Ünite 3: Bilgisayar Destekli Tasarım Kapsamında AutoCAD Yardımı ile 2 Boyutlu Çizim Tekniğine Giriş

AutoCAD’in Tanımı

AutoCAD genel anlamda tasarımlarımızı ve çizimlerimizi bilgisayar ortamında hatasız ve istenilen hassasiyette yapabilmemize olanak sağlayan bilgisayar destekli tasarım ve çizim programıdır. AutoCAD programının kullanım alanları şöyle sıralanabilir; mimari çizimler, makine parçaları, inşaat planları, elektrik ve elektronik devreleri gibi hemen her alanda kullanılan genel amaçlı çizimler.

AutoCAD Programını Tanıyalım

1. AutoCAD programını açtıktan sonra ekranın en üst kısmında home, insert, annotate, parametric, view, manage, output, add-ins, autodesk360, Express tools, bim 360, featured apps gibi çekme menüler yer alır.
2. Çekme menüsünün üzerine konumlandırılmış araç çubukları diye adlandırılan çubuklar yer alır.
3. Ekranın en altında komut satırı olarak adlandırılan yazıların yer aldığı bölüm bulunur.
4. Çizim ekranında ise mouse’un (fare) hareketleri ile hareket eden artı şeklinde cursor veya imleç diye adlandırılan nesne yer alır.

Çekme Menüleri

File Çekme Menüsü: new (yeni bir çizim sayfası açmak), open (var olan bir dosyayı açmak), save (çizim dosyasını kaydetmek), save as (çizim dsoyasını farklı kaydetmek), export (çizim içerisinden nesneyi dışarı almak), publish (dosyayı yayınlamak), print (dosya yazdırmak) gibi genel amaçlı komutları içerir.

Home Çekme Menüsü: Draw (Çizme), Modify (Düzenleme), Annotation (Bilgi notu, dip not), Layers (Katmanlar), Properties (Özellikler), Groups (Gruplar), Utilities (Yardımcı uygulamalar), Clipboard (Pano) ve View (Görüntüle) sekmeleri bulunmaktadır.

Home Çekme Menüsü Alt Menüleri: Draw Çekme Menüsü Home menüsünün altında bulunan Draw (Çizim) menüsünde line (çizgi çizme), polyline (sürekli çizgi çizme), arc (yay çizme), circle (çember çizme), arc (yay çizme), rectangle (dörtgen çizme), elips (elips çizme), hatch (tarama yapma) gibi çizim komutlarını içerir.

Modify Çekme Menüsü: Modify çekme menüsü move (taşıma), copy (kopyalama), stretch (uzatma), rotate (çevirme), erase (silme), mirror (aynalama), offset (belirlenen mesafede seçilen nesneyi kopyalama), trim (fazlalıkları temizleme) gibi nesne düzenleme komutlarını içerir.

Annotation Çekme Menüsü: Annotation çekme menüsünde multiline text (çoklu yazı yazma), single line text (tekli yazı yazma), leader (belirteç), Add leader (belirteç ekleme), remove leader (belirteç kaldırma), align (sıralama), collect (toplama), Linear (Düz ölçülendirme), Aligned (Yatay ölçülendirme), Angular (açısal ölçülendirme), Arc length (Yay uzunluğu ölçülendirme), Radius (Yarıçap ölçülendirme), Diameter (Çap ölçülendirme), Ordinate (Koordinatlı ölçülendirme) ve Jogged (Zigzaglı ölçülendirme) gibi ölçülendirme komutlarını içerir.

Layer Çekme Menüsü: Layer (Katman) menüsünde Layer Properties (katman özellikleri), Off (Kapatma), Isolate (İzole etmek), Freeze (Dondurmak), Lock (Kilitlemek) gibi katmana ait düzenleme komutları içerir.

Block Çekme Menüsü: Block çekme menüsü çizim dosyasına hazırlanmış çizimleri Insert (dışarıdan alma), Create (oluşturmak), Block editor (blok düzenlemek) gibi komutları içerir.

Properties Çekme Menüsü: Properties (Özellikler) çekme menüsünde Match Properties (Özellikleri eşleştirme) By Color (Renge göre), Lineweight (Çizgi kalınlığı), Linetype (Çizgi şekli), Transparency (Şeffaşığı) şeklinde özelliklerinin girilebildiği çekme menü alanıdır.

Groups Çekme Menüsü: Groups (Grup) çekme menüsü Group (Grup oluşturma), Ungroup (Grubu dağıtmak), Group edit (Grubu düzenlemek), Group selection on/off (Grup seçim açık/kapalı), Group manager (Grup yönetimi) gibi özelliklerin eklenebilmesi ve yönetilmesini sağlayan araçtır.

Utilities Çekme Menüsü: Utilities (Yardımcı uygulamalar) Çekme Menüsünde; Measure (Ölçme), Distance (Uzaklık Ölçümü), Radius (Yarıçap Ölçümü), Angle (Açısal Ölçümü), Area (Alan Ölçümü), Volume (Hacim Ölçümü) ve Quick Calculator (Hızlı Hesap Makinesi) bulunmaktadır.

Clipboard Çekme Menüsü: Clipboard çekme menüsünde; Paste (Yapıştır), Cut (Kes) ve Copy (Kopyala) komutlarının uygulanabileceği alandır.

Komut Girme İşlemi

AutoCAD programında, temel olarak 2 farklı komut girme işlemi vardır. Bu işlemler aşağıda belirtilmiştir. Farklı komut girme işlemi, örnek olarak line komutu üzerinde incelenecektir.

1. Çekme menülerden istenilen komut seçilerek komut girme AutoCAD ortamında çizim yapılırken istenilen komut; bulunduğu çekme menü içersinden seçilerek çizim işlemi yapılabilir. Line komutu ile çizgi çizmek için Draw çekme menüsü içersinden line komutu seçilerek çizgi çizilebilir. Draw>Line seçilerek line komutu aktif hale getirilir. Draw çekme menüsü altında bulunan Line simgesine tıkladıktan sonra çizim ekran üzerinde çizginin başlangıç noktası Mouse’un sol tuşuna bir kez tıklanarak belirlenir. Aynı şekilde çizginin bitiş noktası da farenin sol tuşu ile bir kez tıklanarak belirlenir. Enter tuşuna basıldığında çizgi çizilmiş olur.
2. Komut satırından command kısmına istenilen komutun girilmesi ile Çizim işlemi için komut girme işlemi komut satırına istenilen komutun kısa yolu veya tam adı yazılarak çizim için istenilen işlem yapılabilir. Line komutu ile çizgi çizmek için command kısmına “line” yazılıp enter’a basılır.

Çizimlerde Kullanılan Yardımcı Komutlar

AutoCAD programının komut (command) satırının altında bulunan durum çubuğundaki üzerinde bulunan komutlar, çizim işlemlerinin daha kolay yapılmasına olanak tanımaktadır.

Grid Display

Bu komut, aktif hale getirildiğinde ekranı eşit aralıklı ve bir birine dik çizgilerle böler.

Ortho Mode

Bu komut aktif hale getirildiğinde (ilgili komutun içeriğine göre “0, 45, 90, 135…270”), çizim işlemi x ve y eksenine paralel şekilde yapılır.

Object Snap

Bu komut üzerinde sağ tıklayıp settings (ayarlar) sekmesi açıldığında çizim işlemlerinde, çizginin belirli noktalarının işaretlenerek seçilmesine yardımcı olan ayarlamaların yapıldığı bölümdür. Drafting setting penceresinde, endpoint (son nokta), midpoint (orta nokta yakalama), center (çizimi merkezinden yakalama), intersection (çizimi kesişim noktalarından yakalama) perpendicular (çizimi diğer bir çizgiye göre dik olarak çizme) gibi çizim işlemlerinde yardımcı olan komutlar bulunmaktadır.

Dynamic Input

Bu komut, command satırına yazılan tüm komutların ekran üzerinde görülmesini sağlar. Aşağıda ekran imlecin yanında görülebilen specify next point, 0° çizim açısı ve 4950.219 çizgi uzunluk değeri dynamic input komutu aktif olduğunda görüntülenir.

Line komutu kullanılarak başlangıç noktası koordinat sisteminin başlangıç noktası olan 10X10 birimlik kare çizmek için şu adımlar izlenir;

Adım 1: Boş bir çalışma sayfası açılarak, line komutunun kısa yolu olan “L” command satırına yazılıp enter tuşuna basılarak veya draw>line araç çubuğu üzerindeki line simgesi seçilerek line komutu aktif hale getirilir.

Adım 2: Command: specify first point bölümüne karenin ilk noktası olan ve başlangıç noktası orijinden geçen (0,0) koordinatı girilir.

Adım 3: İkinci noktanın koordinatı olan (10,0) yani x yönünde 10 birim y yönünde 0 birim olan ikinci noktanın koordinatları girilir. “Command: specify next point:” yazan komut satırına; 10,0 yazıp ard arda iki kere enter tuşuna basılarak karenin ilk kenar çizgisi oluşturulur. Çizdiğimiz çizgiyi ekranda görebilmemiz için sağ tarafta bulunan simgelerden “Zoom Extent” simgesine tıklanarak veya komut satırına zoom yazılıp enter yapılarak ardından extend yazılıp enter yapılarak çizim ekranda görüntülenebilir.

Adım 4: İkinci noktayı girdikten sonra iki defa enter tuşuna basıldığı için line komutundan çıkılır. Line komutunu tekrar aktif hale getirmek için command: L yazıp enter’e basıldıktan sonra ikinci çizginin başlangıç noktasının girilmesi gerekir. Command: specify first point: 10,0 yazılır ve enter’a basılır. Ardından üçüncü nokta koordinatları, yazılır. Command: specify next point: 10,10 yazılarak enter tuşuna basılır. Böylelikle karenin iki kenarı çizilir.

Adım 5: X değeri 0, Y değeri 10 birim olan dördüncü noktanın koordinatları (0,10) command satırında specify next point: 0,10 yazılarak üçüncü kenar çizilir.

Adım 6: Karenin son kenarını çizmek için başlangıç noktasının koordinatları (0,0) değeri command satırında specify next point: 0,0 şeklinde yazılarak 2 defa enter tuşuna basılarak kare çizilmiş olur.