Fark gözetmeksizin değerlendirmede; değerlendirme yaparken çocukların etnik, kültürel ve dil açısından farklılıkları dikkate alınmalı ve bu özellikleri kapsayacak biçimde değerlendirme yapılmalıdır.

Öğüt verme, Yanlış rahatlatma, Yanlış yönlendirmeli sorular sorma, Etkileşimden kopmalar, Dikkatini verememe, rahatsız edici sözel olmayan davranışlar sergileme, ani kararlar verip çözüm üretme etkili iletişimi engelleyen durumlardır.

BAHP geliştirme süreci; çocuğun hizmetlere uygunluğunu değerlendirme, ailenin ve çocuğun yeterliklerini ve gereksinimlerini değerlendirme, bireyselleştirilmiş aile hizmet planı geliştirme, uygulama ve izleme geçiş hizmetlerinin planlanmasından oluşmaktadır.

Yetersizlikten etkilenen ya da özel gereksinimleri olan çocuk ya da çocuklar programlara dahil edildiğinde bu çocuklar için belirlenen öğretim amaçlarının ne ölçüde karşılandığını görebilmek, çocukların programdan yararlanma düzeylerini ortaya koymak, programda gerektiğinde değişiklik ve uyarlamalar yapmak, gerektiğinde bu bilgileri aile ve ilgili uzmanlarla paylaşabilmek için çocuğun performansına ilişkin kayıt tutulmalıdır.

Özel Eğitim Hizmetleri Kurulunda tarafından Özel Eğitim Değerlendirme Kurulu düzenlenen rapor doğrultusunda öğrencinin resmî okul ya da kuruma yerleştirilmesine karar verir ve gerekli özel eğitim önlemlerini alır. Tanılamaya konu olan çocuğun durumu, Özel Eğitim Hizmetleri Kurulunda karara bağlanır?

1997 yılında yayımlanan 573 sayılı O¨zel Eğitim Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamede (KHK), BEP’in hazırlanması ve uygulanması esastır hükmü yer almaktadır. Erken çocukluk döneminde özel eğitim hizmetlerinde ise ailenin daha yoğun bir biçimde eğitime katılması nedeniyle bireyselleştirilmiş aile hizmet planlarının (BAHP) hazırlanması gerekmektedir.

Tarama testi kullanılmaya karar verildiğinde sıralanan dikkat edilmesi önerilen özellikler şunlardır; Testi kullanacak olan kişinin bu konudaki uzmanlık düzeyi, Testin psikometrik özellikleri- testin geçerlik ve güvenirliği , Test maddelerinin temel işlevsel alanlarda bilgi toplama özelliğine sahip olması, Norm grubundaki çocukların özelliği, Maliyet ve zaman etmenleri.

Ülkemizde okulöncesi dönemde ilk özel eğitim hizmetleri, gönüllü kuruluşlar ve üniversiteler tarafından başlatılmıştır.

Olası çözüm önerilerinin üretildiği aşamada ekip üyelerinin bilmesi gereken en önemli şey, henüz gerçek çözümün bilinmediği gerçeğidir.

Aile tepkilerini açıklayan modeller içerisinde en bilineni, üç evreden oluşan aşama modelidir. Birinci evre şok, reddetme ve depresyon aşamalarından; ikinci evre karmaşa, suçluluk, kızgınlık aşamalarından; üçüncü evre ise pazarlık etme ile kabul ve uyum aşamalarından oluşmaktadır.

Asıl probleme odaklanmak yerine ya da karşıdaki kişinin duygularına hitap etmek amacıyla “Merak etmeyin, her şey düzelecek!” gibi ifadelerle asıl durumu görmezden gelme etkili iletişimi engelleyen durumlardan yanlış rahatlamaya örnektir.

2000 yılında yürürlüğe giren Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliğinde kaynaştırma ile ilgili daha açık ifadelere ve uygulamaya yönelik hükümlere yer verilmiştir. Yönetmeliğin 68. maddesinde kaynaştırmanın uygulama ilkleri belirtilmiştir ve “Hizmetler bireylerin yetersizliklerine göre değil, eğitim gereksinimlerine göre planlanır.” İbaresi ilkeler arasında yer almaktadır. Bu ilkede özel eğitim gerektiren bireylerin yetersizliğine odaklanmak yerine ihtiyacı olan eğitime odaklanması gerektiği vurgulanmaktadır.

Anne baba-öğretmen işbirliğinin anne babaya sağladığı yararlar;
• Öğretmenin amaçlarının ve çocuğun gereksinimlerinin daha iyi anlaşılmasını sağlar.
• Özel gereksinimi olan bir çocuğun anne babası olarak hak ve sorumlulukları hakkında bilgi edinmelerine yardımcı olur.
• Anne babaya çocuğun okul programı ve bu programa nasıl katılabileceği konusunda bilgi sağlar.
• Okul programlarının olumlu etkilerinin evde de sürdürülmesinin yollarını arar.
• Çocuğun ev yaşamı için uygun olacak işlevsel davranışları öğrenmelerine yardımcı olacak becerileri geliştirir.
• Bugün ve gelecekte çocuğu için önemli kaynaklara ulaşmayı sağlar.

Erken eğitim, erken çocukluk eğitimi dönemini (0-3 yaş) ve okulöncesi eğitim dönemini (3-6 yaş) kapsamaktadır.

Öğrenciyi uzun dönemli amaçlara götüren alt amacalar olan kısa dönemli amaçların dört ögesi vardır. Bunlar, birey, koşul, ölçüt ve davranıştır.

Erken eğitim, erken çocukluk eğitimi dönemini (0-3 yaş) ve okulöncesi eğitim dönemini (3-6 yaş) kapsamaktadır.

Bir testte geçerlik, testin ölçmek istenen değişkeni ölçüp ölçmediği olarak tanımlanır. 

Değerlendirme; çocuğun bilgi, davranış, beceri düzeyi ve kişilik özelliklerine ilişkin sorulan sorulara yanıt vermek üzere kullanılan ve çocuk hakkında bu anlamda bilgi sağlayan süreç olarak tanımlanır. Değerlendirme için hangi tanım benimsenirse benimsensin değerlendirmenin, çocuğun bilinen bir yetersizliği olduğunda ya da herhangi bir yetersizliğe sahip olmasından şüphe duyulması durumunda çocuk hakkında çeşitli kararların alınmasını sağlayan dinamik ve süregelen bir süreç olduğu yargısına varabiliriz.

Alternatif değerlendirme yöntemlerinde çocuğun doğal ortamlarda gözlenmesi esas alındığı için ekolojik değerlendirme olarak da adlandırılmaktadır. Gözlem, kontrol listesi ve derecelendirme ölçeklerinin kullanımı, oyun-temelli değerlendirme, öğrenme biçimi ve öğrenme potansiyelini değerlendirme (dynamic assessment), performans ve portfolyo değerlendirmesi, aile değerlendirmesi, işlevsel değerlendirme alternatif değerlendirme yöntemleri olarak bilinmektedir.

Öğretmenlere verilebilecek öneriler;
• Çocuğun gereksinimlerini ailesinden daha iyi bildiğinizi sanmayın.
• Günlük dille ve planlı konuşun.
• Özel gereksinimi olan çocukların anne babaları hakkında yapılan genellemelere izin vermeyin.
• Anne babalara karşı korkutucu ya da savunmacı olmayın.
• Çocuk için öncelikli konulara yer verin.
• Anne babaların iyimser olabilme çabalarında onlara yardımcı olun.
• Bir an önce bir şeylerle başlayın. Ne kadar erken başlanırsa o kadar yol alınır.
• “Bilmiyorum.” demekten korkmayın.
Ailelere çocuğun gereksinimlerini onlardan daha iyi bildiğinizi açıklamak yerine birlikte karar vererek hareket edilmelidir.