Ünite 5: Drama ile Fen ve Matematik

Giriş

Fen ve matematik, bireyin günlük yaşantısı içerisinde sürekli olarak karşılaştığı ve hayatının büyük bir bölümünü kaplayan bir bilim dalıdır. Buna rağmen çocuklara bu dersler zor gelmektedir. Kavramların soyut olması bu bilimlerin anlaşılmasını zorlayabilmektedir. Bu nedenle bu bilim dallarının çocuklara öğretilirken konuların somutlaştırılarak gösterilmesi önemlidir. Somutlaştırmak için kullanılabilecek yöntemlerden biri de dramadır. Drama, çocuğu merkeze alan, eğitimciyi rehber çocukları ise sürekli süreç içerisinde tutan ve oyunların yer aldığı en etkin yöntemlerden biridir.

Yapılan birçok çalışmada matematik ve fen bilimlerinin öğrenimde drama kullanılması başarı ile sonuçlanmış geleneksel yöntemlere göre daha çok başarı göstermiştir.

Fen Eğitimi ve Çocuk

Eshach ve Fried (2005)’e göre, fen eğitiminin çocukların yaşamları üzerinde önemli rolleri olduğunu belirtmektedir. Bu önemli rollerin altı neden altında toplamışlardır.
Bunlar:

• Çocuklar doğa hakkında bilgi sahibi olmaktan, düşünmekten ve gözlem yapmaktan hoşlanırlar.
• Çocuklar yaşadıkları fen deneyimleri sayesinde çevresindeki canlı cansız kavram, olgu veya olaylara karsı olumlu tutumlar geliştirirler.
• Eğer çocuklar erken yaşlarda fen ile ilgili uyaranlarla karşılaşırlarsa, ilerideki eğitim yaşantılarında fen kavramlarını daha kolay anlamlandırmalarına yardımcı olur.
• Fen okuryazarlığı ne kadar erken yaşlarda verilirse, çocuğun fen kavramlarını öğrenmesi de o kadar kolaylaşır.
• Fen sayesinde, çocukların fen ile ilgili kavramları öğrenmeleri ve neden-sonuç ilişkilerini bilimsel açıdan anlamlandırmaları sağlanmış olur.
• Fen, çocukların bilimsel düşünmelerini destekleyen etkili yollardan biridir.

Fen eğitiminim amacı çocuğu bilim insanı yapmaktan ziyade temel hedef çocukların gözlem, sınıflandırma, ölçme, iletişim/ verileri kaydetme, tahmin ve çıkarım yapma gibi temel bilimsel süreç becerilerini desteklemektedir.

Temel bilimsel süreç becerilerini altı baslık altında genelleyebiliriz;

• Gözlem yapma
• Sınıflandırma
• Ölçme
• İletişim verileri kaydetme
• Tahmin Etme
• Sonuç Çıkarma

Matematik Eğitimi ve Çocuk

Çocuğun matematik ile ilgili yaşamsal deneyimleri, fen etkinliklerinde olduğu gibi formal eğitime başlamadan önce gerçekleşir. Küçük yaşlardaki çocuklar matematiğin soyut yönünü doğal olarak algılayamaz fakat sayıları sözel olarak gösterebilir. Büyük veya küçük olanı seçebilir; uzun veya kısa olanı söyleyebilir, küçük toplama ve çıkarma işlemleri somut unsurlar ile yaptırılabilir.

Küçük yaslarda matematik öğretimine başlamanın başlıca nedenleri vardır. Bu nedenlerden en önemlisi matematiğin yaşamın soyutlanmış biçimi olmasıdır.

Türkiye’de okul öncesi eğitim programı çerçevesinde, matematiğe yönelik çocukların hangi kavramları ve konuları bilmeleri ve ne yapabilmeleri gerektiğine dair içerik standardı bulunmamaktadır. NCTM’nin oluşturduğu içerik standartları şu şekildedir;

• Sayılar ve işlemler
• Cebir
• Geometri
• Ölçme ve Veri Analizi
• İstatistik

NCTM’nin belirlemiş olduğu 5 matematik süreç standardı su şekilde sıralanabilir;

• Problem Çözme
• Akıl yürütme ve ispat Etme
• Bağlantı kurma
• İletişim
• Temsil Etme

Fen ve Matematik Etkinlikleri Drama Yöntemiyle Nasıl Hazırlanır, Uygulanır ve Değerlendirilir?

Fen ve matematik etkinliğinin drama yöntemiyle hazırlarken aşağıdaki basamakları izlemekte yarar vardır:

• Öncelikli olarak fen veya matematik hakkında drama planı hazırlamadan önce drama yönteminin ne olduğunu, nasıl uygulandığını ve nasıl uygun ve etkin bir plan hazırlanacağına dair alan yazın ayrıntılı olarak taranmalı ve detaylı olarak okunmalıdır.
• Drama uygulaması hangi alanda hazırlanırsa hazırlansın temel olarak 3 asamadan meydana gelir. Bu aşamalar: Isınma-Hazırlık Aşaması canlandırma Aşaması ve değerlendirme aşamasıdır. Konu olarak belirlenen kavram veya olayın muhakkak bu üç asamaya uygun olarak yapılandırılması gerekmektedir.
• Fen veya matematik ile ilgili kavram veya olayı konu alan drama planı hazırlanırken, 5N1K kuralı gözden geçirilmelidir.

Drama planını hazırlarken ilk olarak 5N1K (Kim? Ne? Nerede? Niçin? Nasıl? Ne Oldu?) sorularına cevap vermemiz gerekir. Çünkü drama planı, uygulanacak çocukların bireysel farklılıklarına, uygulanacak mekâna, kazanıma, değerlendirme türüne göre farklılık gösterir.  Isınma aşamasındaki etkinliklerde fen veya matematik konusunun temel kavramı üzerine oyunlar veya sadece grubun etkileşmesinin arttırma amacı taşıyan oyunlar seçilebilmektedir.

Canlandırma aşamasında katılımcının muhakkak role girmesi gerekmektedir. Bu nedenle yazılacak etkinliklerde canlı veya cansız varlık ya da nesneye yönelik dramatik durumlar hazırlanmalıdır. Değerlendirme aşamasında ise belirlenen kazanımın ölçebileceği veya gözlemlenebileceği etkinliklere yer vermesi gerekmektedir. Canlandırma aşamasını diğer aşamalardan ayıran en önemli özellik “-mış gibi yapmadır. Yani canlandırma aşamasında birey roldedir ve kendisini başka canlı veya cansız varlık veya nesne yerine koyarak rol yapar.