Ünite 1: Web İçin Görsel Tasarıma Giriş

Giriş

Kullanıcılar bilgi almak, gündemi takip etmek ve çeşitli çevrimiçi işlemleri gerçekleştirmek için interneti kullanmaktadırlar. Bu işlemleri çeşitli web ara yüzlerini oluşturan web siteleri tarafından gerçekleştirmektedirler. Bu web ara yüzleri, genel olarak kullanıcıların amaçlarına göre beklentilerini karşılayan, güvenilir, kolay anlaşılabilir ve çekici tasarım yapmayı gerektirir.

Web İçin Görsel Tasarım

Web için görsel tasarımda öncelikle dikkat edilmesi gereken konulardan birisi tasarlanacak olan web sitesinin amacıdır. Kullanıcılar bilgi aramak, eğlenmek, çeşitli şekillerde birbirleriyle etkileşime girmek, iletişim kurmak ya da iş hayatı ile ilgili işlemleri yapmak için bu ortamları kullanıyor olabilirler. Bu nedenle web sitenizi oluşturan her sayfanın net bir amacı olmalı ve kullanıcılar bu ortamları kullandıklarında ihtiyaçlarını en etkin bir şekilde karşılamalıdırlar. Dolayısıyla, web için görsel tasarımda öncelikle tasarlamayı planladığınız (ortamın amacı) ve hitap edeceği (kullanıcıların ihtiyaçları) belirlenmelidir. Web için görsel tasarımda atılacak ilk adım amaç ve kullanıcı ihtiyaçlarıdır. Bilgi aktarımında kullanılan temel unsurları oluşturan görsel tasarım ögeleri aşağıda verilmiştir:

• Çizgi
• Şekil
• Alan
• Boyut
• Doku
• Renk.

Web için görsel tasarımda temel alınan bir diğer husus da görsel tasarım ilkeleridir. Genel olarak ele alınan görsel tasarım ilkeleri aşağıda verilmiştir:

• Bütünlük
• Denge
• Vurgu
• Hizalama
• Yakınlık

Web İçin Görsel Tasarım Unsurları

İyi bir web sitesi tasarımı için çeşitli programlar aracılığıyla kod yazmaya ya da görsel tasarıma bir anda başlanılmamaktadır. Öncelikle dikkatli bir planlanma gerekmektedir. Sitenin içeriğinin mantıksal olarak organize edilmesi, kullanıcı ihtiyaçlarının belirlenmesi, site için gezinimin nasıl sağlanacağının belirlenmesi gerekmektedir. Web siteleri için görsel tasarımda en önemli aşamalardan birisi de genel olarak site planının ortaya konulmasıdır. Böylece her anlamda çekici ve kullanışlı olan web sitelerini oluşturmak kolaylaşacaktır. Web için görsel tasarım unsurları aşağıda verilmiştir:

• Amaç
• İletişim
• Yazı biçimi
• Renkler
• Görseller
• Gezinim
• Tablo tabanlı yerleşim
• “F” model tasarımı
• Yüklenme süresi
• Mobil dostu olması

Amaç , bir web sitesinin tasarımında görsel tasarım öğeleri ve ilkelerinin kullanılmış olması anlamına gelmektedir. Ayrıca, belirlenen amaca yönelik doğru ve işlevsel içerik oluşturulmalıdır.

Web kullanıcılarının aradıkları bilgiye hızlı bir şekilde ulaşmaları için sitelerle yalın ve net bir şekilde iletişim kurulması gereklidir. Bu nedenle web ortamında sunulan bilgilerin organizasyonunda ana ve alt başlıkların etkin bir şekilde kullanılması, uzun cümleler yerine maddeler halinde verilmesi gerekmektedir. Bu şekilde bir organizasyon, kullanıcı ile etkili iletişimde sunulan içeriğin anlaşılırlığını kolaylaştırmaktadır.

Bazı yazı stillerinin çevrimiçi ortamlarda okunması oldukça kolaydır. Aynı zamanda, font boyutu da aktarılan bilginin okunabilirliği için önemlidir. Tasarımda ideal font boyutu olarak 16 px seçilmeli, tutarlılık ve okumayı akıcı hale getirmek için de en fazla 3 yazı biçimi ve 3 font boyutu kullanılmalıdır.

Çevrimiçi ortamlarda renklerin kullanılması kullanıcının o ortamdaki deneyim süresi boyunca etkisini korumaktadır. Bu doğrultuda metin ve zemin ilişkisinde zıt renklerin kullanımı hem göze yardımcı, hem de okumayı kolaylaştırıcı bir unsurdur. Canlı renklerin kullanımı ise duygu oluşturmayı sağlayacağından butonlarda veya eylemlerde canlı renklerin kullanılması çağırıcı olarak kullanılabilir.

Bir görsel birçok kelimeyi bir anda yansıtabilir. Bilginin etkili bir şekilde sunulması için infografikler, videolar, kaliteli profesyonel fotoğraflardan yararlanılabilir. Bunun gibi görsel öğeler, en iyi yazılan metinlerle iletişime geçmekten daha çekicidir.

Gezinim, kullanıcıların web sitesini kullanırlarken gerçekleştirdikleri eylemleri ifade eder. Gezinim sırasında kullanıcıların karmaşık sayfalar içerisinde kaybolmaması için, web sitesini planlarken sayfaları hiyerarşik olarak düzenleme, kullanıcı geçmişlerini kullanma, tıklanabilir alanlar tasarlama ve üç tık kuralını aşmamak önemli stratejiler olarak söylenebilir. Üç tık kuralı sitede kullanıcı gezinim sırasında site içerisinde nerede olduklarını bulabilmelerini ve kontrolü kaybetmemelerine yardımcı olur. Web için görsel tasarımda iyi planlanmış bir gezinim, kullanıcılara bu ortamlarda gerçekleştirdikleri eylemleri kontrol etmelerini, ortam içerisinde nerede olduklarını bilmelerini ve kaybolma ihtimallerini düşürmelerini sağlar.

Web sayfalarında tablo tabanlı yerleşim kullanılmasının nedeni, sayfa içerisine yerleştirilecek içeriklerin rastgele yerleştirilmesini önlemek ve gelişigüzel dağınık görünümün önüne geçmektir. Tablo tabanlı yerleştirme içeriği bölümler, satırlar ve kutular bazında hizalamaya olanak verir. Bu durum da görsel tasarım ilkelerinden olan denge ilkesinin sağlanmasını kolaylaştırır.

Web ortamında kullanıcı hareketlerinin incelendiği göz izleme çalışmalarında, insanların bilgisayar ekranının en üst ve en solunu gördükleri, ekranın sağ tarafına ise nadiren baktıkları belirtilmiştir. Tasarlayacağınız siteyi görüntüleyecek kullanıcıları görsel olarak bir akışa zorlamaktan ziyade, kullanıcıların doğal davranışlarıyla birlikte ve bilgileri üstten aşağıya doğru önem sırasına koyarak sunmak, kullanışlı bir web tasarımına olanak verir. Yapılan çalışmalarda kullanıcıların bilgisayar ekranındaki göz hareketlerinin “F” şeklinde dağıldığını göstermektedir.

Genellikle kullanıcılar yüklenme süresi uzun olan web sitelerini kullanmak istememektedirler. Bu nedenle web sitede kullanılacak görsellerin boyut ve ölçekleri en doğru şekilde ayarlanması gerekmektedir. Kullanıcıların bir web ortamını kullanmaktan vazgeçmemeleri için görsel tasarımı yansıtacak çoklu ortam öğeleri gibi çeşitli içerik unsurlarının da organize edilmesi gerekmektedir. Fazla süre beklemeye neden olan http isteklerini CSS ya da Javascript gibi bir merkezle toplayarak HTML, CSS ve Javascript kodlarını minimize etmek gerekmektedir. Böylece web ortamının yüklenme zamanı kısalacaktır.

Günümüzde web sitelere erişim çeşitli ekran boyutlarına sahip araçlarla sağlanmaktadır. Bu nedenle tasarlanacak site ile çeşitli boyutlardaki ekrana uyumluluk, hedef kitlenin memnuniyeti için oldukça önemlidir.

Web Site Kullanıcı Özelliklerinin Önemi ve Öneriler

Bir web sitenin kullanışlı ve yararlı olmasındaki başarısı ya da başarısızlığını sadece görsel tasarımı konusunda kullanılan öğeler, ilkeler ya da unsurlar belirlememektedir. Başarılı bir web sitesi tasarlamak için öncelikle kullanıcıların web siteleri ile nasıl etkileşime geçtiğini, nasıl düşündüklerini ve kullanıcı davranışlarındaki temel izleri anlamakta fayda vardır.

Temelde kullanıcıların web üzerindeki alışkanlıkları bir mağazadaki müşterinin alışkanlıklarına benzetilebilir. Birçok kullanıcı ilgilerini çeken ya da kullanışlı olduğunu düşündüğü bir konuyu ararken, bir bağlantıya tıkladığında onu hemen bulmak ister. Eğer yeni sayfa kullanıcının beklentisini karşılamazsa geri butonuna tıklanır ve arama süreci devam eder.

Kullanıcıların karşılaştıkları sayfalardaki içeriğin kalitesi ve güvenirliği memnuniyetin artmasını sağlar.

Kullanıcıların ilgili web sitesindeki anlık memnuniyetleri, siteyi kullanma davranışlarını etkilemektedir. Genellikle aranılan şey hakkında en uygun seçimin hangisi olduğunu düşünmeden, belirledikleri hedefle ilgili olan bir bağlantıyı buldukları en kısa sürede ona tıklamaktadırlar.

Burada işlemin nasıl gerçekleştiği kullanıcılar için önemsizdir.

Kullanıcılar web sitelerinde gezindikleri süre boyunca verilerin tutarlı bir şekilde sunulmasına güvenmek ve sitedeki eylemleri kontrol etmek istemektedirler.

Bir web sitesi tasarlarken aşağıdaki prensipler dikkate alınabilir

Kullanıcıların düşünmesine izin vermeyin: Kullanışlılıkla ilgili ilk kural bir web sayfasının net ve kendini açıklayıcı olmasıdır. Site tasarlanırken başlıca amaç soru işaretlerinden kurtulmaktır.

Kullanıcıların sabırlarını boşa harcamayın: Ziyaretçilere bazı hizmetlerin ya da araçların sunulacağı her projede, kullanıcıdan alınması gereken gerekli bilgilerin minimum düzeyde tutulması gerekmektedir. Web sitesinin ilk ziyaretinde kullanıcılar, sunulan hizmetle meşgul olmak istemektedirler. Gelecekte hiç kullanmayacakları bir hesap için uzun web formları doldurmak istememektedirler.

Kullanıcının dikkatini yönetin: Bir web sitesi hem statik hem de dinamik bir içerik sunmaktadır. Kullanıcı ara yüzlerinin bazı bölümleri kullanıcıların dikkatini daha çok çekmektedir.

Etkili yazı kullanın: Web ortamı basılı metinlerden çok farklıdır. Yazı stilini kullanıcının tercihlerine ve arama alışkanlıklarına göre ayarlamak gerekmektedir. Görseli, kalın ya da italik olarak işaretlenmemiş anahtar kelimeleri olmayan uzun metin blokları okunmadan geçilmektedir.

Basitlik için gayret edin: Site tasarımında birincil amaç “Basit tut” prensibini sağlamaktır. Kullanıcılar nadiren sitenin tasarımıyla ilgilenmektedirler, sıklıkla tasarımdan öte bilgi aramak için bu siteleri kullanmaktadırlar. Bu nedenle karmaşıklık yerine basitlik için uğraşılmalıdır.

Beyaz alanlar kullanın: Beyaz alan kullanımı, kullanıcıların bilişsel yükünü azaltmaya yardım etmekle birlikte ekranda sunulan bilginin algılanmasını kolaylaştırmaktadır.

Görünmez bir dille etkili iletişim kurun: Görünmez bir dil olarak etkili görsel iletişimden bahsedilmektedir. Ekranda kullanıcının göreceği içerik bu dil kullanılarak tasarlanmalıdır. Bu işlem adımları şöyle özetlenebilir:

• Organize edin
• Ekonomik kullanın
• İletişim kurun

Geleneklerle arkadaş olun : Geleneksel tasarım kullanımı, sıkıcı ve kullanışsız bir web sitesi ile sonuçlanmaz. Aslında gelenekler oldukça kullanışlıdır. Çünkü işlerin nasıl yürüdüğünün çözülme ihtiyacını azaltmaktadırlar. Bu durum bizim günlük hayatımızdan farklı değildir. Gelenekler, kullanıcıların güvenini kazanmakta, inanılırlığı ve güvenliği arttırmaktadır.

Sık sık test edin: Web tasarımı projelerinizin kullanışlılıkları test edilirken, önemli problemler ya da konularda kritik görüşler elde edilebilir.