Türkiye’deki Mevzuat Sistemi ve Genel Havacılık Mevzuatları

Mevzuat kavramı, yürürlükteki hukuk kurallarının bütünü şeklinde tanımlanmaktadır. Türk mevzuat sisteminin yapısı anayasa, uluslararası antlaşma, kanun, kanun hükmünde kararname, tüzük ve yönetmeliklerden oluşmaktadır. Hukuk düzeni içerisinde anayasa, kanun, tüzük, yönetmelik normları yukarıdan aşağıya doğru olan hiyerarşik bir sıra içerisinde yer alırlar ve bu hiyerarşik yapıda alttaki bir norm üsttekine uygun olarak hazırlanmak zorundadır. Yani bir yasanın veya yasaların geçerliği anayasaya uygun olup olmamalarına bağlıdır. Bu silsile, hukuk düzeninin en alt basamağında yer alan düzenleme türlerine kadar devam etmektedir. Ayrıca bazı uluslararası antlaşmalar da bulunmaktadır. Uluslararası antlaşmalar iki ya da daha fazla devlet tarafından akdedilmiş olan ve Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin kabulünün ardından Cumhurbaşkanı tarafından onaylanıp, resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren bağlayıcı hukuk kurallarıdır. Herhangi bir konu ile ilgili olan bir mevzuat hakkında resmi gazete veya hukuk kitaplarından bilgi edinilebilir.

Türkiye’deki sivil havacılık faaliyetleri kapsamında bulunan genel havacılık faaliyetleri ile ilgili Türk mevzuat sistemindeki çeşitli yasa ve yönetmelikler yetkili kurumlar tarafından düzenlenmekte ve uygulanmaktadır.

Türkiye’deki genel havacılık mevzuatları, yürürlükteki genel havacılık ile ilgili hukuk kurallarını ifade etmektedir. Türk mevzuat sisteminde; genel havacılık faaliyetleri ile ilgili yürürlükte olan çeşitli yönetmelikler genel havacılık mevzuatlarını oluşturmaktadır.

Türkiye’de genel havacılık faaliyetleri ile ilgili yürürlükte olan en temel yönetmelik Genel Havacılık Yönetmeliği’dir (SHY-6B). Genel Havacılık Yönetmeliği (SHY-6B), 14/10/1983 tarihli ve 2920 sayılı Türk Sivil Havacılık Kanununun 20’ncı maddesi ile 10/11/2005 tarihli ve 5431 sayılı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü Teşkilat ve Görevler Hakkında Kanun’un 4’üncü maddesine dayanılarak hazırlanmıştır. Genel Havacılık Yönetmeliğinin (SHY-6B) amacı, kapsamı ve dayanağı incelendiğinde, bu yönetmeliğin hukuk düzeninin hiyerarşik normuna uygun olarak iki kanunun kapsamı altında olduğu görülebilir. Bu kanunlar 2920 sayılı Türk Sivil Havacılık Kanunu ve 5431 sayılı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunu’dur. Bu kanunlara göre Türkiye’de sivil havacılık faaliyetleri Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı adına Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM) tarafından düzenlenmekte ve yürütülmektedir. Yani başka bir deyişle, Türkiye’deki genel havacılık faaliyetlerini de kapsayan sivil havacılık faaliyetlerinin düzenlenmesi ve yürütülmesi kapsamındaki ulusal havacılık otoritesi SHGM’dir.

Sivil havacılığın, uçuş emniyeti ve güvenliği ile sürdürülebilir gelişimini sağlamak ve sivil havacılık faaliyetlerinin uluslararası kurallar ve standartlarda yürütülmesi amacıyla SHGM tarafından sektörün ihtiyaçlarına göre düzenlenen genel havacılık mevzuatlarını da kapsayan sivil havacılık mevzuatları bulunmaktadır. Kanunlar dışında SHGM tarafından düzenlenen sivil havacılık mevzuatları, hukuk düzeninin hiyerarşik normuna uygun olarak yukarıdan aşağıya doğru bir şekilde yönetmelikler, talimatlar, genelgeler, direktifler ve taslaklar formatındadır. Bilindiği üzere kanunlar yasama organı tarafından yasa adı altında yapılan çoğunlukla genel nitelikli soyut kurallar içeren, süreklilik taşıyan hukuksal metinlerdir. Sivil havacılık mevzuatlarının hukuk düzeni açısından hiyerarşik normu bir akış şeması şeklinde Şekil 4.1’de gösterilmektedir. Şekil 4.1’de verilmiş olan hiyerarşik yapıda alttaki bir norm üsttekine uygun olarak hazırlanmak zorundadır. Yani bir genel havacılık faaliyeti hakkında yayınlanmış veya yayınlanacak olan genelge ya da talimatlar diğer yönetmeliklere veya kanunlara aykırı hükümler taşımamalıdır.

SHGM’nin sivil havacılık sektör mevzuatlarını verdiği resmi internet sitesinde bu bilgilerinin yanı sıra, SHGM kurumsal mevzuatları ve yürürlükten kaldırılan sivil havacılık mevzuatları da benzer formatta verilmiştir. Yürürlükte olan bu mevzuatlarda SHGM tarafından güncelleme veya yürürlükten kaldırma şeklinde değişikliklerin yapılabilmesi olasılığı bulunmaktadır. Bu yüzden özellikle havacılık faaliyetlerini gerçekleştiren veya gerçekleştirecek olan her türlü gerçek veya tüzel kişi ve/veya kurumların yürürlükte olan ilgili mevzuatları takip etmeleri ve uygulamaları oldukça önemli olmaktadır. Çünkü gerçekleştirilen her türlü havacılık faaliyetinin yetkili denetleyici kurum ve kuruluşlarla ilgili mevzuatlara göre gerçekleşmesinin kontrol edildiği, mevzuatlardaki şartlara uymayanların sahip oldukları yetki ve ruhsatlarının SHGM tarafından askıya alınabileceği veya kaldırılabileceği unutulmamalıdır.

Sivil havacılık veya genel havacılık kapsamındaki herhangi bir faaliyet, genellikle sivil havacılık mevzuatındaki normlardan birden fazlası ile ilişkili olabilmektedir. Türkiye’deki genel havacılık faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi ile ilgili olan SHY-6B yönetmeliğinde farklı genel havacılık faaliyetlerinin kapsamı ve gereklilikleri açıklanırken, genel havacılık faaliyetlerinin kapsamı dışındaki faaliyetlerle ilgili bazı yönetmeliklere atıf yapılmıştır. Bu yönetmeliklere doğrudan atıf yapılmış yedisi yürürlükte, biri kaldırılmış olan toplamda sekiz adet yönetmelik Tabloda (Tablo 4. 1’de) gösterilmektedir.

Türkiye’deki Genel Havacılık Yönetmeliği

Türkiye’de genel havacılık faaliyetleri ile ilgili yürürlükte olan en temel yönetmelik daha önce de bahsettiğimiz gibi Genel Havacılık Yönetmeliği’dir (SHY-6B). Bu bölümde, 14 Mayıs 2013 tarihinde Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak SHGM tarafından resmi internet sitesinde yayınlanan Genel Havacılık Yönetmeliği (SHY-6B) içeriği ve kapsamı birebir verilerek incelenmiştir.

Genel Havacılık Yönetmeliği’nin Yapısı

Genel Havacılık Yönetmeliği yapısında, 5 adet ana bölüm ve 2 ek içinde toplam 34 adet madde mevcuttur. Bu 5 ana bölümün altında farklı sayılarda maddeler ve alt maddeler bulunabilmektedir. Genel Havacılık Yönetmeliği’ndeki toplam 34 adet maddeyi içeren 5 adet ana bölüm;

• Birinci Bölüm: Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar (1 – 4. maddeler),
• İkinci Bölüm: Hava İşleri ve İzinlendirme Süreci (5 – 12. maddeler),
• Üçüncü Bölüm: İşleticilerde Aranacak Genel Nitelikler (13 – 19. maddeler),
• Dördüncü Bölüm: Genel Havacılık Faaliyeti (20 – 28. maddeler) ve
• Beşinci Bölüm: Çeşitli ve Son Hükümler (29 – 34. Maddeler) şeklindedir.

Genel Havacılık Yönetmeliği’ndeki 2 ek ise; Genel Havacılık İşletme İzni Talep Dosyasında Bulunması Gereken Bilgi ve Belgeler (EK-1) ve İşletme El kitabına Ait Genel Esaslar’dan (EK-2) oluşmaktadır.

Türk mevzuatlarındaki yönetmeliklerin içinde amaç, kapsam, dayanak, uygulama, yürürlük ve son hükümler gibi bazı temel kavramlar bulunmaktadır. Genel Havacılık

Yönetmeliği’nin birinci ana bölümünde tanımlanan kavramların sahip olduğu anlamlar aşağıdaki gibi açıklanabilir.

• Amaç: Yönetmeliğin yazılış ve uygulanış nedeni açıklanır.
• Kapsam: Yönetmeliğin kapsamı, hangi konular ile ilgili olduğu açıklanır.
• Dayanak: Yönetmeliğin hazırlanmasında kullanılan kanun belirtilir.
• Uygulama: Yönetmeliğin alanları, nerelerde kullanılacağı açıklanır.
• Yürürlük: Yönetmelik gereğinin yapılır olması durumunu açıklar.
• Son Hükümler: Güncel yönetmeliğe göre daha önceki yönetmelikte değişen kısımlar, bölümler belirtilir.

Genel Havacılık Yönetmeliği’nin Amacı

Ticari hava taşımacılığı kapsamında olmayan yolcu ve yük taşımacılığı ile ücret karşılığı olup olmadığına bakılmaksızın yapılacak hava iş ve eğitim faaliyetlerinin icrasını sağlamak için her türlü hava aracını kullanarak uçuş yapan genel havacılık işletmelerinin ruhsatlandırma sürecine ve ruhsatın sürdürülebilirliğine ilişkin esasları düzenlemektir. (MADDE 1).

Genel Havacılık Yönetmeliği’nin Kapsamı

Genel havacılık faaliyeti yapmak için ruhsat almak üzere başvuracak gerçek ve tüzel kişilerde aranacak şartları, işletme ruhsatı verilmesine ait esasları ve bu işleticilerin faaliyetlerinde uymak zorunda bulunduğu usul ve standartları kapsar (MADDE 2).

Genel Havacılık Yönetmeliği’nin Dayanağı

Bu Yönetmelik, 14/10/1983 tarihli ve 2920 sayılı Türk Sivil Havacılık Kanunu’nun 20’nci maddesi ile 10/11/2005 tarihli ve 5431 sayılı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü Teşkilat ve Görevler Hakkında Kanunun 4’üncü maddesine dayanılarak hazırlanmıştır (MADDE 3).

Genel Havacılık Yönetmeliği’ndeki Tanımlar

Bu yönetmeliğin içinde bulunan amaç, kapsam ve dayanak gibi temel kavramların açıklamalarından sonra, yönetmelik içinde geçen genel havacılık faaliyetleri ile ilgili çeşitli kurumlar ve faaliyetler tanımlanmıştır. Bakanlık, eğitim faaliyetleri, genel havacılık faaliyetleri, genel müdürlük, hava işi, işletici, işletme ruhsatı, ticari hava taşımacılığı kapsamında olmayan yolcu ve yük taşımacılığı şeklinde sıralanan bu tanımlarda;

• Bakanlık: Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığını,
• Genel Müdürlük: Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nü tanımlamaktadır.
• Genel Havacılık Faaliyetleri: Ticari hava taşımacılığı kapsamında olmayan yolcu ve yük taşımacılığı ile ücret karşılığı olup olmadığına bakılmaksızın yapılacak hava işi ve eğitim faaliyetlerini ifade etmektedir.
• Ticari hava taşımacılığı kapsamında olmayan yolcu ve yük taşımacılığı: Yönetmelikte belirtilen kural, esas ve usullere uymak koşuluyla, Türk vatandaşı bir şahıs tarafından kendi özel ihtiyaçlarında kullanmak maksadıyla veya tüzel kişiliğe sahip özel ve kamu kuruluşları ile kanunla kurulmuş sosyal amaçlı kuruluşlar tarafından kendi faaliyetler ile ilgili hizmetlerde kullanmak maksadıyla, ücret alınmaksızın yapılan yolcu ve yük tasıma faaliyetlerini tanımlamaktadır.
• Hava işi: Önceden belirlenmiş bir hava sahasında ve belirlenmiş bir amaca yönelik olarak gerçekleştirilen operasyonları ifade etmektedir.
• Eğitim faaliyetleri: Genel Müdürlük tarafından verilmiş uçuş eğitim organizasyonu yetkisine sahip genel havacılık işleticilerinin bu kapsamda gerçekleştirdikleri uçuşları tanımlamaktadır.
• İşletici: Genel havacılık işletme ruhsatı almış gerçek veya tüzel kişiyi tanımlamaktadır.
• İşletme ruhsatı: Bu yönetmelik kapsamında verilen genel havacılık işletme ruhsatını ifade etmektedir (MADDE 4).

Genel Havacılık Yönetmeliği’nin ikinci ana bölümü olan Hava İsleri ve İzinlendirme şeklindeki başlık altında; hava işleri, amatör havacılık faaliyetleri ve izinlendirme süreci konuları açıklanmıştır.

Hava işleri konusunun kapsamı, SHY-6B’nin ikinci ana bölümündeki 5. Maddesinin 1. bendinde belirtilmiştir. Bu bentte hava işlerini oluşturan faaliyetler; zirai ilaçlama, yangınla mücadele, helikopter ile harici yük taşıma operasyonları, reklam ve tanıtım amaçlı uçuşlar ve havadan pano çekimi, havadan spor müsabakaları görüntüleme, trafik yoğunluğu raporlama, havadan fotoğraflama, haritalama, coğrafi ve sismik araştırma, paraşüt atma faaliyetlerini, arama kurtarma, afet yardım, av-yaban hayatını havadan koruma ve kontrol, tohumlama yapılması, orman zararlıları ile mücadele, su havzalarının, nehirlerin, göletlerin, barajların kontrolü ve takibi, ormanların havadan keşif ve kontrolü ile gözetleme faaliyetleri şeklinde sıralanmaktadır. Türkiye’de gerçekleştirilen genel havacılık faaliyetlerine yönetmeliğin ikinci bölümü olan hava işleri ve izinlendirme süreci konusunda değinilen “Amatör Havacılık Faaliyetleri” de eklenebilir. Amatör havacılık faaliyetleri, bir gerçek veya tüzel kişinin, hiçbir mali kazanç olmaksızın yürüttüğü havacılık faaliyet türlerini kapsamaktadır. Amatör havacılık faaliyetlerinin ne çeşit hava araçları ile gerçekleştirilebileceği bu kısımda belirlenmiştir.

Amatör havacılık faaliyetlerinde kullanılacak uçakların azami kalkış kütlesinin 5700 kilogramın altında olması, helikopterlerin ise tek motorlu ve azami kalkış kütlesinin 3175 kilogramın altında olması gerektiği ifade edilmiştir. Amatör havacılık faaliyetleri SHGM veya SHGM tarafından yetkilendirilen kurum veya kuruluş tarafından yürütülmekte, sertifikalandırılmakta ve denetlenmektedir.

Amatör uçuşlar ile ilgili bazı kurallar Çok Hafif Hava Araçları İşletme Yönetmeliği’nde (SHY-6C) belirtilmiştir. Türk hava sahası içinde uçacak çok hafif hava araçlarının standartları, işletme faaliyetleri ve uçuş kuralları SHY-6C’de düzenlenmiştir. Bu yönetmeliğin 16. maddesine göre, çok hafif hava aracına sahip kişilerin amatör olarak yapacakları uçuş faaliyetleri için işletme ruhsatı alması gerekmediği, amatör uçuşların ancak sivil havacılıkla ilgili bazı kuralları uygulamak kaydıyla yapılabileceği ifade edilmiştir.

Türkiye’deki genel havacılık faaliyetleri kapsamında bulunan diğer bir havacılık faaliyeti “Sportif Havacılık Faaliyetler”dir. Bu faaliyetler büyük bir çoğunlukla Türk Hava Kurumu, havacılık kulüpleri ve sportif havacılık kuruluşları tarafından yürütülmektedir.

Türkiye’deki havacılık kulüplerinin bazıları genel havacılık işletme ruhsatı alarak; sportif havacılık kuruluşları da, ticari hava taşıma ruhsatı alarak sportif havacılık faaliyetlerinin bir veya birkaçını ticari olarak gerçekleştirmektedir. Dolayısıyla, sportif havacılık faaliyetler ücretsiz veya belirli ücretler karşılığında gerçekleştirilebilir.

Türkiye’deki Genel Havacılık İşletmeleri ve Faaliyetleri

Türkiye’deki genel havacılık faaliyetleri; yönetmelikteki tanımlar kısmında genel havacılık işletme ruhsatı almış gerçek veya tüzel kişi(ler) şeklinde tanımlanan “Genel Havacılık İşletmeleri” tarafından gerçekleştirilmektedir. SHY-6B kapsamında genel havacılık faaliyet yapacak gerçek ve tüzel kişi veya kişilerin genel müdürlükten izin belgesi almaları zorunludur. Bir işletmenin ya da kişinin genel havacılık işletme ruhsatı alabilmesi için birtakım gereklilikler bulunmaktadır. Bu gereklilikler; SHY 6B’nin ikinci bölümünü oluşturan Genel Havacılık İşletme Ruhsatı İzinlendirme Sürecinin tamamlanması ve talep dosyasının hazırlanmasıdır. Uygun niteliklerin sağlanması, talep dosyasının hazırlanması ve izinlendirme sürecinin tamamlanması sonucunda SHGM’den gerekli izinler ve işletme ruhsatı alınabilmektedir.

İzinlendirme süreci ise; izin başvurusu, talep dosyası, talebin incelenmesi, koordinasyon, işletme ruhsatı verilmesi, komisyon inceleme esasları aşamalarından oluşmaktadır.

Genel havacılık işletmelerinin işletme ruhsatı izinlendirme süreci hakkındaki detaylı bilgiler SHY-6B’nin 7. ve 12. maddeleri arasında verilmiştir. Genel havacılık işletme izni talep dosyasında bulunması gereken bilgi ve belgeler yönetmeliğinin 1 no’lu ekinde belirtilmiştir. Genel havacılık işletmelerinin işletme ruhsatı alabilmesi için sahip olması gereken veya aranacak genel nitelikler bulunmaktadır. Bu nitelikler SHY-6B’nn üçüncü ana bölümünde; “İşleticilerde Aranacak Genel Nitelikler” başlığı altında 13. ve 19. maddeler arasında belirtilmiştir. Bu nitelikler genel anlamda uygun organizasyon yapısı, uygun hava araçlarının tescili ve filo yapısı, sigorta yükümlülüğünün yerine getirilmesi, uygun hava aracı ekipmanı bulundurulması, yetkin lisanslı bakım personeli bulundurulması, işletme el kitabı hazırlanması şeklinde sıralanmaktadır. Genel havacılık işletme el kitabına ait genel esaslar SHY 6-B’nin 2 no’lu ekinde belirtilmiştir.

Genel Havacılık İşletmelerinin; genel havacılık faaliyetlerini gerçekleştirilmesi sürecinde uymak zorunda oldukları bazı kurallar bulunmaktadır. Bu kurallar yönetmeliğinin dördüncü ana bölümünde; “Genel Havacılık Faaliyeti” başlığı altında belirtilmiştir. Bu kuralların içerdiği genel anlamda; Hava aracı işletme, Ticari pilot lisansı, Hava aracının hava işi yetkinliği, “Hava İşi Faaliyetinde Personel Taşıma, Yönetmeliğine Uygunluk, Uçuş Eğitimi Verme Yetkisi, Uluslararası Kaidelere Uyma, Olayların Rapor Edilmesi” şeklindeki alt

başlıklarla ifade edilmektedir. Bu kurallar hakkındaki detaylı bilgiler 20. ve 28. Maddeler arasında verilmiştir. Yönetmeliğin beşinci ana bölümünde Çeşitli ve Son Hükümler yer almaktadır. 29. ve 31. maddeler arasında; İdari yaptırımlar ve Kiralamalar konuları; 32. ve 34. maddeler arasında ise Geçiş Hükmü baslığı altında Genel Havacılık Yönetmeliğinin yürürlüğe girmesi ile ilgili bilgiler verilmiştir.2014 yıl sonu itibarıyla SHGM kayıtlarına göre, Türkiye’de aktif olarak toplam 322 hava aracı ile faaliyette bulunan 65 adet genel havacılık işletmesi bulunmaktadır. Bu işletmelerin içinde Türk Hava Kurumu Genel Başkanlığı, Türk Hava Yolları A.O., Başbakanlık, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü gibi kamu kuruluşları bulunduğu gibi, özel işletmeler de bulunmaktadır. Bu kamu kurumları genel havacılık faaliyetlerini kendi mevzuatları çerçevesinde tanımlandığı şekilde yerine getirmektedir. Gerçek ve/veya tüzel kişilerin oluşturduğu genel havacılık işletmeleri; ticari hava taşımacılığı kapsamında olmayan yolcu ve yük taşımacılığı, hava işleri, eğitim veya amatör, sportif havacılık faaliyetleri şeklindeki genel havacılık faaliyetlerini gerçekleştirmektedir.

Türkiye’deki Genel Havacılık İşletmelerinin Gelişimi

Türkiye’deki gerçek kişi, kamu kurumları ve özel işletmelerin meydana getirdiği genel havacılık işletmeler sürekli olarak gelişmektedir. Bu gelişme hava taşıma işletme sayıları ve bu işletmelerdeki hava araçlarının sayıları açısından havacılık sektör büyüklük bilgiler incelendiğinde kolaylıkla görülebilmektedir. Tablo 4.2’de 2010–2014 yılları arasındaki hava taşıma işletme sayıları açısından havacılık sektör büyüklük bilgileri verilmiştir. Genel havacılık işletmesi ve balon işletmesi sayılarında geçen yıllara göre devamlı bir artış meydana geldiği Tablo 4.2’de görülmektedir. Havayolu işletme, zirai ilaçlama işletme sayılarında büyük bir değişim gözlenmemektedir. Hava taksi işletme sayısı ise 2014 yılında 2010 yılına göre azalma göstermiştir. Ticari, genel ve sportif havacılık işletmeleri ile bu işletmelerde görev yapacak lisans ve/veya sertifika almış balon pilotlarının görev ve sorumlulukları ile işletmelerin uymak zorunda oldukları usul ve esaslar SHGM’nin yayınlamış olduğu Balon Pilotluğu Lisanslandırma Esasları Talimatında (SHT-1E) (Ek 6) yer almaktadır. Zirai ilaçlama işletmeleri ve faaliyetleri; Uçakla Zirai Mücadele İşletme Yönetmeliği (SHGM: T-47) şeklindeki mevzuat ile tanımlanmıştır.Tablo 4.3’te havayolu işletmesi, hava taksi işletmesi, genel havacılık işletmesi, balon işletmesi ve zirai ilaçlama işletmesinin yanı sıra özel iş jetleri ve uçuş eğitim organizasyonu gibi diğer işletmelerin yıllara göre değişen hava aracı sayıları hakkında bilgiler verilmiştir.

Türkiye’deki Genel Havacılık Eğitim Faaliyetleri

Genel Havacılık Yönetmeliği’nin dördüncü maddesinde, Genel Müdürlük tarafından verilmiş uçuş eğitimi organizasyonu yetkisine sahip genel havacılık işletmecilerinin bu kapsamda gerçekleştirdikleri uçuşlar şeklinde tanımlanmıştır. Eğitim faaliyetleri; genel havacılık işletme ruhsatı almış olan uçuş eğitim organizasyonları, havacılık kulüpler ve Türk Hava Kurumu tarafından gerçekleştirilmektedir. Bu uçuş eğitim faaliyetlerinin yanı sıra amatör, sportif havacılık faaliyetleri kapsamında ücretsiz veya belirli ücret karşılığında gerçekleştirilen eğitim faaliyetlerde bulunmaktadır. Uçuş Eğitim Organizasyonları, sivil havacılık sektöründe ihtiyaç duyulan pilot eğitimlerini vermektedir. Ülkemizde uçuş eğitim vermek amacıyla yetki talep eden bir eğitim kurumunun, ilgili mevzuatlarda belirtilen gerekliliklere göre SHGM tarafından yetkilendirilmesi gerekmektedir. Bu gereklilikler, Uçuş Eğitim Organizasyonları Kurs Açma ve Yetkilendirme Esasları Talimatı (SHT-1A) mevzuatı ile belirlenmiştir. Fakat ticari ve genel havacılık faaliyetlerinde kullanılan uçak, helikopter ve çok hafif hava aracı gibi hava aracı çeşitliliğinin çok sayıda olmasından dolayı bu hava araçları pilotlarının lisanslandırılma eğitimler de farklı ve çok sayıda olmaktadır. Bu nedenle eğitim verilecek hava aracı tipi ve kategorisine ait pilot lisanslandırma talimatlarında ilgili uçuş eğitim organizasyonlarının sahip olmaları gereken gereklilikler ilgili mevzuatlarda ayrıca belirtilmiştir. Örneğin, uçak için pilot eğitim mevzuatı Uçak Pilotu Lisansı Yönetmeliği’nde (SHY–1), planör için pilot eğitim mevzuatı Planör Pilotu Lisans Talimatı (SHT-1J) ile belirtilmiştir. Tablo 4.4’te ülkemizde uçuş eğitim faaliyetleri gerçekleştirilen uçuş eğitim organizasyonlarının listesi verilmiştir. Bu uçuş eğitim organizasyonları uçak, helikopter, çok hafif hava aracı, planör ve balon gibi hava araçlarına yönelik uçuş eğitim faaliyetler gerçekleştirmektedir. Tablo 4.4’te verilen uçuş eğitim organizasyonlarının çoğunluğu ticari olarak faaliyet göstermektedir. Fakat Anadolu Üniversitesi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Türk Hava Kurumu Üniversitesi gibi yükseköğretim kurumları üniversite eğitim kapsamında uçuş eğitim faaliyetlerin ücretsiz olarak gerçekleştirmektedir. Bahsedilen yükseköğretim kurumlarının uçuş eğitimlerinin yanı sıra, ülkemizde toplam 33 yükseköğretim kurumu, 12 program altında sivil havacılık alanında 2 yıllık ön lisans ve 4 yıllık lisans eğitim vermektedir.

Sportif Havacılık Faaliyetler

Sportif havacılık faaliyetler; Türk Hava Kurumu (THK), Sportif Havacılık Kulüpler (SHK) ve Sportif Havacılık Kuruluşları tarafından gerçekleştirilen havacılık faaliyetleridir. SHK, dernekler yasasına uygun olarak kurulmuş, havacılığın bir veya birkaç branşında bu yönerge uygulama esaslarına göre faaliyet gösteren ve THK tarafından desteklenen kulüplerdir. Sportif Havacılık Kuruluşları ise, SHY-6C’nın 3. maddesinde çok hafif hava araçlarının uçmaları, uçurulmaları, uçucularının eğitimlerinin yaptırılması amacıyla kurulan kuruluşlar şeklinde tanımlanmıştır. Bu yönetmeliğin 15. maddesine göre Sportif Havacılık Kuruluşlarının kurulması ve işletilmesi Ulaştırma Bakanlığı’nın iznine tabi olup, “Ticari Hava Taşıma İşletmeler Yönetmeliği’nde (SHY-6A) belirtilen işletme ruhsatını alınması gerekmektedir. THK, Uluslararası Hava Sporları Federasyonu (FAI) üyesi olup, Türkiye’nin havacılık federasyonu yükümlülüğünü taşımaktadır. THK, FAI’nın temsilcisi olup, ülkemizdeki tek yetkili kurumdur. THK, amatör ve sportif havacılığın bütün dallarında eğitim vermektedir.

Sportif Havacılık Kulüpler (SHK)

Türkiye’de çeşitli branşlarda yapılacak sportif havacılık kulüpler faaliyetler THK tarafından düzenlenen THKY - 217 Sportif Havacılık Kulüpler Yönergesi’ne göre yürütülmektedir. Birinci maddenin içeriğini Türk hava sahasında yapılacak sportif havacılık eğitim ve uçuşları oluşturmaktadır.