Ünite 1: Sağlık ve Sağlık Turizmi

Giriş

Sağlıklı olma ihtiyacı insanın temel fizyolojik ihtiyacıdır ve insanların sağlıklı olma talebi sahip olduğu temel bir haktır. Sağlıklı olabilmek için insanoğlu geçmişten bu yana arayış içinde olmuş bu amaçla farklı bölgelere seyahat etmiştir. Dolayısıyla, sağlık turizmi kapsamında sağlıklı olmak, stres atmak, her türlü tedavi ve iyileştirme sağlığı korumak, tedavi etmek ve yeniden kazanmak ve geliştirmek amacıyla yapılan seyahatler ve konaklamalar söz konusudur. Turistik aktiviteler, 21. yüzyıl insanları için bir gereklilik ve ihtiyaç hâline gelmiştir. Böylece, dünya turizminin eğilimleri artık değişmekte, deniz, kum ve güneş odaklı tatil anlayışı yerini farklı ihtiyaçların karşılanmasına yönelik turizm anlayışına bırakmaktadır. Türkiye, alternatif turizm olanakları açısından oldukça zengin kaynaklara sahip bir ülkedir. Türkiye açısından mutlaka değerlendirilmesi gereken bu kaynaklardan birisi de sağlık turizmidir. Türkiye'de de sağlık turizminin ana ekseninde termal turizm ve medikal turizm yer alsa da diğer alt dalları olan wellness-SPA, ileri yaş ve engelli turizm türlerine de zaman içerisinde verilen önemin arttığı görülmektedir.

Sağlık ve Sağlıklı Yaşam

Kaliteli ve mutlu bir yaşam sürebilmek için sağlıklı olmak gerekir. İnsan, sosyal bir varlık olması nedeniyle yaşamının her anında çevresindeki kişilerle ve olaylarla etkileşim içinde bulunmaktadır. Bu nedenle insanların sağlığını etkileyen biyolojik ve fiziksel nedenlerin yanı sıra sosyal olayların da insan sağlığını etkileyebileceği unutulmamalıdır. Yoksulluk, yetersiz beslenme, gelişme geriliği, bulaşıcı hastalıklara yakalanma, kazalar, hatta doğuştan sakatlıkların ortaya çıkması, sosyal ve kültürel faktörlerin sonucu olarak karşımıza çıkmaktadır.

İnsanların, sağlıklı bir yaşam sürdürmelerini etkileyen birden fazla faktörün olduğunu söylemek mümkündür. Sağlıklı yaşamı etkileyen bu faktörleri fiziksel sağlık, duygusal sağlık, entelektüel sağlık, ruhsal sağlık, çevresel sağlık ve sosyal sağlık olarak sınıflandırabiliriz. Fiziksel sağlık, vücut sağlığımızın sürdürülebilmesi ve bozulmaması için fiziksel faaliyetlerle hastalıklara yakalanma riskini azaltmak ve yaşam kalitesini yükseltmek için dengeli beslenme, sigara kullanmama gibi davranışları içerir. Duygusal sağlık, sosyal yetenekler ve kişiler arası ilişkileri kapsar ve bunlardan doğan günlük stres ile ne kadar iyi bir şekilde baş edilebildiği ile ilişkilidir. Entelektüel sağlık, hayat boyu öğrenme kapsamında beynin sürekli faaliyette olmasıyla problemlerin tanımlanması ve çözümü kabiliyetini geliştirmekte, sürekli öğrenme ve düşünmeyle kişinin kendisini iyi hissetmesini sağlamaktadır. Ruhsal sağlık kavramında, genellikle dinsel inanışlar ön plana çıkmakla birlikte başkalarına yardımcı olmak, doğanın güzelliklerini tadını çıkartmak gibi faaliyetler de ruhsal açıdan insanın kendini iyi hissetmesi de ruhsal sağlık kapsamındadır. Çevresel sağlık, çevresel durumların (hava ve suyun kirli ya da temiz olması gibi) insanların sağlığı üzerindeki olumlu ya da olumsuz etkisiyle ilgilidir. Sosyal sağlık kişiler arası anlamlı ilişkilerin kurulması ve sürdürülebilmesi ile ilgili bir kavramdır. Sağlık davranışı, sağlığın korunması, geliştirilmesi ve iyileştirilmesiyle ilgili davranışlar bütünüdür. Sağlıklı yaşam biçimi, bireyin sağlığını etkileyen tüm davranışlarını kontrol etmesi, günlük aktivitelerini düzenlemede kendi sağlık statüsüne uygun davranışları seçmesi olarak tanımlanmıştır. Sağlıklı yaşam biçimi davranışları ile ileri yaşlarda sağlıklı yaşlanma sağlanabilmektedir. Sağlıklı yaşlanma, sağlıklı bir şekilde geçirilecek yaşam süresinin uzaması, yaşam kalitesinin artması, başkalarının yardımına ihtiyaç duymadan yaşam için gereken temel ihtiyaçların bağımsız bir şekilde karşılanmasıdır. Her insanın temel hakkı olan sağlık hakkının sağlanması ve sürdürülmesi sağlık personelinin amacı olduğu kadar, kişinin de kendi sorumluluğudur. Günümüzde sağlık anlayışı; birey, aile ve toplumun sağlığını koruyan, sürdüren ve geliştiren sağlık merkezli bakım yaklaşımını öngörmektedir. Sağlıklı olma durumu her insanın sahip olduğu bir haktır ve sağlıkta ırk, dil, din vb. ayırımı gözetilmez. Sağlıklı olma durumu her insanın sahip olduğu bir haktır ve Türkiye Anayasası'nın 56. maddesinde kişilerin sağlık hakkı güvence altına almıştır.

Sağlık Turizmi Kavramı

Sağlıklı olma ihtiyacı insanın temel fizyolojik ihtiyaçları arasında yer aldığından insanoğlu tarihin her devrinde şifa aramak adına başka ülkelere veya bölgelere seyahat etmiştir. İnsanların seyahat etmek sureti ile ikamet ettiği yerin dışında konaklayarak tedavi olma veya sağlığını korumayı amaçlamaları özel bir turizm çeşidi olan sağlık turizmini ortaya çıkarmıştır. Sağlık turizminde ana fikir, günlük rutinden uzaklaşarak rahat ve değişik bir ortamda tedavi görmek veya sağlığı destekleyici hizmetler almaktır. Turizm, insanların sürekli olarak oturdukları ve çalıştıkları yerlerin dışına seyahat etmeleri ve gittikleri yerlerdeki turizm işletmelerinin ürün ve hizmetlerini kullandıkları geçici konaklamalarından doğan olaylar ve ilişkiler bütünüdür. Sağlık turizmi ise sağlık ile turizm olmak üzere iki farklı sektörü birbirine bağlayan ve hizmet sunumuyla gerçekleşen ekonomik bir faaliyettir. Sağlık turizmi, insanların, sağlıklarını korumak, sağlıklarına kavuşmak veya sağlıklarını geliştirmek amacıyla, ikamet ettikleri yerden ayrılarak, 24 saati aşan, ziyaretlerle seyahat, konaklama ve sağlık hizmetlerinden faydalanmalarıdır. Turist, turizm faaliyetlerine katılan ve yön veren yaşadığı yeri, ticari kazanç dışı sebeplerle geçici olarak terk edip seyahat eden ve konaklayan, psikolojik tatmin arayan, sınırlı harcama gücü ve zamanı ile tüketimde bulunan kişidir. Sağlık turisti ise sağlık hizmetlerinin yanı sıra boş zaman, eğlence, spor ve eğitim gibi faaliyetler yoluyla ev ve iş meşguliyetlerini ortadan kaldırmak üzere, eski sağlıklarını korumak ya da mevcut sağlık sorunlarını ortadan kaldıracak ürün ve hizmetleri satın alan kişidir. Sağlık turizmi kapsamında yer alan turist tipolojileri: Yalnızca turist, Tatilde tedavi edilen turist Tatil ve tedavi amaçlı turistler, Tatil yapan hastalar, Yalnızca hastalar, Sağlığını koruma ve tatil amaçlı turistler, Bakım ve rehabilitasyon amaçlı turistler, Sağlık personeli olan turistlerdir. Turizm sağlığı, turistlere seyahatleri sırasında sağlıklı ortamlar sağlamak ve sağlık sorunları ortaya çıktığında ise sorunların çözülmesine yönelik bir bilim dalıdır. Turist sağlığı, bir yere ziyaret amacıyla gelmiş olan kişilerin aniden rahatsızlanmasıyla sağlık hizmetlerine ihtiyaç duyması sonucu ortaya çıkar.

Sağlık Turizminin Kapsamı ve Çeşitleri

Sağlık Turizminin Kapsamı: Turizmin türlerinden biri de sağlık turizmidir. Sağlık turizmi sağlık ve turizm alanlarının bütünleşmesinden oluşan bir sektördür. Sağlık turizmi çatısı altında verilen hizmetler, koruyucu sağlık hizmetleri ve tedavi amaçlı sağlık hizmetleri olarak iki başlık altında toplanır. Sağlık turizmine katılan kişiler, hastalıklarını tedavi ettirerek sağlıklı hâle gelmek veya sağlığını korumak ya da arttırmak amacıyla seyahate çıktıklarından sağlık turizmine katılan bu turistleri hasta birey ve sağlıklı birey olmak üzere temel iki gruba ayırılır. Sağlık turizmi kapsamında koruyucu sağlık hizmetleri sunan turizm çeşitleri; termal, wellness ve SPA turizmidir. Tedavi amaçlı sağlık hizmetleri sunan turizm çeşitleri ise Medikal turizm (tedavi ve rehabilitasyon), Termal kapsamında kür uygulamaları ile Medikal wellness ve Medikal SPA hizmetleri sunan turizm türleridir. Sağlık turizmi kapsamında yer alan İleri yaş ve Engelli turizmi ise termal, wellness ve SPA ile medikal turizmi talep eden turistlerin oluşturduğu turizm çeşitleridir. Wellness, turistlerin esenliklerine katkı sağlayan aktiviteler içerisinde yer alırken, rahatlamak için daha çok SPA hizmetlerinden yararlanıldığı görülmektedir. termal merkezlerde hekim kontrolünde çeşitli rahatsızlıkların tedavisi yapılmakta veya hekim kontrolünde rehabilitasyon uygulamaları gerçekleştirilmektedir. Bu uygulamaları "Termal Kürü" veya "Kaplıca Kürü" (tedavisi) olarak da adlandırabiliriz. Termal kür uygulamaları, geleneksel olarak termal kaynaklar ile bu kaynakların doğal olarak bulunduğu kaplıca ve ılıcalarda, bazen iklimsel faktörlerle kombine yapılan ve doktor tarafından reçetelendirilen tedavilerdir. Medikal turizm tedavi olmak amacıyla yapılan seyahatlerdir. Medikal turizmde profesyonel sağlık hizmeti sunanlar, doktorlar ve diş hekimleridir.

Wellness, turistlerin esenliklerine katkı sağlayan aktiviteleri içermekle birlikte, rahatlamak için SPA hizmetlerinden de yararlanmaktadırlar. İleri yaş (üçüncü yaş, geriatri) turizmine katılan turistlerin satın alma güçlerinin olması, zaman esnekliğine sahip olmaları ve boş zamanlarının olması onların sağlıklarını koruma amaçlı olarak wellness, SPA ve termal turizm hizmetlerinden yaralanma olanaklarını artırmaktadır. Engelli turizmine katılanlar da ileri yaş turistleri gibi sağlık turizmi ürünlerini talep eden turistlerdir. Sağlık turizmi kapsamında özellikle engelliler için sunulan çeşitli arz kaynakları da mevcuttur. Engelli bireylere yönelik tasarlanan engelli odaları, rehabilitasyon merkezleri, ulaşım araçları, yalnızca engelli bireylere hizmet veren konaklama ya da sağlık işletmeleri gibi arz kaynakları örnek gösterilebilir.

Sağlık Turizmi Çeşitleri: Literatürde sağlık turizmi çeşitleri, sağlığın iyileştirilmesi veya devam ettirilebilmesi açısından farklı alt başlıklarda incelemektedir. Örnek olarak, sağlık turizmi çeşitlerini, Smith ve Puczko medikal ve wellness olarak iki grupta; Tunç ve Saç termalizm ve klimatizm olarak sınıflandırırken, Akat klimatizm (temiz havadan yararlanma), termalizm (kaplıca) ve üvalizm (meyve-sebze kür tedavisi) olarak sınıflandırmaktadır. TC. Sağlık Bakanlığı Sağlık Turizmi Daire Başkanlığı, Türkiye gerçekliğinden hareketle sağlık turizmini; tıp (medikal), termal, wellness ve SPA, ileri yaş ve engelli turizmi başlıkları altında toplamıştır.

Termal turizm: Termal sözcüğünün kökü olan "term" Latincede sıcak anlamına gelen "Thermos" sözcüğünden gelmektedir. Romalılar zamanında önceleri halk banyoları anlamında kullanılan "term" sözcüğü, sonraları su alınan yer anlamında kullanılmıştır. Türkçede ise sıcak suların ve çıktıkları yerlere ılıca denir. Ilıcalardan yararlanmak üzere, ılıcaların üzerine amaca uygun tesisler ve hamamlar yapılmasına ise "kaplıca" denmektedir. Termal turizm, termomineral su banyosu, içme, inhalasyon, çamur banyosu gibi çeşitli türdeki yöntemlerin yanında iklim kürü, fizik tedavi, rehabilitasyon, egzersiz, psikoterapi, diyet gibi destek tedavilerinin birleştirilmesi ile yapılan kür (tedavi) uygulamaları yanı sıra termal suların eğlence ve rekreasyon amaçlı kullanımı ile meydana gelen turizm türüdür. Termal turizm, dinlenme amaçlı (sağlığı korumaya yönelik) ve tedavi amaçlı olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Dinlenme amaçlı olarak turistlerin gittikleri ülkelerin doğal güzellikleri ve jeotermal kaynaklarından dinlenme, eğlenme ve rahatlama vb. amaçlı faydalanmalarıdır. Tedavi amaçlı kaplıca turizmi ise ülkesinde doktor tarafından teşhisi ve endikasyonu konmuş hastalıkların tedavisi için kaplıcalardan faydalanarak tedavi olma ve iyileşme amacıyla gelen turistleri kapsamaktadır.

Türkiye termal turizm açısından çok önemli bir geçmişe ve doğal kaynağa sahiptir. Ülkemizde termal turizm olanakları özellikle yerli turistler tarafından önemli düzeyde değerlendirildiği görülmektedir. Ülkemizde tarihî önemi olan kaplıcalardan Yalova Kurşunlu Hamamı Bizans, Alexandria Troas (Kestanbol) ve Ulus Tarihî Roma Hamamı (Ankara) Roma dönemine ait yerlerdir. Bu dönemlerde tedavi ve spor amacıyla farklı bölgelerden yoğun ziyaretlerin olmasından dolayı termal turizm Anadolu'nun en eski turizm çeşidi olarak kabul edilebilir.

Medikal (Tıbbı) turizm: Medikal turizm turistlerin sağlığını iyileştirme amacıyla yaptıkları seyahatlerdir. Medikal turist, ilk amacı yabancı bir ülkede tedavi olmak olan kişilerdir. Medikal turistleri yaptıkları seyahatlerin amacına göre aşağıdaki gibi gruplandırmak mümkündür.

• İyi tedavi almak ve gelişmiş teknolojiden yararlanmak isteyenler; uzaklığı ve maliyeti önemsemeyen medikal turistlerdir. Bu hastaların tercihi genellikle A.B.D. olmaktadır.
• Maliyeti önemseyen; en uygun fiyata en kaliteli tedaviyi almak isteyen, gelişmekte olan ülkelerden yola çıkan ve özellikle kardiyoloji hastalarının oluşturduğu turistlerdir.
• Medikal turistler ülkelerindeki uzun bekleme listeleri dolayısıyla tıbbi tedavilerini en kısa zamanda almak için başka ülkelere seyahat eden kişilerdir. Bu grupta özellikle ortopedi, genel cerrahi ve kardiyoloji hastaları yer almaktadır.
• Ülkelerinden daha ucuza sağlık hizmeti almak için seyahat eden hastalardır.

Son yıllarda, Türkiye'nin de gelişmiş ülkelerdeki nitelikli sağlık hizmetleriyle rekabet edebilecek düzeyde sağlık hizmetleri sunması, ülkemize dünyanın dört bir yanından tedavi amacıyla turistler gelmesini sağlamıştır. Türkiye'nin tercih edilmesindeki tek neden tedavilerin Avrupa ülkelerinden daha ucuz olması değildir uygulanan tedavilerde başarı oranlarının yüksek olması, sunulan hizmetin kalitesinin yüksek olması da önemli nedenler arasında yer almaktadır.

Wellness ve SPA Turizmi: Wellness; "well-being ve fitness" kelimelerinin birleşmesinden üretilen, beden, ruh ve zihin esenliklerini dengede tutarak üst seviyeye çıkaran bir sağlık turizmi çeşididir. Wellness turizmi; "sosyal ve doğal yaşamla uyumlu beden, ruh ve zihin esenliklerini arttıran bir yaşam tarzına ulaşmak için yapılan seyahatlerdir". Wellness ile beraber çok sık anılan SPA ise "suyla gelen esenlik" anlamına gelmekte olup, sağlığı korumaya yönelik uygulamaları içermektedir Termal turizmin wellness ve SPA gibi koruyucu sağlık hizmetlerini içeren uygulamaları da mevcuttur. Wellness ve SPA turizmi, termal bir su kaynağına bağımlı değildir ve insanları hem mutlu eden hem de sağlıklarını koruyan ve geliştiren hizmetleri sunabilen bir özelliğe sahiptir.

İleri Yaş Turizmi: Üçüncü yaş turizmi, farklı gelir seviyesine sahip, 55 yaş ve üzeri, emekli ya da emekli ol-mayan yaşlı kişiler tarafından yapılan geniş bir aktiviteler bütünü olarak ya da genelde 50 yaşın üzerinde, yılın herhangi bir zamanında seyahat edebilecek kadar boş vakti ve satın alma gücü olan turistlerin ikamet ettikleri yerden ayrılarak farklı ülkelere ya da bölgelere yönelik gerçekleştirdikleri seyahatler esnasında yaptıkları aktiviteler bütünü olarak da tanımlanabilir. İleri yaş turistleri, dünya nüfusu içerisindeki artan payları, satın alma güçleri, boş zamanlarının fazla olması, aile bağlılıklarının az olması ve mevsimsel olarak esnekliğe sahip olmaları nedeniyle turizm planlaması içerisinde giderek daha önemli hâle gelmektedir. Sağlık Bakanlığı, Sağlık Turizmi Dairesi Başkanlığı tarafından (2015) sağlık turizmi kapsamında ileri yaş ve engelli turizmi alanında verilen hizmetler:

• İleri yaş turizmi (gezi turları, meşguliyet terapileri )
• Yaşlı bakımı hizmetleri (bakım evlerinde veya rehabilitasyon hizmetleri)
• Klinik otelde rehabilitasyon hizmetleri
• Engelliler için özel bakım ve gezi turları olarak belirlenmiştir.

Engelli turizmi: Hareket, görme, işitme, zihinsel vb. kısıtlılığa sahip bireylerin, evrensel olarak tasarlanmış turizm mallarını, hizmetlerini ve turistik ortamları kullanımları, bağımsız bir şekilde ve eşitlik çerçevesinde hizmet alabilmeleri engelsiz turizm olarak tanımlanmaktadır. Engelli bireylere yönelik sunulan rehabilitasyon hizmetleri, çeşitli terapiler, engelliler için özel geziler ve bakıma dönük tedaviler bu sağlık turizmi çeşidinin alt başlıkları olarak ifade edilebilir.

Sağlık Turizminin Özellikleri ve Geleceği

Sağlık Turizminin Özellikleri Sağlık turizmine katılmanın temel sebeplerinden bazıları şunlardır:

1. Ülkesinde yüksek teknolojili sağlık hizmetleri ve profesyonel insan kaynaklarının azlığı veya yokluğu,
2. Tedaviyle birlikte tatil yapma arzusu,
3. Sağlık hizmetlerinin kendi ülkelerinde pahalı olması,
4. Çok daha kaliteli sağlık hizmeti almak istenmesi,
5. Kendi ülkesinde herhangi bir sebepten dolayı ameliyatının bilinmesini istenmemesi (Estetik Cerrahisi, İnfertilite tedavisi vb.)
6. Ülkesinde iklim ve coğrafi olarak tatil için kısıtlı imkân olduğu durumlarda yapılan turizm hareketliliği (ormanlık, yaylalar, tarihî ve kültürel zenginliği olan ülkelere gidiş),çoğunlukla termal tesisin ve Termal Turizm imkânlarının çok olduğu bir ülkede tatil yapma talebi.
7. Kronik hastaların, yaşlıların ve engellilerin başka ortamlara gitme ve tedavi olma isteklerinin oluşması,
8. Kişilerin tatil yaparken de sağlıklarını korumak ve geliştirmek istemeleri,
9. Kişinin hayata tutunma ve yaşam isteği.

Sağlık Turizminin Geleceği: Sağlık harcamaları önemli olduğu kadar maliyetli de bir yatırımdır. Sağlığı korumak amacıyla yapılan harcamalar, hastaları tedavi etmek için yapılan harcamalardan daha az maliyetlidir. Bu nedenle günümüzde sağlık anlayışı hasta olmadan önce korunması gereken bir değer olarak kabul görmekte ve rahatsızlıklara karşı sağlığı destekleme ve önlem alma giderek daha fazla önem kazanmaktadır. . Sağlık anlayışındaki değişimler, sağlığı korumak amacıyla SPA ve wellness gibi kavramları ortaya çıkarırken, insanların sağlık ve sağlıklı bir yaşam biçimi hakkında edindikleri bilginin artması da sağlıklı yaşam için bir şeyler yapma isteğini ön plana çıkarmıştır. Bundan dolayı oteller SPA ve Wellness kavramlarının çekiciliğini de göz önünde bulundurmakta ve SPA ve Wellness kavramlarını aslına daha uygun şekilde anlamakta ve uygulamaya çalışmaktadırlar. Sağlık turizmi, bir ucu doğal (kaplıcalar, vb.) kaynaklara, diğer ucu beşerî (turistler ve uzman kişiler, vb.) ve mali (şirketlerin öz varlıkları, vb.) kaynaklara dayanan önemli bir turizm koludur. Hastalıkların ve hastalıklardan kurtulma arayışının "sezon"u yoktur. Bu nedenle sağlık turizminin içinde yer alan tıbbi (medikal) turizm, yılın her zamanına denk düşen bir yapı arz ettiğinden yaz aylarına özgü "sezonluk" olarak düşünülen turistik faaliyetlerinden farklıdır. Bu nedenle sağlık turizmi Türkiye'nin tatil turizmi dışında turizmi 12 aya yayma konusunda katkı sağlayacaktır. Sağlık turizmi çeşitlerinden biri olan medikal turizmi ise tedavi olmak amacıyla yapılan seyahatleri kapsamaktadır ve Türkiye'de son yıllarda yaşanan gelişmeler özellikle medikal turizm üzerinde daha çok durulduğunu göstermektedir.

Türkiye’de medikal turizm hizmetlerinin %91'ini özel sağlık sektörü sunarken, %9'unu kamu hastaneleri sunduğu ve medikal turizmde özel sağlık kuruluşlarının rolünün çok daha büyük olduğu görülmektedir. Özel hastanelerin medikal turizmdeki büyük payının yanında Sağlık Bakanlığı'nın uygulamaya koyduğu ve kamu hastanelerinde de medikal turizm uygulamalarını arttıracak "Sağlıkta Dönüşüm Programı" ile kamu hastanelerinin teknolojik donanımı yenilenmiş ve kapasiteleri arttırılmıştır. Bunların yanında Türkiye'de uluslararası hastane akreditasyonu alanında kullanılan 5 adet sistemden en önemlisi olarak görülen Joint Commission International (JCI) akreditasyonuna sahip toplam 50 sağlık kuruluşu bulunmaktadır. Türkiye'nin medikal turizmden daha fazla pay alabilmesi için tanıtımının yapılması gerekmektedir. Türkiye'de medikal turizmin yeri, önemi ve gelişimi yurt içi ve yurt dışında tüm ilgililerin dikkatini çekecek şekilde anlatılmalıdır. Bu kapsamda Kültür ve Turizm Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı ve özel sektör iş birliği içerisinde yazılı ve görsel basında reklam ve tutundurma faaliyetlerini gerçekleştirilebilir, medikal turizm ile ilgili kongre, fuar ve konferanslara katılım arttırılabilir ve Türkiye'nin sahip olduğu olanakları ön plana çıkarmaya yönelik fuarlar düzenlenebilir.

Sağlık Bakanlığı'nın 2013-2017 stratejik eylem planında, 2023 sağlık vizyonu ve hükümet programı ile Türkiye'de sağlık alanında diğer ülkeler ve uluslararası kuruluşlarla iş birliğini sürdürmek ve Türkiye'yi bölgesinde cazibe merkezi hâline getirmek ve sınır ötesi sağlık hizmetleri sunum kapasitesini artırmak hedeflenmektedir. Medikal turizmin gelişmesinin önünü açacak diğer bir unsur batı ülkelerindeki sigorta kuruluşlarının öneminin farkına varılmasıdır. Türkiye'deki sağlık kuruluşları A.B.D. ve Avrupa'daki sigorta şirketleri ile yapacakları anlaşmalar çerçevesinde bu hizmetleri daha geniş bir pazara hitap ederek yerine getirebilirler. Sağlık turizminde hizmet veren kuruluşların kaliteli hizmet sunmaları turistler kadar ülke imajı açısından da önem taşımaktadır. Sağlık turizmi alanında çalışacak tüm kurum ve kuruluşların uluslararası standartlara sahip olmaları ve belirli bir akreditasyona tabi tutularak çalışmaları sağlanmalıdır.