüman-ı Ahval kapatılmıştır.
6.Soru
III. Selim’in Osmanlı’nın etrafındaki dünya ile münasebeti açısından en önemli girişimi, aşağıdakilerden hangisidir?
Avrupaya tahsil için öğrenci göndermesi, |
Avrupa ülkeleri ile çeşitli ticari antlaşmalar yapması, |
Avrupadan çok sayıda yenilik yapmak için uzmanlar getirmesi, |
Avrupa devletlerinin başkentlerinde daimi ikamet elçiliklerini kurması, |
Yeniliklere karşı çıkan Yeniçeri ordusunu baskı altına alması, |
III. Selim’in Osmanlı’nın etrafındaki dünya ile münasebeti açısından belki de en önemli girişimi, 1793’te Londra ve 1797’de Paris, Viyana ve Berlin’de daimi ikamet elçiliklerini kurmasıydı. Bu elçiliklerle, Osmanlı yerli unsurlarının Avrupa dilleri ve kültürlerine vakıf olması; hızlı ve güvenilir bilgi akışının sağlanmasıyla da Osmanlı dış siyasetinin etkin bir biçimde yürütülmesi amaçlanmıştı.
7.Soru
- yüzyılda kışlalar, adalet sarayları, tren garları ve hükümet binaları hangi mekânların yerini almaya başlamıştır?
Çarşı-pazarlar
|
Selâtin camileri
|
Yeniçeri ocakları
|
Gettolar
|
Ticaret merkezleri
|
Klasik Osmanlı kentlerinin prestij yapıları olan selâtin camilerin yerini, 19. yüzyılda değişen ihtiyaçlarla siyasi ve idari öncelikler nedeniyle, dünyevi mekânlar olan kışlalar, adalet sarayları, tren garları ve hükümet binaları almaya başladı.
8.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Nizam’ı Cedid adı verilen büyük reform programını devreye sokmuştur?
III. Selim
|
III. Mustafa
|
III. Ahmed
|
III. Osman
|
III. Murat |
1789’da tahta geçmeden önceki kafes yıllarında topçulukla ilgili bir risale kaleme aldığı bilinen III. Selim, Nizam’ı Cedid adı verilen büyük reform programını 1792’de devreye sokmuş; Nizam-ı Cedid programı kapsamında toplam 22 layiha sunulmuştu.
9.Soru
Osmanlı topraklarında açılan en eski yabancı okul aşağıdakilerden hangisidir?
Fener Rum Okulu |
Heybeliada Papaz Okulu |
Alliance İsraeliti Universel |
Robert Koleji |
Saint Benoit |
Osmanlı topraklarında açılan en eski yabancı okul Fransız Katolik Cizvit misyonerlerinin 1583’te İstanbul’da kurdukları Saint Benoit’ti.
10.Soru
Osmanlıda ilk matbaa kimler tarafından kurulmuştur?
Rumlar |
Fransızlar |
Ermeniler |
Yahudiler |
İspanyollar |
Johannes Gutenberg’in 1450’li yılların hemen başında matbaayı icadının üzerinden elli yıl geçmeden, bu yeni teknik Osmanlı topraklarına gelmişti. Osmanlı sınırları içinde ilk matbaa, İspanya’dan sürülen Yahudi mülteciler tarafından 1493 yılında kuruldu; daha sonra 1567’de Ermeniler ve 1627’den itibaren de Rumlar tarafından kullanıldı. İlk Türk matbaası ise İbrahim Müteferrika’nın çabaları neticesinde 1727 yılında kuruldu. Doğru cevap D’dir.
11.Soru
Islahat Fermanı öncelikle nerede uygulanmıştır?
Topçu Ocağı
|
Tulumbacı Ocağı
|
Hüdavendigâr sancağı
|
Humbaracı Ocağı
|
Yeniçeri Ocağı |
Bâbıâli’de Sami Paşa, Mümtaz Efendi, Suphi Bey ve Ahmed Refik Bey’den oluşan bir komisyon kuruldu ve fermanın maddelerinin uygulanmasına öncelikle Hüdavendigâr sancağından başlanmasına karar verildi.
12.Soru
Osmanlı-Fransız münasebetlerini güçlendirmek üzere padişah III. Ahmed tarafından Paris’e gönderilen kişi aşağıdakilerden hangisidir?
Çivizade Mehmed Efendi |
Feyzullah Efendi |
Nevşehirli Damad İbrahim Paşa |
Yirmisekiz Mehmed Çelebi |
Yenişehirli Abdullah Efendi |
Yirmisekiz Mehmed Çelebi, padişahın Kudüs’teki Kutsal Lahit Kilisesi’ni (Saint- Sépulcre) onarmaları için Fransızlara izin verdiğini bildirmek, Fransa’ya verilmiş olan kapitülasyonların yenilenmesi konusunu görüşmek, Osmanlı yönetimini Fransız siyasetinden haberdar etmek ve Osmanlı- Fransız münasebetlerini güçlendirmek üzere Paris’e gönderilmiştir. Doğru cevap D'dir.
13.Soru
I. Kanunlara aykırı davranan nazırları yargılama yetkisine sahipti II. Yürütme ve yasama yetkilerini bünyesinde toplamış bir meclisti III. Kararların uygulanmasında gördüğü hataları Meclis-i Vükelâ’ya ihtar veya dava edebilirdi IV. Meclis-i Tanzimat bürokratları arasındaki rekabet ve mücadeleden doğmuştur Meclis-i Tanzimat ile ilgili yukarıdaki ifadelerden hangileri doğrudur?
Yalnız I |
I ve II |
I, II ve III |
I, III ve IV |
II, III ve IV |
26 Eylül 1854’te Meclis- i Tanzimat kuruldu ve meclisin yargı ve yasama olarak belirlenmiş iki temel faaliyet alanından birisi olan yasama görevi, yeni meclisçe üstlenildi.Meclis-i Tanzimat’a gelince; aslında bu meclis Tanzimat bürokratları arasındaki rekabet ve mücadeleden doğdu. Sultan Abdülmecid, Tanzimat’ın esaslarının bir dereceye kadar gerçekleşmesine rağmen ayrıntılarda başarılı olunamamasının rüşvetten kaynaklandığını belirterek bu konuda çalışmalar yapmak üzere bir meclisin kurulmasını emretti. Kararların uygulanmasında gördüğü hataları Meclis-i Vükelâ’ya ihtar veya dava edebilirdi. Bu husus önemlidir; çünkü Osmanlı idari sisteminde yasama organının yürütmeyi (hükümet) denetlemesine önceki dönemlerde rastlanmaz. Meclis- i Vükelâ, meclisi hazırladığı kanun taslaklarını reddedebilir veya değiştirebilirdi; buna karşılık Meclis- i Tanzimat da, kanunlara aykırı davranan nazırları yargılayabilirdi. Yasama ve yürütme ilk defa bu kadar kesin hatlarıyla birbirinden ayrıldı. Meclis, şahısların düzenlediği kanun ve tüzük taslaklarını da değerlendirebilirdi. Doğru cevap D'dir.
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisi mesleki eğitim veren mekteplerden biridir?
Ziraat Mektebi
|
Orman ve Maadin Mektebi |
Mekteb-i Mülkiyye |
Sanayi Mektepleri
|
Hepsi |
İstanbul’da açılan basma fabrikası için işlenecek iyi cins pamuğa ve bunu işleyecek kalifiye elemanlara ihtiyaç vardı. İstanbul’da Ayamama Çiftliği’nde bu amaçla örnek bir tarım eğitim çiftliği kuruldu. 1847 yılında bu esas üzerine vekillenen Ziraat Mektebi, ertesi yıl 50 öğrenciyle eğitime başladı. Maadin Mektebi 5 Ocak 1874 tarihinde eğitime başladı. 1880’de Orman Mektebi ile Maadin Mektebi birleştirilerek Orman ve Maadin Mektebi adını aldı. Uygun bürokratları yetiştirmek ve özellikle de kaymakamlık ve müdürlük gibi görevlerde istihdam etmek amacıyla oluşturulan Mekteb-i Mülkiyye, 28 Ocak 1859 tarihinde eğitime başladı. Mekteb-i Sanayi, bunun üzerine gerekli hazırlıklar tamamlandıktan sonra 1865’te eğitime başladı. Mektebin yatılı kısmında 13 yaşından küçük yaklaşık 500; gündüzlü bölümünde ise yaşları 30’u geçmemiş yaklaşık 200 öğrenci vardı. Eğitim süresi beş yıldı. Bu okul daha sonra Mekteb-i Sanayi-i Şâhâne ve Ulum-ı Âliyye adını aldı. 1868’de ise askerlerin çamaşır ihtiyacını karşılamak amacıyla bir Kız Sanayi Mektebi açıldı.
15.Soru
Matbaa Osmanlı topraklarında ilk kez hangi tarihte kullanılmaya başlanmıştır?
1453 |
1493 |
1567 |
1627 |
1729 |
Osmanlı sınırları içinde ilk matbaa, İspanya’dan sürülen Yahudi mülteciler tarafından 1493 yılında kuruldu; daha sonra 1567’de Ermeniler ve 1627’den itibaren de Rumlar tarafından kullanıldı. Doğru yanıt “B” şıkkıdır.
16.Soru
- yüzyıl boyunca Avrupa’da monarşik yönetimlere başkaldıran, hukuk ve millet iradesinin üstünlüğünü savunan devrimcileri tanımlamak için kullanılan ifade aşağıdakilerden hangisidir?
Jeunes
|
Courrier
|
İberté
|
Orient
|
Carbonarie |
Jön (Jeunes) tabiri 19. yüzyıl boyunca Avrupa’da monarşik yönetimlere başkaldıran, hukuk ve millet iradesinin üstünlüğünü savunan devrimcileri tanımlamak için kullanılırdı.
17.Soru
II. Mahmud’un reform ve merkeziyetçilik politikalarına hizmet etmek ve devletin sesi olmak gibi iki önemli siyasi ve toplumsal işleve de sahip olan gazete aşağıdakilerden hangisidir?
Takvim-i Vekayi
|
Ceride-i Havadis
|
Rûzname-i Ceride-i Havadis
|
Tercüman-ı Ahval,
|
Tasvir-i Efkâr |
II. Mahmud’un reform ve merkeziyetçilik politikalarına hizmet etmek ve devletin sesi olmak gibi iki önemli siyasi ve toplumsal işleve de sahip olan Takvim-i Vekayi, düzenli olmasa da 1922’ye kadar yayınını sürdürdü.
18.Soru
Yeniçeri ocakları hangi Osmanlı padişahı tarafından kaldırılmıştır?
II. Mahmut |
III. Selim |
IV. Mustafa |
Sultan Abdülmecid |
Sultan Abdülaziz |
Yeniçeriler 14 Haziran 1826 akşamı son kez ayaklandılar. O sırada şehir merkezinde olmayan II. Mahmud ve çevresi bu kez hazırlıklıydı. Ertesi gün yapılan acil toplantıdan ayaklanmanın bastırılarak ocağın kaldırılması kararı çıktı.
19.Soru
Osmanlı idari ve sosyal düzeninin felsefi temelleri, daire-i adliyye, yani adalet dairesi veya hakkaniyet çemberi şeklinde adlandırılmıştır. Aşağıdakilerden hangisi bu çemberi oluşturan özelliklerden biri değildir?
Dünya barışı, ancak adaletle sağlanabilir |
Devletin düzenleyici gücü kanundur |
Kanunun koruyucusu güçlü bir padişahtır. |
Sağlam bir iktidar ve devlet için güçlü bir ordu şarttır |
Güçlü bir ordu için dolu bir hazine ( servet) gereklidir |
Dünya barışı, ancak adaletle sağlanabilir
Dünya, duvarı devlet olan bir bahçe gibidir
Devletin düzenleyici gücü kanundur
Kanunun koruyucusu güçlü bir iktidardır. Doğru cevap C dir
20.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Meslek Cemiyeti’nin kurucuları arasında yer almaz?
Sağır Ahmedbeyzâde
|
Mehmed Bey
|
Menapirzâde Nuri Bey
|
Cafer-dem Paşa
|
Kayazâde Reşad Bey |
Yeni Osmanlılar Cemiyeti’yle karıştırılan, ancak tamamen bağımsız bir siyasi grup olan Meslek, Haziran 1865’te İstanbul’da Belgrad Ormanları’nda bir araya gelen Sağır Ahmedbeyzâde Mehmed Bey, Menapirzâde Nuri Bey ve Kayazâde Reşad Bey tarafından kuruldu.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ