Ünite 8: Kişilere Karşı Suçlar

Kasten Öldürme Suçu

Suçun temel şekli TCK’nın 81. maddesinde, “Bir insanı kasten öldüren kişi, müebbet hapis cezası ile cezalandırılır.” şeklinde tanımlanmıştır. Suçun nitelikli hâli 82. maddede, ihmali hareketle işlenen şekli ise 83. maddede düzenlenmiştir.

Korunan Hukuki Değer

Bu suçla korunan hukuki değer, “yaşama hakkı”dır.

Tipikliğin Maddi Unsurları

Fiil: Kasten öldürme suçu serbest hareketli bir suçtur. Zira suçun kanuni tanımında yalnızca netice unsuru olan “öldürme”ye yer verilmiş ve fakat bu neticenin hangi hareketlerle meydana getirileceği hususunda bir belirleme yapılmamıştır. Bu nedenle, yaşayan bir insanın hayatını sonlandırmaya yönelen herhangi bir hareketin icrası, suçun fiil unsurunu oluşturur.

Kasten öldürmenin işlenmesinde kullanılan aracın herhangi önemi yoktur. Suçun icrasında yumruk, tekme, bıçak, silah, zehir, taş, sopa, demir çubuk, otomobil ve hatta köpek gibi saldırgan hayvanlar da araç olarak kullanılabilir. Hatta fail cebir veya tehditle mağduru kendisini öldürmeye zorlayarak, öldürme fiilini bizzat kendisine dahi işletebilir. Bu suç bakımından önemli olan fiilin ölüm neticesini meydana getirmeye elverişli olmasıdır.

Netice: Kanun’da bu suçun oluşabilmesi için bir insanın öldürülmesi gerektiğinden söz edilmiştir. Ölüm, mağdurun yaşamının doğal anlamda sona erdirilmesidir. Mağdurun biyolojik ölümünün ya da beyin ölümünün gerçekleşmesi hâlinde, suçun netice unsuru gerçekleşmiş olur.

Nedensellik Bağı ve Objektif İsnadiyet: Ölüm neticesi ile failin fiili arasında nedensellik bağının kurulabilmesi gerekir.

Fail: Kasten öldürme suçu, fail bakımından bir özellik göstermeyen, herkes tarafından işlenebilen bir suçtur. Bununla birlikte, fail ile mağdur arasında belli derecede akrabalık ilişkisinin varlığı, suçun nitelikli hâli olarak kabul edilmiştir

Mağdur: Suçun mağduru öldürülen insandır. Zira öldürme fiiliyle onun yaşamı ortadan kaldırılmaktadır.

Suçun Konusu: Belli bir insanın hayatı oluşturur. Bu nedenle öldürmeye yönelik fiilin ilk önce yaşayan bir insanın bedeni üzerinde icra edilmesi gerekir. İnsanın hayatının henüz başlamadığı veya sona erdiği hâllerde bu suç işlenemez.

Tipikliğin Manevi Unsuru

Bu suçun manevi unsuru kasttır. Kast, suçun kanuni tanımındaki maddi unsurların bilerek gerçekleştirilmesidir. Bu tanımı öldürme suçuna uyarladığımızda, işlediği fiilin bir insanı öldürebileceğini öngörmesine rağmen, fiilini icra eden kişi kasten hareket etmiş olur. Kastın varlığı için fiilin ölüm neticesini meydana getirebileceğinin öngörülmesi ve buna rağmen fiilin işlenmesi yeterli olup, neticenin fail tarafından istenmesi gerekli değildir. Önemli olan husus, öngörülen ölüm neticesinin gerçekleşmesine yönelik olarak fiilin icra edilmiş olmasıdır.

Suçun Hukuka Aykırılık Unsuru

Bir insanın diğerini kasten öldürmesine hukuk düzeninin izin vermediği hâllerde, tipe uygun olan öldürme aynı zamanda hukuka da aykırıdır. Buna karşılık, bir insanın öldürülmesine hukukun izin verdiği hâllerde, fiil kasten öldürme bakımından tipiktir ve fakat hukuka aykırı değildir. Buna göre, kasten öldürmenin bir hukuka uygunluk nedeni kapsamında gerçekleştiği hâllerde, failin sorumluluğu yoluna gidilemeyecektir.

Suçun Nitelikli Hâlleri

Kasten öldürmenin nitelikli hâlleri, TCK’nın 82. maddesinde on bir bent hâlinde düzenlenmiştir. Buna göre; “(1) Kasten öldürme suçunun; a) Tasarlayarak, b) Canavarca hisle veya eziyet çektirerek, c) Yangın, su baskını, tahrip, batırma veya bombalama ya da nükleer, biyolojik veya kimyasal silâh kullanmak suretiyle, d) Üstsoy veya altsoydan birine ya da eş veya kardeşe karşı, e) Çocuğa ya da beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak durumda bulunan kişiye karşı, f) Gebe olduğu bilinen kadına karşı, g) Kişinin yerine getirdiği kamu görevi nedeniyle, h) Bir suçu gizlemek, delillerini ortadan kaldırmak veya işlenmesini kolaylaştırmak ya da yakalanmamak amacıyla, i) Bir suçu işleyememekten dolayı duyduğu infialle, j) Kan gütme saikiyle, k) Töre saikiyle, İşlenmesi hâlinde, kişi ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile cezalandırılır.”

Kusurluluk

Kasten öldürme fiilini işleyen kişinin, işlediği fiilin hukuki anlam ve sonuçlarını algılama veya davranışlarını yönlendirme yeteneğinin bulunmaması hâlinde cezalandırılması mümkün değildir. Bu yetenekler kişinin yaşının küçük olması, akıl hastası olması veya geçici bir sebeple ortadan kalkabilir ya da önemli derecede azabilir.

Teşebbüs

Kasten öldürmeye teşebbüs bakımından, genel olarak, suça teşebbüsün bütün koşullarının gerçekleşmiş olması gerekir. Özellikle hazırlık hareketlerinin bitip icra hareketlerine başlanılması, suçu işlemeye elverişli hareketlerin bulunması koşulları önem taşımaktadır.

İştirak

Kasten öldürme suçuna iştirakin her şekliyle katılmak mümkündür. Kasten öldürme fiiline iştirak eden kişiler, suçu birlikte işlemeye karar vermişler ve her birisi de fiil üzerinde fonksiyonel hâkimiyet kurmuş ise müşterek faildirler. Müşterek failliğin bulunduğu hâllerde öldürme neticesini kimin meydana getirdiğinin bir önemi yoktur. Zira fiil üzerinde hâkimiyet kuran ve suçu birlikte işlemeye karar veren faillerin her biri, diğerinin meydana getirdiği neticeyi üstlenmiş olmaktadır.

İçtima

Kasten öldürme suçu aynı neviden fikri içtima şeklinde de ortaya çıkabilir. Bu içtima şekli bakımından önemli olan husus, kasten öldürme suçunun birden çok kişiye karşı tek bir fiille işlenmesidir.

Yaptırım ve Kovuşturma Usulü

Kasten öldürme suçunun temel şeklinin cezası müebbet hapis, nitelikli hâllerinin cezası ise ağırlaştırılmış müebbet hapistir. Bu cezaların yanı sıra, fail hakkında belli hakları kullanmaktan yoksun bırakılma ve suçun işlenmesinde kullanılan eşyanın veya bu suçu işlemek için alınan paranın (kiralık katil tutulması hâlinde) müsaderesi gibi güvenlik tedbirleri de uygulanabilecektir.

Taksirle Öldürme

Taksirle öldürme suçu, TCK’nın 85. maddesinde; (1) Taksirle bir insanın ölümüne neden olan kişi, iki yıldan altı yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (2) Fiil, birden fazla insanın ölümüne ya da bir veya birden fazla kişinin ölümü ile birlikte bir veya birden fazla kişinin yaralanmasına neden olmuş ise, kişi iki yıldan on beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.” şeklinde düzenlenmiştir

Suçun Unsurları

Taksirle öldürme suçunun tipik haksızlık alanında incelenmesi gereken konular, özen yükümlülüğüne aykırı bir davranışın bulunması, bu davranışın ölüm neticesine sebebiyet vermesi ve neticenin öngörülebilirliğini de alan neticenin objektif isnat edilebilirliğidir.

Fail

Herkes olabilir. Belli meslekleri icra eden kişiler bakımından aranan özen yükümlülüğünü, ancak bu meslek erbabı kişiler ihlal edebilir.

Mağdur

Herkes olabilir. Taksirle ölümüne sebebiyet verilen kişiler suçun mağdurudur.

Suçun Konusu

Başka bir insanın hayatı suçun konusu olduğu için, suç işlendiği sırada insanın hayatta olması gerekir.

Dikkat ve Objektif Yükümlülüğünün İhlali

Suçun tipikliği, icrai veya ihmali bir davranışın icrası sırasında gerekli dikkat ve özeni göstermemek suretiyle bir kişinin ölümüne sebebiyet verilmesini gerektirir.

Mağdurun Ölmesi

Suçun oluşumu, taksirli davranış sonucunda bir insanın ölmüş olmasına bağlıdır.

Nedensellik Bağı ve Objektif İsnadiyet

Gerçekleşen ölüm neticesi ile failin objektif dikkat ve özen yükümlülüğünü ihlal eden davranışı arasında nedensellik bağı bulunmalıdır. Ayrıca, ölüm neticesi failin fiilinin eseri olmalı, yani objektif olarak ona isnat edilebilmelidir.

Suçun Hukuka Aykırılık Unsuru

Taksirle bir insanın ölümüne neden olunduğunda, bu fiil karine olarak hukuka da aykırıdır.

Kusurluluk

Böyle bir fiili işlemesi nedeniyle hakkında kınama yargısında bulunulan kişi yargılanacak olup, kınama yargısında bulunabilmek için de öncelikle kişinin kusur yeteneğinin bulunması gerekecektir.

Taksirle Öldürme Suçunda Cezayı Ağırlaştıran Hâller

Bu suçun bilinçli taksirle işlenmesi halinde failin cezası üçte birden yarıya kadar artırılır.

Şahsi Cezasızlık Sebebi veya Cezada İndirimi Gerektiren Şahsi Sebep

Taksirli hareket sonucu neden olunan netice, münhasıran failin kişisel ve ailevi durumu bakımından, artık bir cezanın hükmedilmesini gereksiz kılacak derecede mağdur olmasına yol açmışsa ceza verilmez; bilinçli taksir halinde verilecek ceza yarıdan altıda bire kadar indirilebilir.

Yaptırım ve Kovuşturma Usulü

Bu suçun cezası iki yıldan altı yıla kadar hapistir. Ancak taksirli davranış sonucunda birden çok kişi ölmüş veya bir veya birden çok kişi ile birlikte bir veya birden çok kişi yaralanmışsa failin cezası iki yıldan onbeş yıla kadar hapistir.

Takibi şikâyete bağlı olmayan re’sen kovuşturulan suçlardandır.

Kasten Yaralama

Suçun icrai hareketle işlenen şekli TCK’nın 86. maddesinde, ihmali hareketle işlenen şekli ise 88. maddesinde yer almaktadır. Neticesi sebebiyle ağırlaşmış kasten yaralamaya ise 87. maddede yer verilmiştir. Bu suçlar ile korunan hukuki değer, kişilerin vücut tamlıkları ve dokunulmazlıklarıdır.

Tipikliğin Maddi Unsurları

Fail: Herkesin fail olabileceği bir suçtur.

Mağdur: Vücudu üzerinde yaralamaya yönelik hareketin gerçekleştirildiği, hayatta olan kişi(ler)dir.

Suçun Konusu: Fail dışında, yaşayan başka bir insanın vücududur.

Fiil: Serbest hareketli bir suçtur.

Netice: Suç vücuda acı veren hareketlerle, sağlığın bozulmasına neden olarak, algılama yeteneğinin bozulmasına neden olmak suretiyle işlenebilir.

Nedensellik Bağı ve Objektif İsnadiyet

Acı verme, sağlığın bozulması veya algılama yeteneğinin bozulması ile failin fiili arasında neden sonuç ilişkisi kurulamıyorsa nedensellik bağının yokluğu nedeniyle netice faile yüklenemez. Ayrıca neticenin somut olayda doğrudan doğruya failin fiilinin eseri olması da gerekir.

Tipikliğin Manevi Unsurları

Bu suç doğrudan kastla veya olası kastla işlenebilir. Nitelikli hallerin faile isnat edilebilmesi için de bu nitelikli hallerin fail tarafından bilinmesi veya en azından muhtemel addedilmesi gerekir.

Hukuka Aykırılık Unsuru

Kasten yaralamayı oluşturan fiillerin bir hukuka uygunluk nedeni çerçevesinde gerçekleştiği hallerde suç oluşmaz.

Suçun Nitelikli Halleri

Kasten yaralama fiilinin kişinin üzerindeki etkisinin basit bir tıbbî müdahaleyle giderilebilecek ölçüde hafif olması halinde, mağdurun şikâyeti üzerine, dört aydan bir yıla kadar hapis veya adli para cezasına hükmedilir.

Kasten yaralamanın üstsoya, altsoya, eşe veya kardeşe işlenmesi; bu suçun beden veya ruh bakımından kendini savunamayacak durumda bulunan kişiye karşı işlenmesi; kamu görevlisine karşı yerine getirdiği kamu görevi nedeniyle işlenmesi; kamu görevlisinin sahip olduğu nüfuzu kötüye kullanma suretiyle işlenmesi; suçun silahla işlenmesi cezada artırım yapılması gereken nitelikli hallerdir.

Suçun Neticesi Sebebiyle Ağırlaşmış Halleri

TCK m.87’de dört fıkra halinde bu ağır neticeler düzenlenmiştir.

Kusurluluğu Etkileyen Haller

Bu suç da kusurluluğu etkileyen haller bakımından biz özellik göstermez.

Teşebbüs

Yaralamaya elverişli hareketlerle fiilin icrasına başlandığı ve fakat fiilin icrasının tamamlanamadığı veya fiilin icrasının tamamlanmasına rağmen 86. maddenin 1. fıkrasındaki neticelerin gerçekleşmediği hallerde teşebbüsten bahsedilir.

İştirak

Suçun birden fazla kişi tarafından fiil üzerinde hâkimiyet kurmak suretiyle gerçekleştirilmesi hallerinde müşterek faillikten sözedilir.

İçtima

Tek bir fiille birden fazla kişinin yaralanmasına sebebiyet verilen hallerde fikri içtima söz konusudur.

Yaptırım ve Kovuşturma Usulü

Kasten yaralamanın temel şekli için bir yıldan üç yıla kadar hapis öngörülmüştür.

Kasten yaralama, basit tıbbi müdahale ile giderilebilecek daha az cezayı gerektiren nitelikli şekli dışında re’sen kovuşturulan bir suçtur.

Cinsel Saldırı Suçu

TCK’nın 102. maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre; “(1) Cinsel davranışlarla bir kimsenin vücut dokunulmazlığını ihlâl eden kişi, mağdurun şikâyeti üzerine, beş yıldan on yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Cinsel davranışın sarkıntılık düzeyinde kalması hâlinde iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası verilir.

Korunan Hukuki Değer

Korunan hukuki değer bireyin cinsel özgürlüğü olup, cinsel özgürlük ise genel olarak kişilerin cinselliğini yaşama konusunda özgür iradesiyle tercihte bulunabilme hakkını ifade eder.

Tipikliğin Maddi Unsurları

Fail: Herkes tarafından işlenebilir.

Mağdur: Yaşayan ve yetişkin herkes olabilir.

Suçun Konusu: Cinsel davranışlardan etkilenen vücududur.

Fiil: Suçun temel şekli, vücut dokunulmazlığını ihlal eden cinsel davranışlarla işlenebilir.

Tipikliğin Manevi Unsurları

Kast olup, failin kastı mağduru, cinsel davranışı, vücut dokunulmazlığının ihlalini kapsamalıdır.

Suçun Hukuka Aykırılık Unsuru

İlgilinin rızası hukuki sınırlar içinde kalmak kaydıyla cinsel davranışları hukuka uygun hale getirecektir.

Suçun Nitelikli Halleri

Suçun vücuda ilgilinin rızası hilafına organ veya sair cisim sokularak işlenmesi; beden ve ruh bakımından kendisini savunamayacak durumdaki kişiye karşı işlenmesi; kamu görevinin, vesayet veya hizmet ilişkisinin sağladığı nüfuz kötüye kullanmak suretiyle işlenmesi; üçüncü derece dâhil kan veya kayın hısımlığı ilişkisi içinde bulunan bir kişiye karşı işlenmesi ye da fiilin üvey baba, üvey ana, üvey kardeş, evlat edinen veya evlatlık tarafından işlenmesi; silahla veya birden fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi ve insanların toplu olarak bir arada yaşama zorunluluğunda bulunduğu ortamların sağladığı kolaylıktan faydalanmak suretiyle işlenmesi halleri cezada artırım yapılmasını gerektirir. Cinsel davranışın sarkıntılık düzeyinde kalması ise daha az cezalandırmayı gerektiren bir haldir.

Suçun Neticesi Sebebiyle Ağırlaşmış Halleri

Cinsel saldırı sonucunda mağdurun bitkisel hayata girmesi veya ölmesi, suçun neticesi sebebiyle ağırlaşmış halini oluşturur.

Teşebbüs

Suçun temel şekli, cinsel saldırı bakımından doğrudan doğruya icraya başlama niteliğindeki hareketlerin icrasına başlanıp failin elinde olmayan nedenlerle tamamlanamadığı hallerde teşebbüs aşamasında kalmış olacaktır.

İştirak

Suç işleme kararının icrası kapsamında gerçekleştirenler müşterek fail olarak sorumlu tutulacaklardır. Bunun için de müşterek faillerin fiil üzerinde hakimiyet kurmuş olmaları gerekir.

İçtima

Cinsel saldırı teşkil eden hareketlerin bir suç işleme kararının icrası kapsamında değişik zamanlarda aynı kişiye yönelik olarak birden fazla gerçekleştirilmesi halinde zincirleme suç hükümleri uygulanır.

Yaptırım ve Kovuşturma Usulü

Soruşturma ve kovuşturma şikâyete bağlıdır. Suçun temel şekli beş yıldan on yıla kadar; daha az cezayı gerektiren nitelikli şekli için iki yıldan beş yıla kadar, daha fazla cezayı gerçekleştiren nitelikli hali için oniki yıldan az olmamak üzere hapis cezası öngörülmüştür.

Hırsızlık Suçu

Mal varlığına Karşı Suçlar bölümünde düzenlenen ilk suç hırsızlıktır. Kanun’un 141 ila 147. maddeleri arasında hırsızlık suçuna ilişkin hükümlere yer verilmiştir. Bunlardan 141. maddede suçun temel şekli tanımlanmış, 142. ve 143. maddelerde suçun nitelikli hâllerine yer verilmiştir. Kanun’un 144., 145. ve 146. maddelerinde daha az cezayı gerektiren nitelikli hâller belirlenmiştir. Hırsızlık, “zilyedinin rızası olmadan başkasına ait taşınır bir malı, kendisine veya başkasına bir yarar sağlamak maksadıyla bulunduğu yerden almaktır”. Bu fiili işleyen kişiye, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası verilecektir.

Korunan Hukuki Değer

Mülkiyet hakkı, zilyetlik ve bu hakkın malike eşya üzerinde sağladığı tasarruf imkânı korunmaktadır.

Tipikliğin Maddi Unsurları

Fail: Malın maliki dışında herkes olabilir.

Mağdur: Malı çalınan malik veya zilyet kişidir.

Suçun Konusu: Başkasına ait bir taşınır maldır.

Fiil: Başkasına ait taşınabilir bir malı bulunduğu yerden almaktır.

Tipikliğin Manevi Unsurları

Hırsızlık suçu kasten işlenebilir, taksirle işlenemez. Failin kastının fiili de kapsaması gerekir.

Hukuka Aykırılık Unsuru

Görevin ifası çerçevesinde gerçekleştirilmişse, zilyetliğin korunmasına ilişkin hükümler çerçevesinde gerçekleşmişse fiil hukuka uygun olacaktır.

Suçun Nitelikli Halleri

Suçun nitelikli hallerine 142 ve 146. maddeler arasında yer verilmiştir.

Neticesi Sebebiyle Ağırlaşmış Hırsızlık

Hırsızlık suçunun işlenmesi sonucunda haberleşme, enerji ya da demiryolu veya havayolu ulaşımı alanında kamu hizmetinin geçici de olsa aksaması halinde, verilecek ceza yarısından iki katına artırılır.

Kusurluluk

Fail hakkında işlediği haksızlıktan dolayı kınama yargısında bulunabiliyorsa cezalandırılacaktır.

Teşebbüs

Malın alınmasına kadar teşebbüs mümkündür.

İştirak

İştirakin her haliyle bu suça katılmak mümkündür.

İçtima

Hırsızlık suçu, aynı suç işleme kararı çerçevesinde aynı kişiye karşı müteaddit defalar işlenirse zincirleme suç kuralı uygulanmalıdır.

Şahsi Cezasızlık Sebebi veya Cezada İndirim Yapılmasını Gerektiren Şahsi Sebep

Hırsızlık suçunun, haklarında aykırılık kararı verilmemiş eşlerden birinin üstsoy veya altsoyunun veya bu derecede kayın hısımlarından birinin veya evlat edinen veya evlâtlığın ya da aynı konutta beraber yaşayan kardeşlerden birinin zararına olarak işlenmesi halinde, ilgili akraba hakkında cezaya hükmolunmaz.

Cezayı Azaltan Şahsi Sebep: Etkin Pişmanlık

Kovuşturma başlamadan etkin pişmanlık halinde verilecek cezanın üçte ikinse kadarı, kovuşturma başladıktan sonra fakat hüküm verilmezden önce etkin pişmanlığın gösterilmesi halinde yarısına kadar ceza indirilir.

Yaptırım ve Kovuşturma Usulü

Suçun temel şekli için bir yıldan üç yıla kadar, TCK m.142/1‘deki nitelikli hallerden birisiyle işlenmesi halinde üç yıldan yedi yıla kadar, TCK m.142/2’deki nitelikli hallerden birisiyle işlenmesi halinde beş yıldan on yıla kadar hapis cezası verilecektir.

Suçun temel ve nitelikli hâlleri resen kovuşturulur. Ancak suçta Kanunun 144. ve 146. maddelerinde belirtilen ve daha az cezayı gerektiren hallerin bulunması halinde takibi şikâyete bağlıdır.