Ünite 5: Aile Danışmanlığı

Giriş

Günümüz dünyasının hızlı değişimler içinde olması ve bu

değişimlerden aile yapısının etkilenmesi aile danışmanlığı

hizmeti ihtiyacını doğurmuştur. Aile danışmanlığı, aile

içinde sağlıklı ilişkiler kurulması ve gerçekleştirilmesini

amaçlayan psikososyal bir yardım biçimidir. Türkiye’de

aileye yönelik hizmetler başta Aile, Çalışma ve Sosyal

Hizmetler Bakanlığı olmak üzere ilgili kurumlar tarafından

yürütülmektedir.

Her toplumda ailenin önemli bir yeri olduğu kabul

edilmektedir. Temel bir sosyal kurum olan aile, bu

nitelikleriyle, neslin devamı, çocukların bakımı ve

yetiştirilmesi, kültürün yeni kuşaklara aktarılması, sevgi,

saygı ve hoşgörü gibi ruhsal ve toplumsal gereksinimlerin

karşılanması gibi birey ve toplum için oldukça önemli

işlevleri vardır.

Aile Danışmanlığının Kuramsal ve Tarihsel

Temelleri

Günümüz yaşam koşulları, hızlı değişim ve gelişmeler aile

kurumunu olumsuz etkilemekte ve zayıflatmaktadır. Aile,

zamanla pek çok işlevini başka sosyal kurumlara devretmiş

olsa da bugün ailenin yerine getirdiği görevlerin tümüyle

başka kurumlara devri olanaklı görünmemektedir. Batı

ülkelerinde uzun yıllar önce geliştirilmiş ve kurumlaşmış

bulunan aile danışmanlığı, son yıllarda Türkiye’de de

giderek daha çok önem kazanan bir konudur.

Aile Danışmanlığının Tanımı, Amacı ve Kapsamı

Farklı tanımlarla birlikte, Kuzgun (1991) aile

danışmanlığını “aile bireyleri arasındaki sağlıklı ortamın

desteklenebilmesi için aile bireylerine sunulan psikolojik

yardım” olarak tanımlamaktadır. Sosyal Hizmetler ve

Çocuk Esirgeme Kurumu (SHÇEK) tarafından 2007 yılında

çıkartılan Aile Danışma Merkezleri Yönetmeliği’nde, aile

danışmanlığı, “ailenin sınırları ve aile üyeleri arasındaki

ilişkiler üzerinde çalışarak aile üyeleri arasındaki bozuk

ilişkileri düzeltmeyi ve bu süreçte kazanılan yeni iletişim ve

etkileşim kalıpları sayesinde, aile bireylerinin sorun çözme

yeteneklerini güçlendirmeyi amaçlayan özel teknik ve

stratejileri içeren hizmet” olarak tanımlanmıştır.

2009’da SHÇEK tarafından çıkartılan Yönetmelikte ise aile

danışmanlığı, “aile bireylerinin içinde geliştikleri veya

işlevlerini yerine getirdikleri aile sistemini veya ilişkide

bulundukları diğer sosyal çevreleri değerlendirmeye

dayanan ve bu anlayıştan yola çıkarak bireylere, çiftlere

veya ailelere, sorunlarının çözümüne dönük değişim ve

gelişime yönelik özel teknik ve stratejileri içeren hizmet”

olarak tanımlanmıştır.

(MYK) ve (ASPB) işbirliği ile 2013 yılında hazırlanan

“Aile Danışmanlığı Meslek Standartları” içerisinde ise aile

danışmanlığı şöyle bir tanımlanmıştır: “Aile danışmanı

tarafından verilen danışmanlık, genellikle, aile içindeki

ilişki ve iletişim sorunları dahilindeki zorlu yaşam olayları

ve krizle baş etme, ebeveyn çocuk ilişkilerinin

güçlendirilmesi, evlilik öncesi süreci ve sonrasında

rehberlik ve danışmanlık, psikososyal sorunların etkileriyle

baş etme ve çözümüne destek olma, sosyal çevre

ilişkilerinin güçlendirilmesi için ilişkisel yaklaşımla

bireylere, çiftlere, ailelere ve gruplara yöneliktir.”

şeklindedir.

Aile danışmanlığı; aileyi bir bütün olarak ele alan ve aile

arasındaki ilişkilere ve etkileşim kalıplarına odaklanan bir

psikolojik yardım biçimidir. Aile danışmanlığı diğer bir

adıyla aile terapisi, boşanma, boşanma sonrası süreçler,

ölüm, hastalık gibi güç koşullarla başa çıkma ve ilişkilerini

geliştirmek için ailelere yardımcı olur. Danışman ayrıca

ailelerin olumsuz davranışları karşısında çocuğun geçici

olarak aileden uzaklaştırılması gibi yasal önlemler de

önerebilir.

Aile Danışmanlığının Tarihçesi

Aile danışmanlığı; 1940 öncesi ve 1940 sonrası olarak ele

alınmaktadır. 1940 öncesi, kültürel olarak insanın kendisine

yetmesi gerektiği, ihtiyaç duyulduğunda ise din adamları ve

doktorların çözümde yer alması aile danışmanlığının

gelişimini engellemiştir. İkinci dönemde ise önemli

gelişmeler gözlenmiştir. Bu süreç içinde beş önemli gelişme

aile danışmanlığının ilerlemesinde rolü olduğu görülebilir.

Bunlar;

• Sistem teorilerinin gelişimi,

• Şizofreni aileleri ile yapılan çalışmalar,

• Çift terapisinin gelişimi,

• Çocuk rehberliği hareketi ve

• Grup terapisidir.

1942 yılında Amerika’da kurulan Evlilik Danışmanları

Derneği’nin kurulması ve 1950’li yıllarda önemli gelişmeler

olmuştur. Bu dönemde, Nathan Ackerman, Gregory

Bateson, Don Jackson, Milton Erickson, Carl Whitaker,

Murray Bowen bu dönemin aile danışmanlığı alanındaki en

önemli kuramcıları olarak dikkat çekmektedir. Sistemler

kuramı aile danışmanlığının gelişiminde önemli rol oynamış

ve özellikle aile sisteminin içerisindeki parçaların birbirine

etkisini ve doğrusal nedensellik yerine döngüsel

nedenselliği öne çıkarmıştır.

Doğrusal nedensellik, bir sonucun bir nedenden ortaya

çıkabileceğini iddia ederken, döngüsel nedensellik ise her

sonucun aynı zamanda bir diğerinin nedeni olacağını ve

neden sonuç ilişkisinin döngüsel bir biçimde ele alınması

gerektiğini iddia eden nedensellik biçimidir. Aile

danışmanlığı 1980’li ve 1990’lı yıllarda, Amerika Psikoloji

Derneği tarafından aile danışmanlığını bir alan olarak

tanımlanmış ve bu alanda araştırmalar ve yayınlar hızla

artmıştır.

Türkiye’de Aile Danışmanlığı Hizmetlerinin Gelişimi

Dünyada 1970’li yıllarda örgütlülüğünü tamamlayan aile

danışmanlığı/aile terapisi alanının Türkiye’deki gelişimi

1980’li yıllarda hızlanmıştır. Bu anlamda Türkiye de ise

1997 yılında Aile ve Evlilik Terapileri Derneğinin

kurulması önemli bir adımdır. Bunun yanında aile

danışmanlığının gelişimini geleneksel toplum yapısı

ÇGE209U-AİLE EĞİTİMİ

Ünite 5: Aile Danışmanlığı

2

olumsuz yönde etkilemiştir. 2002 yılına kadar aile

danışmanlığı hizmetleri kısmen hastaneler kısmen de özel

sektör aracılığıyla sürdürülmüş bu yıldan sonra ise SHÇEK

tarafından çıkartılan yönerge ile aile danışma merkezleri

aracılığı ile sistemli bir şekilde verilmeye başlanılmıştır.

2009 yılında SHÇEK tarafından çıkartılan, “Gerçek Kişiler

ve Özel Hukuk Tüzel Kişileri ile Kamu Kurum ve

Kuruluşlarınca Açılacak Aile Danışma Merkezleri

Hakkında Yönetmelik” ile aile danışmanlığı hizmetlerini

hangi program mezunlarının sunabileceğine açıklık

getirilmiştir. Bu yönetmelik alanın ihtiyaçlarını

karşılayamaması üzerine 2012 yılında ilgili yönetmelik

Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı (AÇSHB)

tarafından yenilenmiştir. Türkiye’de aile danışmanlığı

mevzuat çalışmaları açısından en önemli gelişme 2013

yılında gerçekleştirilen, Aile Danışmanlığı Meslek

Standartları çalışmasıdır.

Aile Danışmanlığında Temel Kurumları

Günümüz aile danışmanlığı hizmetlerinde önemli yeri olan;

aile sistemleri teorisi, yapısal aile terapisi, yaşantısal aile

terapisi ve bilişsel-davranışçı aile terapisi olmak üzere dört

temel kuramdan bahsedilebilir.

Aile Sistemleri Kuramı

Murray Bowen’ın Aile Sistemleri Kuramı, ailelerin

ilişkilerine odaklanılmakta fakat bunu yaparken aile

geçmişlerine de büyük önem verilmektedir. Büyük oranda

benliğin farklılaşması kavramı üzerinde durmaktadır. Aile

Sistemleri Kuramında; benliğin farklılaşması, toplumların

duygusal süreçleri, çekirdek ailenin duygusal süreci, çok

kuşaklı aktarım süreci, aile yansıtması, üçgenler ve

duygusal ilişkiyi kesme temel kavramlardır.

Yapısal Aile Terapisi

Salvador Minuchin’in Yapısal Aile Terapisi modeli, aile

yapısını aile üyelerinin birbirleri ile nasıl etkileşim

kuracaklarını düzenleyen, görünmeyen veya saklı bir dizi

işlevsel talep olarak tanımlamaktadır. Yapısal aile

terapisinin bir önemli kavramı da sınırlardır.

Yapılarına göre üç farklı sınır özelliği bulunmaktadır:

Birincisi diğer sistemlerle ilişkilerinde tamamen seçkisiz bir

geçirgenliğe sahip belirsiz sınırlar, diğeri yine diğer

sistemlerle ilişlerinde kendilerini tamamen kapalı tutan katı

sınırlar ve son olarak seçici bir geçirgenliğe sahip belirgin

sınırlardır. Yapısal aile terapisinde amaç işlevsel olmayan

davranış ve iletişim örüntülerinin ortaya çıkarılması ve

işlevsel hale getirilmesidir. Minuchin bu noktada özellikle

yeniden çerçeveleme ve canlandırma gibi temel terapi

tekniklerini çokça kullanmaktadır.

Yaşantısal Aile Terapisi

Virginia Satir’in Yaşantısal Aile Terapisi, 1960’lı yılların

hümanistik psikoloji akımı ve varoluşçuluğun etkisi ile

ortaya çıkan aile terapisi yaklaşımıdır. Bu yaklaşımın en

önemli özelliği “şimdi ve burada” yaklaşımını

benimsemesidir. Yaşantısal aile terapisinin en önemli

kavramı ise kendilik değeridir.

Satir insanların iletişim için kullandığı beş evrensel iletişim

kalıbından bahseder. Bunlar; suçlayıcı iletişim kalıbı,

yalvarıcı iletişim kalıbı, kopuk ve ilgisiz iletişim kalıbı,

süper mantıklı iletişim kalıbı ve dengeli iletişim kalıbıdır.

Satir özellikle temel üçgen dediği anne, baba, çocuk

üçgenini oldukça önemser. Ayrıca birçok sistem kuramcısı

gibi aileleri açık ve kapalı sistemler olarak ele alır.

Yaşantısal aile terapisi kullandığı yöntemler arasında; aile

haritası tekniğini, aile yaşam olayları kronolojisi, etkilenme

çarkı, iletişim analizi ve heykelleştirme sayılabilir.

Bilişsel Davranışçı Aile Terapisi

Bilişsel Davranışçı Aile Terapisinde en önemli kavram

öğrenme kavramıdır. Bilişsel davranışçı aile terapilerinin

çeşitlerine bakıldığında dört nokta öne çıkmaktadır. Bunlar;

davranışçı ebeveyn eğitimleri, işlevsel aile terapisi, cinsel

işlev bozukluklarının davranışsal tedavisi ve bilişsel

davranışçı aile terapisidir. Bilişsel davranışçı aile

terapisinin temel tekniklerine bakıldığında; psikoeğitim,

edimsel koşullama, kontratlar yapma, klasik koşullama,

şekillendirme ve sönme gibi tekniklerden bahsedilebilir.

Aile Danışmanlığı Sürecinde Temel Aşamalar

Aile Danışmanlığına ilişkin tarihçe bölümüne bakıldığında

aile danışmanlığının tarihte yerini almaya başladığı 1940’lı

yıllardan bu yana oldukça fazla sayıda kuramın ortaya

çıktığı ve her kuramın benzer özellikler gösterdiği

görülmektedir. Aile danışmanlığı kuram süreçleri;

• Başlangıç,

• Müdahale (Orta aşama) ve

• Sonlandırma aşaması olarak üç bölümde ele

alınabilir.

Başlangıç Aşaması

Aile danışmanlığı sürecinin hemen başında aile ile

danışman arasında yapılan her iki tarafın da hak ve

sorumluluklarını içeren anlaşma (kontrat) gerçekleştirilir.

Danışmanların çoğunluğu, ilk oturuma, tanışma amacıyla

tüm aile üyelerinin katılımını isterler. Bazı danışmanlar her

oturuma tüm aile üyelerinin gelmesini beklerken; bazıları

da kimi oturumlara bazı aile üyelerinin kimilerine de aile alt

sistemlerinde yer alan bireylerin ayrı ayrı katılımını

isteyebilmektedirler.

Kontrat; aile danışmanlığı sürecinin hemen başında aile ile

danışman arasında yapılan her iki tarafın da hak ve

sorumluluklarını içeren anlaşmadır.

Müdahale Aşaması

Aile üyelerini birbirleriyle iletişim için teşvik etmeye,

sorunların altında yatan nedenleri keşfetmeleri için aile

üyelerine sıklıkla önceden tasarlanmış sorular sorma

yönünde çalışmalar devam eder, ailedeki ivedi sorunların

çözümüne ek olarak bireylerin bir bütün olarak birbirlerini

nasıl etkilediği ve aile dinamikleri konusunda da aileyi

eğitir. Bu aşamasında kullanılan yöntem ve teknikler

genellikle danışmanın temel aldığı terapi kuramına göre değişkenlik

gösterebilir.

ÇGE209U-AİLE EĞİTİMİ

Ünite 5: Aile Danışmanlığı

3

Sonlandırma Aşaması

Çözüm odaklı yaklaşımlarda terapi daha kısa sürebilirken,

Psikanalitik yaklaşımları temel alan çalışmalarda daha uzun

olabilmektedir. Genellikle 90 dakikalık oturumlarla 8-24

seans arası süreceği varsayılabilmektedir. Sonlandırma

aşamasına gelindiğinde üç nokta önemlidir:

• Sonlandırma kararının aile ile birlikte alınması,

• Sonlandırma sürecinin ve sonrasının aile ile

tartışılması,

• Bir sonlandırma seansının yapılması.

Aile Danışmanlığında Kullanılan Yöntem ve

Teknikler

Aile danışmanlığında benimsenen kuramsal yaklaşıma veya

terapi ekollerine göre; Canlandırma (rol oynama), Yeniden

çerçeveleme, Ev ödevleri, Genogram/aile haritası ile

Hikâyeler ve filmlerin kullanımı gibi uygulamalar aile

danışmanlığı sürecinde yaygın olarak kullanılmaktadır.

Canlandırma (Rol Oynama)

Canlandırma aile danışmanlığı içerisinde bir yandan sosyal

beceri kazandırma amacı ile kullanılabilirken, diğer yandan

son yıllarda ortaya çıkan postmodern terapiler de dâhil

olmak üzere birçok ekol tarafından bir müdahale tekniği

olarak uygulanmaktadır.

Danışmanlık sürecinde rol provası, rol değişikliği ve rol

varsayımı şeklinde uygulanmaktadır. Canlandırma tekniği

kullanımı dört aşamalı bir süreçten oluşmaktadır. Bunlar;

• Ailenin seçilmesi,

• Ailedeki rollerin seçimi,

• Kişilerin rollerine odaklanması ve

• Canlandırmanın gerçekleştirilmesidir.

Yeniden Çerçeveleme

Yeniden çerçeveleme; var olan gerçekliği (olayı)

değiştirmeden, dilin kullanımı yolu ile aile üyelerinin bakış

açılarını, algılarını değiştirme anlamına gelmektedir.

Yeniden çerçeveleme olayı değiştirmeden yeniden

tanımlama olarak da ifade edilmiştir.

Ev Ödevleri

Aile danışmanlığı ekollerinden birçoğu, ailedeki değişimi

seansların dışında da sürdürmek amacı ile ev ödevlerini

kullanırlar. Bu ekollere;

• Kuşaklar arası aile terapisi,

• Yapısal aile terapisi,

• Stratejik terapi veya

• Davranışçı terapi örnek gösterilebilir.

Haley, üç önemli nedenle ev ödevi verdiğini ifade

etmektedir.

• Bunlardan ilki seanslarda öğrenilen yeni etkileşim

tarzlarının seans dışında da denenerek danışanların

kendilerini daha rahat hissetmelerini sağlamaktır.

• Seanslarda ev ödevleri vermenin bir başka önemli

nedeni danışman ile aile içindeki ilişkiyi

güçlendirmek olduğu gibi,

• Son olarak da aile danışmanı seans dışında ailenin

iletişim kalıplarını öğrenmek için de ev ödevleri

verebilir.

Genogram/Aile Haritası

Genogram, bireyin aile ağacının veya haritasının çeşitli

evrensel şekillerle resmedilmesidir. Bugün genogramlar

birçok farklı kuramda farklı adlar (aile haritası) altında

kullanılsa da aile terapileri arasında hem bir değerlendirme

hem de bir müdahale tekniği olarak en fazla önemi

Bowen’ın aile sistemleri teorisinde görmektedir. Bowen’e

göre genogramlar en az üç kuşağı kapsamalıdır.

Mcgoldrick, Gerson ve Shellenberger (1999) bir genogram

hazırlanırken ve incelenirken şu üç noktanın önemli

olduğunu vurgulamışlardır:

• Tekrarlayan örüntüler, üçgenler, koalisyonlar ve

duygusal kesmelere mutlaka odaklanılmalıdır.

• Kayıplar, semptomların başladığı yaş arasındaki

ilişkiler ve rastlantılar incelenmelidir.

• Aile tarihçesindeki planlanmamış olaylar,

zamansız değişimlere bakılmalıdır. Aile haritasını

kullanan kuramlar açısından bakıldığında sınırlar

önemli kavramlardan bir tanesidir.

Hikâyeler ve Filmlerin Kullanımı

Aile danışmanlığının içerisinde hikâyelerin kullanımı çok

da eskiye gitmeyen bir tekniktir. Son yıllarda hikâyeler hem

aile danışmanlığının hem de aile eğitimlerinin içerisinde

sıklıkla kullanılmaktadır. Örneğin, Peseschkian (2014)

Doğu Hikâyeleri ile Psikoterapi adlı kitabında danışmanlık

sürecinde bireylere ve ailelere aktarılabilecek birçok

hikâyeden bahsetmektedir.

Aile danışmanlığında (bireysel danışmanlıkta olduğu gibi)

filmlerden yararlanmanın da önemi ortadadır. Film seçimi

yapılırken ailenin kültürel özelliklerinin ve

gereksinimlerinin derinlemesine değerlendirilmesi ve film

seçiminin ona göre yapılması büyük önem taşımaktadır.

Örneğin 1979 yılı yapımı bir film olan Kramer Kramer’e

Karşı filmi, boşanma ve tek ebeveynlik süreçlerini ailelere

çok güzel anlatabilmektedir.

Aile Danışmanlarının Mesleki Nitelikleri,

Aile danışmanlarının nitelikleri konusu ülkeden ülkeye

değişen bir durumdur. Aile danışmanı kimdir? Aile

danışmanı, sorunları olan müracaatçılarına aile danışmanlığı

kuramlarını kullanarak yardım etmeye çalışan bir ruh

sağlığı çalışanıdır. Aile danışmanlığı/terapisi çatısı altında

birçok farklı yaklaşımlar söz konusudur. Uluslararası Aile

Terapileri Derneği (IFTA) en az üç yıla yayılan ve

süpervizyon içeren bir eğitim ile aile terapisi yapacak

yeterliliğe ulaşılabileceğini belirtmektedir. Buna göre

süpervizyon, “meslekte deneyimli bir uzmanın, daha az

deneyimli bir uzmana sunduğu bilgi, destek, değerlendirme,

izleme yolu ile sürdürülen ilişki içinde mesleki gelişimine

ÇGE209U-AİLE EĞİTİMİ

Ünite 5: Aile Danışmanlığı

4

katkıdır. Terapi sanatının geliştirilmesidir. Doğru karar

vermeyi ve etik değerleri korumayı sağlar” diye

açıklamaktadır.

Türkiye’de Aile Danışmanları ve Görev Aldıkları

Kurumlar

Türkiye’de aile danışmanlarının niteliklerinden bahseden

iki farklı yasal düzenleme bulunmaktadır:

• Bunlardan ilki 2012 yılında çıkartılan Gerçek

Kişiler ve Özel Hukuk Tüzel Kişileri ile Kamu

Kurum ve Kuruluşlarınca Açılacak Aile Danışma

Merkezleri Yönetmeliğidir.

• İkincisi ise 27.05.2014 tarih ve 29007 sayılı Resmi

Gazetede yayımlanan Sağlık Meslek Mensupları

İle Sağlık Hizmetlerinde Çalışan Diğer Meslek

Mensuplarının İş ve Görev Tanımlarına Dair

Yönetmeliktir.

Türkiye’de aile danışmanlarının özellikle “aile danışmanı”

unvanı ile çalışma alanları oldukça kısıtlıdır. Özellikle

kamuda istihdam edilen psikologlar, sosyal hizmet

uzmanları veya çocuk gelişimciler doğrudan kendi mesleki

unvanları ile çalışabilmekte kimi kurumlarda ise sadece bir

iş olarak aile danışmanlığına ilişkin hizmetler

sunabilmektedirler.

Aile Danışmanlarının Uymaları Gereken Etik İlkeler

Türk Psikologlar Derneği, Sosyal Hizmet Uzmanları

Derneği, Türk Tabipler Birliği gibi kurumlar kendi

meslektaşları için etik ilkeler ortaya koymuşlardır. Yardım

edici tüm meslekler için etik üstü beş ilke; Özerklik, Zarar

vermeme, Yararlılık, Sadakat ve Adalet ilkeleridir.

Aile danışmanlığı alanında etik anlamında en sık rastlanan

altı sorun şu başlıklar altında incelenmektedir:

• Gizlilik,

• Toplumsal cinsiyet eşitliği,

• Danışmanla aile üyesi arasında çoklu ilişkiler,

• Kuramsal teknikler,

• Çok kültürlülüğe ilişkin durumlar ve

• Çevrimiçi terapidir.

Danışmanlık süreci içerisinde gizlilik ilkesi danışanın onay

vermesi durumunda, çocukların korunmasına dair özel

durumlarda, kamu yararının gözetilmesi gerektiğinde ve

mahkeme kararları nedeni ile bozulabilmektedir.

Etik Karar Verme Süreci

Bir aile danışmanının etik yükümlülükler kadar etik karar

verme süreçlerinde hangi yolu izleyeceği de önemli bir

konudur. Bold (2013), yaşanacak etik ikilemlerde aşağıdaki

adımların takip edilmesini önermiştir:

1. Sorunun veya etik ikilemin net bir tanımının

yapılması,

1. İkilem kimin ikilemi,

2. Olası etik ilke ve yönergelerin dikkate alınması,

3. Olası eylem yollarının belirlenmesi,

4. En iyi eylem yolunun seçilmesi;

a. Evrensellik;

• Başkalarına tavsiye eder misiniz?

• Başkaları tarafından yapılsa göz yumar

mısınız?

b. Başkalarına açıklık;

• Başka danışmanlara da açıklayabilir

miyim?

• Genel ortamlarda eylemlerimin ve

gerekçelerimin incelenmesi beni

rahatsız eder mi?

c. Adalet;

• Benzer durumlarda başka danışanlarım

içinde yapar mıyım?

• Daha bilinen ve imtiyazlı birisine de

aynı yöntemi dener miyim?

1. Sonucun değerlendirilmesi.

Aile Danışmanlığının Çocuk ve Aile Üzerindeki

Etkileri

Aile danışmanlığı sürecinde pek çok sorun ele alınabilir. Bu

bağlamda, evlilik sorunları, boşanma, alkol ve madde

bağımlılığı, çocuklarda davranış sorunları, ruh hastalığı

veya duygusal bozukluklar, çocuk ihmal ve istismarı,

işyerinde yaşanan mobbing ve iletişim sorunları ve benzeri

sorunlar aile danışmanlarının çalışma alanına girmektedir.

Özellikle aile danışmanlığının boşanma sürecinin sağlıklı

bir biçimde yürümesi konusunda da, boşanma sonrası

yaşanan süreçlerde de (tek ebeveynlik, yeniden evlenmeler

vb.) etkin bir müdahale aracı olduğunu göstermiştir.

Çocuk ve Ergenlerin Sorunlarının Çözümünde Aile

Danışmanlığının Etkileri

Çocuk ve ergenlerin yaşadıkları psikolojik sorunlar

genellikle; İçselleştirme sorunları ve Dışsallaştırma

sorunları olarak iki başlıkta incelenmektedir.

Dışsallaştırma sorunları, genellikle saldırganlık ve davranış

bozuklukları ile kendisini gösteren bir sorun olarak

tanımlanırken; İçselleştirme sorunları ise kaygılar, korkular,

depresyon, içe kapanma gibi çocukların duygu durumları ile

ilgili sorunlar olarak görülmektedir.

Yetişkinlikte Yaşanan Sorunlarda Aile Danışmanlığının

Etkileri

Yetişkinlerde önemli sorunlardan olan depresyon, madde

kullanımı veya şizofreni ve bipolar bozukluk gibi kimi

şiddetli psikolojik sorunlarda aile danışmanlığının

kullanımının semptomların azalmasında oldukça etkili

olduğu yapılan araştırmalar tarafından ortaya konmaktadır.

Aile-Çift Sorunlarının Çözümünde Aile Danışmanlığının

Etkisi

Çift terapisi, aile terapisi kavramının gelişimine öncülük

etmiştir. Aile danışmanlığı içerisinde çiftlere yapılan

müdahaleler ve ailenin bütününe yapılan müdahaleler

karşılaştırıldığında ise ailelere yapılan müdahalelere

nazaran çiftlere yapılan müdahalelerin daha etkin sonuçlar

verdiği bulunmuştur.