Ünite 4: Genel Zararlar ve Mühendislik Sigortaları

Giriş

Genel zararlar, cam kırılmaları, hırsızlık, makine montaj, inşaat, elektronikcihazlar, tarım ve hayvancılık ile ilgili zararlara karşı geliştirilmiş sigorta çeşitlerini ifade etmektedir. Buna göre;

Cam Kırılması Sigortası

Poliçede gösterilen cam ve ayna kırılması sonucu uğrayacakları zararlara karşı teminat altına alan sigorta türüdür.

• Başka bir poliçe ile teminat altına alınmamış olması kaydıyla yangından, infilaktan, yıldırımdan ve söndürme ve kurtarma hareketlerinden kaynaklanan,
• Sigortalı cam ve aynaların bulunduğu bina ve mahallerde yapılan inşaat ve tadilat nedeniyle meydana gelen,
• Cam ve aynaların üzerinde bulunan süs ve yazıların bozulması ve grev, lokavt, kargaşalık ve halk hareketleri sonucunda meydana gelen zarar ve ziyan talepleri ek sözleşme ile teminat kapsamına alınmaktadır.
• Cam kırılması sigortasının kapsamını, yangında söndürme ve kurtarma hareketlerinden husule gelen ziya ve hasarlar; sigortalı cam ve aynaların bulunduğu bina ve mahallerde yapılan inşaat ve tadilat nedeniyle meydana gelen ziya ve hasarlar; cam ve aynaların kırılması sonucu üzerinde bulunan tezyinat ve yazıların bozulmasından kaynaklanan ziya ve hasarlar;
• grev, lokavt, kargaşalık ve halk hareketlerinin ve bunların gerektirdiği askeri ve inzibati hareketlerin sebep olduğu bütün ziya ve hasarlar;
• 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanununda belirtilen terör eylemleri ve bu eylemlerden doğan sabotaj ile bunları önlemek ve etkilerini azaltmak amacıyla yetkili organlar tarafından yapılan müdahaleler sonucunda meydana gelen zararlar oluşturmaktadır.

Hırsızlık Sigortaları

Kırma, delme, yıkma devirme ve zorlamayla, aşma, tırmanma, kilit açma suretiyle, gizlice girilerek ve yasaklanarak, zor ve şiddet kullanarak, tehditle evlerdeki eşyalarda, işyeri, ticarethane, ambar, depo veya imalathanelerdeki mallarda, eşyalarda ve demirbaşlarda hırsızlık veya hırsızlığa teşebbüs sonucu meydana gelen maddi kayıp ve zararları teminat altına alan sigorta türüdür. Sigortalıya ve kendisiyle birlikte sürekli oturanlara ve çalışanlarına ait sigortalanabilir kıymetler ile hırsızlık eylemi esnasında o yere girilmesi veya o yerin açılması esnasında verilecek tahribatlar da sigorta teminatı kapsamındadır. Sigortalı yerlerde bulunan kıymetli evrak, tahvil, hisse senedi, mücevher, değerli madenler ve bunlardan yapılmış eşya, işlenmiş kıymetli taşlar, pul ve para koleksiyonları, sanat veya antika değeri olan tablo, heykel, kitap gibi kıymetler, bunlara ait bedellerin poliçeye yazılması ve kilit altında saklanması koşuluyla teminat altına alınabilmektedir. Hırsızlık teminatının genel şartları bağlamında, poliçede belirtilmek şartıyla kapsamda bulunan riziko grupları şunlardır;

• Kırma, delme, yıkma, devirme ve zorlamayla girilerek,
• Araç, gereç veya bedeni çeviklik sayesinde tırmanma veya aşma suretiyle girilerek,
• Kaybolan, çalınan veya haksız yere elde edilen asıl anahtarla veya anahtar uydurarak veya başka aletler veya şifre yardımıyla kilit açma suretiyle girilerek,
• Sigortalı yerlere gizlice girip saklanarak veya kapanarak,
• Öldürme, yaralama, zor ve şiddet kullanma veya tehditle, yapılması halinde sigortalı kıymetlerde doğrudan meydana gelen maddi kayıp ve zararlar teminat altına alınmıştır.

Buna göre, sigortalıya ve kendisiyle birlikte sürekli oturanlara ve çalışanlarına ait sigortalanabilir kıymetler sigorta kapsamı içindedir. Sigorta kapsamı dışında olan kıymetler bedellerinin poliçede ayrıca belirtilmesi kaydıyla ek sözleşme ile teminat kapsamı içine alınabilirler.

Teminat dışında kalan haller Savaş, istila, düşman hareketleri, iç savaş, ihtilal, ayaklanma ve askeri hareketlerden yararlanılarak yapılan hırsızlık, yağma ve bu suçlara teşebbüsten kaynaklanan zararlar, herhangi bir nükleer yakıttan veya nükleer yakıtın yanması sonucu nükleer artıklardan veya bunlara atfedilen sebeplerden meydana gelen iyonlayıcı radyasyon veya radyo-aktif bulaşma ya da bunların gerektirdiği askeri ve inzibati tedbirlerden yararlanılarak yapılan, hırsızlık, yağma ve tahribat. Kamu otoritesi tarafından sigortalı şeyler üzerinde yapılacak tasarruflardan yararlanılarak yapılan hırsızlık, yağma veya bu suçlara teşebbüsten kaynaklanan zararlar. Sigortalıyla birlikte yaşayan veya birlikte oturan kimseler tarafından yapılan hırsızlık ve tahribat. Hırsızların neden olacağı yangın, infilak ve dahili su zararları hırsızlık sigortası teminatı dışındadır.

Hırsızlık sigortası türleri,

Kasa hırsızlık sigortaları; Sigortalının veya ailesinin, işyerlerinde çalışanların hırsızlar tarafından zor ve şiddet kullanılarak, ölüm tehdidi, yaralama veya öldürme eylemleriyle gerçekleştirilebilecek; bankalar, ticarethaneler, vb. işletmeler ile konutlardaki kasalarda bulunan para ve değerli emtiaların çalınma riskin teminat altına alır. Hırsızlık nedeniyle meydana gelebilecek; yağma ve zararlar ek teminat ile sigorta kapsamına dahil edilebilmektedir.

Taşınan paranın hırsızlığa karşı sigortası; Kurumlararası para vb. kıymetlerin nakli esnasında; 3.şahısların silahla tehdit, tecavüz veya zor kullanarak yapacakları gasp ve hırsızlıklar, taşıma aracının kazaya uğraması veya yanması sonucu meydana gelebilecek hırsızlıklar, nakil esnasında oluşan kayıplar ile taşınan para, işyerinde çalışan işçi ve personele ödenecek maaş ve ücretleri teşkil ediyorsa; sigorta teminatı, paraların işyerindeki kasada muhafaza edilmesi sırasında ertesi gün saat 19.00a kadar geçerli olmak üzere hırsızlıklar, askeri ve inzibati hareketler; deprem, yanardağ püskürmesi, seylap gibi doğal afetler ile yangın infilak gibi olaylardan meydana gelen hırsızlıklar, teminat kapsamındadır.

Emniyeti suistimal sigortaları; sigortalının emrinde veya hizmetinde çalıştırdığı personelin, sigortalıya ait nakit para, kıymetli evrak ve menkul kıymetlerini veya para ile ölçülebilen değerlerini çalmak, zimmetine geçirmek, hile, dolandırıcılık, sahtecilik yolu ile sahip olmak suretiyle yapacakları emniyeti suistimal hallerini kapsar ve sonucunda sigortalının uğrayacağı zararı poliçede belirtilen tutarı geçmemek üzere temin eder.

Mühendislik Sigortaları

Makine Kırılması Sigortası; İmal edilmiş ya da montajı yapılıp deneme dönemi tamamlanmış olan makine ve tesisatın, buhar ve gaz motorlarının, pompaların, hava kompresörlerinin çalışması sırasında hasara uğraması ya da bulundukları yerde dururken, temizlenirken, revizyonları yapılırken ve yerleri değiştirilirken beklenmedik bir etkiyle zarar görmeleri bu sigortayla güvence altına alınır. Ek prim karşılığında, grev, lokavt, kargaşalık, halk hareketleri, terör ve sabotaj, ekspres nakliye, fazla mesai, tatil ücretleri ve zamları, makinelerin temel ve kaideleri, hareketli makineler (özellikle iş makineleri) için geniş kasko ek teminatı (çarpma, çarpışma, devrilme, toprak kayması, yangın, yıldırım, deprem, sel vb. teminata dahil edilebilir) da alınabilir. Makine kırılması sigortasının hedefi, makinenin içten gelen ve kendinden kaynaklanan hasarlara karşı makineyi sigortalamaktır. Genel şartları bağlamında teminatın kapsamı:

• işletme kazalarından;
• modelin, imalatın, montajın, malzemenin, kalıbın, dökümün ve işçiliğin kusurlu olmasından;
• yağlama kusurlarından;
• elektrik enerjisinin doğrudan doğruya tesiri neticesi kısa devre, şerare, voltaj yükselmesi ile izolasyon hatası ve atmosferik elektrikiyetin dolaylı etkilerinden;
• tıkanma veya yabancı maddelerin girmesinden;
• santrifüj kuvvetinden meydana gelen parçalanmalardan;
• buhar kazanlarında ve buhar kaplarında su noksanlığından;
• su çekiçlemesi, ani olarak aşırı ısınma veya soğumadan;
• kapalı kaplardaki alçak basınç dolayısıyla meydana gelen ezilme, yırtılma, buruşma vs. deformasyonlardan;
• fırtına ve kasırgadan, dondan veya çözülen buz parçalarının yürümesinden;
• işletme personelinin veya üçüncü şahısların ihmali, kusuru, hatası, dikkatsizliği veya sabotajından;
• istisna edilmeyen diğer hallerden, meydana gelen maddi ziya ve hasarların gerektirdiği tamirat ve ikame masraflarını temin eder,” şeklindedir.

Montaj Sigortası;

İnşaatı tamamlanmış fabrika, sanayi gibi yapıların, mekanik veya elektrikli parça veya tesisin yerleştirilmesi veya monte edilmesi işlemleri sırasında meydana gelebilecek kayıp ve hasarları tazmin edecek sigortadır. Sigorta bedeli sözleşme bedelidir ve montajı yapılacak üniteler, nakliye navlun, sigorta masrafları, varsa gümrük vergileri, resim ve harçlar, işçilik montaj ve işletmeye alma giderlerinden oluşur. Eğer yapılacak proje, inşaat ve montaj işlerinin ikisini de kapsıyorsa bu yaygın olarak “İnşaat-Montaj Sigortası” terimiyle ifade edilir.

İnşaat Sigortaları;

Yapım halindeki yol, baraj, köprü, hastane, konut vb. gibi inşaat faaliyetleri esnasındaki her türlü mal mülkün kaybını veya hasarını tazmin eden sigorta anlaşmasıdır. “İnşaat” yapılmakta olan bir projenin bütünü olabileceği gibi, hali hazırda var olan bir mülke eklenecek bazı bölümlerle sınırlı da olabilir. Ancak inşaat sahasındaki değerlerin uğrayacağı zararların önceden bilinmeyen, ani bir sebeple meydana gelmesi ve bu sebebin de istisna edilmeyen hallerden olması gereklidir. Sigorta bedelini, inşaat konusu malzeme ve işlerin (varsa gümrük, vergi, resim ve harçlar ile nakliye ve işçilik masrafları dahil) değeri ile ayrıca teminat verilmişse inşaatın yapılması için kullanılan makine, alet ve teçhizat ile geçici inşaat barakaları ve yardımcı yapıların cari piyasa değeri oluşturur. Teminat süresi, inşaat malzemelerinin inşaat alanına indiği andan itibaren başlar ve inşa edilen yapının işverene teslimatı ile sona erer. İstenirse ek prim karşılığında, enkaz kaldırma, 3. şahıs mali mesuliyet, hasar sonucu seri nakliye, bakım devresi, grev, lokavt, terör, deprem risklerine karşı da teminat alınabilir.

Elektronik Cihaz Sigortası;

Elektronik makine, tesisat ve bilgi işlem sistemlerini normal çalışır halde iken veya bulundukları yerde temizleme, yer değiştirme, bakım halindeyken, ani ve beklenmedik bir nedene bağlı olarak meydana gelen maddi hasarlara ve depreme karşı teminat veren sigortadır. Bunun yanı sıra, kullanıcıların ihmali, hatası veya kusuru, hırsızlık veya teşebbüsü, hatalı dizayn, elektrik akımı, yangın nedeniyle söndürme, yıkma, kurtarma gibi bir çok eylem ve nedene bağlı hasarlar da teminata dahil edilebilmektedir. EDP ve ofis cihazları, haberleşme ve radyo cihazları, tıbbi cihazlar, grafik endüstrisi cihazları, yayıncılık ve TV cihazları, alarm, test ölçüm ve otomasyon cihazları, havalandırma birimleri, neon ışıkları, reklam ve görüntü panelleri, aydınlatma sistemleri, bahis makineleri sigortanın konusunu oluşturmaktadır. Sigortalı makinelerin hasarlanması halinde, hasarlar giderilmeden önce makine kullanılmamalıdır.

Teminat kapsamı

• İnşaatın yapılması için kullanılan iş makineleri ve ekipmanı,
• Geçici şantiye barakaları, yardımcı yapılar ve şantiye tesisleri ile şantiye alet ve teçhizatı,
• Hasarın teminat kapsamında olması kaydıyla enkaz kaldırılması masrafları,
• Teminatın kapsamına giren sebeplerden meydana gelen ziya ve hasarların gerektirdiği uçak dışında kalan seri vasıtalarla yapılan nakliye masrafları, fazla çalışma ücretleri,
• Üçüncü şahısların maruz kalacağı zararlar nedeniyle sigortalıya düşecek hukuki sorumluluklar,
• Grev, lokavt, kargaşalık ve halk hareketlerinin ve bunların gerektirdiği askeri ve inzibati hareketlerin sebep olduğu bütün ziya ve hasarlar,
• İnşaatın bitim veya geçici kabulünden sonra başlayan bakım devresi,
• Sigorta sözleşmesiyle teminat altına alınan rizikoların gerçekleşmesi sonucunda doğrudan veya dolaylı olarak meydana gelen her türlü çevre kirliliği sebebiyle oluşabilecek bütün zararlar.

Dolu Sera Sigortası

Seraların, dolu veya doluya ek olarak yangın ve fırtına (hortum) riskleri nedeniyle uğrayabilecekleri fiziki hasarların yanı sıra, seralarda yetiştirilen ürünlerin miktarlarında, söz konusu risklere bağlı olarak meydana gelen eksilmeleri, poliçedeki sigorta bedeline kadar temin eden sigortadır. Sigorta bedeli; seranın konstrüksiyon ve örtü bedeli ile, ısıtma, havalandırma, sulama işlerinde kullanılan cihaz ve tesisatın bedeli ve serada yetiştirilen ürünlerin üretim devresi sonu itibariyle ulaşacağı bedelin toplamından oluşmaktadır. Poliçede temin edilmiş bağlı kalite kaybı, enkaz kaldırma masrafları poliçe teminatından hariç olmakla birlikte, ek bir sözleşme ile teminata dahil edilebilmektedir. Sera sigortalarında dolu teminatı olmaksızın tek başına fırtına ve yangın teminatları verilmez. Seranın toplam sigorta bedelini belirleyen yapı malzemeleri ve camların (m²) değeri bildirilmeli ve ürünlerin çeşidi ve alanı belirtilmelidir.

Sigorta Kapsamı

• Seraların örtü ve diğer yapı malzemesiyle işçilik ücretleri de dahil toplam değeri,
• Konstrüksiyonun işçilik ücretleri de dahil toplam değeri,
• Isıtma, havalandırma, sulama tesisatı gibi seranın esaslı unsuru sayılabilecek cihaz ve tesisatın değeri,
• Sera içindeki ürünün üretim devresi sonunda ulaşması beklenen değeri veya sigorta süresi içinde birden fazla devrede ürün alınıyorsa bu ürünlerin üretim sonlarında ulaşması beklenen değerlerinin toplamı.

Sözleşmede sigortacının, belli bir miktara veya sigorta bedelin belli bir yüzdesine kadar olan hasarları yada meydana gelen hasarın belli bir oranını tazmin etmeyeceği kararlaştırılabilir, Bu şekilde belirlenen muafiyet oran veya tutarları poliçenin ön yüzünde belirtilir.

Devlet Destekli Sera Sigortaları

Bu sigorta ile, 5363 sayılı Tarım Sigortaları Kanununun 12nci maddesine istinaden Bakanlar Kurulu kararı ile kapsama alınan risklerin, Çiftçi Kayıt Sistemine entegre edilmiş Kontrollü Örtü Altı Üretimin Uygulanmasına ilişkin mevzuata uygun olarak kayıt altına alınan ve risk değerlendirmesi sonucunda sigortaya kabulü uygun görülen seralara ve içindeki ürünlere poliçede belirtilen risklerin doğrudan neden olacağı maddi zararlar, sigorta bedeline kadar teminat altına alınmaktadır. Teminat altına alınan riskler poliçede belirtilir. Sigorta ettirenin başvurusu, sigorta ettiren tarafından doldurulan ön bilgi formuna istinaden yapılacak risk inceleme sonucuna göre kabul edilebilir ve poliçe düzenlenebilir.

Devlet Destekli Bitkisel Ürün Sigortası

Bu sigorta ile 5363 sayılı Tarım Sigortaları Kanununun 12nci maddesine istinaden Bakanlar Kurulu kararı ile kapsama alınan risklerin açık alanda yetiştirilen sigortalanmış bitkisel ürünlerde doğrudan neden olacağı zararlar sigorta bedeline kadar teminat altına alınmaktadır. Teminat altına alınan riskler poliçede belirtilir. Sigorta bedeli, ürünün ekili/dikili bulunduğu arazi, ürünün verimi ve birim fiyatı dikkate alınarak hesaplanan bedeldir. Referans verimi belirlenmiş ve Tarım Sigortaları Havuzu tarafından kabul edilmiş ürünlerde, azami ve asgari değiştirilebilirlik oranı ile sınırlı olmak kaydıyla verim, sigorta ettiren tarafından beyan edilir. Referans verimi belirlenmemiş ürünlerin verimi sigorta ettiren tarafından serbestçe beyan edilir. Verim beyanında, söz konusu ürünün son beş yıl içerisinde gerçekleşmiş olan verim ortalaması dikkate alınır.

Devlet Destekli Hayvan Hayat Sigortası

Bu sigorta ile, 5363 sayılı Tarım Sigortaları Kanununun 12. maddesine istinaden Bakanlar Kurulu kararı ile kapsama alınan büyükbaş ve küçükbaş hayvanlarda; sığır vebası, tüberküloz, bruselloz, şap ve BSE hastalıkları ve 3285 Sayılı Hayvan Sağlığı ve Zabıtası Kanununa göre ihbarı mecburi tüm bulaşıcı hastalıklar, (antrax ve kuduz hariç) hastalıklar hariç olmak üzere, her türlü hayvan hastalıkları ve gebelik, doğum veya cerrahi müdahale, yavru atma ve yavru ölümü, her türlü kazalar, yılan ve böcek sokması, zehirli çayır otları ve yeme bağlı zehirlenmeler, her türlü doğal afetler ve güneş çarpması, yangın veya infilâk sebebiyle meydana gelen ölümler ve mecburi kesimler nedeniyle sigortalının doğrudan doğruya uğradığı maddi zararlar teminat altına alınmaktadır. Teminat altına alınan riskler poliçede belirtilir. Sigorta ettirenin başvurusu, sigorta ettiren tarafından doldurulan ön bilgi formu Çiftçi Kayıt Sistemi kayıtları ile teyit edilerek, yapılacak risk inceleme sonucuna göre kabul edilir ve poliçe düzenlenir. Sigorta ettirenin beyanı ile Çiftçi Kayıt Sistemi bilgilerinin farklı olması durumunda, poliçe, Çiftçi Kayıt Sistemindeki bilgilerin güncellenmesi halinde tanzim edilebilir.

• Aşağıda sıralanan sigorta edilemeyen hastalıklardan (a) fıkrasında belirtilen hastalıklar hariç olmak üzere, her türlü hayvan hastalıkları ve gebelik, doğum veya cerrahi müdahale, yavru atma ve yavru ölümü,
• Her türlü kazalar, yılan ve böcek sokması,
• Zehirli çayır otları ve yeme bağlı zehirlenmeler,
• Her türlü doğal afetler ve güneş çarpması,
• Yangın veya infilâk sebebiyle meydana gelen ölümler

Devlet Destekli Kümes Hayvanı Hayat Sigortası

Bu sigorta, 5363 sayılı Tarım Sigortaları Kanununun 12nci maddesine istinaden Bakanlar Kurulu kararı ile kapsama alınan bio-güvenlik ve hijyen tedbirleri alınmış kapalı tesislerde yetiştirilen kümeshayvanlarında;3285 Sayılı Hayvan Sağlığı ve Zabıtası Kanununa göre ihbarı mecburi bulaşıcı hastalıklar hariç olmak üzere; her türlü kanatlı hayvan hastalıkları, her türlü kazalar ve zehirlenmeler, her türlü doğal afetler, yangın veya infilâk sebebiyle meydana gelen ölüm, itlaf ve mecburi kesimler nedeniyle sigortalının doğrudan doğruya uğradığı zararlar teminat altına alınır. Sigorta ettirenin başvurusu, sigorta ettiren tarafından doldurulan ön bilgi formuna istinaden yapılacak risk inceleme sonucuna göre kabul edilebilir ve poliçe düzenlenebilir.

Kapsam

• 3285 Sayılı Hayvan Sağlığı ve Zabıtası Kanununa göre ihbarı mecburi bulaşıcı hastalıklar hariç olmak üzere, her türlü kanatlı hayvan hastalıkları,
• Her türlü kazalar ve zehirlenmeler,
• Her türlü doğal afetler,
• Yangın veya infilâk sebebiyle meydana gelen ölüm, itlaf ve mecburi kesimler nedeniyle sigortalının doğrudan doğruya uğradığı zararlar teminat altına alınır.

Devlet Destekli Su Ürünleri Sigortası

5363 sayılı Tarım Sigortaları Kanununun 12. maddesine istinaden Bakanlar Kurulu kararı ile belirlenen kapsam dâhilinde, Çiftçi Kayıt Sistemine entegre edilmiş Su Ürünleri Kayıt Sistemine kayıtlı tesislerde yetiştiriciliği yapılan su ürünleri türlerinde A.2 maddesinde belirtilen haller nedeniyle meydana gelen zararlar aşağıda yazılı esas ve şartlara göre karşılanır. Bu genel şartların uygulanmasında, ekli tanımlamalar ile Teknik Şartlar, Tarife ve Talimatlar dikkate alınır.

• A.3 maddesinin (a ve b) fıkrasında belirtilen hastalıklar hariç olmak üzere, her türlü hastalık, Yetiştiricinin kontrolü dışındaki kirlenme ve zehirlenmeler,
• Her türlü doğal afet,
• Kazalar,
• Predatörler,
• Alg patlaması nedeniyle meydana gelen ölümler

Hayvan Hayat Sigortası

Sahibine ekonomik kazanç sağlayan çiftlik ve besi hayvanlarının, her türlü adi ve bulaşıcı hastalık veya kaza nedeniyle ölümlerinden dolayı uğranılan ekonomik kayıpları temin eden sigortadır. Hastalık ve kazalarda ölen, öldürülen veya zorunlu olarak kesilen sigortalı hayvanların tazminatlarının ödenebilmesi için sigorta şirketleri ile anlaşmalı (TSV) veterinerden raporu alınması şarttır.

Kümes Hayvan Hayat Sigortası

Üretim işletmelerinde bulunan kümes hayvanlarının ölümleri veya zorunlu kesilmelerinden dolayı sigortalının doğrudan doğruya uğradığı maddi zararları karşılar. Sigorta teminatının kapsamı üretim işletmelerinde bulunan kümes hayvanlarının; her türlü adi ve bulaşıcı hastalıklar, her türlü kazalar, vahşi hayvan parçalaması, başkası tarafından kasten yapılan zehirlemeler, yaralamalar veya sakatlıklar ile yem zehirlenmeleri, soğuktan donma, fırtına, yer sarsıntısı veya toprak kayması ve su baskını, yangın, yangına sebebiyet vermiş olsun olmasın yıldırım ve infilak neticesinde meydana gelen zorunlu öldürmeler veya kesmeler dahil, ölümlerinden sigortalının bu genel şartlara göre doğrudan doğruya uğradığı maddi zararları temin eder. Sigorta süresi içerisinde meydana geldiği tespit edilen bir hastalık, sigorta bitim tarihinden itibaren iki hafta içinde ölümlere neden olursa teminata dahildir.