Ünite 3: Wordpress

Giriş

Sıfırdan başlayıp kod yazarak bir web sitesi oluşturmak yerine, tüm içeriği bir yönetim paneli aracılığıyla şekillendirebildiğimiz Wordpress; en yaygın kullanılan içerik yönetim sistemlerinden biridir. Herhangi bir web programlama dilinde uzmanlığın gerekli olmadığı, beş dakikalık kolay bir kurulumu olan bir içerik oluşturma platformudur. Kullanımı oldukça kolay olan WordPress’in kurulumu tamamlandıktan sonra yazıları ve sayfaları, internette yayınlamak için tek yapmak gereken, bu yayınları bir metin editöründe yazmak ve yayınla tuşuna tıklamak olacaktır.

Wordpress Gelişimi

En genel tanımı itibariyle blog yada web sitesi oluşturmanıza olanak sağlayan bir web yazılımıdır. Wordpress ile beraber blog oluşturmak kolaymış ve yaygınlaşmıştır. PHP programlama dilini ve MySQL veri tabanını kullanan Wordpress, b2/cafelog projesinin devamı olarak da kabul edilmektedir.

İnternette yayınlanan blogların/sitelerin çoğu uzun yıllardır WordPress kullanmaktadır. Günümüzdeki blogların/sitelerin yaklaşık %26.4’ü WordPress kaynaklıdır. Bu oran içerik yönetim sistemi kullanan sitelerle karşılaştırıldığında %59,5 düzeyindedir. Bir başka ifadeyle WordPress en yaygın olarak kullanılan içerik yönetim sistemidir ve bu alanda sektörün liderliğini yapmaktadır.

Wordpress Kullanım Alanları

Wordpress kullanılmasında yaygın olan amaç;

• Sayfa, alt sayfa vb. bileşenleri olan bir web sitesi oluşturmak
• Tarihsel olarak sıralı, sıklıkla güncellenen, sınıflandırılmış ve arşivlenmiş bir blog oluşturmak

Blog şeklinde kullanımlarına kişisel, yemek, sağlık ve teknoloji blogları örnek verilebilir. Web sayfası şeklinde kullanımlarına alış-veriş sitesi, eğitim, emlak, forum, gezi, haber/medya, iş arama/kariyer, kişisel, oyun/eğlence, rezervasyon ve soru/cevap siteleri örnek verilebilir.

Wordpress İle İlgili Anahtar Kavramlar

Verimli Wordpress kullanımı için bazı anahtar kavramlar aşağıda tanımlanmıştır.

Yazılar
Blogda yayınlanan her bir gönderi kısaca yazı olarak ifade edilebilir. İçerik kısmında metin, video, görsel ve linkler, yayınlanma zamanı, içerik kategorisi, etiket ve yorum gibi bileşenleri de içermektedir.

Sayfalar
Sayfalar, yazılara benzer şekilde başlık ve içerik bileşenlerinden oluşmaktadır. Fakat sayfalarda, yayınlanma zamanı, içerik kategorisi gibi özellikler söz konusu değildir. Web sitelerinde statik olarak gördüğümüz İletişim, Hakkımızda gibi sayfalar bu yapıya örnek olarak verilebilir.

Kategoriler ve Etiketler
Blogdaki yazılarak organize etmek için kullanılır. Kategoriler genel konu başlığı olarak düşünülebilir. Etiketlerde ise anahtar kelimeler kullanılmaktadır.

Tema
Wordpress ile hazırlanmış web sitenin ara yüzüz olarak ifade edilebilir. Web sitesinin tasarımı, yerleşim düzeni temaya bağlıdır. Yönetim paneli aracılığıyla yeni temalar eklenip kolayca ön izlemesi yapılabilir ve uygulanabilir.

Yorumlar
Yorumlar kısmı ile okurlar fikirlerini, düşüncelerini yazarlara ve diğer okurlara aktarabilirler.

Eklenti
Eklentilerle WordPress’te hazırlanmış bir web sitesine spam koruması, güvenlik doğrulaması, üyelik yönetimi, sosyal medya entegrasyonu, arama motoru optimizasyonu, yer işareti (harita), e-ticaret, es zamanlı konuşma (chat) vb. birçok özellik eklemek mümkündür.

RSS
Çok basit besleme ifadesinin kısaltılmış biçimi olan RSS, kısaca haber sağlayıcılardaki içeriğin takip edilmesini sağlayan web sayfası bildiricisi olarak ifade edilebilir.

Widget
Yan menülerine çeşitli özellik ve içerik eklenmesini sağlayan küçük bir bileşendir.

Wordpress Özellikleri

Web programlama bilgisine ihtiyaç duymadan kolayca kurulum ve kişileştirilebilme olanağı sağlamaktadır. Wordpress kullanıcıların ihtiyaçlarına cevap verebilecek özellikler;

• Esnek içerik yapısı
• Uygun maliyet
• Depolama alanı
• Sayfa gizliliği
• Uluslararası dil desteği
• Tema zenginliği
• Eklenti çeşitliliği
• Mobil destek
• Kullanıcı yönetimi
• Anlık kaydetme
• Yayın yönetimi
• Görsel ekleme
• Mobil ve masa üstü uygulama desteği

Wordpress Kurulumu

Wordpress’i kurup kullanmak için birden fazla yöntem mevcuttur. Hangi yöntemin tercih edileceği kullanıcının amacına göre değişebilmektedir. Sunucuya kurulum ve yerel sunucuya kurulum birbirine çok benzemektedir. Tek fark yerel sunucuya yapılan kurulumlarda dış kullanıcıların Internet üzerinden bağlanma şanslarının olmamasıdır.

Wordpress.com ile Kurulum

Wordpress’i kurmak için ihtiyaç duyduğumuz web alanı ve alan adı Wordpress.com tarafından karşılanmaktadır. Ücretsiz hesap paketi ile ücretli hesap paketleri karşılaştırıldığında web depolama alanı büyüklüğü, reklam gösterme, teknik destek, tema değiştirme gibi özellikler açısından farklılık göstermektedir. İçerik türü ve sayfa düzenini belirledikten sonra Wordpress.com içerik türüne göre çeşitli temalar önerecektir. Tema seçiminden sonra web sitesi için bir adres belirlenmelidir. Son adımda ise bir e-posta adresi ve kullanıcı adı belirtilerek bir kullanıcı hesabı oluşturulmalıdır.

Sunucuya Kurulum

Sunucuya Wordpress kurulumunun en büyük getirisi kullanıcıya esneklik sağlamasıdır. Sunucuya WordPress kurulumu için öncelikle güncel WordPress sürümü indirilmelidir. https://tr.wordpress.org adresinden Türkçe güncel sürüme erişilebilir. Klasöre çıkartılan dosyalar daha sonra web sunucu alanına (hosting) yüklenmelidir. Bu işlem için herhangi bir FTP programı kullanılabilir. Kurulum için ihtiyaç duyulan bir diğer bilesen ise veritabanıdır. phpMyAdmin aracılığıyla WordPress içeriğimizin saklanacağı bir veri tabanı oluşturulabilir. Veritabanı ayarlarının elle yapılmak istendiği durumlarda WordPress kurulum klasöründe bulunan wp-configsample.php düzenlenerek ve adı wp-config.php şeklinde değiştirilerek sunucuya yüklenmelidir.

Sunucu Yönetim Paneli Aracılıyla Kurulum

Wordpress kurmak için bir diğer yöntem ise hizmet satın alınan Web alanında (hosting) bulunan hazır kurulum paketlerini kullanmaktadır. Hazır içerik yönetim sistemi paketlerin_ kullanarak WordPress.com ile kurulumdakine benzer şekilde, sadece birkaç tıklamayla kurulum gerçekleştirilebilir. İçerik paketinin altındaki Kur butonuna tıklandığında sistem, kurulum paket_ dosyalarını otomatik olarak indirecek ve kuruluma başlayacaktır. Kullanıcıların bu kısımda belirtilen kullanıcı adı ve şifreyle beraber http://alan_adınız.com/ wp-log_n.php adresinden giriş yapmaları ve web sitesini kişiselleştirmeleri gerekmektedir.

Wordpress Yönetimi

Web sitesinin yönetimi Wordpress yönetim paneli aracılığıyla gerçekleştirilir. WordPress yönetim paneline erişmek için http://alan_adınız.com/wp-log_n.php ya da http://alan_adınız.com/wp-adm_n adresler_ kullanılabilir. Başlangıç menüsünde hazırlanan web sitesine ilişkin özet bilgiler ve hızlı erişim menüleri bulmak mümkündür. Yazılar menüsü aracılığıyla statik olmayan gönderiler oluşturulur. Bloglardaki günlükler bu kısımdan oluşturulabilir. Ortam menüsüyle dosya alanına çeşitli dosyalar yüklemek (video, görsel vb.) mümkündür. Sayfalar menüsü aracılığıyla, web sitesinde bulunan bütün sayfalara bakılabilir, üzerinde düzenlemeler yapabilir. Yorumlar menüsü aracılığıyla yazılara yapılmış yorumları görmek, bu yorumları diğer kullanıcıların da görmesi için yayınlanmasına onay vermek, cevaplamak, düzenlemek ve silmek mümkündür.

Bazı popüler Wordpress eklentileri ve işlevleri şunlardır:

• Akismet: Spam yorumları engellemek için kullanılan Akismet Wordpress’le beraber gelen ve en çok kullanılan eklentidir.
• Wordpress aktarıcısı: Bir Wordpress aktarım dosyasından yazıları, sayfaları, yorumları, özel alanları, kategorileri, etiketleri ve daha fazlasını içeri aktarmakta kullanılmaktadır.
• All in One SEO Pack: Web sitesine otomatik olarak arama motorlarına göre optimize etmek için kullanılmaktadır.
• Woocommerce: Herhangi bir şeyi satmanıza yardımcı olan, güçlü ve eklentilerle geliştirilebilir bir e-ticaret eklentisidir.
• Google XML Site Haritaları: Web sitelerini daha iyi tanıtma da arama motorlarına yardımcı olacak özel bir XML site haritası oluşturmakta kullanılmaktadır.
• TinyMCE Advanced: WYSIWYG mantığıyla çalışan mevcut metin editörüne göre daha fazla özelliği olan bir metin editörü eklentisidir.
• Disable Comments: Web sitesinden kullanıcı yorumlarının kapatılmasını sağlayan eklentidir.
• Meta Slider: Web sitesi için Slide-show oluşturmakta kullanılmaktadır.

Kullanıcılar menüsü aracılığıyla WordPress kurulumunda oluşturulan yönetici kullanıcı hesabı görüntülenebilir ve çeşitli yetki düzeylerine (yönetici, editör, yazar, içerik sağlayıcı, abone) göre yen_ kullanıcılar eklenebilir. Yeni kullanıcı eklenirken kullanıcının rolüne dikkat edilmelidir. Örneğin yönetici şeklinde bir kullanıcı eklenirse kurlumu gerçekleştiren yöneticiyle aynı yetkilere sahip olacaktır.

Araçlar menüsü; içe aktar ile farklı bir WordPress sitesindeki kategori, yazı, sayfa gibi tüm alanların içe aktarılmasını sağlar. Dışa aktar ise bir çeşit yedekleme sistemi gibi düşünülebilir.

Ayarlar menüsünde WordPress kurulumu ile gelen temel ayarlar yer almaktadır. Genel, yazma, okuma, tartışma, ortam ve kalıcı bağlantı ayarları bu kısımdan yapılmaktadır. Genel ayarlar ile site başlığı, slogan, site adresi, WordPress adresi, varsayılan yeni kullanıcı rolü, tarih biçimi, zaman biçimi, haftanın başladığı gün, dil seçimi yapılmaktadır. Yazma ayarlarında e-posta ile yazma, varsayılan yazı biçimi, yeni bir yazı yazıldığında servisler güncelleme adresi gibi özellikler bulunmaktadır. Okuma ayarlarında ön sayfa görünümü, en fazla gösterilecek blog sayfası sayısı, her yazı için özet mi tam metin mi gösterileceği, arama motoru görünürlüğü gibi ayarlar bulunmaktadır. Tartışma ayarlarında yorumlarla ilgili ayarlar bulunmaktadır. Yorumlar sonrası bildirimler, yorum yapmak için ön koşullar, yorum denetimi, yorumlar için kara liste, kullanıcı avatarı seçimi gibi ayarlamalar bu kısımdan yapılmaktadır. Ortam ayarlarında yüklenecek küçük, orta ve büyük resimlerin boyut ayarları yapılmaktadır. Kalıcı bağlantı ayarlarında, kalıcı bağlantılar ve arşivler için özel adres bağlantıları oluşturabilir.