Ünite 7: Küçük İşletmelerde Stratejik Yönetim

Küçük İşletmelerde Stratejik Yönetim

Günümüzde hayatın hemen her alanında görülen hızlı kültürel, ekonomik ve teknolojik değişimler işletmeleri de derinden etkilemekte ve onları uzun vadeli önlemler almaya zorlamaktadır. Küreselleşen dünyada teknolojilerdeki gelişmeler, değişen ve yeni oluşan pazarlar, tüketici beklentilerindeki farklılaşmalar gibi nedenlerden dolayı, gün geçtikçe artan rekabet ortamında işletmeler daha stratejik düşünmek durumundadırlar. Etkili bir işletme yönetimi, birbiri ile tutarlılığı sağlanmış yönetim yaklaşımlarının uygulanmasını gerekli kılmaktadır. Stratejik yönetim küçük işletmelerin etkili ve verimli yönetilmelerini de amaçlamaktadır. Bu, yönetim işlevlerine (planlama, örgütleme, yöneltme, denetim) dış çevre ve rekabet üstünlüğü açılarından bakılmasını öngörmektedir. Stratejik yönetim üst düzey yönetimi ilgilendirmekte olup işletmenin teknoloji, insan kaynakları gibi yapısal unsurlarının değişimini içermektedir. Bu nedenle stratejik yönetim konusu küçük işletmeler için ayrıca ele alınıp incelenmesi gereken bir konu olmaktadır. Stratejik yönetimin işletme açısından bir başka önemi ise, kaynakların daha etkin ve verimli kullanılmasını sağlamasıdır. İşletmelerin geleceğe yönelik amaçlarının belirlenmesinde stratejik yönetim önemli bir yer tutmaktadır. Bir işletmenin amaçlarının ve varlık sebebinin açıkça ortaya koyulmasında ve bunun hem işletme içinde hem de işletme dışında açıkça kavranmasında stratejik yönetim olmazsa olmaz bir olgudur. Stratejik yönetim, yönetimsel etkinliklerin en üst basamağında yer alır. İşletme stratejileri, işletmeyi yöneten üst düzey yöneticileri tarafından belirlenir ve işletme ile çevresi arasında uyumlu bir birliktelikle gerçekleştirilir.

Strateji Ve Stratejik Yönetim Kavramı

Strateji kavramı, Strateji kavramının kökeni eski Yunancaya dayanır ve stratos (ordu) ile ago (liderlik) kelimelerinin bileşiminden oluşur. Temelde askeri bir terim olan strateji, bir ulusun veya uluslar topluluğunun, barış ve savaşta benimsenen politikalara en fazla desteği vermek amacıyla politik, ekonomik, psikolojik ve askerî güçleri bir arada kullanma bilimi ve sanatıdır. Stratejiyi daha iyi kavramak adına yapılan farklı tanımlamalar şu şekildedir.

• Ülgen ve Mirze’ye göre strateji, rakiplerin faaliyetlerini inceleyen, uzun dönemli, nihai sonuca odaklı, amaçlara varmak için belirlenmiş dinamik kararlar topluluğudur.
• Stratejiyi bir yenilenme süreci olarak ele alan Dinçer’e göre strateji, işletmeye yön vermek ve rekabet üstünlüğü sağlamak amacıyla, işletme ve çevresini sürekli analiz ederek uyum sağlamaya hizmet edecek amaçların belirlenmesi, faaliyetlerin planlanması ve gerekli araç ve kaynakların yeniden düzenlenmesi sürecidir.
• Stratejiyi rekabet açısından değerlendiren Porter’a göre strateji, pazardaki rekabetin düzeyine ve pazar fırsatlarına göre rakiplere üstünlük sağlayacak bir konum belirleyip, karar ve faaliyetleri konuma göre ayarlamaktır.
• General Motors’un başarılı yöneticisi Welch’e göre strateji, nasıl rekabet edileceğine yönelik kesin ve açık kararlar almaktır. Strateji sayılar arasında boğulmak ve detaylarla boğuşmak değil, yaşamın kendisi olan dinamik bir oyundur.

Stratejik yönetim kavramı; İşletmenin amaçlarını gerçekleştirme sürecinde; insan kaynakları, doğal kaynaklar, hammadde, donanım gibi üretim kaynaklarını etkili ve verimli kullanabilme yöntem ve süreçlerinin belirlenmesi ve başarıyla uygulanması stratejik yönetim ile mümkündür. Strateji kavramının yönetim bilimi içinde değerlendirilmeye başlaması ve stratejik yönetimin önem kazanması, 20. yüzyılın ikinci yarısına denk gelir. Stratejik yönetim, bir işletmenin rekabet halinde olduğu çevrede, devamlı olarak değişen çevresel güçlere karşı kendini tam anlamıyla değişken çevrenin bir parçası haline getirme yeteneğidir.

Stratejik yönetimin amaçları şu şekilde özetlenebilir;

• İşletmeyi yönlendirecek bir vizyon oluşturmak,
• Bu vizyona dayalı amaçlar belirlemek,
• Amaçlara ulaşmak için bir strateji belirlemek,
• Seçilen stratejiyi etkili ve verimli bir şekilde uygulamak

Stratejik Yönetimin Özellikleri

Stratejik yönetim işletme kaynaklarının en etkili biçimde tahsisi ile ilgilidir. İşletmenin temel amaçlarının gerçekleştirilebilmesi için gerekli kaynakları mamul/pazar bileşimlerine uygun bir şekilde tahsis eder. Stratejik yönetim, işletmenin bir bütün olarak dikkate alınmasını gerektirir. Bu süreçte elde edilen bilgiler, yöneticilerin ve çalışanların işletmenin amaçlarını ve bu amaçların gerçekleştirilmesinde kendilerine düşen işlevleri anlamalarına yardımcı olarak, kurumsal iletişimi ve aidiyet duygusunu güçlendirir. Stratejik yönetim, işletmeyi oluşturan birimlerin faaliyetlerinin uyumlaştırılmasına yardımcı olur ve seçilen stratejilerin kalitesini arttırır. Çalışanların yetkilendirilmesine ve kurum içinde değişime karşı oluşabilecek direncin kırılmasına yardımcı olur. Stratejik yönetimin diğer bir özelliği işletmenin uzun vadedeki amaçlarıyla ilgili olması ve uzun vadeli kararların alınmasını ve performansın ölçülmesini zorunlu kılmasıdır. Stratejik yönetim, gelecek yönelimli ve tepe yönetiminin bir işlevi olması nedeniyle, organizasyonu birbiriyle etkileşim ve iletişim içerisinde bulunan parçaların toplamı olarak görür, işletmenin dış çevre ile olan etkileşimini ve sosyal sorumluluklarını dikkate alır, alt kademe yöneticilere rehberlik eder, ekip çalışmasına dayanır, stratejik düşünmeye yardımcı olur ve karar sürecinde farklı bilgilerin kullanımını gerektirir. Stratejik yönetim, işletmeyi bir sistem olarak görür, açık sistem olarak tanımlar ve işletmenin bütününe ilişkindir. Stratejik yönetim, uzun dönemde yaşamını devam ettirebilmek için, kendisini tehdit eden çevre unsurlarını inceleyerek uygun önlemler almaya yöneliktir. Stratejik yönetim, işletmenin gelecekte yer alacağı pozisyonu belirlemeye yönelik süreci kapsadığından; sürekli iyileştirme ve kaliteye yönelik çabalar, bütçeleme, kaynak planlaması, program değerlemesi, performans gözlemleme ve raporlama faaliyetlerini bütünsel hale getirir. Stratejik yönetim stratejik düşünmeye yardımcı olur. Stratejik yönetim ekip çalışmasına dayalı olarak işletmenin hedeflere ulaşabileceğinin önemi üzerinde durur. Stratejik yönetim, organizasyondaki problemlerin en etkin bir şekilde belirlenmesi ve çözümüne yardımcı olur.

Stratejik Yönetim Süreci

Stratejik yönetim süreci, işletmenin vizyon ve misyonunun saptanmasıyla başlar. İç ve dış faktörler analiz edildikten sonra sıra uzun dönemli amaçların saptanmasına gelir. İşletmenin uzun dönemli amaçlarına bağlı olarak hangi stratejik seçeneklerin söz konusu olabileceği araştırılır. Çeşitli ölçütler kullanılarak hangi stratejilerin işletme için en iyi sonuçları vereceği saptanır ve o strateji seçilerek uygulamaya konulur. Stratejilerin uygulanması sırasında işletme birimleri kendi üzerine düşen faaliyetleri gerçekleştirirler. Örneğin pazarlama departmanı hangi ürünlerin, hangi fiyata satılabileceğini, hangi niteliklere sahip olması gerektiğini belirler. Üretim departmanı, özellikleri ortaya çıkan ürünleri üretmeye başlar. İnsan kaynakları departmanı, üretim, pazarlama, ar-ge hedefleri doğrultusunda gerek duyulan personeli planlar, onları bulur, işe alır, eğitimler sunar. Seçilen stratejinin uygulanması neticesinde öngörülen sonuçların değerlendirilmesi gerekir. Bu aslında bir geribildirimdir. Elde edilen sonuçlara göre süreç üzerinde bir takım değişiklikler yapılacak ve döngü devam edecektir.

Vizyon Ve Misyonun Hazırlanması

Vizyon Bildirgesi: İşletmenin vizyonu bir bakıma işletmenin ufkudur. Nasıl ki ufuk çizgisinin ötesini görmek mümkün değilse, vizyon da ancak ona yaklaştıkça beliren çevresel etkenlerle tekrar tekrar tasarlanması gereken hedeflerdir. Yöneticiler açısından vizyon, yöneticinin zihnindeki, başında bulunduğu birimin gelecekteki konumu ve görünümü ile ilgili hayali ifade eder.

Etkin bir vizyon belirlemenin temel ilkeleri şu biçimde sıralanabilir;

• Amaçların açık ifadesi ve anlam belirsizliklerinin azaltılması
• Durumun açık ve anlaşılır biçimde ortaya konması
• Parlak bir geleceğin tanımlanması
• Akılda kalıcı ve hoş ifadelerin kullanılması
• Amaçların gerçekçi bir biçimde ifade edilmesi
• Vizyonun işletme kültürü ve işletme değerleriyle uyumluluk göstermesi

Misyon Bildirgesi: İşletmenin misyonu; işletmenin ne iş yaptığını, ne için yaptığını, kim için yaptığını ve nasıl yaptığını açıklar. İşletmenin var oluş amacını ve var oluş nedenini tanımlar; şu ana odaklanır ve işletme açısından tüketicinin kim olduğunu tanımlar.

Birçok işletme kendi misyonunu aşağıdaki ifadelerle dile getirmektedir;

• İşletmenin ürettiği temel mal ya da hizmetlerin neler olduğu,
• İşletmenin hangi tüketici kitlesi ya da pazara hitap ettiği yani hedef pazar,
• İşletmenin kullandığı temel teknolojilerin neler olduğu,
• İşletmenin genel iş yapma felsefesi,
• İşletmenin kendisini nasıl gördüğü.

Bir işletmenin açık ve anlaşılır bir misyona sahip olmasının stratejik yönetim açısından birçok önemli işlevi vardır. Bunlar şöyle sıralanabilir;

• Bütün yönetici ve personelin benzer amacın gerçekleştirilmesi için bir arada olmasını sağlar.
• Tüm işletme güçlerini bir araya toplar, motivasyon sağlar.
• İşletmenin akılcı kaynaklar bulmasına ve bunların belirlenen stratejiler doğrultusunda tahsisine yardımcı olur.
• İşletmenin sorumluluğu ve yöneticilerin iş sorumluluğunu anlamasına yardımcı olur.
• İşletme amaçlarının ve stratejilerinin belirlenmesine yardımcı olur.

Stratejik Yönetimde İç ve Dış Çevre Analizi: Stratejik yönetimin en önemli konularından birisi, işletmenin iç ve dış çevresinin analizinin (SWOT analizinin) yapılmasıdır. SWOT analizi, bir işletmenin iç çevresinde güçlü ve zayıf unsurların ve dış çevresinde fırsat ve tehditlerin analizlerinin yapılmasına ve değerlendirilmesine imkân sağlayan bir analiz tekniğidir. SWOT, aşağıdaki İngilizce kelimelerin baş harflerinden oluşturulmuş bir kısaltmadır:

• S (Strength): İşletmenin güçlü/üstün olduğu yönleridir.
• W (Weakness): İşletmenin güçsüz/zayıf olduğu yönleridir. O (Opportunity): İşletmenin sahip olduğu fırsatları ifade eder.
• T (Threat): İşletmenin karşı karşıya bulunduğu tehdit ve tehlikeleri ifade eder.

SWOT analizinde içsel durum değerlendirmesi yapılarak, işletmenin güçlü ve zayıf olduğu yönler; dışsal durum değerlendirmesi yapılarak da, karşı karşıya bulunulan fırsat ve tehditler tespit edilmeye çalışılır. SWOT analizi, işletmenin hem kendi iç durum değerlendirmesine, hem de organizasyon dışındaki pazar yapısının ve rakiplerin durumunun analiz edilmesine imkân sağlar. SWOT analizinin en önemli yönü işletmenin hem iç, hem de dış durum değerlendirmesine imkân tanımasıdır. İşletmenin başarısı için, organizasyondaki yapı ve sistemin, çalışanların durumunun, çevre ve çalışma ortamının, teknoloji yapısının, tüketici profilinin, organizasyon kültürünün, performans göstergelerinin, bilgi akışının vb. tüm unsurların dikkate alınması gerekir.

Uzun Dönemli Amaçların Belirlenmesi: Uzun dönemli amaçlar, işletmenin uzun dönemde başarmak istediği sonuçları ifade eder. Genellikle işletmenin kârlılık ile ilişkili amaçları, rekabette gelmek istediği pozisyon, verimlilik açısından ulaşmak istediği durum, çalışanlarını ve topluma katkısını getirmek istediği yer olarak ifade edilir.

İşletme amaçları belirlenirken aşağıdaki özelliklere sahip olması beklenir:

• Spesifik (amaçlar açık olarak tanımlanmalı, ne, ne zaman, nerede, nasıl sorularını cevaplamalıdır.)
• Ölçülebilir (amaçlarda rakamsal ölçütler olmalıdır.)
• Erişilebilir (amaçlar çalışanlar için ulaşılabilir boyutta olmalıdır.)
• Gerçekçi (amaçlar işletme öncelik ve sorunlarını dikkate almalıdır.)
• Süre (amacın ulaşılması için bir zaman süreci tanımlanmalıdır.)

Stratejik amaçlara aşağıdaki örnekler verilebilir:

• Rakiplerden daha fazla pazar payına sahip olmak,
• Rakiplerden daha hızlı ürün geliştirmek ve tasarım,
• Rakiplerden farklı ürün üretmek,
• Rakiplere göre daha az maliyet ile faaliyette bulunmak,
• Pazarda teknoloji lideri olmak.

Stratejilerin Oluşturulması Ve Seçimi: İşletmenin iç ve dış çevre analizinden sonra, stratejik seçeneklerini belirlerken öncelikle şu sorulara cevap araması gerekmektedir;

• Hangi işle ilgileniyoruz?
• Mevcut işimizi sürdürecek miyiz?
• Eğer sürdürmeyeceksek hangi yolu seçmeliyiz?
• Mevcut işimize yeni iş ekleyecek miyiz?
• Eğer ilave edeceksek mevcut etkinliğimizi arttırarak büyümeyi planlıyor muyuz?

Bu soruların cevapları ile işletme, var olan stratejisinin devamının gerekip gerekmediğini veya yeni stratejiler geliştirmeye ihtiyacı olup olmadığını ortaya koyar.

Küçük İşletmelerin Uygulayabileceği Strateji Türleri

Genel olarak küçük işletmelerde uygulanabileceği kabul edilen stratejiler şöyle sıralanabilir:

Büyüme stratejileri: Büyüme stratejileri topluma, paydaşlara ve stratejistlere beklentilerinin gerçekleştirilmesine yardım edebilecek, refahı artıracak bir strateji olup, her zaman arzu edilen, kabul edilen ve piyasa koşullarına bağlı olarak işletmenin kârlılık ve piyasa payını artırmaya yöneliktir.

Yenilik stratejisi: Yenilik stratejisi oldukça risk taşıyan bir strateji biçimidir. Çünkü işletmenin yeni bir alana girmesi, henüz denenmemiş bir hizmet veya ürün sunması ve de kendini kabul ettirmesi gerekmektedir. İşletme, mevcut ürünlerine veya stratejik iş birimlerine ilave olarak yeni bir takım ürünleri piyasaya sürebilir veya eski ürünleri tamamen piyasadan çekerek o güne kadar hiç bilinmeyen denenmemiş bir takım ürünleri piyasaya sunarak köklü bir değişikliğe gidebilir.

Tasarruf stratejileri: İşletmelerin tasarruf stratejilerine gitmelerindeki temel neden faaliyetlerin kötüleşmesi veya takip edilen önceki stratejiler sonucu başarısızlık elde edilmesidir. Tasarruf stratejilerinde genellikle maliyetlerin azaltılması, gelirlerin arttırılması, faaliyet alanının daraltılması, personel sayısının azaltılması, harcamaların kısılması ya da bazı menkul veya malzemelerin satılması ile tasarruf sağlanmaya çalışılır.

Karma stratejiler: İşletmeler her zaman için tek bir strateji izleme yoluna gitmezler. Özellikle işletmeler büyüdükçe ve geliştikçe, hem ürün hem de hizmet farklılıkları ve çeşitleri artmaktadır. Bu durumda, işletmeler bulundukları her pazar için farklı stratejilere başvurabilirler.

Stratejilerin Uygulanması: Stratejik yönetimin en can alıcı noktası, stratejilerin en verimli şekilde uygulanmasının sağlanmasıdır. Stratejik yönetim üst yönetimin sorumluluğunda gerçekleşen bir yönetim şekli olsa da stratejilerin uygulanması aşamasında sorumluluk büyük çoğunlukla orta ve alt kademe yöneticilerine dağılır. Stratejik yönetim sürecinin uygulama aşaması, işletme kaynaklarını harekete geçiren aşamadır. Bu kaynaklar hem maddi hem de insan kaynaklarıdır. Stratejilerin uygulanması aşamasında, çalışanların stratejik planlama ve stratejik yönetimin yararları konusunda bilgilendirilmesine dikkat edilmesi gerekir. Stratejilerin oluşturulması aşamasında bilgi toplama, değerlendirme, stratejileri belirleme gibi aşamalarda yer alan yöneticiler, çalışanlar, stratejistler veya plancılar uygulama aşamasında da yer almalıdırlar.

Stratejilerin uygulanması aşamasında şu konulara odaklanılır;

• Radikal bir değişim gerekiyorsa yeni bir misyon tanımının yapılması, amaçların yeniden belirlenmesi,
• Stratejilere uygun örgütsel yapının kurulması ve her türlü kaynağın ve sistemin harekete geçirilmesi,
• Kurulan örgütsel yapıda görev alacak nitelikli insan kaynaklarının seçimi, atanması ve eğitimi,
• Stratejilerin uygulanmasını sağlayacak ve stratejileri gerçekleştirebilecek nitelikte yönetim biçimlerinin veya liderlerin tayini,
• Uygun örgütsel iklimin oluşturulması.

Stratejileri Değerlendirme ve Kontrol: Stratejilerin değerlendirilmesi, iç ve dış çevre analizi sonunda elde edilen stratejilerin, işletmenin amacına ulaşmada ne derecede başarılı olacağının analiz edilmesidir. İşletme için en iyi strateji, işletmenin iç ve dış durumunun çok iyi karşılaştırılmasının ve eşleştirilmesinin yapıldığı stratejidir. Strateji işletmenin vizyonuna, misyonuna, amacına, kapasitesine, yeteneklerine uygun olmalı, bunları yansıtmalıdır.

İşletme yönetiminde verimlilik, tutumluluk, etkinlik ve şeffaflığı sağlama, hesap verme sorumluluğunu geliştirme gibi ilkeleri yaşama geçirmeye doğru yönelişler; küçük ama etkin, düzenleyen ve kontrol eden bir yönetim anlayışını temel almıştır. İşletme faaliyetleri, programları veya organizasyonlarının verimlilik, kaynakların örgüte maliyeti, etkinlik ve tutumluluklarının, işletmenin amaçlarına göre belirlenen kriterler kullanılarak yapılan denetimine performans denetimi denir. Performans denetimi, işletmenin kurumsal yapısını iyileştirme ve güçlendirme amacıyla süreç içerisinde faaliyetlerin denetlenmesi ve değerlendirilmesidir. Performans denetiminin kapsamı; verimlilik, tutumluluk ve etkinlik kavramlarıyla çizilmektedir;

Verimlilik denetimi: İşletme faaliyetleri gerçekleştirilirken kullanılan girdiler ile elde edilen çıktılar arasındaki olumlu ya da olumsuz fark verimlilik denetiminde baz alınan kriterdir.

Tutumluluk denetimi: İşletmenin sahip olduğu ya da ihtiyaç duyduğu kaynakların yerinde ve yeterli miktarda kullanımı anlamına gelmektedir. İşletme amaçlarını gerçekleştirme yönünde kaynak kullanımı sırasında, ihtiyaç fazlası tüketime yer verilmemesidir.

Etkinlik denetimi: İşletmenin amaçları doğrultusunda yürütülen faaliyetlerinde istenilen zamanda, istenilen oranda başarı elde edilip edilmediği etkinlik düzeyini göstermektedir. Yürütülen faaliyetin istenilen amaca ulaşma yönünde ne kadar fayda sağladığı etkinlik değerlendirmesinde dikkate alınmaktadır.

Stratejik Yönetim Sürecinin Uygulanmasına Yönelik Örnekler

Stratejik yönetim sürecinin uygulanmasına yönelik ilk örneğimiz için sayfa 136 Tablo 7.1’i inceleyebilirsiniz.

İkinci örneğimizde, Eskişehir merkezli ABCD adlı bir işletmenin Marmara bölgesinde bir yatırım yapmayı düşündüğünü varsayalım. Hazır yemek sektöründe faaliyet gösteren ABCD, teknolojiye yaptığı büyük ölçekli yatırımla gıdaları iki yıl ilk günkü tazeliğinde saklamayı başarmış ve hazır gıda sektöründe önemli bir pay elde etmiştir. Eskişehir’deki göreceli küçük pazar nedeniyle arzu ettikleri büyüme trendini yakalamayı başaramayan ABCD, yeni büyüme fırsatları ele geçirmek üzere yeni pazarlara açılmak istemektedir. Bu doğrultuda Marmara bölgesindeki potansiyel müşterilerine hizmet etmek için, yatırım maliyetinin, işçilik giderlerinin göreceli olarak düşük olacağı, yatırım riski düşük ve güvenli bir şehirde yatırım yapmak istemektedir. Yapılan araştırmalar sonucunda Tekirdağ’ın yatırım için en uygun şehir olduğu sonucu ortaya çıkmıştır. ABCD bu yatırımıyla ulusal ölçekteki pazar payını 3 yıl içinde yüzde 5’den yüzde 20’ye çıkartmayı hedeflemektedir. İki yıl önce bir Tekirdağ firmasıyla üretime başlayan ABCD, pazar payı öngörülerinin hiç tutmadığını, Tekirdağ firmasıyla doku uyuşmazlığı yaşadığını düşünerek ortaklığı bozmuş ve yoluna tek başına devam etme kararı almıştır. Sunulan bu bilgilerden sonra, örnekte yer alan stratejik yönetim sürecinin unsurlarını şu şekilde yerine yerleştirebiliriz;

• Strateji Oluşturma Vizyon: Türk insanını dünyanın tüm lezzetleriyle tanıştırmak.
• Misyon: İnsanları en zahmetsiz şekilde taze yemekle buluşturmak.
• Dış Çevre Analizi: Genç, çalışan nüfus artmaya devam ediyor; organik gıdalara ve sağlıklı hazır yemeklere talep artıyor ve insanlar bunlara her geçen gün daha fazla bütçe ayırıyor; konjonktür yatırım için uygun; Tekirdağ yatırım için en uygun şehir.
• İç Çevre Analizi: Takım çalışmasına uygun, yeniliklere açık bir örgüt kültürü; teknolojik üstünlük; sermaye birikimi.
• Uzun Vadeli Amaçlar: Ulusal ölçekteki pazar payını 3 yıl içinde yüzde 5’ten yüzde 20’ye çıkartmak. Strateji Seçimi: Tekirdağ merkezli bir firma ile ortak girişim oluşturma.
• Strateji Uygulama: Yıllık Hedeflerin Seçimi: Pazar payını ilk sene sonunda yüzde 10, ikinci sene yüzde 15, üçüncü sene ise yüzde 20’ye ulaştırmak hedeflenmektedir.
• Politikaların Oluşturulması: İnsan kaynaklarına ilişkin bu politika kapsamında, kritik birkaç üst düzey yönetici hariç tüm çalışanların yatırım yapılacak bölgede ikamet eden kişilerden bulunması tercih edilmiştir.
• Strateji Değerleme: ABCD, pazar payı öngörülerinin yanlış çıktığını ve Tekirdağ firmasıyla doku uyuşmazlığı yaşadığını düşünerek ortaklığı bozmuş ve yoluna tek başına devam etme şeklinde stratejisini değiştirmiştir.