Ünite 3: Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ve Sosyal Hizmet

Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, 08.06.2011 tarih ve 27958 Mükerrer sayı ile Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 633 sayılı Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile kurulmuştur.

ALO 183 Aile, Kadın, Çocuk ve Özürlü Danışma Hattı

Bakanlık çatısı altında oluşan genel müdürlüklerin hizmetlerini kapsayan bir uygulama olarak ALO 183 Aile, Kadın, Çocuk ve Özürlü Danışma Hattına değinmek gerekir. Özürlü, istismara uğrayan veya uğrama riski taşıyan ve desteğe gereksinimi olan kadınlara ve çocuklara yönelik psikolojik, hukuki ve ekonomik alanda danışmanlık ve rehberlik hizmetleri sunmak ve yararlanabilecekleri sosyal hizmet kuruluşları konusunda bilgilendirerek gereksinim duydukları hizmet türüne en kısa zamanda ulaşmalarını sağlamak amacının gerçekleştirilmesi, kadın ve çocuğa yönelik istismarın önlenmesi, kadınların toplumda statülerinin yükseltilmesi, çocukların yüksek yararının gözetilmesi hedefine ulaşılabilmesi için ücretsiz hizmet veren bir hattır.

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının Ailelere ve Topluma Yönelik Uygulamaları

Aile Sosyal Destek Programı (ASDEP)

Aile, kişiyle toplum arasındaki bağı kuran ve toplum yaşamının devamını sağlayan en temel sosyal kurumlardan birisidir. Çocukların bakımı, yetiştirilmeleri ve toplum yaşamına hazırlanmaları aile içinde gerçekleşmekte, bireylerin aile ile ilişkileri yaşamları boyunca sürmektedir. Dolayısıyla, toplumun bireye yaklaşımı salt kendisi üzerinden doğrudan olmamakta, aynı zamanda bireyin üyesi olduğu ailesi aracılığıyla, dolaylı olmaktadır. Buna dayanarak devletin birey ve aile için sunduğu destek ve hizmetler aslında “aile içindeki bireyi” muhatap almaktadır.

Aile Eğitimi

Bakanlığın öncelikli hedefi, ihtiyaç sahiplerinin talepleri doğrultusunda, kreş ve gündüz bakımevi hizmeti kapsamında, 0-6 yaş grubundaki çocukların bakımlarını gerçekleştirmek, bedensel ve ruhsal sağlıklarını korumak, geliştirmek ve bu çocuklara temel değer ve alışkanlıkları kazandırmaktır. Bununla birlikte, Aile ve Toplum Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından, aile eğitim programı yürütülmektedir. Aile eğitim programı, ülkemizde sağlıklı, mutlu ve müreffeh ailelerin oluşması için ailelerin; sağlık, eğitim, hukuk, iktisat ve medya alanlarındaki hizmetlerden daha etkili biçimde yararlanmalarına, aile içi süreçlerini işlevselleştirerek aile yaşam kalitesini artmasına, sahip olduğu her türlü kaynağı etkili bir şekilde yönetmelerine ve karşılaşabilecekleri çeşitli risklere yönelik önlemler almalarına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır.

Aile Danışma Hizmetleri

Aile danışma hizmetleri, aile danışma merkezleri aracılığıyla yürütülmektedir. Aile danışma merkezleri; toplumun ve ailenin gelişmesi için bireylerin katılımcı, üretken, kendine yeterli hale gelmesi, ailelerin ekonomik, toplumsal, kültürel ve psikolojik sorunlarla baş edebilmesi için korunması, desteklenmesi ve güçlenmesi amacıyla oluşturulan merkezlerdir.

Sosyal Yardımlar

Sosyal yardımlar Bakanlığın Sosyal Yardımlar Genel Müdürlüğü tarafından koordine edilmekte ve yönetilmektedir. Bakanlığın iki uygulaması üzerinde özellikle durulmalıdır. Bunlar Sosyal Yardım Bilgi Sistemi (SOYBİS) ve Bütünleşik Sosyal Yardım Hizmetleri (BSYH) Projesidir.

Alo 144 Sosyal Yardım Hattı

Yoksul vatandaşlara en yakın noktada ve insan odaklı bir anlayışla hizmet sunabilmek için bilgi ve iletişim teknolojilerini yoğun olarak kullanan Sosyal Yardımlar Genel Müdürlüğü “Alo 144 Sosyal Yardım Hattı”nı 27.10.2009 tarihinde vatandaşların hizmetine sunmuştur. Sabit hatlardan 144 tuşlandığında ücretsiz olarak aranabilen Alo Sosyal Yardım Hattı ile sosyal yardıma ihtiyacı olan vatandaşlara profesyonel iletişim desteği sağlanmaktadır. Sosyal Yardımlar Genel Müdürlüğü, bu kapsamda 10 kişiden oluşan bir çağrı merkezi kurmuş; Şubat 2010’dan itibaren hattın çağrı yoğunluğunun artması sebebiyle bu sayıyı 20 kişiye, Nisan 2011 tarihinden itibaren ise 30 kişiye çıkarmıştır

Sosyal Hizmet Merkezi

Bakanlığın aile ve topluma yönelik uygulamalarını aktarırken, koruyucu önleyici çalışmaları yapmak üzere alan taramaları yapan, sosyal hizmet müracaatlarını kabul eden ve bu yöndeki ihbarları değerlendiren, bünyesinde koruyucu önleyici her türlü sosyal hizmetleri planlayıp gerçekleştiren sosyal hizmet merkezlerinden bahsetmek gerekir.

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının Kadınlara Yönelik Uygulamaları

Şiddet Maduru Kadınlara Yönelik Uygulamalar

Bakanlık, ulusal kalkınma plan hedefleri, ülkemizin de taraf olduğu uluslararası sözleşmeler, belgeler ve kararların öngördüğü yükümlülükler ve görevler arasında da yer aldığı üzere, kadına yönelik şiddeti önleme politikalarının geliştirilmesi, yasal önlemlerin alınması, koruyucu ve destek hizmetlerinin sağlanması gerektiği bilinci ile şiddete uğrayan veya bu riski taşıyan kadınlara yönelik hizmetlerini ağırlıklı olarak kadın konukevleri ile vermektedir.

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının Çocuklara Yönelik Uygulamaları

Kuruluş Bakımı

Bakanlık, benimsenen hizmet politikası doğrultusunda, kuruluş bakımını en son tercih olarak değerlendirmektedir. Aile ve kardeşlik bağlarının korunması hususu ise öncelikli olarak vurgulanmaktadır. Bu doğrultuda çocukların aile odaklı hizmetlerden yararlandırılması yönünde ailelere ve topluma rehberlik yapılmaktadır. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğüne bağlı olarak 0-12 yaş grubu çocuklara hizmet veren kuruluşlar “çocuk yuvası”, 13-18 yaş grubu çocuklara hizmet veren kuruluşlar “yetiştirme yurdu” olarak adlandırılmaktadır.

Çocuk Evi

Toplumun sosyal, ekonomik ve kültürel yapısındaki değişim sürecine (son yıllarda yaşanılan gelir dağılımındaki dengesizlik, işsizlik oranının artması, köyden kente göçle birlikte sosyal ve ekonomik sorunlarda artış) paralel korunmaya muhtaç çocuk sayısında artış, ülkemizde korunmaya muhtaç çocuklara verilen en yaygın hizmet modeli olan kurum bakımı hizmetinin tekrar yapılandırılması ihtiyacını beraberinde getirmiştir.

Sevgi Evleri

Sevgi evleri; koğuş tipi kuruluş bakımı yerine daha küçük birimlerde, aile ortamına benzer yapı ve ilişki sistemi içerisinde 10-12 çocuğun kalabileceği, site içerisinde müstakil binalardan oluşmaktadır. Ev ortamı şeklinde düzenlenmiş olan sevgi evlerinde, az sayıda personel ile sürekli ve değişmeyen hizmetin sunulması, çocuklara temel güven duygusunun kazandırılması ve geliştirilmesi amaçlanmaktadır. Sevgi evleri hizmeti; Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü Bakım Hizmetleri Daire Başkanlığı koordinesinde yürütülmektedir.

Evlat Edindirme Uygulaması

Çocuğun yüksek yararı gözetilerek yasal olarak evlat edinilmeye uygun bir çocukla, evlat edinmeye uygun olan aile veya kişi arasında hukuki bağ ile çocuk-ebeveyn ilişkisinin kurulmasını sağlamaya yönelik uygulamadır.

Evlat Edinmenin Hukuki Boyutları

Ülkemizde evlat edinme işlemleri; Türk Medeni Kanununun 305’den 320’ye kadar maddeleri, çocukların korunması ve Ülkelerarası Evlat Edinme Konusunda İşbirliğine Dair Sözleşmenin Onaylanmasının Uygun Bulunduğu Hakkında Kanun, Küçüklerin Evlât Edinilmesinde Aracılık Faaliyetlerinin Yürütülmesine İlişkin Tüzük kapsamında yürütülmektedir.

Evlat Edinmenin Yolları

• Korunma altındaki bir çocuğun evlat edinilmesi
• Kişilerarası anlaşma ile evlat edinme (Bu grupta yer alan evlat edinmelerde de başvuru koşulları aynen geçerlidir.)

Aile Mahkemesine, bulunmadığı durumlarda Asliye Hukuk Mahkemesine başvurmalıdır. Medeni Kanunun 316. maddesi gereği, ilgili mahkeme hakimince taraflar hakkında araştırma yapılması istenmektedir. Tarafların yurt içinde yaşaması halinde bu istek Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğünce yerine getirilmektedir. Ancak, taraflardan birinin yurt dışında olması halinde, evlat edinecek ailenin öncelikle bulunduğu ülkenin yetkili birimine başvurması gerekmektedir. Yurt dışı bağlantılı işlemler Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından yürütülmektedir.

Evlat Edinme Koşulları

• Küçüğün, evlât edinen tarafından en az bir yıl süreyle bakılmış ve eğitilmiş olması,
• Evlât edinmenin her halde küçüğün yararına bulunması ve evlât edinenin diğer çocuklarının yararlarının, hakkaniyete aykırı bir biçimde zedelenmemesi,
• Evlât edinecek kişi veya eşlerin, evlât edinilenden en az onsekiz yaş büyük olması,
• Evlat edinen ile edinilen arasında en fazla 40 yaş fark olması,
• Ayırt etme gücüne sahip olan küçüğün rızasının alınması,
• 22.11.2001 tarihli ve 4721 sayılı Türk Medenî Kanununun 311. ve 312. maddelerinde yer alan hükümler hariç, 309. maddesinde belirtilen şekilde küçüğün ana ve babasının rızasının bulunması,
• Küçüğün vesayet altında olması halinde, Türk Medenî Kanununun 397. maddesinde öngörülen vesayet dairelerinin izninin alınmış olması,
• Eşlerin en az beş yıldan beri evli olmaları veya her ikisinin de otuz yaşını doldurmuş bulunmaları koşulları aranır.

Evli Olmayan Kişinin Evlat Edinmek İstemesi Koşulu

• Evlât edinmek isteyen ve evli olmayan kişinin otuz yaşını doldurmuş bulunması koşulu aranır.
• Evli olmayanlar birlikte evlat edinemezler.

Evlat Edinmek Üzere Başvurmak İsteyenler

• Yerleşim yeri Türkiye’de olan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları, yerleşim yerlerindeki İl Müdürlüklerine,
• Yerleşim yeri yurt dışında olan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları ile yabancı ülke vatandaşları, kabul eden Devletin merkezi makamına,
• Türkiye’de bir yıldan fazla süreyle oturma izni almış yabancı ülke vatandaşları, Merkezi Makama gönderilmek üzere bulundukları yerin İl Müdürlüğüne, yazılı başvuruda bulunurlar.

Ülkelerarası Evlat Edinme

Ülkelerarası kapsamda yer alan dosyalar Lahey Ülkelerarası Evlat Edinme Sözleşmesi gereği değerlendirilmektedir. Sözleşme gereği küçük ancak kendi ülkesinde evlat edindirilemediği takdirde ülkelerarası bir evlat edinme söz konusu olabilmektedir.

Koruyucu Aile Uygulaması

Çeşitli nedenlerle öz ailesi yanında bakımları bir süre için sağlanamayan çocukların kısa veya uzun süreli olarak, anne-baba özelliklerini taşıyan ücretli veya gönüllü statüdeki uygun aile ya da kişilerin yanında devlet denetiminde bakımlarının sağlanmasıdır.

Aile Yanında Destek ve Aileye Dönüş Uygulaması

Bakanlığın öncelikli hedef grubu kitlesini oluşturan, korunmaya muhtaç çocuk, genç, özürlü, kadın ve yaşlıların ekonomik yoksunluk içinde olması halinde, bu kişilere ve ailelerine kurum bakımı yerine, ekonomik yardım ve diğer destekleyici sosyal hizmet uygulamalarıyla ailenin parçalanmadan bir arada yaşaması için gerekli desteğin sağlanması amaçlanmaktadır.

Aileye Aile İçinde Yardım Uygulaması

Çeşitli nedenlerle kurum bakımına alınmasına ihtiyaç duyduğu düşünülen çocukların ya da ailesi yanından alınmadan destek verilmesi gereken çocukların, aile ilişkilerinin sağlıklı bir şekilde yeniden yapılandırılmasına yönelik rehberlik ve danışmanlık hizmetleri verilmesi bu sayede ailede var olan problemlerin giderilmesine yardımcı olunarak çocuğun ailesi ile birlikte yaşamasının sağlanması amacıyla meslek elemanlarının mesleki niteliklerinin artırılması için gerçekleştirilen eğitim çalışmalarını içermektedir.

Sokakta Yaşayan ve Çalıştırılan Çocuklara Yönelik Uygulamalar

Sokakta yaşayan ve/veya çalıştırılan çocuklara yönelik uygulamalar, Bakanlık Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğüne bağlı çocuk ve gençlik merkezleri tarafından verilmektedir. Sokakta yaşayan ve/veya çalıştırılan çocuklara yönelik hizmetlerin standardize edilmesi ve tüm kurumların sorumluluk alanları ve görevleri belirlenerek eşgüdüm içerisinde hizmet verilmesinin sağlanması amacıyla 2005 yılında Başbakanlık Genelgesi ile “Sokakta Yaşayan/Çalıştırılan Çocuklara Yönelik Hizmet Modeli” uygulamaya konulmuştur. Model uygulamaya konulması ile sokakta yaşayan/çalıştırılan çocuklara yönelik sunulacak hizmetler, ilgili tüm kamu kurum ve kuruluşları ile yerel yönetimler, üniversiteler ve sivil toplum örgütlerinin işbirliği içerisinde yürütülmektedir.

Sokakta Yaşayan/Çalıştırılan Çocuklara Yönelik Geliştirilen Yeni Hizmet Modeli

Sokakta yaşayan/çalıştırılan çocukların, örgün veya mesleki eğitime dâhil edilmeleri ve ailelerinin yanına veya kurum bakımına yönlendirilerek, eğitimini tamamlamış ya da iş sahibi gençler olarak rehabilitasyonlarının tamamlanması amacıyla, 2004 yılında Başbakanın talimatıyla Kadın ve Aileden Sorumlu Devlet Bakanı’nın koordinasyonunda, İçişleri Bakanı, Sağlık Bakanı, Milli Eğitim Bakanı ve Adalet Bakanı’ndan oluşan bir komite kurulmuştur. Bakanlardan oluşan komitenin talimatları ile (Mülga) SHÇEK Genel Müdürlüğü’nce, Türkiye genelinde uygulanmak üzere basamaklandırılmış yeni hizmet modeli hazırlanmış ve model Başbakanlığın 2005/5 nolu genelgesi, 25 Mart 2005 tarihli ve 25766 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak uygulamaya konulmuştur.

İstismar Mağduru Çocuklara Yönelik Uygulamalar

Duygusal, cinsel ve/veya fiziksel istismara uğradıkları tespit edilen, olumsuz yaşam deneyimlerinden kaynaklanan travma ve/veya davranış bozukluklarını gidermeye yönelik hakkında güvenlik tedbirine karar verilen çocukların 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanunu gereği bakımı, eğitimi, rehabilitasyonu ve toplumla yeniden bütünleşebilmeleri için, çocuk yuvası ve yetiştirme yurtlarından farklı, bakım ve barınma birimlerinin oluşturulması gerekliliği ortaya çıkmıştır. Bu amaçla yeni bir hizmet modeli olarak, çeşitli illerde istismara maruz kalan çocuklar için Bakım ve Sosyal Rehabilitasyon Merkezleri açılmıştır.

Suça Sürüklenen Çocuklara Yönelik Uygulamalar

Bu uygulamayı yürütmek için kurulan 7-18 yaş kız ve erkek çocuklara yönelik ayrı ayrı ve yatılı olarak yapılandırılan Koruma Bakım ve Rehabilitasyon Merkezlerinde suça yöneldikleri tespit edilen çocukların davranış bozukluklarını gidermek amacıyla rehabilitasyon süreci tamamlanıncaya kadar geçici süre bakım ve korunma sağlanmakta, bu süre içerisinde aile, yakın çevre ve toplum ile ilişkilerinin düzenlenmesine yönelik çalışmalar gerçekleştirilmektedir.

Kreş ve Gündüz Bakımevleri

Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı felsefesi, ihtiyaç sahiplerinin talepleri doğrultusunda, sorunları önlemeye ve çözmeye yönelik olduğundan ve Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğünün mevzuatı gereği Kreş ve Gündüz Bakımevi açma, işletme ve açılış onayı verme sorumluluğu verildiğinden hareketle, çalışan annebabanın, 0-6 yaş grubundaki çocuklarının bakımlarını gerçekleştirmek, bedensel ve ruhsal sağlıklarını korumak, geliştirmek ve bu çocuklara temel değer ve alışkanlıkları kazandırmak amacıyla Kreş ve Gündüz Bakımevi hizmetleri yürütülmektedir.

Ücretsiz Kreş Uygulaması

Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğünün hizmet felsefesi doğrultusunda, koruyucu ve önleyici bir hizmet modeli olarak geliştirilen "ücretsiz bakım hizmeti" ile ekonomik güçlük içinde bulunan ailelerin çocuklarına Özel Kreş ve Gündüz Bakımevleri Yönetmeliğinin 27. maddesi gereği ücretsiz bakım ve eğitim hizmeti verilmektedir.

Çeyiz Yardımı

2828 sayılı kanunun 32. maddesi gereğince (Mülga) SHÇEK’e bağlı yetiştirme yurtlarında korunma ve bakım altında iken evlenen kız çocuklarına çeyiz yardımı yapılmaktadır.

5395 Sayılı Kanunun Bakanlığa Yüklediği Görevler

Korunmaya muhtaç çocukların bakım ve korunmasına ilişkin işlemler, 2828 sayılı yasa ile yürütülmektedir. 03.07.2005 tarihinde kabul edilen 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanunu ile de korunma ihtiyacı olan ve suça sürüklenen çocuklar Bakanlığın hizmet alanına girmiştir.

İl Çocuk Hakları Komiteleri

Bu komiteler, Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü Çocuk Hakları Daire Başkanlığı koordinesinde Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüklerinde çocuk temsilcilerin katılımıyla Çocuk Hakları İl Komiteleri oluşturulmuş olup 2000 yılından bu yana çalışmalarını sürdürmektedir. Bu komitelerde her kesimden çocuğun temsil edilmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda ebeveyni ile birlikte yaşayan tüm çocuklar, çocuk eğitim evlerinde kalan çocuklar, özürlü çocuklar ile 2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanunu ve 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanunu kapsamında bakım ve korunma altına alınan çocuklar da, diğer kesimlerden gelen çocuklarla birlikte komitelerde temsil edilmektedir. Aynı zamanda, çocuk haklarının ilke ve hükümlerinin toplumun tüm kesimlerinde gerek yetişkinler gerekse çocuklar tarafından öğrenilerek hayata geçirilmesi amacıyla, tanıtım kampanyaları, forumlar, kongreler vb. çalışmalar gerçekleştirilmektedir.

Çocuk Forumları

Ulusal düzeyde gerçekleştirilen çalışmalara bakıldığında; ilk çalışmalardan biri çocuk forumlarıdır. Çocuk forumları, “Çocuk Hakları Sözleşmesinin 42. maddesi uyarınca taraf devletler sözleşmenin ilke ve hükümlerinin uygun ve etkili araçlarla yetişkinler kadar çocukların da yaygın biçimde öğrenilmesini taahhüt ederler” ifadesini temel alınarak oluşturulmuştur. Çocuk forumları, İl Çocuk Hakları Komitelerinden gelen çocukların yılda bir kez toplanmasıyla gerçekleştirilmektedir. Bu forumlar bugüne kadar 11 kez gerçekleştirilmiştir.

Proje Olarak Başlayıp Kalıcı Uygulamaya Dönüşen Çalışmalar

Sevgi Zinciri

Çocuk yuvalarında korunma altında bulunan 0–6 yaş grubu çocukların, belli bir zaman diliminde kurum bakımı ortamından uzaklaştırılarak, farklı bir ortamda eğitim, bakım ve beslenmelerinin sağlanması, çocukların fiziksel, duygusal ve sosyal gelişimlerine yardımcı olunması ve onlara temel değer ve alışkanlıkların kazandırılmasının sağlanması amacıyla “Sevgi Zinciri Projesi” oluşturulmuştur.

Uçurtmayı Vurmasınlar

Uçurtmayı Vurmasınlar Uygulanmasına ilişkin İşbirliği Protokolü Devlet Bakanlığına bağlı (Mülga) Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü ve Adalet Bakanlığı arasında imzalanarak 01.12.1997 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Protokol, uygulama sonuçlarında ortaya çıkan gereksinimler doğrultusunda 23.07.2002 tarihinde güncellenmiştir.

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının Yaşlılara Yönelik Uygulamaları

Yaşlı Bakım Hizmetleri

2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanununun 9. maddesi (b) bendi ile 'Korunmaya, bakıma ve yardıma muhtaç çocuk, sakat ve yaşlıların tespiti, bunların korunması, bakımı, yetiştirilmesi ve rehabilitasyonlarını sağlamakla görevlendirilen (Mülga) SHÇEK Genel Müdürlüğü, kişi ve ailelerin kendi bünye ve çevre koşullarından doğan veya kontrolleri dışında oluşan maddi, manevi ve sosyal yoksunluklarının giderilmesine ve ihtiyaçlarının karşılanmasına, sosyal sorunlarının önlenmesi ve çözümlenmesine yardımcı olunmasını ve hayat standartlarının iyileştirilmesi ve yükseltilmesini amaçlayan sistemli ve programlı hizmetler bütünü olan sosyal hizmetleri, yaşlı vatandaşlarımıza Huzurevi Yaşlı Bakım ve Rehabilitasyon Merkezleri aracılığıyla götürmektedir.

Huzurevi Yaşlı Bakım ve Rehabilitasyon Merkezi

Huzurevi yaşlı bakım ve rehabilitasyon merkezi, yaşlı kişilerin yaşamlarını sağlık, huzur ve güven içinde sürdürmeleri amacıyla, kendi kendilerini idare edebilecek şekilde rehabilitasyonlarının sağlandığı, tedavisi mümkün olmayanların ise sürekli olarak özel bakım altına alındığı yatılı sosyal hizmet kuruluşunu ifade etmektedir.

Dinlenme ve Bakım Evi

Dinlenme ve bakım evi, huzurevi uygulamasının diğer bir adıdır. Sosyal Güvenlik Kurumuna bağlı İzmir Narlıdere Dinlenme ve Bakım Evi ve Ankara 75. Yıl Dinlenme ve Bakım Evi, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığına bağlanmıştır. Aşağıda bu iki kuruluşun fotoğrafları yer almaktadır.

Yaşlı Hizmet Merkezleri

Akıl ve ruh sağlığı yerinde olan bulaşıcı hastalığı ile herhangi bir özrü bulunmayan sosyal fiziksel ve psikolojik desteğe ihtiyaç duyan 60 yaş ve üzerindeki yaşlıların merkezdeki hizmetlerden yararlanmalarında üyeliklerinin kabulü esas alınmaktadır. Merkeze üye olan yaşlıların yaşam ortamlarını iyileştirmek, boş zamanlarını değerlendirmek, sosyal, psikolojik ve sağlık ihtiyaçlarının karşılanmasında yardımcı olmak, rehberlik ve mesleki danışmanlık yapmak, kendi imkânlarıyla karşılamakta güçlük çektikleri konular ile günlük yaşam faaliyetlerinde destek hizmetleri vermek, ilgilerine göre faaliyet grupları kurarak sosyal faaliyetler düzenlemek ve gerekli olduğu zamanlarda aileleri ile dayanışma ve paylaşma sağlanarak yaşlının yaşam kalitesini artırmak amaçlanmaktadır.

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının Özürlülere Yönelik Uygulamaları

Bakanlık öncelikle sosyal ve ekonomik sebeplerle muhtaç durumda olan korunmaya ve bakıma muhtaç özürlülerin aile ortamında bakılıp, korunmalarının sağlanması yönündeki çalışmalara yönelmiştir. tüm aile yanında bakım tedbirlerine rağmen ailesi yanında bakımı sağlanamayan özürlülerin bakım merkezlerinde bakımları sağlanmaktadır. Bakanlıkça yürütülmekte olan uygulamalar şu başlıklarda toplanmaktadır:

• Evde bakım hizmeti
• Özürlü aylığı
• Özürlü bakım ve rehabilitasyon merkezleri
• Engelsiz yaşam merkezleri
• Özel bakım merkezleri

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının Şehit Yakınları ve Gazilere Yönelik Uygulamaları

Şehit yakınları ve gazilere yönelik uygulamalar, bakanlığın diğer uygulamalarına göre henüz çok yenidir. Bu doğrultuda gerçekleştirilecek uygulamalar ve yapılanma henüz tam olarak yerleşmemiştir. Bu nedenle, Bakanlığın kurulmasıyla ilk kez oluşturulmuş Şehit Yakınları ve Gaziler Dairesi Başkanlığının görevleri şu şekilde sıralanabilir:

• Şehit yakınları ve gazilere yönelik sosyal hizmet faaliyetlerini yürütmek ve koordine etmek
• Şehit yakınları ve gazilerin hakları ile onlara yönelik, sosyal hizmet ve muafiyetlere ilişkin ulusal politika ve stratejilerin belirlenmesine yönelik çalışmaları koordine etmek, belirlenen politika ve stratejileri uygulamak, uygulanmasını izlemek ve değerlendirmek
• Kamu kurum ve kuruluşları, gönüllü kuruluşlar ile gerçek ve tüzel kişilerce şehit yakınları ve gazilere yönelik yürütülen faaliyetlere ilişkin ilke, usul ve standartları belirlemek ve bunlara uyulmasını sağlamak
• Şehit ve gazi çocuklarının eğitimi konusunda, ilgili kurum ve kuruluşlar ile gönüllü kuruluşların da desteğiyle gerekli çalışmaları yürütmek
• Şehit yakınları ve gazilerin ekonomik, sosyal ve kültürel bakımdan desteklenmesi ve toplumdan kopmaması amacıyla çalışmalar yürütmek, bu konuda toplumsal duyarlılığı güçlendirici faaliyetler yapmak
• Gazilerin toplumsal hayata adaptasyonu, tedavi ihtiyaçlarının karşılanması, istihdam sorunlarının giderilmesi ve sosyal güvenlik haklarının geliştirilmesi amacıyla çalışmalar yürütmek
• Şehit ve gazi yakınlarına yönelik hizmet veren kurumlara ve sivil toplum örgütlerine rehberlik yaparak uygulama sonuçlarını karşılaştırmak, ihtiyaç ve sorunlarını belirlemek, çözümü yönünde gerekli çalışmaları yapmak
• Şehit ve gazi yakınları arasında iletişim ve dayanışmayı güçlendirmek
• Şehit yakınları ve gazilere yönelik yardım kampanyalarına ilişkin usul ve esasları belirlemek, istismar amaçlı girişimlere karşı ilgili kurum ve kuruluşlarla işbirliği içinde her türlü önlemi almak
• İlgili mevzuatı çerçevesinde şehit ve gazi yakınlarının öncelikli istihdamına yönelik uygulamaları koordine etmek