Ünite 2: İhracat Mevzuatı ve İhracat Şekilleri

İhracat Rejimi Kararı

İhracat Rejimi Kararının amacı, ihracatın ülke ekonomisi yararına düzenlenmesini, desteklenmesini ve geliştirilmesini sağlamak için ihracatta yetkili mercii ve uygulanacak esasları belirlemektir. İhracat Rejimi Kararı, ihracatla ilgili sair mevzuat ile ikili ve çok taraflı anlaşmalar ve bunlara istinaden çıkarılacak yönetmelik, tebliğ ve talimatlar çerçevesinde yürütülür. İhracatta yetkili merci, Dış Ticaret Müsteşarlığı’nın bağlı olduğu bakanlıktır. Bakanlığın yetkileri aşağıdaki gibi sıralanabilir:

• İhracatın her aşamasında gözetim, denetim ve yönlendirilmesine ilişkin her türlü önlemleri almaya, ihracatla ilgili işlemleri her safhada izlemeye ve bu hususlarla ilgili düzenlemeleri yapmaya, ihracata ilişkin bilgi ve belgeleri istemeye ve ihracatı bu Karar çerçevesinde yürütmeye,
• Piyasalarda meydana gelen olağan dışı bir gelişme, ihracata konu malda görülen yetersizlik, kamu güvenliği, kamu ahlakı, insan sağlığı, hayvanların, bitkilerin veya çevrenin korunması amacına yönelik tedbirler, sanatsal, tarihi ve arkeolojik değer taşıyan metanın korunması nedenleriyle ihracatta kısıtlama veya yasaklama getirmeye,
• Gerektiğinde ihracatı müsaadeye veya kayda bağlamaya, ihracatta miktar kısıtlaması uygulamaya
• Bağlı muamele, takas ve dolaylı offset gibi karşılıklı ticaret uygulamalarının usul ve esaslarını gerektiğinde sektör ve / veya ülke bazında belirlemeye,
• Transit ticaret, geçici ihracat, bedelsiz ihracat ve ticari kiralama yolu ile yapılacak ihracat ile yurt dışında inşaat, tesisat ve montaj işi alan müteahhitlerin yapacağı ihracatı düzenlemeye,
• İhracat politikalarında bir bütünlük sağlaması için ilgili kurum ve kuruluşların ihracata yönelik faaliyet ve kaynaklarını koordine etmeye,
• Alıcı ülkelerce ihracatımızın kısıtlanmasına ilişkin olarak alınacak tedbirlerin kaldırılmasına, etkilerinin asgariye indirilmesine veya iyileştirilmesine ilişkin görüşmeler yapmaya, yaptırmaya ve varılan anlaşma hükümlerinden doğan yükümlülüklerin yerine getirilmesini sağlamaya,
• İhracata konu tarım ürünlerinin desteklenmesine yönelik hazırlıkları yapmaya, destekleme stoklarının ihracat yoluyla değerlendirilmesine ilişkin esasları tespit etmeye, uygulamaya veya uygulanmasını sağlamaya,
• Madde ve / veya ülke bazında ihracatla ilgili, yurt dışında düzenlenecek fuarlar da dahil, tanıtım ve pazarlama politika faaliyetlerinin esaslarını belirlemeye ve ilgili kuruluşlar nezdinde takip ve koordine etmeye,
• Kalkınma planları ve yıllık programlardaki ekonomik ve sosyal hedeflere ulaşabilmesini teminen yapılacak faaliyetlerin gerçekleştirilmesi amacıyla, uluslararası kuruluşlara olan yükümlülükler ile iç ve dış piyasa şartları ve diğer ülkelerin madde politikalarına ilişkin uygulamaları da göz önünde tutularak ihracata konu ürünlere rekabet gücü kazandırıcı çalışmalar ve düzenlemeler yapmaya,
• Genel ihracat politikası hedefleri çerçevesinde, Türkiye İhracat Kredi Bankası (Eximbank) tarafından ihracatla ilgili olarak gerçekleştirilecek programları müştereken tespit etmeye,
• Yayımlanacak tebliğler çerçevesinde ihracatçı şirketlere “Dış Ticaret Sermaye Şirketi”, “Sektörel Dış Ticaret Şirketi” veya öngörülecek ihracat modellerine uygun statüler vermeye, geri almaya ve bunların hak, yetki ve sorumluluklarını tespit etmeye,
• Bu Karar’a dayanılarak yapılacak düzenlemelerde öngörülen gözetim faaliyetinde bulunacak “uluslararası gözetim şirketleri”nin tabi olacakları şartları Sanayi ve Ticaret Bakanlığının görüşünü almak suretiyle tespit etmeye; uluslararası gözetim şirketi statüsü ve faaliyet alanları ile ilgili olarak görev vermeye,
• Bakanlık, yukarıda sayılan yetkilerin kullanılması sırasında, mevzuat hükümleri çerçevesinde; İhracatçı Birlikleri, Türkiye İhracatçılar Meclisi, İhracatı Geliştirme Etüt Merkezi, Uluslararası Gözetim Şirketleri ve ilgili diğer kurum ve kuruluşları görevlendirebilir.

İhracat Serbestisi ve İhracatın Koordinasyonu

Kanun, kararname ve uluslararası anlaşmalarla ihracı yasaklanmış mallar dışında kalan bütün malların ihracı, bu Karar çerçevesinde serbesttir. İhracat işlemlerinde, ilgili mevzuatla belirlenmiş olanlar dışında hiç bir belge aranmaz. Kamu kurum ve kuruluşları, ihracat işlemlerinin azami ölçüde süratle tamamlanmasını teminen gerekli düzenlemeleri yaparlar.

İhracı Yasak ve Ön İzne Bağlı Mallar

Kanun, kararname ve uluslararası anlaşmalarla ihracı yasaklanmış veya belli bir merciin ön iznine bağlanmış olan mallar grubuna, İhracat Rejimi Kararının Ek’inde yer alan mallar ilave edilmiştir.

İhracatta Yaptırımlar

Genel anlamı ile ihracatçıların;

• İhracat mevzuatı çerçevesinde istenilecek bilgi ve belgeleri vermekten kaçınmaları,
• Alıcılarına karşı taahhütlerini haksız olarak yerine getirmemeleri,
• İhracat işlemleri dolayısıyla gerçeğe aykırı beyanname doldurmaları veya resmi kuruluşlara yanıltıcı beyanda bulunmaları,
• İhracatla ilgili belgelerde tahrifat yapmaları hallerinde;

Firmanın uyarılması

• Miktar kısıtlamasına tabi malların ihracında verilen tahsislerin iptali veya 1 yıl süreyle tahsis yapılmaması,
• İşlenen fiilin ağırlığına göre firmanın 3 ay ila 3 yıl süreyle ihracattan men edilmesi yaptırımlarından biri veya birkaçı uygulanabilir.

Uluslararası Gözetim Şirketlerinin faaliyet alanları ile ilgili olarak yukarıda sayılan fiillerden herhangi birini işlemeleri veya gerçeğe ve mevzuata aykırı ya da faaliyet alanları dışında rapor düzenlemeleri hallerinde;

• Firmanın uyarılması,
• 3 ay ila 3 yıl süreyle faaliyetten men edilmesi,
• Statünün geri alınması şeklindeki yaptırımlardan biri veya birkaçı uygulanabilir.

Yurt dışı müteahhitlik hizmetleri ve ticari kiralama yoluyla ihracat yapanlar ile uluslararası fuar ve sergi organizatörü firmalara, ihracat mevzuatı hükümlerine aykırı hareket etmeleri halinde;

• Uyarma,
• 3 ay ila 3 yıl süreyle faaliyetten men edilmesi, yaptırımlarından biri veya her ikisi uygulanabilir.

Uygulanan yaptırımlardan “firmanın uyarılması” dışındakiler Resmi Gazete’de yayımlanır.

İhracat Yönetmeliği

İhracat Rejimi Kararı uyarınca yapılacak ihracat işlemleri, İhracat Yönetmeliği ve Dış Ticaret Müsteşarlığı tarafından yayımlanacak tebliğler ve ilgililere verilecek talimatlar çerçevesinde yürütülür.

Genel Esaslar ve Tanımlar

Söz konusu yönetmelikte yer alan kavramlarla ilgili tanımlar şunlardır;

• Müsteşarlık; Dış Ticaret Müsteşarlığını,
• Banka; ihracatla ilgili herhangi bir işlem yapan banka veya özel finans kurumunu,
• Gümrük beyannamesi; ihracatta Gümrük Mevzuatı uyarınca doldurularak ilgili ihracatçı birliği tarafından onaylanmasını müteakip gümrük idaresine tevdi edilen belgeyi,
• İhracatçı; ihraç edeceği mala göre ilgili ihracatçı birliğine üye olan, gerçek usulde vergiye tabi (tek vergi numarası sahibi) gerçek ve tüzel kişi tacirler, Esnaf ve Sanatkar Odalarına kayıtlı olup üretim faaliyeti ile iştigal eden esnaf ve sanatkarlar ile joint-venture ve konsorsiyumları,
• İhracat; bir malın veya değerin yürürlükteki İhracat Mevzuatı ile Gümrük Mevzuatı’na uygun şekilde fiili ihracatının yapılması ve Kambiyo Mevzuatı’na göre bedelinin (bedelsiz ihracat hariç) yurda getirilmesinin veyahut Müsteşarlıkça ihracat olarak kabul edilecek sair çıkışları,
• Fiili ihracat; ihraç konusu malın Gümrük Mevzuatı hükümleri çerçevesinde muayenesinin yapılıp taşıta yüklenmesini, bir yerden veya muhtelif yerlerden bir defada veya kısım kısım gelmekte olan dökme ve diğer eşyada yüklemenin tamamlanmasını veyahut Gümrük Mevzuatı’nca fiili ihracat olarak kabul edilecek sair çıkışları
• Bedelsiz ihracat; bedeli yürürlükteki Kambiyo Mevzuatı çerçevesinde yurda getirilmesi gerekli olmaksızın yurt dışına kesin olarak mal çıkarılması,
• Kayda bağlı ihracat; gümrük beyannamesinin fiili ihracattan önce ihracatçı birliklerince kayda alındığı ihracat şeklini,
• İhraç müsaadesi; ülke ekonomisinin ihtiyaçları, iç ve dış piyasa arz ve talep durumu, satış şekli ile alıcı ülke ve firmaların ülkemiz ile olan ticari ve ekonomik ilişkileri gibi hususlar göz önünde tutularak Müsteşarlıkça verilen ihraç iznini
• Konsinye ihracat; kesin satışı daha sonra yapılmak üzere dış alıcılara, komisyonculara, ihracatçının yurt dışındaki şube veya temsilciliklerine mal gönderilmesini,
• Kredili ihracat; iki ve çok taraflı kredi anlaşmaları dışında kalmak kaydıyla, ihracat bedelinin Kambiyo Mevzuatı’nda öngörülen süreleri aşacak şekilde yurda getirilmesine imkan tanıyan ihracat şeklini
• Transit Ticaret; alış ve satış bedelleri arasında lehte fark esas olmak üzere, malların transit olarak veya doğrudan doğruya bir ülkeden başka bir ülkeye satılmasını,
• Takas; iki ülke arasında olmak üzere, ihraç ve ithal edilen mal, hizmet veya teknoloji transferi bedelinin kısmen veya tamamen mal, hizmet, teknoloji transferi veya kısmen döviz ile karşılanmasını,
• Bağlı muamele; ikiden fazla taraf arasında yapılan takas işlemini,
• Dolaylı offset; özellikle savunma, havacılık ve yüksek teknoloji alanlarında gerçekleştirilen projeler ve kamu kurum ve kuruluşlarının açacakları her türlü uluslararası ihale ile özel şirketlerin yapacakları büyük çaplı dış alımlarda ülkemiz sınai ve ticari kapasitesini, projeyle doğrudan ilgisi olmayan alanlarda gerçekleştirilecek ihracat yoluyla arttırmak üzere yabancı firma ya da kuruluşların taahhüdünü kapsayan bir anlaşma çeşidini,
• Ticari kiralama; malların bir bedel karşılığında, belirli bir süre kullanılmak üzere geçici olarak yurt dışına çıkarılmasını,
• Başlamış işlem;
  • özellik arz etmeyen ihracatta gümrük beyannamesinin onaylattırılmış,
  • kayda bağlı ihracatta kaydın verilmiş
  • müsaadeye bağlı ihracatta müsaadenin verilmiş,
  • konsinye ve kredili ihracat ile takas ve bağlı muamelede ihracatçı birliklerince izin verilmiş,
  • bedelsiz ihracatta yürürlükteki Gümrük Mevzuatı uyarınca gümrük beyannamesi düzenlenmesi gereken hallerde gümrük beyannamesinin tescil ettirilmiş, gümrük beyannamesi düzenlenmeyen hallerde malın yurt dışına çıkarılmış,
  • ticari kiralama ve yurt dışı müteahhitlik hizmetleri kapsamında yapılacak ihracatta iznin verilmiş,
  • açılan uluslararası ihalelere istinaden yapılan yabancı devlet bağlantılarında alıcı kuruluş ile bağlantının yapıldığını gösteren yazılı sözleşmenin taraflarca imzalanmış,
  • akreditifli satışlarda temdit edilmemek kaydı ile gayri kabili rücu akreditifin açılmış olmasını,
  • gün, aksi belirtilmedikçe takvim gününü¨, ifade eder.

İhracat Şekil ve Esasları

Mevzuata göre belli başlı ihracat şekilleri özellik arz etmeyen ihracat (serbest ihracat), kayda bağlı ihracat, özelliği olan ihracat, serbest bölgelere yapılacak ihracat, yurt dışı fuar ve sergilere katılım, geçici ihracat ve kıyı ticareti şeklinde sıralanabilir.

Özellik Arz Etmeyen İhracat-Serbest İhracat

Özellik arz etmeyen ihracatla, ihracatçı birliklerine onaylatmış olduğu Gümrük Beyannamesi ile ihracatın yapılacağı gümrük idaresine başvurarak ihracat işlemini gerçekleştirir.

Kayda Bağlı İhracat

İhracat yönetmeliğinin ekinde yayınlanan “Kayda Bağlı İhracat Listesi”nde yer alan malların ihracı kayda bağlı ihracat kapsamındadır.

Kayda bağlı ihracat listesinde yer alan malların ihracatını yapacak olan ihracatçılar Gümrük Beyannamesi ile birlikte kayıt için ihracatçı birliklerine başvururlar.

İhracatçı birlikleri onayladıkları Gümrük Beyannamelerine kayıt meşruhatı düşerek, gümrük idarelerine tevdi edilmek üzere ihracatçıya verirler. İhracatçı onaylanmış Gümrük Beyannamesi ile birlikte ihracatın yapılacağı gümrük idaresine başvurur. İhracatçı birliklerince kayıt meşruhatı düşülerek onaylanmış Gümrük Beyannamelerinin gümrük idarelerine tevdi süresi temdit edilmemek üzere 90 gündür. Ancak, ülkemiz ihraç ürünlerine miktar kısıtlaması uygulayan ülkelere yapılan, kısıtlama kapsamındaki maddelerin ihracatına ait kayıt meşruhatı düşülerek onaylanmış gümrük beyannamelerinin gümrük idarelerine tevdi süresi 90 günden daha az veya çok olarak Müsteşarlıkça belirlenir.

Özelliği Olan İhracat

Kredili ihracat, transit ticaret, konsinye ihracat, ithal edilmiş malın ihracı, bedelsiz ihracat, ticari kiralama yoluyla yapılacak ihracat, yurt dışı müteahhitlik hizmetleri kapsamında yapılacak ihracat, takas kapsamında yapılacak ihracat, bağlı muamele yoluyla yapılacak ihracat ve dolaylı offset kapsamında yapılacak ihracat özellik arz eden ihracat çeşitleridir.

Kredili İhracat

Kredili ihracat, ihracat bedelinin T.P.K.K. (Türk Parasının Kıymetini Koruma) Mevzuatında öngörülen süreleri aşacak şekilde yurda getirilmesine izin veren ihracat türüdür. Kredili ihracat yapacak olanlar bununla ilgili müracaatlarını mal cinsi, ödeme planı ve ödeme süresini içeren satış sözleşmesinin aslı ve Türkçe tercümesi ile birlikte ihracatçı birliklerine başvuruda bulunurlar.

Madde ve/veya ülke politikası açısından özellik arz eden mallarla ilgili ihracat talebi müsteşarlığın görüşü alınmak suretiyle, özellik arz etmeyenler ise satış sözleşmesinde belirtilen esaslar doğrultusunda doğrudan ihracatçı birliklerince sonuçlandırılır.

Kredili ihracat talebi kabul edilen ihracatçının Gümrük Beyannamesi üzerine ihracatçı birliklerince “kredili ihracat” meşruhatı düşülerek talep onaylanmış olur. Kredili ihracat süresi, fiili ihraç tarihinden itibaren, tüketim mallarında iki yıl, yatırım mallarında beş yıldır. Ancak bu süreleri aşan kredili ihracat talepleri Müsteşarlık tarafından sonuçlandırılır.

Kredili ihracatta telgraf, teleks veya tele faksla yapılan sözleşmeler kabul edilmez.

Konsinye İhracat

Konsinye ihracat, kesin satışı daha sonra yapılmak üzere, yabancı alıcı veya komisyonculara, yurt dışındaki şube veya temsilciliklerine mal gönderilmesi şeklinde yapılan ihracattır. Madde ve/veya ülke politikası açısından özellik arz eden mallarla ilgili ihracat talebi müsteşarlığın görüşü alınmak suretiyle, özellik arz etmeyenler ise doğrudan ihracatçı birliklerine yapılan başvuru ile gerçekleştirilir.

Konsinye ihracat talebi kabul edilen ihracatçının Gümrük Beyannamesi üzerine ihracatçı birliklerince “konsinye ihracat” meşruhatı düşülerek talep onaylanmış olur. İhracatçının onaylanmış Gümrük Beyannamesini 90 gün içinde gümrük idaresine vermesi gerekmektedir.

İhracatçılar, konsinye olarak gönderilen malların kesin satışının yapılmasını takip eden 30 gün içinde, düzenlemiş oldukları kesin satış faturası veya örneği ve diğer belgeler ile birlikte izin almış oldukları ihracatçı birliklerine ve aracı bankaya satışı bildirirler.

Konsinye olarak gönderilen malların kesin satışının, fiili ihraç tarihinden itibaren bir yıl içinde yapılması gerekir. Ancak zorunlu nedenlerle bu süre bir yıla kadar uzatılabilir.

Transit Ticaret

Transit ticaret, Türkiye dışında satılan malların Türkiye’den geçirilerek ya da geçirilmeksizin üçüncü bir ülkeye satışı suretiyle yapılan ihracattır. Alış ve satış fiyatı arasında lehte bir farkın bulunması esastır. Transit ticaret;

• Döviz tahsisi
• Mahsup
• Net döviz girdisi

şekillerinden birine göre sonuçlandırılabilir.

Transit Ticaretin esaslarını Müsteşarlık belirler ve işlem aracı bankalarca incelenip sonuçlandırılır.

Yurt Dışında İş Yapan Müteahhitlerin Yapacağı İhracat

Yurt dışında inşaat, tesisat ve montaj işi yapan müteahhitlerin, yapacakları işlerle ilgili makine, teçhizat ve ekipmanın “geçici ihracına”, inşaat malzemeleri ve işçilerin ihtiyacı olan tüketim maddelerinin “kesin ihracına” ilişkin işlemler bu kapsamda yer almaktadır.

Bu ihracat şeklinde müracaatlar Dış Ticaret Müsteşarlığı Anlaşmalar Genel Müdürlüğüne aşağıda belirtilen belgeler ile yapılır.

• Yurt dışında alınmış olan işe ait sözleşme,
• Yurt dışında işin alındığını gösteren DTM yurt dışı birimlerince veya bu birimlerin olmaması halinde konsoloslukça düzenlenen belge,
• Bayındırlık ve İskan Bakanlığından alınan “Yurt dışı Müteahhitlik Belgesi”,
• İnşaat malzemeleri ve işçilerin ihtiyacı olan tüketim mallarının kesin ihracına ilişkin başvuru formundan 5 adet, makine, teçhizat ve ekipmanın geçici ihracına ilişkin başvuru formundan da 4 adet hazırlanarak DTM Anlaşmalar Genel Müdürlüğüne verilir.

Kesin ihracatta ihracat bedellerinin 365 gün içerisinde yurda getirilmesi zorunludur.

Bedelsiz İhracat

Bedelsiz ihracat, bedeli yürürlükteki kambiyo mevzuatı çerçevesinde yurda getirilmesi gerekli olmaksızın yurt dışına kesin olarak mal gönderilmesi şeklinde gerçekleşen ihracat şeklidir. Söz konusu ihracat kapsamına giren unsurlar için sayfa 37’yi okuyunuz.

Bedelsiz ihraç izinlerinin geçerlilik süreleri (1) yıldır. Yabancı turistlerin ve yurt dışında ikamet eden Türk vatandaşlarının KDV Kanunu’nun 11/1-b maddesinden istifade etmek suretiyle eşya ve taşıt götürmeleri durumunda, Türkiye’deki satıcı tarafından düzenlenen faturanın ilgili gümrüğe ibrazı gerekmektedir.

Ticari Kiralama Yoluyla Yapılacak İhracat

Ticari kiralama yoluyla yapılacak ihracat, malların bir bedel karşılığında belirli bir süre kullanılmak üzere geçici olarak yurt dışına çıkarılması işlemidir. Yabancı firma ile yapılan Kira Sözleşmesi ile Müsteşarlıktan izin alınarak yapılır. Bu sözleşmede şu unsurların bulunması gerekir:

• Malın cinsi
• Teknik özellikler
• GTİP (Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu)
• Miktarı
• Birim fiyatı
• Kira süresi
• Kira bedeli ve ödeme koşulları
• Teslim yeri

Kira süresi azami 1 yıldır. Müsteşarlık zorunlu hallerde ek süre verebilir. Kira süresi sonunu izleyen 1 ay içinde malın aynen yurda geri getirilmesi ya da karşılığı dövizin yurda getirilmesi zorunludur. Malın satılması halinde ise kesin satış faturası tarihinden itibaren bir ay içerisinde bedelinin yurda getirilmesi gerekmektedir.

Bağlı Muamele veya Takas Yoluyla Yapılacak İhracat

Takas; iki ülke arasında ihraç veya ithal edilen mal, hizmet veya teknoloji transferi bedelinin kısmen veya tamamen mal, hizmet, teknoloji transferi veya kısmen döviz ile karşılanması işlemidir. Bağlı muamele ise ikiden fazla taraf arasında yapılan takas işlemidir.

Dolaylı Offset

Özellikle savunma, havacılık ve yüksek teknoloji alanlarında gerçekleştirilen projeler ve kamu kurum ve kuruluşlarının açacakları her türlü uluslararası ihale ile özel şirketlerin yapacakları büyük çaplı dış alımlarda ülkemiz sınai ve ticari kapasitesini, projeyle doğrudan ilgisi olmayan alanlarda gerçekleştirilecek ihracat yoluyla artırmak üzere yabancı firma ya da kuruluşların taahhüdünü kapsayan bir anlaşma çeşididir.

İthal Edilmiş Malların İhracı

İthalat rejimi kapsamında ithal edilmiş ve vergileri ödenmiş, yeni veya kullanılmış yabancı malların ihracı “özellik arz etmeyen ihracat” kapsamında yapılır.

Serbest Bölgelere Yapılacak İhracat

Türkiye sınırları içinde yer alan ancak gümrük işlemleri arasında yurt dışı sayılan serbest bölgelere yapılan ihracat, ihracat mevzuatı kapsamındadır.

Yurt Dışı Fuar ve Sergilere Katılım

Ülkemizi temsilen katılınacak uluslararası fuar ve sergileri Müsteşarlık belirler. Uluslararası fuarlara katılım veya firmalarca münferiden fuar ve sergilere katılım söz konusu olduğunda, gönderilecek mal ve eserlerin yurt dışına çıkarılmasına doğrudan Gümrük İdareleri izin verir. Fuarda satılmayan malların fuarın kapanışını izleyen 90 gün içinde yurda getirilmeleri gereklidir.

Müsteşarlığın 93/1 tebliğine göre; fuar organizatörü firmaların Yeterlilik Belgesi veya Geçici Yeterlilik Belgesi almaları zorunludur. İştirakçi firmalardan en az %50 nispetinde katılım payı alınır.

Geçici İhracat

Geçici ihracat, az veya çok işçilik görmek, izabe edilmek (madenler), ambalajlanmak gibi nedenlerle ham madde, yarı mamul veya mamul maddenin yurt dışına geçici olarak gönderilmesidir. Maden izabesi konusunda başvuru İstanbul Maden ve Metal İhracatçı Birliğine yapılır.

İhracı kayda bağlı malların geçici ihraç talepleri de kaydı vermeye yetkili meslek kuruluşu tarafından sonuca bağlanır. Yurt dışında iş yapan Türk müteahhitlik firmalarının işleri ile ilgili her türlü makine, teçhizat ve ekipmanların ihracı Müsteşarlıkça izne bağlanır. Bunların dışında kalan her türlü geçici ihraç talepleri ise doğrudan Gümrük İdaresine yapılır.

Geçici ihraç izinlerinin kullanma süresi 180 gündür. Bu süre içerisinde malların geçici ihracı ve yurda ithalinin tamamlanması gerekir. Verilecek ek sürelerle birlikte toplam 2 yıl aşılamaz. İzni veren merci Geçici İhraç İzni’nin bir örneğini firmaya, bir örneğini Gümrük İdaresine, bir örneğini de Kambiyo Müdürlüğüne gönderir.

Sınır ve Kıyı Ticareti

Sınır ve kıyı ticareti, sınır ve kıyı illerinin ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla, komşu ülkelerin sınır ve kıyı yörelerinde karşılıklı olarak yapılan ticari işlemlerdir. Bu tür ticarette ihracı ve ithali yasaklanan mallar alınıp satılamaz. İthali belli kurum ve kuruluşlara bırakılan maddeler de bu yolla alınıp satılamaz. İthal ve ihracı izne bağlı olan maddelerin ticarete konu edilmesi ilgili mercilerin izni ile mümkündür.

İhraç ve ithalinde STANDART ve KALİTE KONTROLÜ uygulanan maddelerin ticaretinde, kontrolün yapıldığına ilişkin belge gümrükçe aranır.

Sınır ve kıyı ticaretinde süre asgari bir yıldır. Sınır ve kıyı illerde faaliyet gösteren tüzel kişilerle, asgari bir yıl süre ile bu illerde oturmakta olan gerçek kişiler bu tür ticareti yapabilirler. Bu kişilerce kurulacak şirketlerde süre şartı aranmaz.

Firmalar mal ihraç ederken; sınır ticaretinde 50.000 $ ve kıyı ticaretinde 200.000 $ karşılığı TL değerini aşmayacak eşyayı gönderebilir veya götürebilirler. İhraç edilen malın cins, miktar ve değerlerini gösteren bir liste Gümrük İdarelerine verilir.

Geçici ihracat, az veya çok işçilik görmek, izabe edilmek (madenler), ambalajlanmak gibi nedenlerle ham madde,yarı mamul veya mamul maddenin yurt dışına geçici olarak gönderilmesidir.

İhraç edilen eşya bedelinin Türkiye’ye döviz, TL veya sınır ya da kıyı ticaretine konu olan eşya olarak getirilmesi ve bu hususun ilgili Gümrük İdaresine beyanı zorunludur.

Gerçek kişiler ile tüzel kişilerin yetkili ve görevlileri, pasaport veya pasaport yerine geçerli belgelerle Türkiye’ye giriş ve çıkış yapabilirler.

Satış ya da Ödeme Şekillerinin Değiştirilmesi veya Malların Terk Edilmesi

• Alıcısı tarafından kabul edilemeyen mallar karşılığında aynı cins değer ve miktarda mal ihracı, malların geri getirilmesi veya geri getirileceğinin kambiyo merciine taahhüt edilmesi kaydıyla durumu gösterir belgelere istinaden gümrük mevzuatı çerçevesinde giriş ve çıkışta ayniyatı tespit edilmek suretiyle Gümrük İdarelerince,
• Alıcısı tarafından kabul edilmeyen malların başka bedel ve şartlarla satışına ilişkin talepler, durumu gösterir belgeler ve yeni satış sözleşmesine istinaden ilgili meslek kuruluşlarınca bozulabilir mallar ise ayni esaslar dahilinde başka bedel ve şartlarla satışı ile ilgili talepler meslek kuruluşu ve / veya Müsteşarlık Yurt dışı Teşkilatınca,
• Yanma, çalınma gibi nedenlerle alıcısına teslim edilmeyen mallar karşılığında ihracat ile geri getirilmesinde ekonomik yarar görülmeyen malların terk edilmesine ilişkin talepler, durumu ispat eden belgelere istinaden Müsteşarlıkça sonuca bağlanır.
• Uygun görülen talepler, sonuçlandıran merci tarafından ilgili Kambiyo Müdürlüğüne ve aracı bankaya bildirir.