Ünite 6: Televizyon ve Radyo Haberciliğinde Mesleki Kişilikler

Televizyon Haber Bülteni Yapım ve Yayın Sürecindeki Mesleki Kişilikler

Televizyonun en temel işlevlerinden biri olan haber verme işlevi kamuoyunun bilgilendirilmesi, gündemi oluşturan konu ve gelişen olaylardan haberdar edilmesi, en genel çerçevede günlük yayın akışı içerisinde yer alan haber bültenleri aracılığıyla gerçekleşmektedir. Televizyon haberinin hazırlanması yoğun ve zahmetli bir süreç sonucunda gerçekleşmektedir. Bu süreç, gündeme ilişkin gelişen olaylarının haberci kişilikler tarafından belli bir sistematik akış içinde takip edilerek, en son aşamada ekrandan izleyiciye aktarılması biçiminde işlemektedir; eş deyişle, hangi olayın haber olacağına karar verildikten sonra, olayla ilgili bilgileri toplayan ve sürecin ilk basamağında yer alan muhabirden başlayan ve haberin ekrandan izleyiciye sunulduğu son aşamaya kadar geçen işleyişi kapsamaktadır. Televizyon için haberin hazırlanmasından bülten olarak ekranlardan izleyiciye ulaşmasına değin olan süreçte pek çok mesleki kişilik yer almaktadır.Televizyon haber bülteni yapım sürecinde görev alan mesleki kişilikler arasında haber koordinatörü, haber müdürü, haber yapımcısı, haber yönetmeni, muhabir, editör, kameraman, görev masası yöneticisi, grafik animasyon operatörü, KJ operatörü ve arşiv sorumlusu yer almaktadır.

Haber koordinatörleri, başta birlikte çalıştığı haber müdürleri olmak üzere önemli merkezlerdeki haber müdürleri ile de koordinasyonu sağlar. Haber koordinatörleri yayın kuruluşunun genel yayın yönetmenine karşı birinci dereceden sorumlu olarak haberler ile ilgili politikaların belirlenmesinde de birinci dereceden rol oynarlar.

Haber müdürü bültenin nasıl yapılacağı, kimlerin görev alacağı, hangi haberlerin hangi sıraya göre akışta yer alacağı gibi konuların birinci dereceden sorumlusudur. Haber bültenlerinin sorumluluğu doğrudan İstanbul merkezde görevli haber müdürüne aittir. Haber müdürleri kendi yetki alanlarında muhabir ve kameramanların da nerelerde ve nasıl görevlendirileceklerine karar verirler.

Haber yapımcısı televizyon haberinin genel düzenlemesinden, içerikten ve bültenin genel işleyişinden sorumlu olan mesleki kişiliktir. Yapımcılar televizyon haberinde karar verici ve anahtar kişiler olarak değerlendirilmektedir. Programa ilişkin yetki ve sorumluluğu en üst düzeyde taşıyan kişiye ise yetkili (sorumlu) yapımcı denmektedir ki, bunlar haberin içeriğinden, düzenlenmesinden, hangi olayın haber olarak ele alınacağına ve genel olarak programın seyri hakkında karar veren yetkili ve yönetici sıfatındaki mesleki kişiliklerdir.

Haber yönetmeni haber bülteniyle ilgili tüm teknik işleyişten ve bültenin yayın akışından sorumlu mesleki kişiliktir. Haber yönetmeni, genel olarak bültenle ilgili tüm teknik süreçten, bültende yer alacak haberlerin hangi sırayla yayına gireceğinden, haberlerin süre ayarlamasını belirleyen, yayın akışının tüm düzenlemesinden sorumlu olan kişidir.

Muhabir haber kaynaklarına ulaşarak bilgi toplayan, elde ettiği bilgileri habercilik dili ilkelerine göre (5N+ 1K) haber olarak tasarlayan ve yazan mesleki kişiliktir. Muhabir kendisinden istenen olayın takibinden, araştırılmasından ve haber haline getirilmesinden sorumludur.

Editör televizyon haberini yayına hazır hale getiren, gerekli düzeltmeleri yapan ve habere son şeklini veren mesleki kişiliktir. Editör muhabir ya da haber metin yazarının yazmış olduğu metni düzenler/düzeltir ve yayına hazırlar. Editör, henüz işlenmemiş durumdaki haberlerin odağına inebilen, olayı sentezleyebilen, aydınlatabilen ve analiz edebilen, hem içerikte hem de biçimde etkin rol üstlenen bir mesleki kişiliktir.

Kamera operatörü (kameraman) televizyon haberinin görüntülerini video kamera ile kaydetmekle görevli mesleki kişiliktir. Kamera operatörü aynı zamanda çekim sırasında ses kayıt donanımını ve gerektiği durumlarda ışık kaynaklarını da düzenleyen kişidir.

Kurgu/Montaj operatörü habere ayrılmış süreye göre, haber görüntülerini görsel bir bütünlük içinde düzenleyen ve tasarlayan mesleki kişiliktir. Kurgu operatörleri ham görüntülerin içinden haberde verilmek istenen en çarpıcı, ilgi çekici ve haber metnini destekleyecek görsel unsurları bir anlam bütünlüğü oluşturacak biçimde tasarlarlar.

Görev masası yöneticisi haber sürecinde yer alan sorumlu masanın başında haber ile ilgili izleme planlaması ve icra etme sürecinden sorumludur. Görev masası yöneticisi ayrıntılı bir şekilde hazırlanmış olan dosyaları muhafaza eder, yakın gelecekte olabilecek olaylarla ilgili takvimi dikkatle izler ve onlara en çabuk ulaşabileceği kaynakları takip eder.

Grafik animasyon operatörleri haberlerde, gerek verilerin daha anlaşılır gerekse akılda kalıcılığını arttırmak üzere grafik, tablo, harita, grafik-animasyonlar gibi görsel tasarımlar hazırlayan kişilerdir.

KJ operatörü, televizyon bülteninde yer alacak haberlerin manşet ya da spotlarını bant yazı olarak hazırlayan mesleki kişiliktir.

Arşiv sorumlusu, haber bantlarını tarih ve konu/olay tanımlaması yaparak yedeklemek ve gerektiğinde kullanıma sunmak üzere hazırlayan mesleki kişiliktir.

Televizyon haber bülteni yayın sürecinde görev alan mesleki kişilikler arasında yönetmen, spiker, anchor (editör spiker), resim seçici, ses operatörü, ışık sorumlusu, grafik tasarımcı, kamera operatörü, prompter sorumlusu ve teknik yönetmen görev yapmaktadır. Haber yayın ekibinin temel görevleri günün gelişen önemli olaylarını ekrandan izleyiciye aktarmaktır.

Radyo Haber Bülteni Yapım ve Yayın Sürecindeki Mesleki Kişilikler

Radyo haber merkezlerinde de televizyon haber merkezlerinde olduğu gibi işleyiş, ekip çalışması sistemine dayalıdır. Ancak televizyon haber ekibi ile kıyaslandığında daha az sayıda çalışan olduğunu ve ekibin daha dar olduğu söylenebilir. Radyo haber bülteni yapım ve yayın sürecindeki mesleki kişilikler arasında program müdürü, haber müdürü, muhabir, kurgu montaj operatörü, editör, spiker, haber yapımcısı ve teknik yönetmen yer almaktadır.