HAYAT SİGORTALARI VE BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ - Ünite 5: Hayat Sigortası Ürünleri ve Fiyatlandırma Özeti :
PAYLAŞ:Ünite 5: Hayat Sigortası Ürünleri ve Fiyatlandırma
Ünite 5: Hayat Sigortası Ürünleri ve Fiyatlandırma
Sigorta şirketleri çeşitli nedenlerden ötürü yeni hayat sigortası ürünlerine ihtiyaç duyarlar:
Yeni Pazar Yaratmak
Şirketin Karını Artırmak
Şirketin Pazardaki İmajının Değişmesi
Piyasadan Kaynaklanan Yeni İhtiyaçlara Cevap Vermek
Şirket Aktivitesini Artırmak ve Heyecan Yaratmak
Yeni ürün geliştirilmesinin bazı aşamaları vardır. Bunlar;
Ürünün tanımı yapılır (özellikleri tanımlanır),
Pazar araştırması, yasalara uygunluğu incelenir, ve buna benzer diğer ön çalışmalar yapılır,
Teknik ekip (Aktüerya bölümü, bilgi işlemciler, operasyon) ürünün teknik altyapısını oluşturur
ve onayını alır,
Satışa hazır olduğu anlaşıldığında, satış personeli ve aracılar bilgilendirilerek (eğitim) ürünü
satmaya başlarlar,
Satışa başlandıktan sonra ürünle ilgili altyapıdan veya herhangi başka bir nedenden ileri gelen
problemlerin olup olmadığı araştırılır ve gerekiyorsa düzeltmeler yapılır,
Ürünün işleyişinde, projelendirme safhasına kıyasla herhangi bir sapma olup olmadığı kontrol
edilir.
Hayat Sigortası Yeni Ürünler
Ürün Geliştirmenin Aşamaları
Pazar Araştırması
Aktüeryal Çalışmalar
Yasal Konuların İncelenmesi
Yatırımla İlgili Ön Çalışmalar
Vergilerle İlgili Çalışmalar
Reasürans Çalışması
Operasyon İle İlgili Çalışmalar
Muhasebe İle İlgili Çalışmalar
Underwriting Çalışmaları
Muhtemel Ödemelerle İlgili Çalışmalar
Hayat Ürünü Geliştirmede Ortaya Çıkan Başlıca Problemler
Hayat ürünü geliştirirken çeşitli problemler ortaya çıkar. Bu problemlerin kaynakları çeşitlidir:
Ülkenin veya yörenin özelliğinden kaynaklanan problemler
Yasalardan kaynaklanan problemler
Ekonomik koşullardan kaynaklanan problemler
Vergi ile ilgili belirsizliklerden kaynaklanan problemler
Rekabetten kaynaklanan problemler
Organizasyondaki bozukluklardan kaynaklanan problemler
Sermaye eksikliğinden kaynaklanan problemler
Bilgi-işlem sisteminden kaynaklanan problemler
Deneyim eksikliğinden kaynaklanan problemler
Pazarda oluşmuş kötü alışkanlıklar ve yer etmiş bozukluklardan kaynaklanan problemler
Ürünlerin Teknik Unsurları
Sigorta Primi
Sigorta primi, aynı tür tehlikeye karşı karşıya olan kişilerin, aralarında söz konusu tehlikeye doğrudan maruz kalanların zararlarını karşılamayı amaçlayan bir “ortak fon” oluşturmak için ödedikleri katkı payıdır. Bu katkı payı ortak fona katılan rizikoların ağırlık derecelerine göre farklı düzeylerde belirlenir.
Hayat sigortalarında konu insan hayatı ve söz konusu kişilerin hayatta kalma veya ölme ihtimali olduğundan bu ihtimalleri içeren ölüm tabloları (Mortalite Tabloları) sigorta şirketlerinin prim hesaplarken esas aldıkları en önemli unsurlardan biridir.
Moraliteyi Etkileyen Faktörler
Kişiye Bağlı Değişmeler:
Yaş
Cinsiyet
Meslek ve özel meraklar (hobiler)
Kalıtımsal özellikler
Alışkanlıklar (Sigara, içki, uyuşturucu v.b.)
Toplumsal sınıf ve yaşam biçimi
Medeni hal
Dış Etkenlere Bağlı Değişmeler:
Irk
Yaşanılan ülke ve çevre
Salgın hastalıklar
Savaş
Göç hareketleri
Çevre kirlenmesi
Uzun Süreli Değişmeler:
Tıp alanındaki gelişmeler
Teknolojik değişmeler
Çevresel değişmeler
Hayat sigortasında belirlenen safi riziko değerlerine şarjmanlar ve rezervin de eklenmesiyle tarife
primi oluşur. Hayat sigortası tarife priminin hesaplanmasında aşağıdaki unsurlar mutlaka dikkate
alınmalıdır:
Tazminatlar
Katastrofik risk
İdare ve tahsil masrafları
Rezervler
İşletme karı
Riziko
Hayat sigortalarında 3 temel riziko vardır:
Vefat Riski
Maluliyet Riski
Emeklilik Riski (Yaşama Riski)
Menfaat
Hayat sigortasını mal sigortalarından ayıran en karakteristik fark bu tür sigortalarda menfaat kavramının taşıdığı özellik olmaktadır. Burada işlenilen menfaat sadece maddi menfaat şeklinde değil, manevi menfaat şeklini de kapsamaktadır.
Hayat Sigortalarında Sigorta Bedeli
Hayat sigortalarında sigortanın konusu insan hayatıdır. Bu nedenle hayat sigortalarında sigorta bedelinin
sigorta değerine eşitliğinden bahsedilemez. Hayat Sigortalarında rizikonun gerçekleşmesi halinde sigortacı, sigorta poliçesinde gösterilmiş bulunan sigorta bedelini aynen ödemek zorundadır.
Hayat Sigortası Ürün Örnekleri
Birikimsiz Yaşam Sigortaları
Hayatın sürprizlerini ciddiye alanlar, bu sürprizlere hazırlıklı olabilmek için kazançlarının bir bölümünü
harcamayıp, tasarruf ederler. Ancak, para biriktirmek bizi her zaman sürprizlere karşı koruyamaz. Zor bir
durum ile karşılaştığımızda yeterince para biriktirememiş olabiliriz.
Öncelikle zor durumun tanımı yapılmalıdır. Kastedilen, iş gücünün kaybedilmesi ise, çözüm
sanıldığından daha basit olabilir. Aynı bilince sahip diğer insanlar gibi, risklerimizi paylaşarak, ortaya çıkan kötü sürprizlerle başa çıkmak, en pratik çözüm yoludur. Çünkü bu durumlar için bir yılda biriktirebileceğimiz paranın çok küçük bir bölümünü ayırmak, bir yıl boyunca karşılaşabileceğimiz risklere hazırlıklı olmak için yeterli olacaktır. Çok küçük katılım payları ile, bizi ani risklere karşı koruyan sigortalara Yıllık Hayat Sigortaları denmektedir. Herhangi bir birikim amacı taşımadığından, Birikimsiz Yaşam Sigortası olarak da adlandırılmaktadır.
Birikimsiz sigortalar için aşağıdaki örnekler verilebilir:
Ferdi Kaza Sigortası
Süreli Hayat Sigortası
Eğitim Sigortası
Süreli Vefat Sigortası
İşsizlik Sigortası
Birikimli Hayat Sigortaları
Emeklilik, Uzun çalışma yıllarının sonunda hakkedilmiş bir dinlenmenin ve yaşamın tadını sorumluluklardan, zorunluluklardan arınmış bir şekilde çıkarmanın adı, ekonomik güvencesidir.
Nasıl Bir Emeklilik İstenir?
Çalışanların bir kısmı istediği bir yerde tatil yapmayı, bazıları hobilerine zaman ve para ayırabilmeyi, kimileri de çocuklarına ve hiç kimseye muhtaç olmadan yaşayabilmeyi isterler. Yaşam standardımız değişmediği halde gelirimizde dramatik bir düşüş yaşanır.
Çalışanların emeklilik günlerinde azalan gelir farkını kapatabilme yollarından biri de Birikimli Hayat Sigortası yaptırmaktır. Öncelikle çalışma hayatının sona ereceği yaş ile, emekli olduğunda oluşacak gelir kaybı belirlenmelidir. Bu ikisi belirlendikten sonra, elde edilmek istenen gelire göre ne kadar prim ödeneceği kolayca belirlenecektir. Elbette ki adı emeklilik sigortası olsa da, birikimli sigortaların esas amacı tasarruf etmektir.
“TL” ve “Döviz” Birikimli Hayat Sigortaları
TL Endeksli Birikimli Hayat Sigortası
Hastalık veya kaza sonucu oluşabilecek riskleri güvence altına alan ve bu risklerin gerçekleşmemesi durumunda, poliçede belirtilen süre sonunda sigortalılara TL bazında birikim kapitali sağlayan bir sistemdir.
Dövize Endeksli Birikimli Hayat Sigortası
Hastalık ve/veya kaza sonucu oluşabilecek riskleri güvence altına alan ve bu risklerin gerçekleşmemesi durumunda poliçede belirtilen süre sonunda sigortalılara EURO veya USD bazında birikim kapitali sağlayan bir sistemdir.
Sigortanın Teminatları
Süre Sonu Kapital Teminatı
Risklerden herhangi birinin sigorta süresinde gerçekleşmemesi durumunda primlerin teknik kesintiler yapıldıktan sonra nemalandırılarak süre sonunda sigortalıya geri ödenmesidir. Sigortalı, sigorta başlangıcında belirlediği tarihte, ya da 10 yıl dolduktan sonra herhangi bir anda gelir alma hakkını kullanabilir. Süre Sonunda beş Seçenek vardır:
Toplu para alarak sigorta sona erdirilir.
Toplu paranın yarısını alıp, kalan yarısı ile ömür boyu maaş alabilir.
Toplu para almayıp ömür boyu maaş alabilir.
Toplu para almayıp, kendi belirleyeceği bir süre boyunca garantili maaş alabilir. Bu süre içinde sigortalının vefatı halinde kalan süreye karşılık gelen toplu para menfaattara ödenmektedir.
Toplu para almayıp, kendi belirleyeceği süre boyunca yüksek maaş alabilir. Sigortalının vefatından sonra herhangi bir ödeme yapılmaz.
Sigortaya Giriş Yaşı ve Sigorta Süresi
Geleceğini düşünen, sağlıklı, 18-60 yaş arasındaki herkes sigortaya girebilir. Minimum sigorta süresi 10 yıldır. Başlangıçta belirlenen sigorta süresi, yazılı başvuruyla sonradan değiştirilebilir. Sigorta süresiyle sigortalının yaşının toplamı 70’le sınırlıdır.
İştira (Ayrılma)
Sigortadan ayrılmak poliçeyi paraya çevirme hakkıdır. Poliçe sahipleri, sigorta başladıktan iki yıl sonra, primlerini düzenli ve eksiksiz olarak ödemişlerse iştira hakkına sahip olurlar. Sigortalı, iki ile beş yıl arasında iştira ederse kâr paylı birikiminin % 90’ını, beş yıldan sonra iştira ederse kâr paylı birikiminin tamamını alırlar. Tenzil edilmiş poliçe ise kâr paylı birikiminin %90’ını almaya hak kazanır.
Tenzil
Sigorta ettiren kimse, en az üç yıllık primi ödedikten sonra sigortadan cayar veya taahhüdüne uymaz ve de sigortayı satın alma (iştira) hakkını da kullanmaz ise, sigortası prim ödenmesinden muaf bir sigorta haline çevrilmiş olur.
İkraz
Poliçe sahipleri, sigorta başladıktan iki yıl sonra, eğer primlerini düzenli olarak ödemişlerse ikraz (borç alma) hakkına sahip olurlar. İkinci yıldan sonra Riyazi İhtiyatın (Aktüeryal Matematik Karşılık) %95’ine kadar faizli, beşinci yıldan sonra kâr paylı birikiminin %25’ine kadar faizsiz borç alabilirler. Bu durumda kâr paylı birikim, alınan borç miktarı kadar azalacaktır. Faiz oranı sigorta şirketi tarafından belirlenir.
Devir
Sigortalı, poliçesini 18-60 yaş arasındaki sağlıklı herhangi birine devredebilir. Devir için her hangi bir bekleme süresi söz konusu değildir.