Ünite 8: Muhasebe ve Finans Yönetimi Modülü

Giriş

Muhasebe bilgi sisteminde; satış ve hasılat işlemleri alt sistemi, satın alma ve harcama işlemleri alt sistemi, üretim işlemleri alt sistemi, insan kaynakları alt sistemi ve maddi duran varlıklar alt sistemlerinde oluşan veriler, muhasebe süreci çerçevesinde bilgiye dönüştürülmektedir. Kurumsal Kaynak Planlaması (KKP) uygulamalarında, üretim yönetimi, üretim planlama, maliyet muhasebesi, müşteri ilişkileri yönetimi, tedarik zinciri yönetimi, insan kaynakları yönetimi ve finansal uygulamalara ilişkin veriler söz konusu uygulamalara yönelik olarak geliştirilen modüllerden muhasebe modülüne eş zamanlı olarak aktarılabilmektedir.

Genel Muhasebe Alt Modülü

Bu alt modüllerin altında da hesap kartları, masraf merkezi kartları, muhasebe bağlantı kodları, projeler, ebeyanname, e-bildirge, mali tablo tanımları, konsolide mali tablo oluşturma, muhasebe fişleri, bütçe revizyon fişleri, yevmiye madde numaralama, kur farkı fişleri ve kur farkı hesaplama, muhasebeleştirme parametreleri ve otomatik muhasebeleştirme, hesaplar arası aktarım, yansıtma işlemleri, enflasyon muhasebesi işlemleri, hesap planı, hesap özetleri, geçici ve kesin mizanlar, hesap hareket dökümleri, fiş listeleri, muavin defteri, proje raporları ve enflasyon düzeltme defteri, proje raporları, bütçe raporları ve enflasyon muhasebesi raporları gibi alt modüller yer almakta ve diğer modüller ile entegre olarak çalışmaktadır.

Ana Kayıtlar Alt Modülü

Ana kayıtlar; hesap kartları, masraf merkezi kartları, muhasebe bağlantı kodları, projeler, e-beyannameler alt modüllerinden oluşmaktadır.

Hesap Kartları Alt Modülü: Hesap planı, hesap kartlarının belli bir yapıda gruplanması sonucu oluşan ve işletmelerin belge ve durum takibi yapmasını sağlayan bir yapı olarak tanımlanır. Muhasebe Sistemi Genel Tebliği ile uygulamaya konan muhasebe sistemi ile Türkiye genelinde hesap planları standart hale getirilmiştir. Hesaplar kebir hesap düzeyinde aynıdır.

Masraf Merkezi Kartları Alt Modülü: İşletmelerle ilgili ayrıntılı detay bilgi almak daha fazla sayıda hesabın açılmasını gerektirir. Yardımcı bir hesap planı niteliğini taşıyan masraf merkezleri kullanılarak hesap planının gereğinden fazla büyümesi engellenir. Maliyet muhasebesi yapılırken hesap planının yanı sıra, yapılan masrafların dağıtılacağı ayrı masraf merkezleri tanımlanabilir.

Muhasebe Bağlantı Kodları Alt Modülü: Muhasebe dışındaki program bölümlerinde yapılan işlemlerin muhasebe entegrasyonu Muhasebeleştirme seçeneği ile otomatik olarak yapılır. Program bölümlerinde yapılan işlemlerin, muhasebeleştirme yapıldığında izleneceği hesaplar muhasebe bağlantı kodları verilerek belirlenir. Muhasebe bağlantı kodları; kartlar üzerinden ve muhasebe bağlantı kodları seçeneği olmak üzere iki ayrı yöntemle verilebilir.

Projeler Alt Modülü

Muhasebe hesapları ile kaydedilen bir hareket birden fazla masraf merkezi ile ilişkili olabilir. Herhangi bir hesaba ait hareketin belirli dönemler için önceden belirlenmiş kurallar doğrultusunda masraf merkezlerine dağılımının yapılması proje kayıtları ile kaydedilir. Modülün amacı, proje maliyetlerinin takibi ve böylelikle kontörlünün sağlanmasına yönelik veri girişleri ve raporlamanın yapılabilmesidir.

E-Beyannameler Alt Modülü

Bilanço esasına göre defter tutan mükelleflerin vergilendirme döneminde mal ve hizmet alımları ile mal ve hizmet satışlarının bildirilmesinde kullanılan formlarının elektronik ortamda verilebilmesi için kullanılan bölümdür.

Mali Tablo Tanımları Alt Modülü

Bilanço tablosu, kar/zarar tablosu, satışların maliyeti tablosu, fon akım tablosu, nakit akış tablosu, kar dağıtım tablosu, net parasal pozisyon ve kar/zarar tablosu gibi alt modüllerden oluşmaktadır.

Bilanço Tablosu Alt Modülü: Bilanço, işletmenin belirli bir tarihte sahip olduğu varlıklar ile bu varlıkların sağladığı kaynakları gösteren mali tablodur. Bilanço tablosu tanımı, mali tablo tanımları alt modülü altında yer alan bilanço tablosu başlığı seçeneği ile kaydedilir.

Kar/zarar (Gelir) Tablosu Alt Modülü: Kar/zarar tablosu, bir işletmenin belirli bir hesap döneminde elde ettiği gelirle yaptığı giderleri tasnifli şekilde gösteren ve dönem faaliyetlerinin net sonucunu kar veya zarar olarak özetleyen tablodur. Satışların

Satışların Maliyeti Tablosu Alt Modülü: Satışların maliyeti tablosu, bir işletmenin dönem içindeki malzeme hareketleri ile satılan mamul, ilk madde ve malzeme, ticari mal ve satılan hizmetlerin maliyetini gösteren tablodur.

Fon Akım Tablosu Alt Modülü: Belirli bir dönem içinde işletmenin sağladığı mali kaynakları ve bunların kullanılış yerlerini göstermek suretiyle işletmenin söz konusu dönemdeki mali işlemlerini özetleyen tablodur.

Nakit Akış Tablosu Alt Modülü: Bir hesap döneminde oluşan para akımı, para giriş ve çıkışlarını kaynakları ve kullanılış yerleri ile birlikte gösteren tablodur.

Kar Dağıtım Tablosu Alt Modülü: Bir işletmenin dönem karını, bu kardan ödenecek vergilerin, ayrılan yedeklerin ve ortaklara dağıtılacak kar paylarını ayrıntılı bir şekilde gösteren ve işletmelerin hisse başına düşen kar ile temettü tutarını gösteren tablodur.

Net Parasal Pozisyon Kar/zarar (Gelir) Tablosu Alt Modülü: Bir işletmenin dönem karını, bu kardan ödenecek vergilerin, ayrılan yedeklerin ve ortaklara dağıtılacak kar paylarını ayrıntılı bir şekilde gösteren ve işletmenin hisse başına düşen kar ile temettü tutarını gösteren tablodur.

Konsolide Mali Tablo Tanımları Alt Modülü

Bir işletmenin belirli bir dönemdeki faaliyetlerinin finansal özetini ilgililere aktarmak ve böylece ilgililerin işletme hakkında ayrıntılı bir bilgiye sahip olmasını sağlamak amacıyla düzenlenmektedir. Konsolide mali tablolar da aynı amacı gerçekleştirmek için hazırlanmakta ancak diğer mali tablolardan farklı olarak bu tablolar birden fazla işletmenin işlemlerini ifade etmektedir. Konsolide mali tablolar, ayrı tüzel kişiliğe sahip işletmelerin aktiflerinin borçlarının, öz kaynaklarının, gelirlerinin ve giderlerinin bir araya getirilmesi, diğer bir ifade ile ana şirketin tablolarıyla birleştirilmesinden elde edilen tablodur.

Hareketler Alt Modülü

Muhasebe fişleri, harcama talepleri, tahsis fişleri ve bütçe revizyon fişleri alt modüllerinden oluşmaktadır.

Muhasebe Fişleri Alt Modülü: Muhasebe hesaplarına ait hareketler muhasebe fişleri ile kaydedilir. Muhasebe fişleri genel muhasebe bölümünde hareketler menüsü altında yer alır.

Harcama Talepleri Alt Modülü: Muhasebe gider taleplerinin kaydedildiği alt modüldür. Genel muhasebe modülü altında hareketler alt modülünde yer alır.

Tahsis Fişleri Alt Modülü: Genel bütçeden alt bütçelere ve bütçeden bütçe kelimelerine ayrılan ödenekler tahsis fişleri ile kaydedilir.

Bütçe Revizyon Fişleri Alt Modülü: Bütçede olabilecek değişikliklere ait bilgiler bütçe revizyon fişleri ile kaydedilir. Genel muhasebe modülünde hareketler alt modülü altında yer alır.

İşlemler Alt Modülü

İşlemler Alt modülü; yevmiye madde numaralama, kur farkı hesaplama, muhasebeleştirme, hesaplar arası aktarım, yansıtma, giriş çıkış hareketleri ilişkilendirme, fiyat endeksi atama, enflasyon parametreleri güncelleme, toplu hesap dağıtımı, hesap tipi güncelleme ve enflasyon farklarını mahsuplaştırma gibi alt modüllerden oluşmaktadır.

Yevmiye Madde Numaralama Alt Modülü: Yevmiye madde numaralama işlemi ile her yevmiye defteri basıldığı zaman alacağı numara program tarafından otomatik olarak kaydedilir.

Kur Farkı Hesaplama Alt Modülü: Muhasebede bir hesabın gerçek anlamda dövizle yapılan işlemleri yasal olarak, işlemin gerçekleştiği tarihteki döviz kurları üzerinden yerel para birimine çevrilerek kaydedilir.

Muhasebeleştirme Alt Modülü: KKP yazılımlarında genellikle genel muhasebe alt modülü dışındaki modüllerde yapılan işlemler için kaydedilmesi gereken muhasebe fişleri, muhasebeleştirme, muhasebeleştirme işlemi ile otomatik olarak oluşturulur. Muhasebeleştirme işleminde geçerli olacak muhasebe bağlantı kodları, ilgili diğer modüllerde kartlar üzerinden ya da genel muhasebe alt modülünde ana kayıtlar alt modülü altında yer alan muhasebe bağlantı kodları seçeneği ile verilmektedir.

Hesaplar Arası Aktarım Alt Modülü: Muhasebe hesapları arası aktarım işlemleri, belirli bir hesap altında izlenen işlemleri yeni bir hesap altında izlemek amacıyla kullanılmaktadır.

Yansıtma Modülü: Yansıtma işlemleri, yıl ya da dönem sonu itibariyle belirli hesapların son borç ya da alacak tutarlarının izlenecekleri yeni hesaplara aktarılması işlemlerinden oluşmaktadır.

Giriş/Çıkış Hareketleri İlişkilendirme Alt Modülü: Modülün temel işlevi; parasal olmayan muhasebe çıkış hareketlerini FİFO yöntemine göre muhasebe giriş hareketleri ile ilişkilendirmektir.

Fiyat Endeksi Atama Alt Modülü: Amaç, muhasebe giriş/çıkış hareketlerine ticari sistemde belirtilmiş fiyat endeksinin ilgili değerini atamaktır.

Enflasyon Parametreleri Güncelleme Alt Modülü: Enflasyon parametrelerinin güncellediği alt modüldür.

Toplu Hesap Dağıtımı Alt Modülü: Amaç, masraf merkezi ve projelere dağıtımı yapılmamış bazı hesap hareketlerinin sistemde tanımlı uygun şablonlara göre dağıtımının yapılarak dağıtım detay satırlarının oluşturulmasıdır.

Hesap Tipi Güncelleme Alt Modülü: Muhasebe hesap tiplerinin güncellenmesinde kullanılır.

Enflasyon Farklarını Mahsuplaştırma Alt Modülü: Parasal olmayan hesaplar için hesaplanan düzeltme farklarını enflasyon fark hesaplarında muhasebeleştirmek için kullanılır.

Raporlar Alt Modülü

Muhasebe alt modülündeki tüm işlemler sonucunda oluşan bilgilere ilişkin raporların ekran, yazıcı ve dijital ortamda alınabildiği modüldür.

Hesap Durumları Alt Modülü: Genel muhasebe alt modülünde oluşan tüm bilgilere ilişkin sonuçların raporlarının alındığı bölümdür.

Defterler ve Dökümler Alt Modülü: Genel muhasebe alt modülündeki finansal hareketler sonucunda oluşan bilgilerin yasal defterlere aktarıldığı alt modüldür.

Masraf Merkezi Raporları Alt Modülü: İşletmede tanımlanmış masraf yerlerine ilişkin bilgilerin ve raporların alındığı alt modüldür.

Bağlantı Kodları Dökümü Alt Modülü: Diğer modüller için tanımlanan muhasebe bağlantı kodlarının alındığı rapor seçeneğidir.

Proje Raporları Alt Modülü: İşletmede yürütülmekte olan ve sisteme tanımlanmış projelere ilişkin bilgilerin ve raporların alındığı alt modüldür.

Bütçe Raporları Alt Modülü: İşletmede düzenlenmiş olan bütçelere ilişkin bilgilerin ve raporların alındığı alt modüldür.

Pratik Tablo Raporları Alt Modülü: İşletme hesap planındaki hesaplara ilişkin bilgilerin alındığı alt modüldür.

Maliyet Muhasebesi Alt Modülü

Modül, ana kayıtlar, işlemler ve raporlar olmak üzere üç alt modülden oluşmaktadır. Maliyet muhasebesi alt modülünde, direkt işçilik, direkt ham madde ve genel giderler gibi maliyeti etkileyen üretim unsurlarının üretime katılma payları saptanır ve maliyetler bu paylar baz alınarak üretilen mamullere yansıtılır.

Ana Kayıtlar Alt Modülü

Genel gider ve maliyet yeri tanımlarının kaydedildiği alt modüldür. Temelde genel gider kartları ve maliyet yerleri ile ilgili alt modüllerden oluşmaktadır.

Genel Gider Kartları Alt Modülü: Genel giderlere ait muhasebe hesaplarındaki borç bakiyelerinin yansıtma hesaplarını kullanarak malzemelere yüklenmesi işlemi için kullanılır.

Maliyet Yerleri Alt Modülü: Maliyet yerleri genel gider harcamalarının yapıldığı, maliyetleri bünyesinde toplayarak mamule yüklenmesini sağlayan; üretilen mamul hatları, üretim hatlarına hizmet veren ve mamul maliyetlerine dahil edilen bölümler, yemekhane, temizlik maliyetine katlanılan yerlerdir.

İşlemler Alt Modülü

Toplu olarak yapılan işlemler bu modül ile gerçekleştirilir.

Maliyet Yeri Genel Gider Güncelleme Alt Modülü: Bu modül, maliyet muhasebesi alt modülünde, işlemler alt modülünün altında yer almaktadır.

Fiili Genel Gider Yükleme Alt Modülü: Belirli maliyet periyodunda gider muhasebe hesaplarında toplanmış gider toplamları ilgili masraf merkezleri dikkate alınarak maliyet yerlerine dağıtılır.

Fiili Genel Gider Yükleme Geri Alma Alt Modülü: Maliyet muhasebesi alt modülünde, işlemler alt modülü altında yer almaktadır.

Raporlar Alt Modülü

Maliyet muhasebesi işlemlerinin raporlandığı alt modüldür. Fiili genel gider yüklemelerinin geri alındığı alt modüldür.

Finansal Alt Modül

Finansal alt modülün altında işletmenin, alım satım yaptığı müşteri ve tedarikçi firmalara ait kart tanımları, işletmenin çalıştığı bankalara ve banka hesaplarına ait kart tanımları, ödeme planı, kasa tanımları, çek ve senet işlemleri, cari hesap işlemleri, banka işlemleri, teminat işlemleri, gibi alt modüller yer almaktadır. Finans alt modülü, işletmenin malzeme ve duran varlıkları dışındaki varlıklarının tanımlandığı, bunlar arasındaki işlemlerin kaydedildiği ve izlendiği bölümdür.

Ana Kayıtlar Alt Modülü

Cari hesap kartları, ödeme/tahsilat planları, çek/senet kartları banka kartları, kasa kartları ve teminat kartları gibi alt modüllerden oluşmaktadır.

Cari Hesap Kartları Alt Modülü: İşletmenin müşteri ve tedarikçileri ile borç/alacak ilişkisi içinde olduğu diğer firmaları düzenli olarak izlemek amacıyla açılmaktadır.

Ödeme/Tahsilat Alt Modülü: İşletmelerde çek/senet işlemleri dışında kalan ve vadeli olan işlemlerin tümü ödeme planına ödeme/tahsilat alt modülü ile bağlanır. Cari hesaplar ve malzeme kartları ile cari hesaplara ait işlemler ödeme planlarına bağlanarak ödeme ve tahsilatlar sağlıklı bir biçimde izlenir.

Çek/Senet Kartları Alt Modülü: Bu modülde; ekle, değiştir, çıkar, incele, kopyala, filtrele, devir, bul, yaz, kayıt sayısı ve kayıt bilgisi gibi işlevler bulunmaktadır. Banka Kartları Alt Modülü: İşletmelerin çalıştığı bankalar, bu bankalarda açılan hesaplara ait bilgiler banka kartları ve bu kartların altında açılan hesap kartları üzerinde tutulur.

Kasa Kartları Alt Modülü: Kasa kartları üzerinde yapılacak işlemler için pencerenin alt bölümünde yer alan düğmeler ve farenin sağ tuşu tıklanarak açılan menüdeki seçenekler kullanılır. Kasa kartları alt modülünde; ekle, değiştir, çıkar gibi işlevler yer alır.

Teminat Kartları Alt Modülü: Verilen ve alınan teminatlar, teminata konu iş ve işlemlerle ilişkili olarak kaydedilir.

Hareketler Alt Modülü

Cari hesap fişleri, çek senet bordroları, banka fişleri, kasa işlemleri, banka hareketleri, taksit hareketleri, teminat bordroları gibi alt modüllerden oluşur.

Cari Hesap Fişleri Alt Modülü: Tanımları yapılan cari hesaplara ilişkin işlemler yapılmaktadır. Çek/senet Bordroları Alt Modülü: Satın alma ya da satış işlemleri karşılığında cari hesaplardan çek/senet alınması ya da cari hesaplara çek/senet verilmesi, eldeki çek ve senetlerin cari hesaplara ya da bankaya tahsile, teminata çıkış işlemleri ve durum değişiklikleri ile ilgili kayıt işlemi kapılır.

Banka Fişleri Alt Modülü: Bankalara ve banka hesaplarına ait işlemler kaydedilir.

Kasa İşlemleri Alt Modülü: İşletmenin tüm kasalarına ilişkin giriş çıkışlar izlenmektedir.

İşlemler Alt Modülü

Cari hesap kur farkı hesapları, cari hesap risk ayarlamaları, cari hesap ihtar işlemleri, cari hesap borç kapama işlemleri gibi alt modüllerden oluşmaktadır.

Raporlar Alt Modülü: Finans işlevine ilişkin işlemlerin raporlandığı alt modüldür. Cari hesap raporları, ödeme/tahsilat raporları, çek/senet raporları, banka raporları, kasa raporları, döviz raporları, teminat raporları, konsolide finansal raporlar, pratik tablo raporları ve diğer raporları içermektedir.