Ünite 4: Logo Tasarımı

Giriş

Günümüzde hem bireysel hem kurumsal görsel kimlik çalışmalarına sıkça rastlanmaktadır. Amblem, logo ve logotayp (logotype) tasarımları, görsel kimliğin inşası ve sürekliliğinin sağlanması noktasında en önemli elemanlar arasında sayılabilir. Kurumların görsel kimliklerinin bir parçası olan logolar basılı işlerde olduğu kadar yaygın olarak dijital ortamlarda da kullanılmaktadır. Kurumların etkileyici logo tasarımları müşteriler ve rekabet hâlinde olunan firmalar için oldukça önemli bir farkındalık aracıdır. Kurumun web ortamı başta olmak üzere görünürlüğünün önemsendiği tüm iletişim ortamlarında logo tasarımlarıyla görünür hale gelmek, kurum imajına ve kimliğine oldukça önemli katkılar sağlamaktadır.

Görsel İletişim Kavramı

İnsanlar dış dünyayla çoğunlukla görme ve işitme duyularını kullanarak iletişim kurmaktadır. Bu iki duyuyu temel alan ve iki kanal varsayımı olarak adlandırılan bir çoklu ortam varsayımı da bulunmaktadır. Varsayıma göre görsel ve işitsel uyarıcılar aracılığıyla sunulan bilgilerin işlenmesi için iki ayrı kanal kullanılmaktadır. Bu kanallardan gelen bilgiler birbirleriyle ilişkilendirilerek anlamlı hale getirilmektedir.

Görsel iletişim, insanlık için oldukça eski bir iletişim türüdür. Dolayısıyla, günümüzde önemli bir temele sahip olan görsellere dayalı iletişimin ilk insanın gündelik gereksinimlerinin temelinde yer aldığı bilinmektedir. İlk insanların, görsel iletişim yoluyla yaşamlarını sürdürebildikleri ve hayatta kalabildikleri beraberinde de kültür ürettikleri söylenebilir. Günümüzde ilk insanlar tarafından oluşturulan bu görsel semboller incelenerek, tarih öncesi dönemden gönderilen mesajlar görsel iletişim yoluyla çözümlenmeye ve anlamlandırılmaya çalışılmaktadır.

Görsel iletişim ilk insanların hayatta kalma ve yaşamlarını sürdürmelerinde ne derece önemliyse günümüz enformasyon çağında da o derece önemli bir konumdadır. Görsel iletişimi olanaklı kılan önemli bir etken de algıdır. Algı, bireyin dış dünyasında gerçekleşen olayları anlamlandırmasıyla ilişkilidir. Görsel algı ise görsel kanalın işe koşulduğu bir anlamlandırma sürecini ifade etmektedir. Görsel algılama sürecinde kaynak tarafından kodlanan görsel mesajların alıcı tarafından sağlıklı olarak alınması ve yorumlanması oldukça önemlidir.

Algı denildiğinde ilk akla gelen kuramsal yaklaşımlardan biri Gestalt kuramıdır. Kurama ismini veren “Gestalt” kelimesi Almanca “stellen” fiilinden türetilmiştir ve koymak, yerleştirmek, düzenlemek anlamlarına karşılık olarak kullanılmaktadır. Kuram, insan gözünün görsel parçaları nasıl organize edip algıladığına odaklanmaktadır. Gestalt kuramının temelinde, bütünün kendisini oluşturan parçaların toplamından daha anlamlı olduğu ilkesi yer almaktadır. Gestalt kuramı yakınlık, benzerlik, tamamlama, devamlılık ve şekil-zemin olmak üzere beş temel ilkeye dayanmaktadır.

Görsel iletişimde her tür görsel yapı iletişim amaçlı kullanılabilmektedir. Bu süreçte önemli olan görsel mesajın alıcı hedef kitle için uygun şekilde yorumlanıp yorumlanmayacağıdır. Görsel iletişim söz konusu olduğunda, basılı ve dijital görsel medya, internet ve televizyon başta olmak üzere her türlü görsel ortam bu iletişimi sağlamak için kullanılabilmektedir. Buradan hareketle görsel iletişimin sözlü ve yazılı iletişimden bu yönüyle çok da farklı olmadığı söylenebilir.

Görsel İletişim Araçları

İşaretler, simge ve semboller temelde görsel yapılardır ve çoğunlukla anlamca birbiri yerine kullanılmaktadır. Sözlü iletişimin yetersiz olduğu durumlarda işe koşulabilecek ya da sözlü iletişimi destekleme amacıyla kullanılabilecek bu görsel yapılar, kelimelerden çok daha güçlü olabilmektedir. Her işaret, simge ve sembol farklı kültürlerde farklı şekilde anlamlandırılmaktadır. Bu görsel yapıların oluşturulmasında ve anlamlandırılmasında kültürel süreçler etkilidir.

Görsel mesaj düzenlemede tıpkı işaret, simge ve sembollerde olduğu gibi benzer amaçlarla kullanılan fakat sıklıkla karıştırılan görsel niteleyiciler piktogram, ideogram ve logogram olarak isimlendirilmektedir.

Piktogramlar, bir eşyayı, bir objeyi, bir yeri, bir işleyişi, bir kavramı, bir durumu resmetme yoluyla, olduğu gibi temsil eden sembollere verilen isimdir.

İdeogram piktograma göre anlamı sonradan yüklenmiş görsel yapıları belirtir. Başka bir ifade ile piktogramda olduğu gibi anlamı herkesçe belirgin olmayan, kültürel etmenler ve yaşantı yoluyla sonradan yüklenmiş anlamları barındırmaktadır.

Logogram özellikle uzak doğu dillerinde örneklerine sıkça rastlanan, bir kelime ya da kelime öbeğine karşılık gelen işaretler için kullanılan bir kavramdır. Bu tür işaretleme örneklerine mağara duvar resimlerinde de rastlanmaktadır.

Amblem, bir kurumun, bir ürünün ya da bir hizmetin yapısını ve niteliklerini tanımlamak amacıyla tasarlanan görsel simge olarak tanımlanabilir. Kurumların görsel kimliklerini oluşturmak, güçlendirmek ya da değiştirmek amacıyla, sözcük yerine soyut veya somut görseller ya da harfler kullanılarak oluşturulabilirler. Amblem, bir kuruluşun felsefesinin bir çizim içine sığdırılmasına olanak vererek kurumun kendisini dış dünyaya tanıtmasında ve dış dünya ile görsel iletişim sağlamada önemli bir işleve sahiptir.

Amblem tasarımlarında kullanılan görselleri, somut, soyut ve grafiksel olmak üzere sınıflandırmak olanaklıdır. Somut görsel, bakıldığında ne olduğu anlaşılan ve vermek istediği mesajı doğrudan veren görseller için kullanılan bir tanımlamadır. Soyut görsel ise somut görselin aksine bakıldığında ne olduğu anlaşılmayan ancak tasarımcısının yüklediği anlamla birlikte yorumlanabilecek görsellerdir. Başka bir ifadeyle, soyut görseller anlamı net olmayan ama tasarımsal gücüyle öne çıkarılan görsellerdir.

Logo, tıpkı amblem gibi, kurumun imajını oluşturmak ya da desteklemek amacıyla kullanılan görsel yapıdır. Amblemden farkı ise görsel figürlerden çok tasarımda kurumun adının ya da adını oluşturan harflerin öne çıkarılmasıdır.

Logotayp, amblem ve logodan farklı olarak, metinlerin ve görsellerin bir imaj oluşturmak amacıyla bir arada kullanımı temeline dayanmaktadır. Başka bir ifadeyle bir yazı karakterine kuruma özgü ek bir görsel karakter kazandırılmasıyla logotayp oluşturulmaktadır.

Amblem, logo ve logotayp tasarımında dikkat edilmesi gereken noktalar şunlardır:

• Tanıtımı yapılacak kurum hakkında tasarıma yön verebilmek için ön bilgi edinilmelidir.
• Kurum için uygun olabilecek görsel iletişim aracı belirlenmelidir.
• Kullanılan harfler ve semboller ayrıntılı olarak incelenmelidir.
• Çok ince ya da çok kalın yazı karakterlerinin kullanımından kaçınılmalıdır.
• İtalik karakterler okunurluğu engellemeyecek şekilde kullanılmalıdır.
• Harf ve kelime boşlukları okunurluğu engellememelidir.
• Sembol ve işaretlerin metinle uyum içinde olması sağlanmalıdır.
• Kullanılan sembol, işaret ve renkler kuruluşun imajıyla örtüşmelidir.
• Verilmek istenen mesaj en sade grafik anlatımla birlikte sunulmalıdır.
• Var olan bir logo tasarımı taklit edilmemeli, tasarım özgün olmalıdır.
• Görsel bir estetiği olan ve yıllarca yaşayabilecek tasarımlar yapılmalıdır.
• Kolayca anlaşılabilmelidir.
• Küçük ebatlarda kullanımlarında etkisini kaybetmemeli, anlaşılır olmalıdır.
• Büyük ebatlarda kullanımlarda etkisini kaybetmemeli, estetiğini yitirmemelidir.

Amblem, Logo ve Logotaypın Kullanım Alanları

Amblem, Logo ve Logotaypın Kullanım Alanları şunlardır:

• Bireysel Kullanım
• Kurumsal Kullanım
• Dijital Ortamlarda Kullanım
• Basılı Ortamlarda Kullanım
• Ürün Üzerinde Kullanım

Bireysel kullanımlar, amblem ve logoların son dönemde kullanım potansiyeli olan bir alandır. Özellikle sanat dünyasında bu kullanım örneklerine sıkça rastlanmaktadır. Kurumlar özellikle kurum kimliğini oluşturmak amacıyla amblem, logo ve logotayp tasarlatmaktadırlar. Bu tasarımların uzun vadede kurumsal faaliyetlere önemli katkılar sağlaması beklenmektedir. Kurumlar görsel medyada özellikle görsel kimlikleri ile yer alırlar. Marka oluşturma ve kurumsal imaj faaliyetlerinde amblem, logo ve logotayp tasarımları, markanın tüketici ile iletişimini sağlayan önemli görsel araçlardır. Kurumların tanınırlıklarını artırmak ve müşterilerinde bıraktıkları olumlu imajlarını desteklemek ve geliştirmek için sürekli görünebilecekleri web ortamlarına gereksinimleri bulunmaktadır. Amblem, logo ve logotayp tasarımları, kurumların kurumsal web sitelerinde kullanımlarının yanı sıra, web reklamcılığı aracılığı ile sadece siteyi ziyaret edenlere değil aynı zamanda sosyal medya kullanıcılarına da yoğun olarak sunulmaktadır. Amblem, logo ve logotaypın basılı ortamlarda kullanımı dijital ortamlara göre çok daha yaygındır. Genelde baskı ortamı ürün ambalajı olurken, zamanla her türlü malzeme için baskı seçenekleri geliştirilmiştir. Amblem, logo ve logotaypın bir diğer yaygın kullanım alanı ise doğrudan ürün üzerindeki kullanımlarıdır. Bu noktada kullanılacak tasarımlarda ürün rengine uyum sağlama amacıyla birtakım düzenlemeler yapılabilir. Ürün üzerinde kullanımda yaygın olarak simetri kuralına dikkat edilmektedir.

Amblem, Logo ve Logotaypın Tasarım Özellikleri

Amblem, logo ve logotaypın tasarım özellikleri şunlardır:

• Sadelik
• Okunurluk
• Akılda kalıcılık
• Özgünlük
• Etkililik
• Kullanışlılık
• Sürdürülebilirlik

Amblem, Logo ve Logotaypın Tasarım ve Üretim Süreci

Görsel iletişim aracı olan amblem, logo ve logotayp tasarımı profesyonel bir süreci gerektirir. Her araştırma sürecinde olduğu gibi tasarımcının ideal tasarıma ulaşabilmesi için veri toplama, görüşme yapma gibi alternatif veri kaynaklarından kurum hakkında birtakım bilgilere ulaşması oldukça önemlidir.

Görsel kimlik elemanlarının tasarımı sürecinde uzunca bir süredir bilgisayar uygulamaları kullanılmaktadır. Ancak, bilgisayar çizimlerinin öncesinde tasarımların kâğıt kalem yoluyla ön çizimlerinin yapılması bilgisayar ortamındaki süreci oldukça kolaylaştırmaktadır.

Amblem, logo ve logotayp tasarımlarının niteliği kadar sunum standartları da oldukça önemlidir. Tasarımı tamamlanan bir çalışma tüm kullanım alternatifleriyle birlikte sunulmalıdır. Kurumsal faaliyetler çerçevesinde basılı işler de söz konusu olacağı için tasarımın her tür baskı için uygun bir nitelik taşıması gerekmektedir.