Ünite 3: Bilgisayar Destekli Tasarım Kapsamında AutoCAD Yardımı ile 2 Boyutlu Çizim Tekniğine Giriş

Autocad’in Tanımı

AutoCAD genel anlamda tasarımlarımızı ve çizimlerimizi bilgisayar ortamında hatasız ve istenilen hassasiyette yapabilmemize olanak sağlayan bilgisayar destekli tasarım ve çizim programıdır.

AutoCAD programının kullanım alanları şöyle sıralanabilir; mimari çizimler, makine parçaları, inşaat planları, elektrik ve elektronik devreleri gibi hemen her alanda kullanılan genel amaçlı çizimler.

AutoCAD Programını Tanıyalım:

• AutoCAD programını açtıktan sonra ekranın en üst kısmında home, insert, annotate, parametric, view, manage, output, add-ins, autodesk360, Express tools, bim360, featured apps gibi çekme menüler yer alır.
• Çekme menüsünün üzerine konumlandırılmış araç çubukları diye adlandırılan çubuklar yer alır.
• Ekranın en altında komut satırı olarak adlandırılan yazıların yer aldığı bölüm bulunur.
• Çizim ekranında ise mouse’un (fare) hareketleri ile hareket eden artı şeklinde cursor veya imleç diye adlandırılan nesne yer alır (S:53, Şekil 3.1).

Çekme Menüleri

File Çekme Menüsü: File çekme menüsü, new (yeni bir çizim sayfası açmak), open (var olan bir dosyayı açmak), save (çizim dosyasını kaydetmek), save as (çizim dosyasını farklı kaydetmek), export (çizim içerisinden nesneyi dışarı almak), publish (dosyayı yayınlamak), print (dosya yazdırmak) gibi genel amaçlı komutları içerir (S:54, Şekil 3.2).

Home Çekme Menüsü: Draw (Çizme), Modify (Düzenleme), Annotation (Bilgi notu, dip not), Layers (Katmanlar), Properties (Özellikler), Groups (Gruplar), Utilities (Yardımcı uygulamalar), Clipboard (Pano) ve View (Görüntüle) sekmeleri bulunmaktadır.

Home Çekme Menüsü Alt Menüleri:

Draw : Home menüsünün altında bulunan Draw (Çizim) menüsünde line (çizgi çizme), polyline (sürekli çizgi çizme), arc (yay çizme), circle (çember çizme), arc (yay çizme), rectangle (dörtgen çizme), elips (elips çizme), hatch (tarama yapma) gibi çizim komutları bulunmaktadır (S:55, Şekil 3.4).

Modify Çekme Menüsü: Modify çekme menüsü move (taşıma), copy (kopyalama), stretch (uzatma), rotate (çevirme), erase (silme), mirror (aynalama), offset (belirlenen mesafede seçilen nesneyi kopyalama), trim (fazlalıkları temizleme) gibi nesne düzenleme komutlarını içerir (S:56, Şekil 3.5).

Annotation Çekme Menüsü : Annotation çekme menüsü multiline text (çoklu yazı yazma), single line text (tekli yazı yazma), leader (belirteç), Add leader (belirteç ekleme), remove leader (belirteç kaldırma), align (sıralama), collect (toplama), Linear (Düz ölçülendirme), Aligned (Yatay ölçülendirme), Angular (açısal ölçülendirme), Arc length (Yay uzunluğu ölçülendirme), Radius (Yarıçap ölçülendirme), Diameter (Çap ölçülendirme), Ordinate (Koordinatlı ölçülendirme) ve Jogged (Zikzaklı ölçülendirme) gibi ölçülendirme komutlarını içerir (S:56, Şekil 3.6).

Layer Çekme Menüsü: Layer (Katman) menüsü Layer Properties (katman özellikleri), Off (Kapatma), Isolate (Izole etmek), Freeze (Dondurmak), Lock (Kilitlemek) gibi katmana ait düzenleme komutları içerir (S:57, Şekil 3.7).

Block Çekme Menüsü: Block çekme menüsü çizim dosyasına hazırlanmış çizimleri Insert (dışarıdan alma), Create (yaratmak), Block editor (blok düzenlemek) gibi komutları içerir (S:57, Şekil 3.8).

Properties Çekme Menüsü: Properties (Özellikler) çekme menüsü Match Properties (Özellikleri eşleştirme) By Color (Renge göre), Lineweight (Çizgi kalınlığı), Linetype (Çizgi sekli), Transparency (Şeffaflığı) seklinde özelliklerin girilebildiği çekme menü alanıdır (S: 58, Şekil 3.9).

Groups Çekme Menüsü: Groups (Grup) çekme menüsü Group (Grup oluşturma), Ungroup (Grubu dağıtmak), Group edit (Grubu düzenlemek), Group selection on/off (Grup seçim açık/kapalı), Group manager (Grup yönetimi) gibi özelliklerin eklenebilmesi ve yönetilmesini sağlayan araçların yer aldığı menüdür (S: 58, Şekil 3.10).

Utilities Çekme Menüsü: Utilities (Yardımcı uygulamalar) Çekme Menüsünde Measure (Ölçümü), Distance (Uzaklık Ölçümü), Radius (Yarıçap Ölçme), Angle (Açısal Ölçümü), Area (Alan Ölçümü), Volume (Hacim Ölçümü) ve Quick Calculator (Hızlı Hesap makinesi) bulunmaktadır (S: 59, Şekil 3.11).

Clipboard Çekme Menüsü: Clipboard çekme menüsü Paste (Yapıstır), Cut (Kes) ve Copy (Kopyala) komutlarının uygulanacağı alandır (S: 59, Şekil 3.12).

Komut Girme İşlemi

AutoCAD programında, temel olarak 2 farklı komut girme işlemi vardır. Bu işlemler aşağıda belirtilmiştir. Farklı komut girme işlemi, line komutu örneğinde incelenecektir.

1. Çekme Menülerden İstenilen Komut Seçilerek Komut Girme: AutoCAD ortamında çizim yapılırken istenilen komut; bulunduğu çekme menü içeresinden seçilerek çizim işlemi yapılabilir. Line komutu ile çizgi çizmek için Draw çekme menüsü içeresinden line komutu seçilerek çizgi çizilebilir. Draw>Line seçilerek line komutu aktif hale getirilir (S: 60, Şekil 3.13).

Draw çekme menüsü altında bulunan Line simgesine tıkladıktan sonra, çizim ekran üzerinde çizginin başlangıç noktası Mouse’un sol tuşuna bir kez tıklanarak belirlenir (S:60, Şekil 3.14).

Aynı Şekilde çizginin bitiş noktası da farenin sol tuşu ile bir kez tıklanarak belirlenir(S:61, Şekil 3.15). Enter tuşuna basıldığında çizgi çizilmiş olur.

2. Komut Satırından Command Kısmına İstenilen Komutun Girilmesi ile : Çizim işlemi için komut girme işlemi komut satırına istenilen komutun kısa yolu veya tam adı yazılarak çizim için istenilen işlem yapılabilir (S:61, Şekil 3.16).

Line komutu ile çizgi çizmek için command kısmına “line” yazılıp enter’a basılır. Çizginin başı ve sonu belirlenip enter tuşuna basıldıktan sonra çizgi çizilmiş olur.

Çizimlerde Kullanılan Yardımcı Komutlar

AutoCAD programının komut (command) satırının altında bulunan durum çubuğunun üzerinde bulunan komutlar, çizim işlemlerinin daha kolay yapılmasına olanak tanımaktadır.

Grid Display: Bu komut, aktif hale getirildiğinde ekranı eşit aralıklı ve birbirine dik çizgilerle böler (S:62, Şekil 3.17).

Ortho Mode : Bu komut aktif hale getirildiğinde, (ilgili komutun içeriğine göre “0, 45, 90, 135... 270”) çizim işlemi x ve y eksenine paralel şekilde yapılır (S:62, Şekil 3.18).

Object Snap: Bu komut, üzerinde sağ tıklayıp setting (ayarlar) sekmesi açıldığında çizim işlemlerinde çizginin belirli noktalarının işaretlenerek seçilmesine yardımcı olan ayarlamaların yapıldığı bölümdür. Drafting setting penceresinde, endpoint (son nokta), midpoint (orta nokta yakalama), center (çizimi merkezinden yakalama), intersection (çizimi kesişim noktalarından yakalama) perpendicular (çizimi diğer bir çizgiye göre dik olarak çizme) gibi çizim işlemlerinde yardımcı olan komutlar bulunmaktadır (S: 63, Şekil 3.19).

Dynamic Input: Bu komut, command satırına yazılan tüm komutların ekran üzerinde görülmesini sağlar.

Line komutu kullanılarak başlangıç noktası koordinat sisteminin başlangıç noktası olan 10X10 birimlik kare (S:63, Şekil 3.20) çizmek için şu adımlar izlenir;

Adım 1: Boş bir çalışma sayfası açılarak, line komutunun kısa yolu olan “l” command satırına yazılıp enter tuşuna basılarak veya draw>line araç çubuğu üzerindeki line simgesi seçilerek line komutu aktif hale getirilir

Adım 2: Command: specify first point bölümüne karenin ilk noktası olan ve başlangıç noktası orijinden geçen (0,0) koordinatı girilir (S:64, Şekil 3.22).

Adım 3: İkinci noktanın koordinatı olan (10,0) yani x yönünde 10 birim y yönünde 0 birim olan ikinci noktanın koordinatları girilir. “Command: specify next point:” yazan komut satırına 10,0 yazıp ardarda iki kere enter tuşuna basılarak karenin ilk kenar çizgisi oluşturulur. Çizdiğimiz çizgiyi ekranda görebilmemiz için sağ tarafta bulunan simgelerden Zoom Extent simgesine tıklanarak veya komut satırına zoom yazılıp enter yapılarak ardından extend yazılıp enter yapılarak çizim ekranda görüntülenebilir (S: 64, Şekil 3.23).

Adım 4: İkinci noktayı girdikten sonra iki defa enter tuşuna basıldığı için line komutundan çıkılır. Line komutunu tekrar aktif hale getirmek için command: L yazıp entere basıldıktan sonra ikinci çizginin baslangıç noktasının girilmesi gerekir. Command: specify first point: 10,0 yazılır ve enter’a basılır. Ardından üçüncü nokta koordinatları, yazılır.

Command: specify next point: 10,10 yazılarak enter tuşuna basılır (S:65, Şekil 3.24). Böylelikle karenin iki kenarı çizilir.

Adım 5: X değeri 0, Y değeri 10 birim olan dördüncü noktanın koordinatları (0,10) command satırında specify next point: 0,10 yazılarak üçüncü kenar çizilir.

Adım 6: Karenin son kenarını çizmek için başlangıç noktasının koordinatları (0,0) değeri command satırında specify next point: 0,0 seklinde yazılarak 2 defa enter tuşuna basılarak kare çizilmiş olur (S: 65, Şekil 3.24).