Ünite 7: IPTV ve İnternet TV Yayıncılığı

Giriş

Televizyon yayıncılığı, sayısal teknolojilerin gelişmesine paralel olarak değişim geçirmektedir. Özellikle video ve bilgisayar teknolojileri, bu köklü değişime öncü olmaktadır. IPTV-İnternet Protokolü Televizyonu ve İnternet Televizyonu bu yeniliklerdendir.

Sayısal teknoloji; bilgisayar, iletişim ve tüketici elektroniğindeki gelişmeleri hızlandırmıştır. Bu teknolojiler, çoklu ortam hizmetlerinin sunulması olanağını sağlamış ve zengin içerikler, kullanıcılara rahatlıkla ulaştırılabilmiştir. Her geçen yıl, daha fazla zengin içerik internet üzerinden dağıtılır hale gelmiştir. Geleneksel yayıncılık özelliği olan tek yönlü iletişim, yerini iki yönlü ve etkili iletişime bırakmıştır. Kullanıcılar telli veya telsiz bağlantılarla birçok yerden internete bağlanabilmektedir. Tüketicilerin genel talebi şunlardır:

• Yüksek hız
• Zengin içerik
• Güvenli bağlantı.

Televizyon yayınları, sayısal teknolojinin gelişmesiyle değişik ortamlar kullanılarak ve daha zengin içerikli yapılmaktadır. Yayınlar; Karasal, Uydu, Kablo ve Mobil olarak sınıflandırılmaktadır. Günümüzde, dünya iletişim pazarında aşağıda belirtilen üç gücün birleşmesini kaçınılmaz kılmaktadır:

• Televizyon
• Bilişim İletişim Ağları
• İçerik Sağlayıcılar.

IP Tabanlı Yayın Tekniği

IP tabanlı yeni ağların üstünlükleri şunlardır:

• Şebeke Mimarisi
• Sinyalleşme
• Kontrol
• Hareketliliğin yönetimi
• Ağ güvenliği
• Servis kalitesi sunma

IP tabanlı iletişime geçiş değişik aşamalarda olmuştur. IP tabanlı iletişime geçişteki üç aşama vardır:

1. Aşama: 1994-2000: Var olan ağlar üzerinden geniş alanlı hizmetler sunulmuştur. Bu alt yapıya ek olarak GSM (Globale System for Mobile Communications), Mobil İletişim için Küresel Sistem, ve katma değerli hizmetler gelişmiştir. IP, veri iletişimi ve yeni hizmetler için temel protokol olmuştur.
2. Aşama: 2000-2006: 3G Üçüncü nesil mobil, WLAN (Wireless Local Area Network) Kablosuz Yerel Alan Ağı ve WiMAX (Worldwide Interoperability for Microwave Access) hizmetleri başlamıştır. Geniş bantlı erişimin gerçekleştirilmesiyle çoklu ortam hizmetleri, düşük maliyetle verilmiştir.
3. Aşama: 2006-2015: İçeriklerin çoğalması ve zenginleşmesi, veri hızının artırılmasını gerektirmektedir. Kullanıcıların, her zaman, her yerde ve anında verilere ulaşması günlük yaşantının ayrılmaz bir parçası olmuştur. Sayısal teknolojilerin gelişmesiyle birlikte, IP tabanlı ağlar üzerinden iletişim ve sayısal (Multi Media) Çoklu Ortam Hizmetleri yaygınlaşacaktır.

Yeni Nesil Ağlar

Yeni Nesil Ağlar (NGN-Next Generation Network-); hizmetlerin bütünleşmesini sağlar, çoklu hizmetleri sağlar, paket anahtarlamalıdır, ara bağlantıyı kolaylaştırır, ağları birleştirir ve yatay ağ yapısına sahiptir. Temelindeki genel fikir, tek bir ağın, Internet’te kullanılanlara benzer şekilde, IP paketlerine yerleştirilerek tüm enformasyon ve hizmetlerin taşınmasıdır. Yeni Nesil Ağ, telekomünikasyon çekirdeğinde ve erişim ağlarında önemli mimari değişikliklerin bir gövdesidir. Yeni Nesil Ağ’ın arkasındaki genel fikir, tek bir ağın, İnternet’te kullanılanlara benzer şekilde, IP paketlerine yerleştirilerek tüm bilgi ve hizmetleri taşımasıdır. Yeni Nesil Ağlar, kullanıcıların farklı hizmet sağlayıcılar tarafından sunulan çok çeşitli hizmetlere sahip ağlara sınırsız erişimini sağlar. IP NGN (IP Next Generation Network-IP Yeni Nesil Ağ) mimarisi, ana çekirdek ağdan, erişim ağına kadar uçtan uca ses, veri ve görüntü hizmetlerinin tümünün IP paketleri ile taşınmasını sağlar.

Yeni Nesil Ağların Uygulama Alanları

• Ses ve görüntü, abonelerin isteklerine bağlı olarak gönderilebilmektedir. Aboneler kendi izleme ve dinleme programlarını yapabilir.
• Ağ üzerinden görüntülü konferans (video konferans) verilebilir.
• Programlara istenilen yer ve zamanda ulaşılabilir.
• Televizyon ve radyo yayınları gerçek zamanlı veya etkileşimli olarak izlenebilir.
• Yarışmalara ve oylamalara gerçek zamanlı olarak katılım olanağı vardır.
• Altyapıda sağlanan güvenlik nedeniyle gerçek zamanlı finans işlemleri yapılabilir.

IPTV Yayını

IPTV-İnternet Protokolü Televizyonu

IPTV, son yıllarda güç kazanan ve dünya çapında uygulanmakta ve başarılı bir şekilde pazarlanmakta olan çoklu ortam -multimedya- yazılımıdır. IPTV, kullanıcılara ulaşmak için IP ağları kullanarak dijital TV sinyali iletmenin bir yoludur. Bir başka ifadeyle IPTV, IP tabanlı ağlar üzerinden televizyon, video, ses, metin, grafikler ve veri gibi bir dizi çoklu ortam hizmeti vermektir. İnternet Protokolü Televizyonu (IPTV), özel veya yönetilen bir ağda son kullanıcılara yüksek kaliteli TV, telefon ve veri hizmetini güvenli bir şekilde sağlar.

IPTV sistemi, iletişim alanında, hem televizyon hem de radyo yayınlarında profesyonel bir ağ oluşturması açısından önemli bir teknolojidir. İletişim hizmetleri sağlayan şirketler için IPTV hizmeti oldukça caziptir. Çünkü kablo veya uydu üzerinden televizyon, telefon ve veri sağlayan şirketlerle rekabet etmelerini sağlayarak kendi üçlü veya mobil hizmetler dahil dört hizmetin oluşturmalarına izin vermektedir.

IPTV genellikle internet TV ile karıştırılır, çünkü ikisi de video dağıtımı için IP teknolojisini kullanır. IPTV hizmetleri; internet TV protokolü kullanılarak özel ve yönetilen ağ üzerinden, Internet TV hizmetleri ise; açık, genel veya küresel internet üzerinden dağıtılmaktadır. IPTV, içeriğin son kullanıcılara güvenli bir şekilde ulaştırılmasıyla daha yüksek kalitede program izlenmesini sağlar. İnternet TV video yayını, düşük bant genişliği, yoğun iletişim trafiğinden dolayı düşük bağlantı kalitesi nedeniyle izleyici tarafında daha uzun bekleme sürelerine neden olabilir.

IPTV Yayınının Temel Özellikleri

ITU-T Odak gurubu, Haziran 2006 yılında Cenevre’de yaptığı toplantıda IPTV’yi şöyle tanımlamıştır. “IPTV, gereken seviyede Hizmet Kalitesi (QoS), Deneyim Kalitesi (QoE), güvenlik, etkileşim ve güvenirlilik sağlayarak yönetilen, IP tabanlı ağlar üzerinden, televizyon, ses, metin, grafik, veri dağıtımının yapıldığı çoklu ortamlı bir servistir.”

Hizmet Kalitesi (QoS-Quality of Service) , Bir performansın ortak etkisidir. Bu ortak etki bir hizmet kullanıcısının memnuniyet düzeyiyle belirtilir.

Deneyim Kalitesi (QoE-Quality of Experience) , bir uygulama veya hizmetin, son kullanıcı tarafından genel olarak kabul edilebilirliğidir.

IPTV’nin Getirdiği Yenilikler

• Yayın içerikleri özelliklerine göre sınıflandırılmış, kanal sayısı artırılmış ve tematik kanallar oluşturulmuştur.
• SD ve HD kalitesinde görüntü izlenebilmektedir
• Arşivden istenilen herhangi bir programın seçilip izlenebilmektedir.
• Kişiselleştirilmiş ağ oluşumuyla etkileşim sağlanmıştır.
• Hizmet ve Deneyim Kalitesi sağlanmıştır.
• İzleyici, yayını kontrol edebilmektedir.
• İzleyici istediği içeriği kaydedilebilmektedir.
• İzleyiciye özel içerik sağlanabilmektedir.
• Sistem üzerinden alışveriş yapılabilmekte ve oyun oynanabilmektedir.
• ADSL geniş bant teknolojisiyle kısa zamanda kapsama alanı genişletilebilmektedir.

IPTV Yayın Akışı

IPTV hizmetinin verildiği sistem dört temel bileşenden oluşur.

• İçerik Sağlayıcı (Content Provider), yayınlanacak tüm içeriklerin aynı platform üzerinden yayınlanmak üzere hazırlandığı sunucudur. Örneğin; televizyon ve radyo kanallarının yanı sıra, sinema filmlerinin de sunumunu sağlar.
• Hizmet Sağlayıcı (Service Provider), eşgüdüm, denetim, güvenlik ve faturalamanın yapıldığı sunucudur.
• Ağ Sağlayıcı (Network Provider), yayınların son kullanıcıya (end-user) hızlı ve kesintisiz olarak ADSL ve VDSL gibi hatları sağlayan sunucudur.
• Kullanıcı (User), sisteme abone olan ve alıcısında yayını alacak set üstü kutuya sahip kişidir.

IPTV Mimarisi

Yayınlanacak programların tümü içerik sağlayıcıda bir program dahilinde hazırlanır. Hazırlanan programlar hizmet sağlayıcıya gönderilir. Hizmet sağlayıcı güvenli ve denetimli bir yapılandırmaya sahiptir. Hizmetin gereğine göre programlar ağ sağlayıcıya gönderilir. Ağ sağlayıcı geniş bantlı ve IP özelliğinde çalışır. Programlar kullanıcı adreslerine doğrudan gönderilir. Kullanıcıya gelen yayın, ev ağına giriş yapar. Yayın içindeki programlar ev ağı üzerinden set üstü kutuya gönderilir.

IPTV Ağı

Uydu ve yerel ağlardan uydu veya çatı anteniyle alınan televizyon yayınları, görüntü sıkıştırma standartlarıyla sıkıştırılır (MPEG-2, MPEG-4 gibi). Ses, veri ve görüntü (video) telefon hatları üzerinden DSL Sayısal Abone Hattına gelir. Burada tüm ses, veri ve görüntüler tek bir hat üzerinden birlikte gidecek duruma getirilir (MultiplexÇoğullama). Oluşturulan sinyal, tek bir hat üzerinden kullanıcıya gönderilir. Kullanıcıya gelen sinyal, kullanıcının evinde bulunan bir DSL dağıtıcına girer. IPTV sistemi üzerinden gelen telefon konuşmaları telefon cihazına, veriler bir DSL modem ile bilgisayara ve görüntü de bir set üstü kutu aracılığıyla televizyon alıcısına gider.

IPTV’nin Genel Özellikleri

IPTV sistemi üzerinden aşağıdaki hizmetler verilmektedir.

• Televizyon Yayını: SD ve HD kalitesinde Uluslararası, Ulusal, Bölgesel, Yerel ve Kişiselleştirilmiş televizyon yayınları izlenebilir.
• Radyo Yayını: Uluslararası, Ulusal, Bölgesel, Yerel ve Kişiselleştirilmiş radyo yayınları dinlenebilir.
• VOD (Video on Demand) İsteğe Bağlı Görüntü İzleme; izleyici istediği programı seçerek izler.
• MOD (Music on Demand) İsteğe Bağlı Müzik Dinleme; dinleyici istediği müzik parçasını seçerek dinler.
• PVR (Personal Video Recorder) Kişisel Görüntü Kaydı; izleyici cihaz üzerinde istediği programı kaydedebilir.
• NPVR (Network PVR) Ağ Üzerinde Kişisel Görüntü Kaydı; izleyici istediği programı ağ üzerinde kaydedebilir.
• Geniş Bantlı İnternet Hizmeti; aboneye geniş bant üzerinden yüksek hızlı İnternet hizmeti verilir.
• Telefon Hizmeti; aboneye sabit ve mobil sistemler üzerinden telefonla görüşme, mesaj gönderme hizmetleri verilir.
• Oyunlar; aboneye sistem üzerinden kendi başına veya bir başkasıyla oyun oynama hizmeti verilir.
• Etkileşimli Abone Hizmeti; aboneye oy kullanma, alışveriş yapma gibi etkileşimli hizmetler verilir.
• Kişiselleştirilmiş Reklam Hizmeti, aboneye kişiye özel reklam hizmeti verilir
• EPG (Electronic Program Guide) Elektronik Program Rehberi hizmeti sağlar.

Mobil IPTV

Mobil IPTV, kullanıcıların kablosuz IP ağı üzerinden ses, grafik, video ve metin gibi multimedya içeriğini, güvenli, hizmet kalitesi (QoS) desteği ile almalarını sağlayan kablosuz bir mobil iletim platformudur.

İnternet TV Yayını

İnternet TV, var olan İnternet hatları üzerinden yapılan yayındır. İnternet TV, internet kullanıcılarına açık ağ üzerinden yapılır. Günümüzde yayın izni olan kuruluşlar tarafından yapılmaktadır. IPTV ile aralarında belirgin farklılıklar vardır. Genellikle IPTV ile aynı özelliklere sahip olduğu sanılır.

İnternet TV’nin genel özellikleri şöyle özetlenebilir:

• Kapsama alanı çok geniştir. Dünyanın her yerinden yayınlara ulaşılabilir.
• Yayın şifreli değilse her internet abonesi yayına erişebilir. Bu nedenle yayına kimin eriştiği bilinmez.
• Sistemden beklenen Hizmet Kalitesi (QoS) garanti edilemez.
• Sisteme bağlantı hızı genellikle 1 Mbit/saniye’nin altındadır.
• Görüntü için bilinen bilgisayar sıkıştırma sistemleri kullanılır (Quick Time Flash gibi).
• Görüntü kişisel bilgisayar ekranında izlenebilir.
• Çözünürlük düşüktür (QCIF 176 X 144, CIF 352 X 288).
• Devamlı izleyebilme garantisi yoktur, hattın sürekli bağlı kalmasına güvenilemez.
• Sistem güvenli değildir.
• Abonelere destek hizmet verilmez.
• İsteğe bağlı hizmetler düşük kalitededir.

İnternet TV yayınlarına bağlanıldığında hat hızı yavaşsa bağlantı için bir süre beklenir. Görüntü izlemesi devamlı değildir. Bir süre izlenilir ve yayın durur. Görüntü bilgisayar ekranının bir kısmında izlenebilir. Özellikle yayınlanan programlara ilgi fazlaysa sayısı tahmin edilemeyecek kadar fazla İnternet kullanıcısı ana sunucuya bağlanmaya çalışır. Örneğin; bir futbol yayını varsa hat yoğunluktan dolayı kesilir.