Ünite 7: Sosyal Medya Platformları ve API’ler

Giriş

İletişim paradigmasının kendine has süreklilik ve sonsuzluk özellikleri ve bilgi teknolojilerindeki gelişmeler hem iletişim kurumunu hem de birey-toplum bildirişimini farklılaştırmıştır.

Toplumsal iletişim kolaylaştıkça birey, sosyalleşmek için hâlihazırda bulunan tüm yöntemleri kullanarak kendi yarattığı iletişim kurumunun bir parçası oluyor. Sosyal ağların zaman içinde sosyal medya adını alması da bu paradigma değişikliğinden kaynaklanmaktadır.

Uygulama Programlama Arayüzleri (API’ler)

Günümüzde insan-bilgisayar etkileşimi her iki tarafında sınırları zorlayan gelişimi ile had safhaya ulaşmıştır. Sosyal medya denilen yaratılmış kurumun artık kendini doğuran konseptleri bile içine almayı başardığı söylenebilir. Yani toplum iletişimi ve bilgisayar programcılığı ortaklığında doğan sosyal medya, toplum iletişiminin kilit taşı olurken bilgisayar programcılığını ise farklı bir yola sokmuştur.

Klasik programlama arayüzleri karmaşık yapılarken sosyal medya menşeili API’ler, aynı sosyal medya platformlarının kendileri gibi yeni başlayanların kullanımına kolaylık sağlayacak şekilde tasarlanmıştır.

API, teknik anlamıyla, programlanan bir uygulamada, uygulamanın tanımlanmış işlevlerinin başka bir uygulamada da kullanılması için oluşturulan, bu iki yazılımın ve bu yazılımların veri tabanlarının birbiri ile uyumlu çalışabilmesi için sorunsuz şekilde birbirleriyle iletişime sokan arayüzler olarak tanımlanabilir.

API son kullanıcın işini kolaylaştırmak için ortaya çıkmıştır. Program ve program arasındaki bilgi alışverişinden veri toplayabilmek, bu alışverişten yararlanıp birtakım görevleri otomatikleştirmek API ile mümkündür. Yani aslında API yazılım-yazılım arasındaki karmaşık ve anlaması zor iletişimin insanlar tarafından anlaşılmasını ve kullanılabilmesini sağlar.

Sosyal medyada manuel olarak yapılan birçok iş, API kullanılarak hızlandırılabilir, kolaylaştırılabilir ve en önemlisi de otomatikleştirebilir. Artık birçok sosyal medya platformu kendi siteleri içinde sundukları özelliklerden daha fazlasını API ile son kullanıcılara sunmaktadır.

API çeşitlerinden ilki REST (Representational State Transfer – Temsili Durum Transferi) adıyla bilinmektedir. İstemci ve sunucu arasındaki iletişimi hızlandırılmış bir şekilde yaparak servisin işleyişini kolaylaştırır. HTTP üzerinde çalışır ve diğer API çeşitlerine göre daha minimalisttir. XML veya JSON (Javascript uygulamaları için oluşturulmuş bir veri formatıdır. JavaScript Object Notation’ın kısaltmasıdır. JSON’un temel amacı veri alışverişi yaparken daha küçük boyutlarda veri alıp göndermektir) verileriyle haberleşme sağlamaktadır.

SOAP (Simple Access Protocol – Temel Erişim Protokolü) olarak bilinmektedir. SOAP mesajları yalnızca XML formatında taşır ve yine HTTP üzerinde çalışır. Yani, her iki durumda da komutlar HTTP yolu üzerinde daha basit bir hâle getirilip karşı makinenin anlayabileceği şekle sokulmaktadır. Bu şekillerin JSON ve XML olarak farklılaşması tamamen yazılım mimarisi sebebiyle oluşmaktadır.

Open API: Açık API, herkesin kullanımına açıktır ve herhangi kullanıcı ya da lisans kısıtlaması içermemektedir.

Partner API: Bu API’leri kullanabilmek için birtakım hak veya lisanlara ihtiyaç duyulmaktadır, herkesin kullanımına açık değildir.

Internal API: Özel API olarak da bilinir. Şirketler içinde kullanılmak üzere oluşturuldukları için herkes tarafından görülemez.

Çalışma prensipleri bakımından API’ler sorgulama ve dönüş alma üzerine kuruludur, denilebilir. Bu bağlamda API’lerin nasıl bir teknik yol izlediğini kavramak, büyük önem arz etmektedir. Tasarımları itibariyle API’ler kod kümelerinden çok çıktı gibi davranır.

Sorgu adresi, sorgu, sorgu verisi, sorgu cevabı, kütüphane, doğrulama terimlerinin anlamlarını bilmek API’lerin çalışma mantığını anlamak adına önem arz etmektedir.

Sorgu adresi, API sorgulaması yaparken başvurulan yoldur. Sorgu ise sorgu adresine gönderilen komut anlamına gelir. Sorgu verisi ise gönderilen sorgunun içeriğini oluşturur. Sorgu cevabı ise sorgu sonunda API’nin gerçekleştirdiği eylemin sonucunu gösterir.

Kütüphane, kolaylıkla API sorgusu yapabilmek için hazır halde bulunan kodların bulunduğu yere denir. Son olarak doğrulama ise API sorgusu yapılan uygulamanın kullanıcıyı teyit etmek için kullandığı anahtardır.

Web API’leri son yıllarda oldukça popüler olmuş ve yukarıda da bahsedildiği gibi API denildiğinde ilk akla gelen konsept olmuştur.

Kullanılan cihaz ve yöntem ne olursa olsun, Web API’leri HTTP (“Hyper Text Transfer Protocol” İnternet üzerinde sunucular ve kullanıcılar arasında akan bilgilerin ne şekilde, nasıl aktarılacağına dair kurallara denir.) protokolleri ile istenilen arayüze ulaşmayı kolaylaştırır. Örneğin ister Android tabanlı ister iOS tabanlı bir mobil cihaz kullanılsın, Web API’leri sayesinde her tarayıcıyı kullanarak sunucu bağlantısı gerçekleştirilebilir.

Açık kaynak kodlu olmaları sebebiyle birçok proje içinde kullanılan Web API’leri, hava durumu uygulamalarından gömülü sosyal medya durum güncellemelerine kadar birçok alanda görmek mümkündür.

Oluşturulan yazılımların her cihaz tarafından ulaşılabilir ve kullanılabilir olmasını sağlamalarının yanı sıra HTTP’nin tüm özelliklerinin de kullanılmasına olanak verir.

Sosyal Medya Platformlarının Sağladığı API’lerin Kullanımı

API’lerin sunduğu imkânlarla elde edilen veriler, sosyal medya platformlarının sadece keyfi değil, profesyonel bağlamda da kullanılabilir olmasını sağlamaya başlamıştır.

21. yüzyıl teknolojik iletişim araçları API’lerin da yardımıyla artık bağlantılar oluşturmak, iş kurmak, yeni fikirler geliştirmek, pazarlama yapmak, sosyal ve demografik veriler elde edebilmek için de kullanılmaya başlanmıştır.

API’ler başlangıçta sosyal medya platformları özelinde basit eklentiler gibi kullanılırken artık kullanım serüveni boyunca memnuniyeti artıracak kapasite artırım araçları olarak varlıklarını sürdürmektedir.

Analiz yöntemlerinin kuvvetlenmesiyle pazarlama konusunda çok daha özelleştirilmiş örnekler görmek muhtemel hâle gelmiştir. Örneğin, Facebook’ta bireyin karşısına çıkan bir paylaşıma verdiği tepkiye göre, kişiselleştirilmiş reklamlar ve içerikler sunmak API’ler ile mümkün oluyor.

Sosyal medya API’leri elbette sadece veri toplamak ve trendleri takip etmek amaçlı kullanılmaz. Birden fazla platformda olan birden fazla sosyal medya hesabının az kişi ile yönetilebilmesi API’ler olmadan neredeyse imkânsız.

Sosyal medya, özellikle Twitter son zamanlarda iletişim aracı yönünü anlık haberler ve gelişmelerin hızlıca yayılmasıyla topluma gösterdi. Yani, günün her saati bu platformda paylaşılan bir haber herkese aynı anda ulaşabilir.

Örnek Sosyal Medya Platformu API’leri ve Kullanım Senaryoları

Sosyal medya platformlarının ve API hizmetlerinin ortak çalışma prensibi kendini birçok mecrada gösterdiğinden sıklıkla kullanılan bu platformların kullanıcı sayısı milyonları bulmaktadır.

Aktif kullanıcı sayısı bir milyarı geçen Facebook sosyal medya platformları arasında son dönemde popülerliğindeki yükselişi yavaşlasa da hâlâ en önemlilerinden biri olarak değerlendirilebilir. En çok aktif kullanıcının yer aldığı bu platform aynı zamanda paha biçilemez veri toplama açısından da en üst sıralarda yer almaktadır.

Bir diğer oldukça meşhur sosyal medya API hizmeti ise Twitter’ın tweet gömmeyi mümkün kılan API’si. Twitter kullanım kolaylığı sağlayan API politikası ile paralel Gömülü Tweet aracı, üçüncü parti uygulamaların sitelerinde tamamen interaktif tweet eklemesine olanak verir. Bu sayede kullanıcı bu gömülü tweetleri görebilme, retweetleme ve kullanıcıyı takip etme gibi işlemleri harici bir siteden bile yapabilmektedir.

Bir diğer oldukça yoğun kullanılan API ise YouTube tarafından sağlanan YouTube Data API. Youtube verilerine göre her geçen dakika YouTube’a 100 saatlik video yükleniyor. Bu da kullanımın hacim büyüklüğünü gözler önüne sermektedir. Bu kadar yoğun kullanılmasının sebeplerinden biri de sunulan Data API sayesinde geliştiricilerin kendi uygulamalarında YouTube içindeki video, meta açıklama, etiketler ve video süreleri gibi verileri kolaylıkla fonksiyonel hâlde sunabilmesi.

YouTube adeta internetin tek video sunucusu hâline gelmektedir. YouTube Player API ve YouTube Analytics API ile ortak kullanılarak diğer birçok uygulamanın fonksiyonel kabiliyeti YouTube fonksiyonlarıyla ileriye taşınmaktadır.

Twitter API kişilere iki farklı izin vermektedir. Sahip olunan anahtara bağlı olarak salt okuma veya okuma ve yazma izinlerini alabilmek mümkündür. Örneğin, salt okuma iznine sahip biri başka kullanıcıların tweetlerini toplayabilir, takipçi eve takip edilenlerin listesini çıkarabilir. Okuma ve yazma izni ile ise kullanıcı API üzerinden tweet atmak gibi diğer paylaşım hareketlerini gerçekleştirebilir.

İlk versiyonları daha eskilere dayansa da en son API versiyonunu 2016 da Graph API olarak sunan Facebook, ayrıca Marketing API adıyla anılan ikincil bir API hizmeti daha vermektedir.

Marketing API, kullanıcılarına Facebook reklam hizmetleri ve demografi bilgilerini elde edip buradan çıkan verileri optimal biçimde kullanmaya yönelik bir hizmet sunuyor. Graph API ise daha çok genel kullanıcı kanadında yer alan paylaşma, paylaşım okuma, beğenme, yanıt verme, mesaj atma, paylaşım silme gibi özellikleri sunuyor.

REST mimarisi kullanan Graph API, kullanıcın sahip olduğu yetkiye göre birçok işlemin API vasıtasıyla yapılmasına olanak veriyor. Bunlardan bazıları;

• Paylaşım okuma, yaratma, güncelleme ve silme,
• Belirtilmiş özellikler paylaşımları aratma,
• Kullanıcıları ilgi, demografi ve diğer özelliklerine göre gruplandırıp listelemedir.

Ulaşılabilirlik ve kolay kullanılabilirlik açısından LinkedIn API, geliştiricilere performans ölçümleme ve eylem sonuçlarını görme gibi profesyonel hayatta hayat kolaylaştıracak birçok rahatlık sağlıyor.

Profesyoneller, iş grupları ve şirketlerin oluşturduğu veri üzerinden LinkedIn API ile mobile ve web sitelerine entegrasyon oldukça kolay olmaktadır. Örneğin kullanıcıların LinkedIn API ile yapabilecekleri,

• Ürün/hizmet bulma ve pazarlama,
• Danışman bulma,
• Profesyonellerin profillerini analiz etme şeklinde özetlenebilir

LinkedIn API kullanıcılara genel arayüzünde sunduğu özelliklerin yanı sıra pazarlama, veri elde etme, bağlantılara ulaşma gibi birtakım kapasite artırımları sunmaktadır.

API’lerin Sosyal Medya Pazarlama Stratejilerinde Kullanımı ve API’lerin Sosyal Medya Platformları Üzerinde Veriyi Kullanarak 3. Taraf Yazılım Üretmek İçin Kullanımı gibi durumlarda geliştirici, LinkedIn API kullanarak ihtiyacı olan veriye rahatlıkla ulaşıp bu veriyi talebi doğrultusunda kullanabilmektedir.