Ünite 3: Dünyada Genel Havacılık

Dünyada Genel Havacılık Faaliyetleri

Dünyadaki genel havacılık faaliyetlerinin incelenmesi, bölgelerin ve ülkelerin mevcut durumlarının ortaya konulması iki açıdan önemlidir. Bunlardan ilki genel havacılığın gelişimi ve gelişimi sağlayan faktörlerin açıklanması, ikincisi de ülkelerin genel havacılık mevcut durumlarının kıyaslanarak ortaya konulmasıdır.

Her ülkenin genel havacılık verilerine ulaşmak çok da kolay değildir. Daha önce de belirtildiği gibi pek çok ülkenin genel havacılık tanımı, sınıflandırması vb. özellikleri birbirinden farklılık göstermektedir. Birçok ülke genel havacılıkla ilgili verileri tutmamaktadır. Bazı ülkeler ise bu verileri tutmakta; fakat, yayınlamamaktadır. Bu nedenle, bu ünitede genel havacılık faaliyetleri kıtalar bazında incelenecek ve genel havacılık faaliyetleri hakkında bilgiye ulaşılabilen ülkelere yer verilecektir.

Dünyadaki genel havacılık faaliyetleri kıtalar bazında sırasıyla Afrika, Amerika, Asya, Avrupa ve Okyanusya olarak incelenecektir.

Afrika kıtası 30 milyon km2’den fazla büyüklüğü ve 1,2 milyar nüfusuyla dünyanın en eski yerleşim yerlerinden biridir. En eski yerleşim yerlerinden birisi olmasına rağmen gerek yaşam kalitesi, gerek okuryazarlık oranı çok yüksek değildir. Daha önceki verilerde belirtildiği gibi genel havacılığın dünyada en az gelişmiş olduğu bölgedir. Uzun yıllardır süren savaşlar, bölgesel karışıklıklar ve isyanlar bu büyük kıtayı pek çok yönden olduğu gibi genel havacılık açısından da güçsüz hale getirmiştir.

Kuzey, orta ve güney olarak veya kuzey ve latin olarak kendi arasında alt bölümlere ayırılan Amerika Kıtası 43 milyon km2’ye yakın yüzölçümü 1 milyara yaklaşan nüfusu ile genel havacılığın en gelişmiş olduğu bölgelerden birisidir. Özellikle Kuzey Amerika olarak adlandırılan ABD ve Kanada’dan oluşan Kuzey Amerika bölümü pek çok alanda olduğu gibi genel havacılıkta da dünyanın en gelişmiş bölgesidir.

ABD, 9 milyon km ² ’den fazla yüzölçümü ve yaklaşık 320 milyonluk nüfusu ile dünyanın en gelişmiş bölge ve ekonomilerinden birisidir. Pek çok genel ve ticari uçak üreticinin olduğu ülkede 200.000’den fazla genel havacılık hava aracı bulunmaktadır. 2014 yılında, sekiz genel havacılık kuruluşu, genel havacılığın ABD’ye federal ve ulusal boyutta ekonomiye katkısını göstermek için 2013 yılı verileri ışığı altında Pricewaterhouse Coopers (PwC)’a bir çalışma yaptırmıştır. Bu çalışmanın sonunda aşağıdaki veriler elde edilmiştir:

• ABD ye toplam ekonomik çıktısı 219 milyar dolardır.
  • milyon kişiye iş imkânı sağlamaktadır.
• Genel havacılık üreticileri 102.600 kişiye direkt olarak iş imkânı sağlamakta, ortalama ücret yıllık 112.000 dolardır.
• Genel havacılıktaki işgücüne ödenen toplam ücret 69.000 dolardır.
• Kaliforniya, Teksas ve Florida genel havacılığın en gelişmiş olduğu üç eyalettir.
• Kansas, Connecticut ve Georgia genel havacılığın ekonomideki payının oranının en yüksek olduğu eyaletlerdir.

Asya kıtası 44,5 milyon km2’den fazla yüzölçümü ve 4,5 milyara yakın nüfusuyla dünyanın en büyük ve kalabalık kıtasıdır.

Çin Halk Cumhuriyeti 9,8 milyon km2’den fazla yüzölçümü ile dünyanın en geniş üçüncü ve 1,4 milyara varan nüfusuyla dünyanın en kalabalık devletidir. Bu kadar geniş topraklara ve nüfusa sahip olmasına rağmen ülkedeki genel havacılık hava aracı sayısı İsviçre’den biraz daha fazladır. Çin Halk Cumhuriyeti’nde de son yirmi yıla kadar Rusya gibi vatandaşlarının hava aracı sahibi olması yasaktı. 2002’de 335 olan genel havacılık havaaracı sayısı, 2006’da 570’e yükselmiştir. Bu rakam 2013’te 4.000’e yaklaşmıştır. Çin’de 2012 yılında 182 olan havalimanı sayısı 2015’te 230’a ulaşmıştır.

Avrupa’daki 23 ülkenin 2014 yılına ait genel havacılık hava aracı sayıları kitabın 53. sayfasında Tablo 3.12’de görülmektedir. Fransa, Almanya ve Birleşik Krallık gibi gerek sivil gerekse askeri havacılık alanında gelişmiş ülkelerin genel havacılık alanında da diğerlerine göre çok daha önde oldukları görülmektedir.

27’si Avrupa Birliği ülkesi ve Norveç ve İsviçre’yle birlikte 29 Avrupa ülkesinde, özel jetlerle yapılan iş amaçlı uçuşların Avrupa’ya etkisine yönelik 2008 yılında yapılan bir çalışmada, bu faaliyetlerin Avrupa GSMH’nin %0.02’sine gelen 19,7 milyar avroluk bir çıktı sağladığı hesaplanmıştır. 164.000 kişiye iş imkânı sağlayarak, yaklaşık 5,7 milyar avroluk maaş ve ücret ödemesi yapılmıştır. Fransa, Almanya ve Büyük Britanya iş amaçlı trafiğin en yoğun olduğu bölgelerdir. Çalışan sayısı ve ödenen ücretlerin yaklaşık %75’i bu bölgelerde gerçekleşmektedir. Avrupa’daki iş maçlı uçuşlarda kullanılan uçak sayısı 2300 ve bu uçakları işleten işletme sayısı 1000 civarıdır. 2007 yılında 750.000’den fazla uçuş yapılmıştır. Yeni teknoloji ve model iş maçlı jetlerin üretilmesi, uçağın kullanım hakkının kiralanması gibi yeni işletim modellerinin geliştirilmesi, büyük havalimanlarında zaman kaybetmeden ulaşım imkan sağlaması, aktarmalarla zaman kaybedilmesinin önlenmesi gibi faydaları nedeniyle iş amaçlı trafiğe olan talep genel havacılıkta önemini sürdürmektedir.

Genel Havacılığın Gelişmesini Etkileyen Faktörler

Bir ülkede genel havacılık faaliyetlerinin yoğun şekilde gerçekleşmesi, o ülkenin sosyo-ekonomik anlamda gelişmişliğinin de göstergesidir diyebiliriz. Genel havacılık, ticari havacılığın gelişmesinde de önemli unsurlardan birisidir. Bölgesel olarak genel havacılığı incelediğimizde genel havacılığın gelişme gösterdiği bölge ya da ülkelerin bazı benzer özelliklere sahip olduğu görülmektedir.

Dünya genelinde, ticari havacılık faaliyetlerine, genel havacılık faaliyetlerinden daha fazla yer verilmektedir. Genel havacılık, ticari havacılık kadar popüler olmadığı için toplum tarafından çok fazla bilinmemekte ve tanınmamaktadır. Hükümetler ve yatırımcılar ticari havacılıkla ilgili uygulama ve yatırımlara öncelik vermektedirler.

Ticari havacılık ve genel havacılık birbirini tamamlayan faaliyetler bütünüdür. Örneğin, ticari havacılıkta çalışmak için yetiştirilen bir pilot, genel havacılık kapsamında olan eğitim faaliyetleri sayesinde yetiştirilebilmektedir. Ticari havacılığın gelişmiş olduğu ülkeler incelendiğinde, bu ülkelerin genel havacılık faaliyetlerinin de gelişmiş olduğu görülür. Dolayısıyla, bir ülkedeki genel havacılık faaliyetlerinin gelişmiş olduğu ülkelerde ticari havacılığın gelişme ihtimalinin daha yüksek olduğu söylenebilir.

Genel havacılığın gelişmesini etkileyen faktörlerden bazıları; eğitimli nüfus oranı, havacılık sanayisi, sivil havacılığın liberalleşme düzeyi, bakım tesisleri kolaylıkları, kişi başına düşen ortalama gelir, coğrafi büyüklük, devlet tarafından desteklemesi ve havaalanı olanaklarıdır.

Eğitimli nüfus oranı; genel havacılığın gelişmiş olduğu ABD, Fransa, Almanya, Büyük Britanya, Avustralya vb. ülkelerde dünya ortalamasının çok üzerindedir. Havacılık eğitimi için, bu eğitimi anlayabilmek ve genel havacılığın yararlarını kavrayabilmek için toplumdaki eğitim oranının yüksek olması kuşkusuz ki önemli bir faktördür.

Genel havacılığın gelişmiş olduğu ülkelerin bir diğer karakteristik özelliği bu ülkelerin havacılık sanayilerinin gerek askeri gerekse sivil açıdan gelişmiş olmasıdır. Genel havacılığın gelişmiş olduğu ülkelerin hemen hepsi kendi hava araçlarını yapabilmektedir. Kendi hava aracını yapabilmek, beraberinde çok büyük faydaları da getirmektedir.

Genel havacılığın gelişmiş olduğu ülkelerin genel özelliklerinden biri de kişi başına düşen gelirin yüksek olmasıdır. Havacılık birtakım giderleri beraberinde getiren bir uğraştır. Gelir seviyesi yüksek olan kişiler, temel ihtiyaçların dışında hava araçlarını sportif, hobi ve eğlence amaçlı etkinliklerde de kullanabilmektedir.

Genel havacılığın geliştiği ülkelerin pek çoğu bazı istisnalar dışında geniş coğrafyaya sahip ülkelerdir. Genel havacılık hem ulaşım amaçlı hem de eğlence amaçlı olarak yapılan faaliyetlerdir. Özellikle geniş coğrafyaya sahip olan ülkelerde genel havacılık yaygın şekilde ulaşım amaçlı olarak kullanılmaktadır.

Devletlerin genel havacılığa verdikleri destek, belki de en önemli faktörlerdendir. Çünkü devleti yönetenler genel havacılığın sağladığı sosyal ve ekonomik imkânlar için, ülkelerindeki genel havacılığın gelişmesine imkan tanıyan uygulamaları yürürlüğe koyabilirler. Uçaklar üzerindeki vergi oranları, havaalanlarına ödenen konma konaklama ücretleri, uçak ve pilot lisans edinimlerindeki kolaylıklar vb. uygulamalar bir ülkedeki genel havacılık faaliyetlerinin gelişimini yakından etkilemektedir.

Genel havacılığın gelişimindeki önemli faktörlerden biri de ülkelerdeki havaalanı olanaklarıdır. Bir ülkede genel havacılığa uygun havaalanlarının olması genel havacılık faaliyetlerini kolaylaştırmaktadır. Genel havacılık hava araçlarının genellikle ticari trafiği yavaşlatmaları, havaalanlarına daha az ücret ödemeleri vb. nedenlerle büyük havaalanlarını kullanmalarına çok sıcak bakılmaz. Bu gibi nedenler dolayısıyla genel havacılık hava araçları genellikle büyük havaalanları yerine daha küçük yerel havaalanlarında faaliyet gösterirler. Yerel havaalanlarının sayısı, büyüklüğü, olanakları; genel havacılık hava araçlarının kullanımını pozitif yönde etkilemektedir.

Genel havacılıkta, ticari havacılıkta olduğu gibi sadece hava aracına sahip olmakla faaliyetlerin sürekli şekilde gerçekleştirilmesi için yeterli olmamaktadır. Bunun yanısıra, hava araçlarının belirli zamanlarda bakım ve onarımlarının da düzenli şekilde ve yetkili kişiler tarafından yapılması gerekir.

Genel havacılığın gelişmiş olduğu ülkelerin hemen hepsi liberal havacılık ilkelerine bağlı politikalar izlemektedir. Bu ülkelerde; hava aracı almak, hava aracı işletmek, belirli kurallar çerçevesinde özerk kuruluşlar tarafından denetlenerek vatandaşların hava araçlarının günlük yaşamda da kullanmasına imkan tanımaktadır.