Ünite 6: Bina ve Tesis Güvenliği

Giriş

Güvenlik kavramı değerlendirme yapılması gereken toplumun kültürel yapısı ve ihtiyaçları çerçevesinde değişebilen tanımlara sahip bir kavramdır. Bu durum karşısında güvenliğe ait yapılacak tanım da sahip olunan değerlere karşı herhangi bir tehdit oluşturacak her hareket ve davranışın oluşmasını engelleyen ya da bu durumlar karşısında gerekli önlemlerin alınması olarak özetlenebilir.

Kontrol noktaları bina ve tesis güvenliğinin sağlanmasında en kritik kavramlardandır. Kontrol noktaları ve burada görev yapacak personelin yetki ve görevleri tam olarak belirlenmeli, oluşması muhtemel tehlikeler için belli prosedürler oluşturulmalı ve bu prosedürler izlenmelidir.

Bina ve Tesislerde Alınacak Güvenlik Önlemleri

Güvenliği sağlanmak istenen bina ve tesisler birçok suç olayı ve saldırı ihtimali değerlendirilerek gerekli güvenlik önlemleri alınmalıdır. Bu ihtimaller terör saldırıları, gasp, hırsızlık, kundaklama ve yangın gibi tehditler olabileceği gibi adam kaçırma, cinayet ve diğer adli suçları da içeren tehditleri de kapsayan çok geniş bir olasılık yelpazesinde değerlendirilmelidir. Bir bina ve tesisin korunması sağlanırken tüm bu olası tehditler değerlendirilmeli ve bu tehditlerin ortaya çıkması durumunda alınması gereken önlemler planlanmalıdır. Bu planlama yapılırken bina güvenliğini sağlaması gereken personelin sahip olması gereken özellikler ve bu personelin kullanması gereken teknolojik araç ve gereçler de bu durumlara müdahale etmeye yetecek teknoloji ve yeterlilikte olmalıdır.

Özellikle otopark barındıran ya da araçların sıkça giriş çıkış yaptığı tesislerde araçların kontrolü ve risk faktörü taşıyan araçlara karşı alınması gereken önlemler oldukça önemlidir.

Şüpheli Araçlar

Bina ve tesislerin güvenliği sağlanırken çevredeki ve giren, çıkan araç trafiğinin de kontrol altına alınması büyük önem taşır. Bu yapılırken en önemli yöntem giriş ve çıkışların mümkün olduğunca az noktadan sağlanması ve giriş çıkış yapan her aracın ve sürücüsünün kontrol edilmesidir. Bina giriş ve çıkışlarında araç kontrolleri araçlara yapıştırılan ve binaya giriş yapabileceğine dair bilgileri içeren etiketlerle ya da kapı giriş ve çıkışlarında görevli personelin sürücülerin kimlik bilgilerini kayıt altına alması ile sağlanmaktadır.

Ayrıca güvenlik görevlilerinin araç giriş ve çıkışlarında şüpheli araçları belirlemek için dikkat etmesi gereken bazı belirtiler bulunmaktadır, bu belirtiler şu şekilde sıralanabilir;

1. Araç plakasının olmaması,
2. Uzun süreli park ya da kurallara aykırı park,
3. Aracın olağandışı tozlu veya kirli olması,
4. İç mekân görünümünü engelleyen renkli camlar,
5. Araç içinin dağınık olması,
6. Araç ağırlığına göre aşırı alçak lastikler,
7. Araç üstünde bulunan delikler, pas, karışık boya, dolgu maddeleri,
8. Açıkta kalan tel ya da kablo,
9. Kritik öneme sahip mekânlara yakın park edilmesi,
10. Araçta fazla anten bulunması, sıvı sızdırması, araç içinden gübre ve propan gibi şüpheli kokuların gelmesi,
11. Sürücünün aşırı terlemesi ya da sinirlilik hâli,
12. Araç içindeki şüpheli paketler,
13. Araç plakalarının eksik olması.

Bina ve Tesislerin Güvenliği

Bina ve tesisler için özel güvenlik görevlileri bazı güvenlik önlemlerini almak ve uygulamak zorundadırlar. Bu güvenlik önlemleri şu şekilde özetlenebilir:

1. Terör saldırısı veya doğal afetlerde binanın boşaltılmasına yönelik tahliye prosedürü iyi öğrenilmeli ve kriz merkezi ile temasa geçilmelidir.
2. Bina ile ilgisi olmayan kişiler gözlenmeli, mümkünse çevreden uzaklaştırılmalıdır.
3. Bina kontrolü öncesinde iç ve dış aydınlatmalar yeterli olmalıdır.
4. Binalarda az kullanılan bölgelerde; depo, tuvaletler, çöp bidonları, asansör boşlukları vb. kişilerin saklanması ya da bomba benzeri sabotaj malzemelerini koyması kolay olacağı için bu alanlar daha sık kontrol edilmelidir.
5. Kişi ve mal giriş çıkışlarında prosedüre uyulması sağlanmalıdır.
6. Bina ve tesislerde belirlenen sigara içme yerleri dışında sigara içilmesine müsaade edilmemelidir.
7. Dükkân veya binalardaki camlarda kırık veya çatlak olup olmadığı kontrol edilmelidir.
8. Bina kapı ve pencerelerinde zorlama ve kırılmanın varlığı kontrol edilmelidir.
9. Bina içerisinde yabancı şahısların tespiti hâlinde amirine ve kolluk kuvvetlerine bilgi vermeli, destek ekipler gelene kadar korunaklı bir mesafede gözlem yapmaya devam etmelidir.
10. Yangın, deprem gibi tabiî afet durumlarında ve imdat istenmesi hâlinde görev alanındaki işyeri ve konutlara girilmelidir (5188 Sayılı Kanun: Md: 7).
11. Tatil günleri veya mesai saatleri dışında binada bulunan açık kapıyla ilgili olarak amire bilgi verilmeli, kapının kilitlenmesi gerekiyor ise işyeri sahibine haber verilmeli, eğer kapı görevli tarafından kapatılıyor ise rapor tutulmalı veya işyeri sahibine not bırakılmalı, hırsızlık gerçekleşmiş ise amire ve kolluk kuvvetlerine haber verilmelidir.

Devriye Görevi

Bir bölgede devriye görevi için hazırlıklara başlamadan önce incelenmesi gereken bazı durumlar bulunmaktadır.

Devriye görevi öncesi uyulması ve kontrol edilmesi gereken durumalar şu şekilde özetlenebilir:

1. Güvenlik görevlilerinin göreve uygun üniforma ve gerekli ekipmanlara sahip olması
2. Suç analizleri, suç raporları ve bölge ile ilgili gerekli bilgileri toplamak
3. Görev öncesinde bölge ile ilgili gerekli raporları ve materyalleri incelemek
4. Göreve uygun techizatların tam ve çalışır durumda olduğundan emin olmak (Basic Course Instructor Unit Guide, 1993).

Park Alanları ve Otoparkların Kontrolü

Bina ve tesislerin güvenliği sağlanırken dikkat edilmesi gereken alanlardan bir tanesi de binaların etrafındaki veya içerisindeki park alanlarıdır.

İdeal olan durum bina ve tesislerin kendine ait sınırları bulunan, giriş ve çıkışların kayıt altına alındığı ayrı bir otopark bölmelerinin bulunmasıdır. Bu özelliklere sahip olmayan otoparklarda mal yükleme ya da giriş çıkış kapılarının önüne park eden araçlar güvenlik sorunlarına neden olmaktadır.

Nokta Kontrolleri

Binaların, tesislerin ve kritik bölgelerin korunmasında belirli noktaların belirlenmesi ve özel güvenlik tarafından sağlanacak nokta kontrol görevi önem taşımaktadır. Nokta kontrolleri güvenlik hizmeti alan kişiyi veya kurumu korumak için kritik noktalara konuşlandırılan güvenlik görevlileri tarafından gerçekleştirilmektedir. Güvenlik noktası için belirlenecek yer; korunması gereken alana hakim bir noktada olmalı ve burada görev yapacak güvenlik görevlisinin ihtiyaçlarını karşılayabilecek, olası saldırılar durumunda gerekli korumayı sağlayabilecek yeterlilikte ve iletişim imkanı olan bir nokta olmalıdır.

5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun ile özel güvenlik görevlilerinin bina giriş ve çıkışlarında uygulayabilecekleri prosedürler ve özel güvenlik görevlilerinin yetkileri şu şekilde belirlenmiştir:

1. Koruma ve güvenliğini sağladıkları alanlara girmek isteyenleri duyarlı kapıdan geçirme, bu kişilerin üstlerini dedektörle arama, eşyaları X-ray cihazından veya benzeri güvenlik sistemlerinden geçirme.
2. Toplantı, konser, spor müsabakası, sahne gösterileri ve benzeri etkinlikler ile cenaze ve düğün törenlerinde kimlik sorma, duyarlı kapıdan geçirme, bu kişilerin üstlerini dedektörle arama, eşyaları X-ray cihazından veya benzeri güvenlik sistemlerinden geçirme.
3. Hava meydanı, liman, gar, istasyon ve terminal gibi toplu ulaşım tesislerinde kimlik sorma, duyarlı kapıdan geçirme, bu kişilerin üstlerini dedektörle arama, eşyaları X-ray cihazından veya benzeri güvenlik sistemlerinden geçirme.
4. Genel kolluk kuvvetlerine derhal bildirmek şartıyla, aramalar sırasında suç teşkil eden veya delil olabilecek ya da suç teşkil etmemekle birlikte tehlike doğurabilecek eşyayı emanete alma. (5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun)

Görev Esnasında Kullanılması Gereken Ekipmanlar

Özel güvenlik görevlileri görevlerini yerine getirirken görevin gerektirdiği yeterli donanım ve teçhizata sahip olmalıdırlar. Özel güvenlik görevlilerinin kendi güvenliklerini sağlayacakları ve aynı zamanda görev sırasında olası tehditlere karşı kendilerini savunabilecekleri gerekli alet ve aksesuarlara eksiksiz olarak sahip olmaları kendi güvenlikleri açısından da önemlidir. Özel güvenlik görevlileri silahlı ve silahsız olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. 5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerin Dair Kanun ile özel güvenlik görevlilerinin silah taşıma yetkisinin sınırları belirlenmiştir.

Bu madde uyarınca güvenlik görevlilerinin görev esnasında hangi özelliklerde ateşli silah taşıyabilecekleri ve kullanabilecekleri komisyon tarafından belirlenmektedir. Özel güvenlik görevlilerinin eğitim ve öğretim kurumlarında, sağlık tesislerinde ve içkili yerlerde silahlı olarak görev yapmasına izin verilmez. Bunun yanında spor müsabakalarında, sahne gösterileri ve özel toplantılarda da özel güvenlik görevlileri silahla görev yapamazlar. Özel güvenlik şirketlerinin silah alma ve bulundurma hakları yoktur, hizmet sırasında kullanılacak teçhizat ilgili kişi veya kurum tarafından temin edilmektedir. Ancak özel güvenlik şirketlerine para ve değerli eşya nakli, geçici süreli koruma ve güvenlik hizmetlerinde kullanılmak üzere özel güvenlik eğitimi veren kurumlara; silah eğitiminde kullanılmak üzere komisyonun kararı ve valinin onayı ile silah alma, kullanma ve taşıma izni verilebilir. (5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun) Özel güvenlik görevlileri silahlı olarak görev yaptıklarında silahlarını yalnızca görev alanları içerisinde taşıyabilmektedirler. Ancak işlenmiş bir suçun sanığı veya suç işleyeceğinden kuvvetle şüphe edilen kişinin takibi, dışarıdan yapılan saldırılara karşı tedbir alınması, para ve değerli eşya nakli ve cenaze töreni gibi güzergâh ifade eden durumlarda güzergâh boyu görev alanı sayılır. Görev alanı, zorunlu hallerde Komisyon kararıyla genişletilebilir. Kişi korumasında çalışan özel güvenlik görevlilerinin görev alanı; koruduğu kişi ile birlikte olduğunda ülke geneli, koruduğu kişi olmaksızın kişi koruma izni verilen ilin sınırlarıdır (5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun).

Bunun yanı sıra üniforma, kelepçe, cop, kalem, defter, telsiz, telefon ve kimlik kartları da görev esnasında özel güvenlik görevlisinin üzerinde bulunmalıdır. Kelepçe ve cop gibi teçhizatlar özel güvenlik görevlisinin fiziki kuvvet kullanmasının gerektiği durumlarda özel güvenlik görevlisine avantaj sağlarken telsiz ve telefon gibi cihazlar ise gerekli anlarda haberleşmeyi sağlayarak güvenliğin sağlanmasına katkıda bulunmaktadır. Ayrıca özel güvenlik görevlilerinin görev esnasında kimlik kartlarını üzerlerinde taşımaları da zorunludur. 5188 sayılı kanunun 12. Maddesi özel güvenlik görevlilerinin kimlik taşıması ile ilgili şu esasları barındırmaktadır:

1. Özel güvenlik görevlilerine valilikçe kimlik kartı verilir. Kimlik kartında görevlinin adı ve soyadı ile silahlı ya da silahsız olduğu belirtilir.
2. Kimlik kartı görev alanı ve süresi içerisinde herkes tarafından görülebilecek şekilde yakaya takılır.
3. Üzerinde kimlik kartı olmayan özel güvenlik görevlileri Kanunun 7’nci maddesinde sayılan yetkileri kullanamazlar.

Özel güvenlik görevlileri görev sırasında sadece silah ve diğer ekipmanlardan yararlanarak güvenlik hizmeti sağlamamaktadır. Görev yapılan alanın ihtiyaçları göz önüne alındığında bisiklet, motosiklet, elektrikli ulaşım araçları ve arabalar da özel güvenlik görevlilerinin kullandığı araçlar olmaktadır. Özellikle çok büyük alanları kapsayan görevlerde ulaşımın ve olaylara müdahalenin hızlı olması gerekmektedir. Bu gibi durumlarda özel güvenlik görevlilerinin kullanacağı taşıtlar büyük avantaj sağlamaktadır. Güvenlik sağlanması gereken alanın niteliği ve muhtemel riskler göz önüne alındığında güvenlik görevlisinin kullanması gereken taşıtların tamamı da güvenlik görevlisinin ekipmanı olarak değerlendirilmeli ve bu araçların bakımı ve kullanımı dikkatle gerçekleştirilmelidir.