Ünite 8: Genel Uyarılar

Sayısal Fotoğraf ve İnternet Ortamı

Fotoğraf paylaşımın hem kişisel web sayfalarında hem de sosyal ağlarda büyük önem taşımaktadır. Bu web 2.0 adı verilen bir kavramdır ve temel olarak farklı coğrafyadaki kişileri bir araya getiren, statik olmayan ve içeriğin kişiselleştirilmesine imkan sağlayan dinamik bir yapıdır.

İnternet ortamında fotoğraf paylaşmak ve diğer kullanıcıların paylaşılan fotoğraflara ulaşmasını sağlamak ise fotoğraf içeriğinin etiketlenmesi (tag, tagging) ile mümkün olmaktadır. Fotoğraf ile ilgili ne kadar fazla detay etiketlenirse paylaşılan fotoğrafa erişim açısından o kadar avantaj sağlanmış olacaktır.

İnternet ortamında genellikle tercih edilen format “.jpg” uzantılı JPEG formatıdır. Bunun sebebi bu formatın yüksek sıkıştırma oranları verebilmesidir. Fotoğrafın sıkıştırılma oranı artıkça fotoğraf kalitesi düşmektedir ama kalitesi artırıldıkça da büyüyen boyutu yüzünden internet ortamında hareket hızının düşmesine sebep olabilmektedir. Bu yüzden orta nokta bulunmalıdır ve tek renkli yüzeyleri çoğunlukta olduğu fotoğraflarda Photoshop’ta “Save for Web” seçeneği kullanılarak 100’lük skala üzerinden 60-65 değerlerinin altına düşülmemesi önerilmektedir. Bol dokulu ve fazlaca detay barındıran fotoğraflarda ise bu değerler 30-40 olabilmektedir. Diğer sıkıştırma formatları olan GIF ve PNG formatları ise fotoğraf yerine logo, çizelge, harita, tablo, şema gibi grafik nitelikli resimler için kullanılması gereken formatlardır.

Çekilen fotoğrafları internet ortamına makineden çıktığı ilk haliyle koymamak gerekir bunun sebepleri arasında mega piksel değerlerinin ve fotoğraf boyutunun yüksek olması ve sahip olduğumuz fotoğrafın yasal haklarını ve özgün halini başkalarının kullanımına teslim etmemiz anlamına gelmektedir. Bu gibi durumlar fotoğrafımızı yeniden boyutlandırmayı gereklilik haline getirmektedir ve bu boyutlandırma için gerekli yönlendirmeler ilgili konu içerisinde detaylı bir biçimde anlatılmaktadır.

İnternet üzerinde yapılan paylaşımlarda fotoğrafın piksel bazında boyutu önemlidir. Günümüzde internet bant genişliği 3-5 yıl öncesine göre büyük bir artış göstermiş ve eskiden 640 x 480 optimal değerlerdeki boyutlar yeterli olurken artık 1024 x 768 ve üzeri piksel boyutlar tercih edilmektedir. Normal bir fotoğraf için uzun kenarın 800 ile 1200 piksel arasında ve dosya boyutunun ise 50-150 kilobayt arasında tutulması uygun görülmektedir.

İnternet Ortamında Yüksek Dosya Boyutlarında Fotoğraf Transferi

Sayısal görüntüleme cihazlarının megapixel çözünürlüklerinin artması fotoğraf boyutlarını da büyütmüştür. Yüksek boyutlu verileri CD ve DVD gibi taşıyıcı ara elamanlara kaydederek kurye veya kargo ile transferini sağlamamız mümkündür. Günümüzde web araçlarının gelişmesi bu konuda da bazı yararlar sağlamış ve internet üzerinden veri transferi yapılmasını olanaklı hale getirmiştir. 20 MB ve altındaki veri transferleri için bazı e-posta servisleri kullanılabilirken daha büyüt boyutlardaki verilerin transferleri için şahsi web sitemize yükleme yaparak karşı tarafa indirme (download) linki yollamak gibi bir yol izlenebilmektedir.

Şahsi web sitemiz yoksa da 2 GB üst sınıra kadar web üzerinden transfer sağlayan ücretsiz siteler bulunmaktadır. Yine bir diğer yol olarak Picasa veya Flickr gibi fotoğraf paylaşım sitelerine büyük boyutlu fotoğraflarımızı yükleyerek sadece istediğimiz kişiye indirme linki yollayarak paylaşımda bulunuruz. Burada dikkat edilmesi gereken söz konusu linkin açık konuma getirildiğinde 3. Kişi ve kurumlar tarafından da indirme işlemi yapılabileceği ve bu durumda fotoğraf üzerinde hak iddia etme şansımızın azalacağıdır.

Sayısal Fotoğrafta Donanım

Sayısal fotoğraf teknolojisinin gelişimiyle birlikte kullanılan donanımda değişiklikler olduğu gibi ek araç ve gereçlerde üretimdeki yerini almıştır. Bunların arasında hafıza kartları, farklı objektifler ve bunların kullanımındaki önemli detaylar, makinelerin enerji kaynakları olan akü ve pilleri gibi donanımlar daha önemli hale gelmişlerdir ve bu detayların her biri dikkatli kullanımı gerektirmektedir.

Makine, Objektif ve Filtreler temel kullanım araçlarıdır. Makine kullanımında ilk olarak öncelikler belirlenmelidir. Pahalı bir gövdeye ucuz objektifler takmak yerine, yüksek fiyatlı kaliteli objektifler edinip uygun fiyatlı bir gövdeyle başlamak ileriki süreçlerde daha iyi gövdeye yatırım yapma olanağı sağlayacaktır.

D-SLR gövdelerde, algılayıcı yapışan toz tanecikleri sık rastlanan sorunlarda birisidir. Bu durum için kullanıcının özellikle dikkat etmesi gereken hususlar bulunmaktadır. Bunların dışında bu toz taneciklerinden kurtulmak için bazı üretici firmaların teknolojik çözümleri de bulunmaktadır.

Fotoğraf çekerken yanımızda bulundurmamız gereken en önemli filtre Polarizasyon filtresidir. Bu filtre yansıtıcı yüzeylerden yüksek oranda algılanan yansımaları kesmesi açısından vazgeçilmez bir parçadır. Polarizasyon filtresi, yansımaları gidermenin yanı sıra sahnedeki kontrastı da artırır.

Makinenin enerji sarfiyatı makinayı verimli kullanmamız açısından dikkat etmemiz gereken bir husustur. Sayısal ve kompakt makinelerde en çok enerji tüketen özelliklerde birisi zoom özelliğidir. Bu özellik gereksiz yere kullanılmamalıdır. Bütünleşik flaş kullanımı da yüksek oranda pil tüketimini beraberinde getirir. Pil tüketimindeki bir diğer önemli etken ise LCD önizleme ekranıdır ve mümkün olduğunca bu küçük ekran yerine makinenin bakacını kullanmak pil tüketimi açısından fayda sağlamaktadır.

Depolama Kartları; Flash bellek olarak bilinen kartlardır. RAM’lere benzer ve depolama amaçlı kullanılırlar.

Günümüzde mobil alanda kullandığımız teknolojik cihazların birçoğunda bu kartlar mevcuttur.

Günümüzde kulanımı yaygın olan Flash Bellek çeşitleri şöyledir:

• CompactFlash
• Secure Digital (SD)
• Multimedia Card (MMC)
• Memory Stick

Sayısal Fotoğraf Uygulamalarında Prensipler

Profesyonel fotoğrafçılıkta çekim aşaması ve postprodüksiyon aşamaları bulunmaktadır. Post-prodüksiyon; çekim sonrası anlamına gelmekte ve asıl çalışmanın sonrasında yapılan ayarlama, düzeltme, manüpilasyon gibi müdahalelerin gerçekleştirildiği bir dizi işlem süreci olarak tanımlanmaktadır. Örneğin bir fotoğrafın çekimi, fotoğrafın üretim süreci iken, fotoğraf üzerinde bilgisayarda yapılan çalışma da üretim sonrası yani postprodüksiyon sürecini tanımlamaktadır.

Çekim sonrası süreçte birçok hatanın düzeltilme olanağı vardır ama yine de çekim esnasında farklı değerlerde pozlamalar yapmak gerekmektedir. Bracketing denen bu süreç ışıkölçerin verdiği değer ile birlikte, açık ve koyu değerlerin de çekilmesi işlemidir. Makinenin önizleme ekranından kontrol edilen fotoğraflar yanıltıcı olabilmektedir. Bu hataların veya karşılaşılabilecek olumsuzlukları telafisi için mümkün olduğunca karanlık yaratacak az pozlamalardan (under exposure) kaçınılmalıdır. Bu işlem ışıkölçerin verdiği değerden daha az ışıkla pozlama yapma işlemidir. Bu işlem sonrasında, negatif olması gerektiğinden daha açık, baskı ise daha koyu görünür. Bu durum çekim sonrası süreçte bazı problemler yaratabilmektedir. Bu problemlerle karşılaşmamak için detay kaybı yaşanmayacak derecede fazla pozlama yapılması (over exposure) daha güvenli bir yaklaşımdır. Bu işlem ışıkölçerin verdiği değerden daha fazla pozlama yapma işlemidir.

Bazı makineler optik zoom değeri yanı sıra sayısal zoom seçeneğini de barındırmaktadır. Sayısal zoom interpolasyon yöntemi ile gerçekte olmayan gerçekte olmayan piksellerin üretilmesine ve sonuçta fotoğraf veya kamera ile çektiğimiz görüntünün bozulmasına yol açmaktadır. Bu yüzden makine seçiminde her zaman optik zoom değerleri dikkate alınmalıdır.

Çekim sonrası düzenlemeler için, ilk sürümünden bu yana istikrarlı bir şekilde geliştirilen ve kullanıcı kolaylığı bulunan Photoshop programı vazgeçilmez sayılabilmektedir. Tabi bu program tek başına yeterli yeterli olmayacağı bilinmelidir. Yüksek çözünürlükte yapacağımız büyük boyutlu fotoğraf ve video çalışmaları, kullanacağımız bilgisayarda da bir takım artı gereklilikleri zorunlu kılmaktadır. Program kurulduktan sonra ise bazı performans ayarları yapmak verimlilik ve hız açısından önemli olacaktır.

Görüntü ve görsel içerikli çalışmalarda kullanılan monitörün de önemi büyüktür. Kullanılan ekran mat ve anti-reflektif özellikte olmalıdır. Kullanılan monitöre herhangi bir filtre uygulanmamalıdır. Görüntü çalışmalarında zor durumda kalmadıkça dizüstü bilgisayarla çalışmak önerilmemektedir. CRT monitör kullanılıyorsa açıldıktan sonra monitörün ısınıp kalibre olabilmesi için yaklaşık 20 dakika kadar beklenilmelidir. Görüntü işlem yaparken ortamın ışık seviyesine de dikkat edilmelidir ve sürekli değişen ortam ışıkları altında çalışılmamalıdır. Stabil bir yapay ışık altında çalışmak daha uygun olmaktadır.

Sayısal makinelerle üretilmiş fotoğraflar ve diğer görsel ürünlerin saklanması da önemli bir husustur. Hem verilere ulaşım kolaylığı hem de arşivlenmiş veriyi kaybetmeme açısından çeşitli çözümler bulunmaktadır. Harici diskler, CD, DVD, HD-DVD™, Blu-ray™ olmak üzere çeşitli güvenli saklama yolları mevcuttur. Bu ürünlerin çoğu dış etkenlerden zarar görebileceği için de gerekli önlemlerin alınması gerekmektedir. Bu ürünler içerisinde çok fazla veri barındırabildikleri için bu verilere ulaşım kolaylığı için indeksleme yapılması da şarttır ve bu işlemlerin yapılması kullanıcıya kolaylık sağlayan yazılımlar mevcuttur.

Sayısal fotoğraflar ile sunum yapmak da eskiye nazaran daha kolay bir hale gelmiştir. Geleneksel fotoğraf süreçlerinin kullanıldığı yıllarda fazla olanak olmamasından dolayı sunun işlemleri, diyapozitif olarak çekilen fotoğrafların sıralanarak duvara yansıtılmasına dayanan pahalı ve zaman alıcı bir işlem olarak yapılmaktaydı. Günümüzde ise kayıt altında bulundurduğumuz verileri standart veya profesyonel düzeylerde yazılımlar ile bir sunuma dönüştürmek ve bu sunumları projeksiyon ile duvara yansıtmak daha kolay süreçler haline gelmiştir.

Söz konusu sanatsal içerikli bir çalışma olduğunda, sanatçının izleyen kişiye aktarmak istediği konu ön plana çıkacağı için bazı teknik gereksinimler göz ardı edilebilmektedir. Sanatçı, düşüncesini veya projesini açık bir şekilde izleyiciye aktarabildikten sonra kullanılan teknik ekipmanın kalitesi ikincil olabilmektedir. Bu durum tam tersi şekilde de olabilmektedir. Buradaki asıl konu, teknik ekipmanın büyük bir gereklilik veya eksiklik olacağı değil, minimum teknik imkanlarla da sanatsal üretimler gerçekleştirilebileceğidir.

Geleceğe Yönelik Tahmini Gelişmeler

Sayısal fotoğraf, geçmişi çok eskilere dayanmayan oldukça yeni sayılabilecek bir teknolojidir. Bu kısa süreci içerisinde gelişimini incelediğimizde, geleceğe yönelik gelişimi hakkında tahminlerde bulunmak zor değildir. Günümüzde fotoğraf ve görsel sektörlerdeki gelişmeye bağlı olarak ortaya çıkan gereksinimlere yönelik gelişmelerin olacağını söylemek doğru olacaktır. Akıllı görüntü tanıma, boyut büyültme sürecinde kalite koruma prosedürü, HDR işlemin makine yazılımında standart  kullanımı, netleme hatalarının çözümü, üçboyutlu modelleme ortamında fotoğraf üretimi, büyüyen dosya boyutlarına yedekleme çözümleri, görüntü paylaşımında yeni ufuklar ve telif haklarının korunması gibi genel gereksinimler günümüzde çözüm beklemektedir. Teknolojinin hızlı değişim süreci dikkate alındığında çözümlerin yakın gelecekte gerçekleşeceği öngörülebilir bir gerçektir.