Ünite 2: Elektrikli Ev Aletleri: Bakımı ve Kullanımları

Giriş

Yaşamını devam ettirebilmek için gerek duyduğu her türlü araç ve gerecin eksiksiz olarak her evde bulunması her ailenin hedefidir. Aile, büyüklüğüne, yaşadığı döneme, statüsüne, sosyo-ekonomik, kültürel ve maddi yapısına bakmaksızın söz konusu bu araç ve gereçleri edinmek ve kendi özel kullanımı için elinin altında bulundurmak istemektedir. Elektrikli ev aletleri , günümüzde, hayatımızın vazgeçilmez unsurlarındandır. Yaşamımıza birçok kolaylıklar getirmiştir. Mutfak ürünlerinden genel temizlik ürünlerine, kişisel bakım cihazlarından ısıtıcılara kadar her türlü cihazın evlerimizde bulunması, bu cihazların hayatımızdaki önemini göstermektedir. Bu araçlar beslenme ve pişirmeye hazırlama, pişirme, temizlik, kişisel bakım araçları, vücut bakım, dinlenme ve eğlenme araçları, eğitim için kullanılan evde konforu arttırıcı araçlardır.

Beslenme ve Pişirmeye Hazırlıkta Kullanılan Araçlar

Bu grupta bulunan araç ve gereçler beslenme ve pişirmeye hazırlık amacı ile kullanılan araç ve gereçlerdir. Bu araç ve gereçleri de kendi içerisinde gruplamak mümkündür:

• Soğutma Cihazları
• Kesici ve Parçalayıcı Cihazlar

Buzdolabı; buhar sıkıştırma yöntemiyle çalışan, besinlerin soğuk tutularak uzun zaman muhafaza edilmesini sağlayan cihazdır. Soğutmanın amacı kapalı bir yerde, çevre sıcaklığının altında sıcaklıklar elde etmek ve bu düşük sıcaklığı sürekli olarak korumaktır. Doğal olarak ısı sıcak ortamdan, soğuk ortama kendiliğinden akar. Ama bunun tersi kendi kendine olmaz. İki sistem arasındaki dengeyi bozabilmek için enerji gereklidir. Bu işlem günümüzde soğutucular tarafından gerçekleştirilir. Buzdolabı kompresör, buharlaştırıcı termostat gibi birçok çeşitli parçalardan oluşur.

No frost buzdolaplarında gazlı, kompresörlü soğutma sistemi devre elemanlarının her biri bulunur. Farklı olarak, evaporatör etrafında bulunan ısıtıcı rezistanslar, bu rezistansları devreye alan ve devreden çıkaran zaman hava akışı ile hızlı soğutma sağlayan fanlar vardır. Gün içerisinde belli aralıklarla rezistanslar, dondurucuda biriken karı eritir. Böylece hem buzdolabının daha verimli çalışması sağlanır hem de hiçbir zaman kullanıcının buzları eritmesine ihtiyaç kalmaz.

Derin dondurucular, besinleri çok düşük sıcaklıklarda uzun süre saklamak için üretilmiş cihazlardır. Özellikle no frost sistemleri olan buzdolaplarında derin donduruculu kısımlar vardır.

El blenderleri ve mikserler , unlu mamullerden pasta, börek ve benzeri yiyeceklerin hazırlanmasında kullanılan yardımcı el aletidir. Esas işlevi karıştırma ve yoğunlaştırmadır.

Narenciye sıkacağı ve doğrayıcılar , narenciye çeşitlerinin sıkılarak suyunun elde edilmesinde kullanılır.

Doğrayıcılar ise sarımsak, maydanoz, fındık, ceviz, bebe maması gibi sert gıdaların parçalanmasında veya doğranmasında kullanılır.

Elektrikli bıçak ve kıyma makinesi , kullanım alanları taze gıda, sebzeler, et, meyve vb. gıdaları kesmek için uygundur. Bu bıçakların bilenmesine gerek yoktur. Kıyma makineleri ise etleri parçalamak için ayrıca sosis, salam ve sucuk gibi et ürünleri yapmak içinde kullanılır.

Mutfak robotları , besinleri parçalamanın yanında kesme, doğrama, sıkma işlemlerini de yapan kullanışlı aletlerdir. Mutfak robotları mikser, doğrayıcı, narenciye sıkacağı gibi mutfak aletlerinin yapacağı işi tek başına yapabilme yeteneğindedir.

Beslenme ve Pişirmede Kullanılan Araçlar

Ocak , ev tipi pişirme cihazıdır. ve kullandığı enerjiye göre gaz ya da elektrikli olabilir. Ülkemizde daha yaygın kullanılanları gazlı olanlarıdır. Yakıt olarak LPG ya da doğalgaz kullanılmaktadır. LPG, “Sıvılaştırılmış Petrol Gazı” kelimelerinin İngilizce baş harflerinden oluşturulmuş bir kelimedir. Ocak ev ve iş yerlerinde, mutfaklarda, yemek pişirme işlerinde kullanılır. Enjektör değiştirerek her türlü gazla (LPG, doğalgaz, havagazı vs.) çalışabilir hale getirilebilir.

Wok tipi ocak çift ateşlidir. Böylece ısı tencere ve tavanın tüm tabanına eşit dağıtılabilmektedir. Hem iç kısımda hem de dış kısımda ateşleme sağlayan iki halka mevcuttur. Bu ocak gözü sayesinde yiyecekler eşit derecede pişer ve kızarır. Yoğun ateşte ve kısa sürede pişirme sağlar.

Elektrikli fırınların yapıları genelde altta pişirme için altta bir rezistans, üstte kızartma için ya da normal pişirmede kullanılmak üzere üst rezistans bulunur.

Turbo ve multifonksiyonel fırınlar bir motora bağlı fan yardımı ile sıcak havanın fırın tepsilerinin arasında dolaştırılarak fırın içinde homojen bir ısı dağılımı sağlanmasına turbo denmektedir. Böylece düşük gaz veya elektrik sarfiyatı ile kısa zamanda alt, orta ve üst tepsilerde aynı pişme sıcaklığına ulaşmak mümkün olmaktadır.

Gömme fırınların tanınmaları ve özellikleri şunlardır: Ahşap veya beton tezgâh içine fırını gömerek monte etme özelliğine ankastre denir. Ankastre sözcüğü dilimize Fransızcadan girmiştir ve “bir oyuğa, yuvaya yerleştirilmiş” anlamında kullanılır. Ankastre mobilya aksamın maksimum 120 °C ısıya dayanıklı plastik veya tahta malzemeden ve tutkallardan oluşması gereklidir.

Çay ve kahve makineleri, evlerde kullanılabildiği gibi daha büyük kapasiteli olanları ise işyerleri, çay ocakları, kahvehaneler ve işletmeler gibi kalabalık ortamlarda kullanılmaktadır. Birkaç litreden 40 litreye kadar su alabilecek kapasitelerde üretilmektedirler. Yapıları, bütün elektrikli su ısıtıcılarında olduğu gibi rezistans, termostat, açma kapama anahtarı ve sinyal lambasından ibarettir.

Mikrodalga fırını , besinleri ısıtmak için mikrodalgaları, yani radyo dalgalarını kullanan bir fırın çeşididir.

Mikrodalga fırınlarda 2,45 GHz’lik bir frekans kullanılır; çünkü 2.54 Ghz, su moleküllerinin rezonans frekansıdır. Bu nedenle, 2.54 Ghz’lik mikrodalga ışıma en çok su tarafından emilir. Çoğu yiyecek de su içerdiğinden ısınır. Mikrodalga fırına uygun tabaklar ise su içermediğinden ısınmaz. Bu rezonans sayesinde de su molekülleri ısınacağı için, maddenin kendisi de pişer. Bu nedenle az su içeren yemeklerin mikrodalga fırınlarda ısıtılması uygun değildir.

Ekmek kızartıcılar , ekmek dilimlerini kızartma ve gevretmek için kullanılan rezistanslı elektrikli bir cihazdır.

Tost makineleri; kızartma, gevretme ve pişirme işlemlerinde kullanılan elektrikli bir aygıttır. Genellikle açılıp kapatılabilen alt ve üst pişirme plakaları, birbirine seri veya paralel bağlı rezistans grupları, açma kapama anahtarı, ısıyı kontrol eden termostat ve seri bir lambadan oluşur.

Fritözler; yağ içerisinde patates, havuç, balık, tavuk ve kırmızı et gibi yiyeceklerin kızartılması için kullanılan cihazlardır. Kızartmayı durdurma düğmesi ve derin ve geniş kızartma bölümleri gibi parçaları vardır.

Temizlikte Kullanılan Araçlar

Çamaşır makinesi; su alma, yıkama, ısıtma, su boşaltma ve sıkma sistemlerini bir program vasıtası ile veya manüel olarak yapan bir makine şeklinde tanımlanabilir. Sayılan bu işlemler artık bir program vasıtası ile belirli sıra ve zaman içinde çalıştırıp durdurularak makineye yaptırılmaktadır. Böylece yıkama programları ortaya çıkmaktadır.

Yıkanan çamaşırın üzerine motor-fan ve rezistans yardımı ile sıcak hava üfleyerek çamaşırın üzerindeki suyun buharlamasını sağlayan, bu buharı bir baca ile veya değişik yöntemlerle sıvılaştırarak dışarı atan makineler çamaşır kurutma makinesi olarak isimlendirilmektedir.

Genellikle çamaşırlar açık havada asılarak doğal havalandırma ile kurutulur; fakat kış aylarında, nemli ve yağışlı iklimlerde bu çok zor olur. Ayrıca, genellikle kış aylarında özellikle büyük şehirlerde çevre kirliliğinden dolayı çamaşırları açık havada asarak kurutmak kirlenmelere de neden olabilmektedir. Çamaşır kurutma makinesi hijyen açısından da önemli avantajlar sağlar.

Kuru elektrik süpürgeleri , evler ve iş yerleri gibi birçok alanda temizlik için kullanılır. Elektrik süpürgeleri, süpürge gövdesi içerisine monte edilmiş motor, toz torbası ve hortum grubundan oluşur. Bazı süpürge modellerinde mite yani toz akarı, toz böceği yok etme özelliği de vardır.

Islak kuru elektrik süpürgeleri, hem kuru emme, hem de sıvı emme özelliğine sahip süpürgelerdir. Bazı modellerinde kuru emme işleminde kâğıt filtre kullanılır. Bazı modellerde ise kâğıt filtre kullanılmaz, toz suya çekilir. Bu süpürgeler sağlık yönünden en iyi olanlarıdır.

Tam otomatik bulaşık makineleri , yıkama ve durulama sularını kendi alan, suyu ısıtıp yağmurlama sistemi ile bulaşıkları el değmeden yıkayıp durulayan ve sonra da kurutan makinelerdir. Bulaşık makinelerinde kullanılan deterjanların özellikleri de farklıdır. Sanayi tipi makinelerde kullanılan deterjanın etkinliği ve köpüğü fazla, ev tipi bulaşık makinelerinde etkinliği ve köpüğü az olan deterjanlar kullanılır.

Termosifon , içine aldığı suyu istenilen sıcaklığa kadar ısıtan ve bu sıcaklıkta sabit kalmasını sağlayan bir elektrikli cihazdır. Depo içindeki suyun ısıtılması bütün elektrikli ısıtıcılarda olduğu gibi bir rezistans ile yapılır. Termosifonlar suyu belli bir zamanda ısıtan cihazlardır.

Şofbenler, evlerde anında sıcak su elde etmek için kullanılan cihazlardır. Şofbenler gazlı ya da elektrikli olabilirler. Gazlı şofbenlerin çalışması için gaz girişinden içeriye gazın ve soğuk su girişinden de suyun girmesi gerekir. Şofbenler sadece mutfaklara monte edilmeli kesinlikle banyoya monte edilmemelidirler.

Kişisel Bakımda Kullanılan Araçlar

İlk dikiş makinesi Barthelemy Thimonnier tarafından 1830’da icat edilmiştir. Makinede ayak pedalıyla döndürülen bir tekerlek, iğneyi kaldırıp indiriyordu. O dönemlerde pek çok terzi, işini kaybedeceğinden korkup bu makinelerin 80 tanesini tahrip etmiştir. Daha sonra dikiş makinelerinin elektrik motoru ile ve çok daha hassas modelleri geliştirilmiştir.

Elektrikli ütüler , kumaştan yapılmış giyim malzemelerinin kırışıklıklarını düzeltmek için evlerde ve konfeksiyon atölyelerinde kullanılan elektrikli aletlerdir. Pres ütüler, presleme sureti ile daha etkili ütüleme yapabilme yeteneğindedirler. Akıllı ütüler,: gelişen ütü teknolojisinin yeni ürünlerinden biri de programlanabilir buharlı ütülerdir. Seyahat ütüleri, dünyanın her yerinde kullanılabilme özelliğine sahip hafif ütülerdir.

Kişisel Vücut Bakımında Kullanılan Araçlar

Saç kurutma makineleri, evlerde ve güzellik salonlarında sıklıkla kullanılan bir elektrikli cihazdır. Saç kurutma makinesi dışarıdan aldığı havayı gövdesi içindeki parçalarla ısıtıp ve basıncını arttırarak saça üfler.

Tıraş makinelerindeki prensip, makinenin elek kısmına giren sakalın, eleğin altında bulunan hareketli bıçaklar tarafından kesilmesidir. Tıraş makinelerinin tek bıçaklı, iki bıçaklı, üç bıçaklı, oynar başlıklı, dairesel üç bıçaklı, yıkanabilen, tıraş jeli olmak üzere çok çeşitleri vardır.

Epilasyon cihazları , kişisel temizlikte daha az acı ve daha güzel temizlik amaçlıdır. Epilasyon cihazlarında motor dairesel hareketi, dişliler yardımı ile üzerine cımbız bulunan kafaya taşır. Cımbızlar dönerken vücuttaki kılları kökünden çeker.

Saç şekillendiriciler, saçlara değişik şekiller vermek için kullanılmaktadır. Cihaz kullanılırken çok dikkatli olunmalıdır; çünkü yüksek sıcaklıkta ve baş bölgesinde kullanılan bir cihazdır.

Elektrikli diş fırçaları, normal diş fırçalarına göre, yapmış olduğu fırçalama şekli ile dişleri daha iyi temizlemekte ve dişlerdeki tartarı daha iyi yok etmektedir.

Dinlenme ve Eğlenmede Kullanılan Araçlar

Radyo setleri, telefonlar, cep telefonları, Fotoğraf makineleri, video kameraları, televizyonlar, video kayıt cihazları, müzik setleri, cd çalar, ses yükselteçleri, uzaktan kumanda birimleri, müzik aletleri, oyuncak, hobi ve spor ekipmanları gibi farklı alanlarda kullanılan araçlardır.

Eğitimde Kullanılan Araçlar

Bilgi işlem ve telekomünikasyon ekipmanları, cep masaüstü hesap makineleri, bilgi toplama saklama için elektronik ürünler, kullanıcı terminal ve sistemleri, radyo setleri, ses ya da görüntü kaydetme ya da çoğaltma ürünleri, çeviri ekipmanları gibi araçlardır.

Ev Konforunu Artırmada Kullanılan Araçlar

Diğer fan egzoz vantilasyonu ve havalandırma aletleri elektrikli radyatörler, elektrikli ısıtma aletleri ve boylerler, elektrikli fanlar vs. bu grupta bulunan araçlardır.