Ünite 8: Web (İnternet) Tasarımı

Giriş

İnternet, iletişim araçları içerisinde kısa sürede çok hızlı gelişmiş ve küresel düzeyde yaygınlaşmış bir araç olarak, pek çok kişinin yaşamında ayrılmaz ve önemli bir yer almıştır. İletişim tasarımı, bir iletişim aracıyla sunulacak mesajların nereden geldiği, niçin, kim için ve nasıl sunulacağı ve ne beklendiği ile ilgilidir.

Web Tasarımına Giriş

Bir web sitesi, genellikle bir pazarlama aracıdır; şirketleri, ürünleri, servisleri ve yayımlanması istenilen bilgileri temsil ederek internet kullanıcılarına sunar, aynı zamanda şirket karakterinin, düşünce tarzının ve felsefesinin bir yansıması olarak da hizmet sunar. Web tasarımı; web sitelerinin planlama ve üretimine ilişkin disiplinler arası bir arayıştır.

Web tasarımı; web sitesinin görüntülenen grafik arayüzünün, menü ve erişim yapısının kullanımı kolay, bilgiye en kısa yolla ulaşabilecek, işlevsel ve hızlı bir yapıda oluşturulması amacıyla kullanılan teknik ve estetik yöntemlerdir. Web tasarımı çoğunlukla, tasarımcı ve onun beğenileri çerçevesinde yapılır, ziyaretçilerin beklentileri göz önünde bulundurulmaz.

Web tasarımda, mavi-yeşil-kırmızı (RGB) olarak 3 ana renk ve bunların karışımlarından oluşan bir tasarım yapılmaktadır. Web tasarımı, görüntülerin ve yazıların yerlerinin daha kolay değiştirilmesine olanak sağlar. Web tasarımı için Dreamweaver, Frontpage, Şash, Photoshop, Şreworks gibi programlar kullanılmaktadır. Grafik tasarımda ise Freehand, InDesign, Illustrator, Corel, Photoshop, QuarkXpress programlarından yararlanılmaktadır.

Tasarım Felsefesi

İletişim tasarımı içerisinde web tasarımında şu unsurlar, tasarıma ilişkin bir kısım düşünsel temellerin oluşmasını sağlayacaktır:

• Yayında benim için ne var
• Dikkat süresi
• Açıklık
• Pazarlama yönü
• Duygusal kapsam
• Yol gösterme, rehberlik
• Kişisellik

İnternet Teknolojisi

Web’teki teknolojik gelişmeler, tüm içerik üreticilerinden tüketicilerine değin her kesim tarafından yoğun kullanılmaktadır. Teknolojideki çekme gücü, evlerdeki internet kullanıcılarının sayılarının artması ve kullanımı kolay olan internet tarama programlarının gelişmesini beraberinde getirerek, internet teknolojisinden yararlanma boyutlarını doğrudan etkilemiştir.

Web sayfası, Explorer, Firefox, Google Chrome gibi tarayıcı bir programın bir defada ekranda görüntülediği veri miktarıdır.

Web sitesi; aynı amaçla üretilerek bir araya getirilmiş web sayfalarının toplandığı alandır ve sayfaların birbirine erişiminde bağlantılar kullanılır.

Web tasarımındaki beş alan şunlardır:

1. İçerik.
2. Amaç
3. Görseller
4. Teknoloji
5. Yayın, dağıtım.

Görsel Mantık

Görsel mantık olarak tasarımda objelere odaklanmayı sağlamada şunlardan yararlanılmaktadır:

• Büyükten küçüğe,
• üstten alta,
• soldan sağa,
• koyudan açığa.

Web Tasarımı Piramidi

Piramidin içindeki tuğla içeriktir. Piramidin tabanını oluşturan iki unsur olan biçim (görseller) ve fonksiyon (teknoloji), kullanıcı ve tasarımcı yönünden önem taşımaktadır. Piramidin tabanının oluşmasında; içerikle birlikte, kullanıcı açısından görsellik, tasarımcı açısından da teknolojik fonksiyon bir başlangıç noktası oluşturmaktadır (Bakınız şekil 8.2).

Web Sitesi Türleri

Ziyaretçiler, web sayfalarının görünümüne ve sitenin fonksiyonelliğine göre siteye yönelirler. Sitelerin yayım amacına göre iki ana sınıflandırma yapılmaktadır:

1. Öze yönelik gruplamalar
   • Enformasyon siteleri
   • Alışveriş siteleri
   • Topluluk, cemiyet siteleri
   • Eğlence siteleri
   • Diğer siteler
   • Organizasyonel siteler
     • Ticari siteler
     • Devlet siteleri
     • Eğitim siteleri
     • Yardım kuruluşu siteleri
     • Kişisel siteler
2. Görsel gruplamalar
   • Yazı ağırlıklı siteler
   • Grafiksel arayüzlü siteler
   • Metaforik (benzetmeli) siteler
   • Deneysel tasarım

Web Sayfalarının Yapısı

Web sayfaları yapılarından ve kullanıcı etkileşimlerinden dolayı statik ve dinamik olarak ayrılmaktadır.

Statik Web Sayfaları

Statik (durağan) web sayfaları, yalnızca bilgi sunan, internet kullanıcısının herhangi bir aktif katılımının olmadığı sayfaları tanımlamaktadır. Özellikleri:

• Kullanıcılar arası etkileşim yoktur.
• Kullanıcı, web sitesi bünyesine herhangi bir bilgi, yorum ya da yazı ekleyemez.
• Ziyaretçi herhangi bir soru soramaz ya da fikir alamaz.
• Genellikle HTML ve javascript kodlarıyla
• şekillendirilmiştir.
• Güncelleme sırasında tüm sayfanın yapısal özellikleri görünür ve tüm sayfa yapısı kodlar ile değiştirilebilir. Bu güncelleme zor ve zaman gerektiren bir yapıdır.

Dinamik Web Sayfaları

İçeriği bir veri tabanında saklanan ve genellikle bir web arayüzü ile içeriği güncellenebilen web siteleri dinamik web siteleri olarak tanımlanmaktadır. Dinamik web sitelerinin özellikleri şunlardır:

• Kullanıcı ve kullanıcı grupları etkileşim içindedir
• Kullanıcılar konu hakkında fikir belirtmek isterse bunu rahatça formu kullanarak (site bünyesinde bulunan) düşüncelerini aktarabilir ve diğer kullanıcılar ile paylaşabilir.
• Üyelik gerektiren siteler bunlara birer örnektir. Foruma üyelik sırasında ziyaretçinin bilgilerini talep ederler.
• Statik web sayfalarının yanı sıra sunucu tabanlı kodlama dilleri kullanılır.
• Güncelleme sırasında istenilen tek bir bölüm rahatlıkla güncellenebilir.

Tasarım Konseptleri

Bir web sayfasına yerleştirilecek unsurlar için görsel mantık prensipleri gibi tasarım konseptlerini de göz önünde bulundurmak gerekmektedir.

Denge

Sayfada yer alacak tüm unsurların görünür kılınmasını sağlamaktır. Hiçbir eleman diğerini kapatmamalı, büyük unsurlar küçük unsurları bastırmamalı, karanlık elemanlar açık olanları örtmemelidir.

• Simetrik denge
• Asimetrik denge
• Radyal denge

Kontrast ve Odak

Kontrast, sayfada içerik unsurları arasındaki farklılığı, karşıtlığı anlatmaktadır. Odak ise ziyaretçinin sayfada ilk baktığı noktayı ifade etmektedir.

Basitlik

Tasarım yalnızca bir sayfanın düzenlemesi olmayıp içeriğe odaklanan, onu ön plana çıkaran bir yapıda olmalıdır.

Tekrarlama

Web tasarımında tekrarlanan elemanlar, daha kuvvetli ve istikrarlı bir tasarım oluşturmaktadır.

Web Tasarımında Araç Kullanımı

Web tasarımında tasarımcıların kullandıkları araçlar

şunlardır:

Yazı Karakterleri

Yazı karakteri, sitede enformasyonu taşıyan kelimelerin karakteristik bir şekilde olan ve bir yazı ailesini oluşturan biçimidir. Başlık ya da ara başlıklarda gif, jpeg gibi görsele dönüştürülmüş başlıklar kullanılabilir. Yazılarda ise 8 puntodan küçük ve 12 puntodan büyük yazı boyutu kullanmamak yararlıdır.

Web tasarımcısı, yazı karakterlerinin ekranda görünme biçimleri ve okuyucuların beğenileri hakkında bilgi sahibi olmalıdır. Yazı karakteri olarak, çoğunlukla tırnaksız karakterlerden Arial, Verdana ve Tahoma yazı aileleri tercih edilmektedir.

Web sayfalarında, italik, büyük harf gibi yazı biçimlerinin kullanılmaması gereklidir. Web sitelerinin Türkçe dil desteği konusundaki sorunları en aza indirmek gereklidir. Bunun için de HTML kodları içine ISO ve Windows standardına göre Türkçe karakter seti ayarları yazılmalıdır.

İllüstrasyon

İllüstrasyon, web sayfasında yazı ve negatif boşluklar ile zemin dışında kullanılan her şeyi ifade etmektedir. İllüstrasyon olarak; resim, fotoğraf, karikatür, çizim, tablo, grafik, harita, sembol, ikon, logo, çizgi ve diğer şekilli unsurlar anlatılmaktadır.

Beyazlık

Sayfadaki beyazlık ya da renkli zeminde kullanılan negatif boşluklar, web sayfaları için son derece önemli bir araçtır. Eğer yazı ya da görseller arasında yeterli be- yazlık, boşluk bırakılmazsa gözün yazıya veya görsele odaklanması sağlanamayacaktır.

İnternet Gazeteciliğinde Tasarım

İnternet gazeteciliği, haberlerin okurlara İnternet üzerinden aktarılmasına dayanan bir gazetecilik türüdür. İnternet gazeteciliğinde haberler, web tasarımı prensiplerine göre hazırlanarak web sayfası olarak sunulmaktadır.

Web programlama dilleri:

• HTML
• Flash
• ASP
• PHP
• CGI
• Stiller
• Java
• Javascript

Web siteleri tasarım aşamasında ve tamamlandıktan sonra şu unsurlar gözden geçirilmelidir:

• Sayfa başlığı
• Meta Tag’larını tanımlama
• İçerik
• Site haritası
• Gezinme linkleri
• Sayfaların yüklene hızı
• Web standartları