Giriş

İnsanoğlunun, kuşları gözlemlemeye başlamasından sonra uçma özentisi ve isteği oluşmuştur. Uçmak ile ilgili farklı efsaneler ve öyküler vardır. Bunlardan bir tanesi de Yunan mitolojisinde Daedalus ve oğlu Ikarus’un efsanesidir. Montgolfier Kardeşler tarafından icat edilen sıcak hava balonu ile 1783 yılında Paris’te ilk insanlı uçuş gerçekleştirilmiştir. Balonculuk, 18. yüzyılın sonlarına doğru yaygın olarak ilgilenilen bir alan olmuş ve zeplin adı verilen yönlendirilebilir ve kumanda edilebilir balonlar üzerinde çalışmalar devam etmiştir. 1908 yılında zeplin ile ticari uçuşlar yapılmıştır. Aynı zamanda 1911-1914 yıllarında bombardıman amaçlı kullanılmıştır. Uzun mesafelerde yolcu ve yük taşıyan ilk hava taşıtı iskeletli dev zeplinler olmuştur. 1929 yılında en başarılı zeplin örneği olan Graf zeplin ile bir dünya turu da dahil olmak üzere bir milyon milden fazla uçuş yapılmıştır. Aynı yıllar içinde, Orville ve Wilbur Wright Kardeşler, üzerinde hiçbir güç kaynağı olmadan uçabilen sabit kanatlı hava taşıtı olan planörler ile uçma çalışmaları devam etmekteydi. Uçurtmalar ve planörler ile yaptıkları sayısız denemeler sonucunda kendilerini geliştiren Wright Kardeşler, 17 Aralık 1903 yılında motorlu bir hava aracı ile ilk uçuşlarını gerçekleştirmişlerdir. Türk havacılık tarihinde ise İmam İsmail Cevheri 1010 yılında kendi yaptığı kapı benzeri kanatları kollarına bağlayarak kendini boşluğa bırakmıştır. İlk Türk hava şehidi olmuştur. 1159 yılında ise Sıracettin-Türki’nin uçuş denemeleri olmuştur. 1632 yılında Hezarfen Ahmet Çelebi kendi yapmış olduğu kanat ile, Galata Kulesi’nden Doğancılara kadar uçarak 1200 metrelik mesafeyi geçmiştir. Dünyada uçmayı başaran ilk insan olarak tarihe geçmiştir. Hezarfen ile ilgili bu bilgiler Evliya Çelebi’nin Seyahatnamesi’nden aktarılmıştır. 1910 yılında ilk Türk subayının havacılık eğitimi için yurt dışına gönderilmesi ile Türk havacılığı askeri alanda ilerlemeye başlamıştır. 1912 yılında İstanbul Sefaköy’de havaalanı ve hangarları kurulmuş ve Yeşilköy Hava Mektebi, ilk sivil havacılık teşkilatı olarak hizmete girmiştir. 1914 yılında ise, İstanbul – Bilecik – Eskişehir – Kahire hattında ilk hava posta taşımacılığı başlamıştır. 1925 yılında Mustafa Kemal Atatürk öncülüğünde Türk Tayyare Cemiyeti bugünkü adıyla Türk Hava Kurumu kurulmuştur. Kayseri’de “Tayyyare ve Motor Türk Anonim Şirketi (TOMTAS)” ve Eskişehir de “Tayyare Bakım ve Tamir Tesisleri” kurulmuş ve bugünkü hava ikmal ve bakım merkezlerinin temelleri atılmıştır. Geniş bir kavram olan havacılık, havadan hafif ya da ağır hava taşıtlarının gökyüzünde uçması ile doğrudan ya da dolaylı ilgisi olan tüm faaliyetleri kapsamaktadır. Hava taşımacılığı, havayolu taşıyıcıları tarafından gerçekleştirilen tüm sivil havacılık faaliyetleri ve genel havacılığı kapsamaktadır. Havacılık bir sistem olarak düşünüldüğünde, temelde sivil havacılık ve askeri havacılık olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Havacılık sistemi alt sistemleri ile birlikte Şekil 1.1’deki gibi özetlenebilir.

Sivil Havacılık Faaliyetleri

Sivil havacılık faaliyetleri, askeri havacılık dışında kalan tüm hava taşımacılık faaliyetlerini ifade etmektedir. Farklı faaliyetler için emniyetli bir şekilde uçuş yapılabilmesi amaçlanmaktadır. Sivil havacılık faaliyetlerinin tanımlanması ülkelerin hukuki düzenlemelerine göre farklılıklar göstermektedir. 1944 yılında kurulan Uluslararası Sivil Havacılık Teşkilatı (ICAO-International Civil Aviation Organization) uluslararası sivil havacılık sisteminin emniyetli, verimli, düzenli, ekonomik ve güvenli şekilde yapılanması, gelişmesi ve devamının sağlanması amacıyla gerekli kural, standart ve düzenlemeleri yapan sivil havacılık örgütüdür. ICAO’ya göre, sivil havacılık faaliyetleri Şekil 1.2’de gösterildiği gibi farklı sınıflara ayrılmaktadır. ICAO tüm üye ülkelerde asgari ortak standartları belirlemek, eşgüdümü sağlamak ve tavsiyelerde bulunmak için hazırladığı kural ve düzenlemeleri “Annex” adını verdiği “Ek” dokümanlarda toplamaktadır. ICAO tarafından düzenlenmekte olan toplam 19 ayrı konuda Annex mevcuttur. Türkiye’de sivil havacılık faaliyetleri Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı adına Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM) tarafından 14 Ekim 1983 yılı 2920 sayılı Türk Sivil Havacılık Kanunu gereğince yürütülmektedir. Bu Kanun, kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek ve özel hukuk tüzel kişilerinin havacılık sahasındaki faaliyetlerini kapsamaktadır. Bu Kanunun amacı; devamlı ve hızlı bir gelişme gösteren, ileri teknolojinin uygulandığı, hız ve emniyet faktörlerinin büyük önem taşıdığı sivil havacılık sahasındaki faaliyetlerin ulusal çıkarlarımız ve uluslararası ilişkilerimize uygun bir şeklide düzenlenmesini sağlamaktır. İncelenen kaynaklar sonucunda Türkiye’deki sivil havacılık faaliyetleri Şekil 1.3’te verildiği gibi sınıflandırılmaktadır.

Hava Taşımacılığı

Hava taşımacılığı, kâr amacı güdülerek veya güdülmeyerek insanların ya da yükün bir hava aracı ile yer değiştirmesi olarak tanımlanabilir. Diğer bir deyişle, hava taşımacılığı, yetki belgesi verilmiş hava taşıyıcılar tarafından yapılan tüm sivil uçuşları (havayolu taşımacılığı) ve genel havacılığı kapsayanfaaliyetlerin bütünü olarak da ifade edilmektedir.

Havayolu Taşımacılığı

Havayolu taşımacılığı ya da ICAO’nun ifadesiyle ticari hava taşımacılığı, kiralama veya ücret karşılığında yolcu, kargo veya posta taşımacılığını içeren uçak operasyonları olarak tanımlanmaktadır. Ticari hava taşımacılığı gerçekleştirilen operasyonların düzenli olup olmamasına göre tarifeli ve tarifesiz olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.

Tarifeli Uçuş: Tarifeli uçuş; belirli, yayınlanan bir zaman tablosuna göre veya düzenli şıklıkta düzenlenen sistematik uçuşlar olarak tanımlanmaktadır. Tarifeli uçuş, aşağıda verilen özelliklere sahiptir:

• Birden fazla devletin toprakları üzerindeki hava sahasında yapılır.
• Uçak ile ücret karşılığında yolcu, posta veya kargo taşımacılığı sağlanır.
• Aynı iki nokta veya daha fazla nokta arasında, yayınlanan zamana göre veya düzenli, bilinen sıklıkta trafik hizmeti sağlanır.

Tarifesiz Uçuş:Tarifesiz uçuş ise, tarifeli uçuşun tam aksi şekilde sağlanan ticari hava taşımacılık hizmetidir. Tarifesiz uçuş ve charter uçuş birbiri yerine kullanılmaktadır, fakat, tarifesiz ticari uçuş operasyonlarının tamamının charter uçuş olmadığına dikkat çekmek gerekir. Charter uçuş, tamamen kiralanmış uçak ile yapılan tarifesiz uçuş olarak ifade edilmektedir. Charter demek aslında özel sefer demektir. Seyahat acenteleri özellikle tatil döneminin yoğun olduğu zamanlarda uçak kiralayarak charter seferi oluşturabilir. Bu uçuşlar 1 aydan fazla sürmez ve 2 uçuş noktasından başka yere de yapılmaz. Genelde tarifeli seferlerin yoğun olduğu dönemlerde tercih edilir.

Genel Havacılık

Genel havacılık ilk olarak Wichta, Kansas’ta doğmuştur. 20. yüzyılın başlarında Stearman, Cessna, Mooney ve Beech uçak yapım şirketleri Wichita’da kurulmuş ve burası Amerika Birleşik Devletleri (ABD) için genel havacılık endüstrisinin kalbi olarak günümüze kadar gelmiştir. Amerika’da havacılık kurallarını düzenleyen kurum Federal Havacılık Dairesidir (FAA-Federal Aviation Administration). Genel havacılık içerisinde çok çeşitli uçuş faaliyetlerini barındırmaktadır. Bu nedenle dünyada genel havacılık ve genel havacılık faaliyetleri tanımlanırken farklılıklar görülmektedir. Dünyadaki sınıflandırma çeşitlerine bakıldığında, faaliyet sınıflandırması yapılırken uçuşun ticari mi yoksa özel mi ve ne çeşit bir hava aracı kullanılarak yapıldığına dikkat edildiği söylenebilir. Burada uçak kelimesi yerine hava aracı kelimesinin kullanıldığına dikkat çekmek gerekir, çünkü genel havacılık faaliyetleri sadece uçak ya da helikopter ile yapılmamaktadır. Bu faaliyetler için; motorlu uçaklar (tek motorlu, çok motorlu), motorsuz uçaklar (planör vb.), çok hafif hava araçları (yamaç paraşütü, yelkenkanat (deltakanat), ultralight, microlight vb.) balon, zeplin gibi hava araçları kullanılmaktadır. Amerika’da yasal bir tanımı olmayan genel havacılık, ticari havayolu şirketleri tarafından yapılan taşımacılık haricindeki tüm sivil havacılık faaliyetleri olarak tanımlanmaktadır. Genel havacılık faaliyetlerinin havacılık endüstrisi içindeki önemi giderek artmaktadır. 2010 yılı istatistiklerine bakıldığında ABD’deki sivil uçak filosunun %90’nından fazlasını genel havacılık uçaklarının oluşturduğu görülmektedir. Uçak sayısı, pilot sayısı ve havaalanı sayısı açısından bakıldığında havacılık sektörünün en geniş bölümünü genel havacılığın oluşturduğu söylenebilir. Üretim ve verimlilik nedeniyle genel havacılık çok önemli bir iş aracı halini almıştır. Genel havacılık uçaklarının uçuş saatinin çoğunluğunu, iş ve ticari amaçlı uçuş operasyonları oluşturmaktadır. Genel havacılık, ABD ekonomisi ve ulusal taşımacılık sisteminin tamamlayıcı kısmını oluşturmaktadır. ABD’de, uçuşun ticari mi kişisel amaçlı mı olduğuna göre belirlenen genel havacılık yapısı Şekil 1.4’te verilmiştir. Şekil 1.4’teki sınıflandırmanın ticari amaçlı mı, kişisel amaçlı mı yapıldığını dikkate almadan uçuş hizmet tiplerine göre (ulaşım ve ulaşım dışı) bir sınıflandırma şekli de aşağıdaki gibi özetlenebilir:

Uçuş hizmet tiplerine göre genel havacılık:

1.Ulaşım

• Charter
• hava taksi
• uçak kiralama
• hava kargo
• hava ambulans

2.Ulaşım dışı (yani havadan yapılan faaliyetler için)

• uçuş eğitimi
• güç hattı, boru hattı, orman, yangın, vb.
• reklamcılık
• gemi turları
• helikopter operasyonları
• balon
• paraşüt
• ultralight
• uçak gösterileri
• tıbbi tahliye
• arama kurtarma
• hava fotoğrafçılığı

ABD’nin, kullanılan hava araçlarına göre yaptığı genel havacılık sınıflandırması da aşağıda verilmiştir:

• İş amaçlı uçuş
• Kişisel ve sportif amaçlı uçuş
• Eğitim amaçlı uçuş
• Ticari ve endüstriyel amaçlı uçuş
• Havadan harici yük taşıma
• Diğer uçuşlar

ICAO’nun tanımına göre ise; genel havacılık, kiralama veya ücret karşılığı için yapılan tarifeli ve tarifesiz hava taşımacılık operasyonları dışındaki tüm sivil havacılık operasyonları olarak tanımlanmaktadır. ICAO’nun yayınladığı Ek 6 (Hava Aracı Operasyonları) ve Ek 17 (Güvenlik-Uluslararası Sivil Havacılığın Kanun Dışı Eylemlerden Korunması) dokümanında genel havacılık tanımlarında farklılıklar görülmektedir. Bu iki dokümanda, genel havacılık tanımı yapılırken, havadan yapılan çalışmalar için uçuşlar, tanımın dışına çıkarılmıştır. Genel havacılık, ticari hava taşımacılığı veya hava işleri dışındaki uçak operasyonları olarak ifade edilmektedir. ICAO, genel havacılık faaliyetlerini ticari olmayan iş amaçlı uçuşlar, kişisel ve sportif uçuşlar, eğitim uçuşları, hava işleri için uçuşlar ve diğer uçuşlar olmak üzere beş sınıfa ayırmaktadır (Şekil 1.5). Türkiye’de havacılık faaliyetleri, SHGM tarafından yayınlanan yönetmelikler ve mevzuatlarda belirtilen kural ve düzenlemelere göre yürütülmektedir. Genel havacılık faaliyetleri için de SHGM’nin hazırladığı Genel Havacılık Yönetmeliği mevcuttur. 14 Mayıs 2013 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan 28647 sayılı Genel Havacılık Yönetmeliği’ne göre (SHY-6B) genel havacılık, ticari hava taşımacılığı kapsamında olmayan yolcu ve yük taşımacılığı ile ücret karşılığı olup olmadığına bakılmaksızın yapılacak hava işi ve eğitim faaliyetleri olarak tanımlanmaktadır. Ticari hava taşımacılığı kapsamında olmayan yolcu ve yük taşımacılığı, SHY-6B’de aşağıdaki şekilde tanımlanmaktadır: “Yönetmelikte belirtilen kural, esas ve usullere uymak koşuluyla, Türk vatandaşı bir şahıs tarafından kendi özel ihtiyaçlarında kullanmak maksadıyla veya tüzel kişiliğe sahip özel ve kamu kuruluşları ile kanunla kurulmuş sosyal amaçlı kuruluşlar tarafından kendi faaliyetleri ile ilgili hizmetlerde kullanmak maksadıyla, ücret alınmaksızın yapılan yolcu ve yük taşınması faaliyetleridir.” (SHGM, 2015) Havadan yapılan çalışmalar için gerçekleştirilen uçuşlar kısaca “hava işi” olarak isimlendirilebilir. SHGM yayınladığı yönetmelikte, hava işleri ile birlikte amatör havacılık faaliyetlerini de tanımlamaktadır. Amatör havacılık faaliyetleri, bir gerçek veya tüzel kişinin hiçbir mali kazancı olmaksızın yürüttüğü havacılık faaliyet türünü kapsamaktadır.

Genel Havacılık Faaliyetleri

İş Amaçlı Uçuşlar

İş amaçlı olarak kullanılan uçaklar (iş uçakları), havayolu işletmelerinin tamamlayıcı unsuru olup, iş dünyasının taşımacılık gereksinimlerini karşılamaktadır. Havayolu şirketler büyük şehirlere ve iş merkezlerine taşımacılık hizmet sağlamasına rağmen, havayolu şirketlerinin talebi karşılayamadığı birçok bölgeye iş uçakları le hizmet verilmektedir.İş amaçlı uçuşlar, iş dünyasında yoğun çalışan kişilerin aynı gün içerisinde farklı yerlerde bulunarak seyahat yapmalarına olanak tanımaktadır.Günümüzde iş uçakları eskiye göre daha sessiz, daha rahat, daha verimli, daha emniyetli ve daha konforludur. Bunun yanısıra, seyahat sırasında bilgisayar ve internet gibi güçlü iş araçlarının etkin şekilde kullanılmasına da imkan tanıyarak, uçakta gerekli çalışma ve toplantılar yapılabilmektedir. İş amaçlı uçuşlar, şirket ve kişisel uçuşlar olmak üzere ikiye ayrılmaktadır:

• Şirket iş uçuşları: Bir şirket tarafından, ticari amaç olmaksızın, profesyonel pilot veya pilotlar çalıştırılarak, şirket işlerinin yürütülmesinde yardımcı olması amacıyla uçakların yolcu ve yük taşımasında kullanılmasıdır.
• Kişisel iş amaçlı uçuşlar: Kişi veya kişiler tarafından kendi özel işlerini yürütmesine yardımcı olmak amacıyla uçakların yolcu ve yük taşınmasında ticari amaç olmaksızın kullanılmasıdır.

Kişisel ve Sportif Amaçlı Uçuşlar

İş amaçlı uçuş, ticari uçuş veya kiralanan havayolu işletmesinin uçuşları haricindeki tüm uçuşlar, kişisel uçuşları ifade etmektedir.Sportif amaçlı uçuşlar ise, kişilerin ulaşım ya da taşıma ihtiyacı dışında eğlence için hava araçlarını kullanarak yaptığı faaliyetler olarak tanımlanabilir.

Eğitim Amaçlı Uçuş

Emniyetli bir uçuşun gerçekleştirilebilmesi için eğitim en önemli unsurlardan biridir. Hem ticari hava taşımacılığı hem de genel havacılık faaliyetlerinde pilot olabilmek için, kişilerin hem öğretmen pilot eşliğinde hem de bireysel (solo) olarak belirlenen uçuş saatini dolduracak kadar uçuş eğitimi almaları gerekmektedir. Bu amaçla yapılan uçuşlar eğitim uçuşları olarak tanımlanmaktadır.

Ticari ve Endüstriyel Amaçlı Uçuşlar

Zirai Uygulamalar

Havadan yapılan zirai uygulamalar, gıda üretimi ve sağlık kontrol önlemlerinin alınması ile ilgili işler için uçak kullanılarak yapılan faaliyetleridir. Dünya genelinde gıda üretiminin sağlanmasında ziraatçılık en temel faktördür. Zirai uygulamalar pahalı işlerdir. Japonya, Rusya ve Çin, gübreleme, erişimi güç olan bölgelere tohum atma, ürünlere zarar veren haşereleri kontrol etme, ürünleri toplama gibi faaliyetler için yüksek miktarda para harcamaktadır. Bu kapsamda bakıldığında ziraatçılık alanındaki işlerin (pamuk, sebze-meyve üretimi, ürünlere zarar veren karınca, solucan gibi haşerelerin ilaçlama yapılarak kontrol edilmesi) havadan uçak kullanılarak yapılması kolaylık sağlamaktadır. Ülkemizde SHGM, zirai mücadele yapmak amacıyla kurulmuş ve kurulacak kamu ve özel uçak işletmelerinde uygulanmak üzere, Uçakla Zirai Mücadele İşletme Yönetmeliği (T-47)’ni yayınlamıştır.

Yangınla Mücadele Faaliyetleri

Yangınla mücadele için uçaklar, helikopterler, paraşüt ve paraşütçülerden yararlanılmaktadır. Deniz, göl, gölet vb. gibi yerlere iniş yaparak su alma ve su üzerinde kısa sürede olsa kalabilme kabiliyetine sahip özel olarak imal edilmiş uçaklar ile bu faaliyetler gerçekleştirilir. Aynı zamanda, köpük ve yangının etkisini azaltabilecek kimyasal maddeler de uçaklar ile taşınarak gerekli yerlere iletilebilmektedir. Bunun yanısıra, yangınla mücadelenin havadan yapılması, yangının çevreye ne kadar yayıldığı konusunda gözlem yapma ve en kısa sürede kontrol altına almak için işlemlerin hızlı şekilde yürütme olanağı sunmaktadır.

Havadan Reklamcılık

Havadan reklamcılık, hazırlanan reklam malzemelerinin hava aracı kullanılarak uçurulması ya da hava aracından atılması amacıyla yapılan uçuşlardır. Havadan reklamcılık uçuşları, birçok kişinin aynı anda görmesi ve haberdar olması açısından özellikle tatil yöreleri ya da spor müsabakasının yapıldığı stadyumlar gibi kalabalık yerlerde yapılmaktadır. şehir bölge planlamacılar, gayrimenkul şirketler, mühendisler, yeni endüstriyel alanlar arayan iş adamları, kamu kurumları ve otoyol tasarımcıları hava fotoğraflarını kullanırlar.

Havadan Gözlem Faaliyetleri

Havadan gözlem faaliyetler; balık sürülerini izleme, av ve yaban hayatını koruma, otoyol denetleme, güvenlik sağlama, arama kurtarma ve bunun gibi olayların uçak kullanarak havadan izlenmesidir. Büyük metropolitan yerlerde, özellikle yoğun saatlerde kara trafiğinin izlenmesi için genel havacılık hava araçları kullanılmaktadır. Ayrıca, güvenlik birimlerinin arama kurtarma faaliyetlerine fayda sağlayan bir yöntemdir.

Harici Yük Taşıma

Havadan harici yük taşıma faaliyetleri, erişimi zor olan uzak bölgelere ağır yüklerin hava araçları ile taşınmasıdır. Havadan harici yük taşımada genellikle helikopter kullanılmaktadır.

Hava Taksi Faaliyetleri

Hava taksi faaliyetleri, belirli bir programa bağlı olmayan, yolcu ve kargo taşıma amacıyla gerçekleştirilen uçuşlardır. Uçak, helikopter, balon, zeplin gibi hava araçları ile yapılan, havayolu taşımacılığı kapsamı dışındaki tüm ticari uçuşlar hava taksi uçuşları olarak değerlendirilmektedir. Turistlerin hava turları, şehirlerarası yolcu ulaşımına kadar farklı alanlarda kullanılmaktadır. Ülkemizde de zaman darlığı, güvenlik ve günü birlik seyahatler nedeniyle hava taksi uçaklarına talep hızla artmaktadır. Hava taksi uygulamasındaki artışın en büyük nedeninin uluslararası iş yapan iş adamlarının sayısının artması olduğu söylenebilir. Hava taksi faaliyetleri ile genel havacılık faaliyetleri arasında kesin bir ayrım yapmak zordur. Aradaki tek fark, hava taksi faaliyetlerinin ücret karşılığında yolcu-yük taşımacılığı yapmayı amaçlamasıdır. Diğer uçuşlar ise, araştırma geliştirme uçuşları, test uçuşları, gösteri uçuşları gibi özellikteki bahsedilen faaliyetler dışında hava aracı kullanımı ile yapılan uçuşlardır.

Genel Havacılık İşletmeleri

Ticari hava taşımacılığı kapsamında olmayan yolcu ve yük taşımacılığı yapan İşletmeler ile ücret karşılığı olup olmadığına bakılmaksızın önceden belirlenmiş bir hava sahasında ve belirlenmiş bir amaca yönelik olarak gerçekleştirilen operasyonları ve eğitim faaliyetlerini yapan işletmeler Genel Havacılık İşletmeleri olarak adlandırılmaktadır.

Türkiye’de genel havacılık faaliyetleri yapacak gerçek ve tüzel kişilerin SHGM’den izin ve işletme ruhsatı alması gereklidir. Ticari havacılıktan farklı olarak gerçek kişiler de işletme ruhsatı alabilmektedir. 2014 yıl sonu itibarıyla 65 genel havacılık işletmesi toplam 322 hava aracı ile faaliyettedir. Bu sayıya kamu kurum ve kuruluşları bünyesindeki hava araçları da dahildir. Bu hava araçlarının çoğunluğunun Türk Hava Kurumu (THK), Top Havacılık, Anadolu Üniversitesi (pilot eğitimi) ve Türk Hava Yolları (pilot eğitimi) kullanımında olduğu görülmektedir.Hava araçlarıyla ticari amaçla, belirli hatlar üzerinde, ücret karşılığında yolcu veya yük veya yolcu ve yük taşıması yapan işletmeler ve genel havacılık faaliyetlerini yapan işletmeler “hava taşıma işletmeleri” olarak isimlendirilmektedir. Hava taşıma işletmeleri; havayolu, hava taksi, genel havacılık ve balon işletmeler olmak üzere dört kategoriye ayrılmaktadır.

Genel Havacılık Havaalanları

Ticari hava taşımacılığı için kullanılan havaalanlarının hepsi bu ihtiyacı karşılayabilir. Bazı havaalanlarında genel havacılık uçaklarının kullanımı için ayrı bir pist ve apron tahsis edilmektedir. Genel havacılıkta havayolu şirketlerine nazaran daha küçük uçaklar kullanılmaktadır. Bu küçük uçaklar, kısa pistlere, kaplamasız pistlere rahatlıkla iniş kalkış yapabilmektedir.ABD’de genel havacılık havaalanları, faaliyet seviyelerine göre Ulusal, Bölgesel, Yerel ve Temel olmak üzere dört kategoriye ayrılmaktadır. Avrupa’da ise genel havacılık faaliyetleri için kullanılan 4.200’ün üzerinde havaalanı bulunmaktadır.Türkiye’de ise, 2014 yılında SHGM tarafından hazırlanan faaliyet raporuna göre, toplam 1231 adet hava aracı bulunmaktadır. Genel havacılık hava araçları toplam hava araçlarının %26’sını oluşturmaktadır. Türkiye’de havayolu şirketleri tarafından kullanılan havaalanları genel havacılık hava araçları tarafından da kullanılmaktadır. Bunlardan bazıları, İstanbul Atatürk Uluslararası Havaalanı, Ankara Esenboğa Uluslararası Havaalanı, İzmir Adnan Menderes Uluslararası Havaalanı, İstanbul Sabiha Gökçen Uluslararası Havaalanı’dır. İstanbul Atatürk Uluslararası Havaalanı, Ankara Esenboğa Uluslararası Havaalanı, İzmir Adnan Menderes Uluslararası Havaalanı bünyesinde TAV tarafından işletilen genel havacılık terminalleri de mevcuttur.

Genel Havacılık Hizmet Sağlayıcıları

Genel havacılık hava araçları için gerekli yer hizmetleri ve destek hizmetlerini sağlayan işletmeler genel havacılık hizmet sağlayıcılar olarak tanımlanabilir. Havaalanının ticari veya askeri operasyonlar ile ortak kullanılması durumunda havaalanının içinde ya da yakınında genellikle bir veya iki noktada bulunurlar. Hava taşımacılık faaliyetlerinin emniyetli bir şekilde sürdürülebilmesi için birçok faaliyetin koordineli şekilde aynı anda yürütülmesi gerekebilir. Genel havacılık hizmet sağlayıcılar bu tür ihtiyaçları karşılamaktadır. Verilen hizmetler kapsamında; yer hizmetleri, bakım onarım, yedek parça satışı, parça değişimi, yağ/yakıt satışı ve ikmal gibi hava aracı servis ikmal hizmetleri, hava aracı satışı, hava aracı kiralama hizmetleri bulunmaktadır. Anadolu Üniversitesi (Eskişehir), Baymap Havacılık, Tarkim Havacılık, Top Servis Havacılık, Türkiye’deki genel havacılık hizmet sağlayıcılarından birkaçıdır.