Ünite 5: Avrupa’da Turizm

Avrupa’da Turizm

Yeni iş kaynakları sağlamasının yanında döviz getirici etkisinin de olması uluslararası turizmi ülkeler için önemli bir konu haline getirmiştir. Tarihsel süreçte turizmin gelişiminde Avrupa ülkelerinin önemli rolü olmuştur. Geçmişte olduğu gibi halen uluslararası turizmin gelişiminde Avrupa ülkeleri büyük bir öneme sahiptir ve dünya turizmini yönlendirmektedir.

Turizmin tarihsel gelişiminde İngiltere ilk tren hattının bu ülkede açılmış olması açısından dikkat çekmektedir. Tren ve gemilerin yaygınlaşması ilk tur organizasyonların yapılmasına aracılık etmiştir. İngiltere’de ayrıca memurlara ücretli izin verilerek tatil bilincinin oluşumu için adımlar atılmıştır. Ayrıca yine ilk kez turizm sözcüğü İngiliz dilinde kullanılmıştır. İlk tren hattının İngiltere’de açılmasının ardından sırası ile Belçika, Almanya, Avusturya ve Rusya trene kavuşmuş ve böylece uluslararası turizm hareketi başlamıştır. İlk öğrenci ve gençlik turizmi ise Almanya’da başlamıştır.

Tarihsel süreçte ilklere öncülük eden ve önemli rol oynayan Avrupa ülkeleri günümüzde de en çok turist kabul eden ve gönderen ülkelerdir. Ülkeden ülkeye turistleri çeken etmenler farklılık göstermektedir. Güney Avrupa’daki kıyı ülkelerinde deniz-kum-güneş ağırlıklı kitle turizmi, Kuzey Avrupa ülkelerinde kış sporları turizmi, Orta Avrupa ülkelerinde kış sporları, termal turizm, Batı Avrupa’nın önemli kentlerinde ise moda, festival, iş kongre gibi etkinlikleri kapsayan kültürel turizm ön plandadır.

Birleşmiş Milletler’e bağlı Dünya Turizm Örgütü’nün 2012, 2013, 2014 yılı verilerine göre Dünya’da en çok turist ağırlayan ülkeler listesinde Fransa birinci konumadır ve İspanya, İtalya, Almanya, Birleşik Krallık da bu listede yer alan diğer Avrupa ülkeleridir.

Avrupa ülkelerinde turizmi etkileyen etmenler arasında iklim koşulları, yüzey şekilleri, kıyıları, kültürel özellikleri, tarihsel değerleri, çeşitlilik gösteren mutfağı ve renkli kültürel yaşam yer almaktadır. Bu etmenlerin yanı sıra havayolu terminalleri, otogarlar, tren yolu istasyonları gibi ulaşım olanakları, konaklama kapasitesi, yeme-içme merkezleri, rekreasyon ve eğlence faaliyetleri de Avrupa ülkelerinde turizmi etkileyen etmenler arasında yer almaktadır. Genel olarak turizmi etkileyen etmenler doğal ve kültürel olarak ele alınabilir.

Avrupa ülkelerinde turizmi etkileyen doğal etmenler su kaynakları, termal kaynakları, yer şekilleri, iklim özellikleri, bitki örtüsü ve hayvanlarla doğal yaşam alanları şeklinde sıralanabilir. Bu etmelere bağlı olarak farklı turizm türleri ve turistik etkinlikler ortaya çıkmaktadır. Bu turizm türlerine kıyı turizmi, kırsal turizm, yayla turizmi, eko turizm, kış turizmi gibi örnekler gösterilebilir.

Avrupa’da turizmi etkileyen kültürel etmenler ise geleneksel mimari, dinsel motifler, yerleşme, arazi kullanımı, kılık kıyafet tarzı, el sanatları, yemekler, alışveriş ortamları, müzik, festival, folklor, tiyatro, sergi ve güzel sanatlarla ilgii eserler sayılabilir. Avrupa içindeki farklı kültürler ve bu kültürlere ait özellikler Avrupa için büyük bir turizm potansiyeli oluşturmaktadır.

Avrupa Turizm Enstitüsü kültürel turizmin bölge için sağladığı yararları ve ortaya çıkabilecek olumsuzlukları bildirmiştir. Avrupa Turizm Enstitüsü’ne göre kültürel turizm;

• Bölgeye özgü doğal ve kültürel mirasın ve geleneklerin kültürel turizm kaynağı olarak kullanılmasını sağlar.

• Katılımcılarının yüksek satın alma gücü sayesinde bölge için yüksek katma değer sağlar.

• Çeşitlilik yaratarak turizm kaynaklarının aşırı kullanımını engeller.

• Yeni iş olanakları sağlar.

• Var olan talepleri geliştirerek geleneksel turizm faaliyetlerine ek katkılar sunar.

Avrupa Turizm Enstitüsü’ne göre bu yararların yanı sıra kültürel turizmin oluşturabileceği bazı olumsuzluklar ise şöyledir:

• Kitle talepleri bölgede aşırı kalabalık oluşturabilir.

• Turist taleplerine yönelerek bölgenin otantik özellikleri yok olabilir.

• Bölgenin tarihsel süreçteki bazı dönemleri taleplere uygun olarak yeniden düzenlenirken gerçeğe uygun düzenlemeler yapılmayabilir.

Avrupa’da Turizm : Bölgesel Dağılış

Avrupa turizmi Batı Avrupa, Güney Avrupa, Kuzey Avrupa, Orta Avrupa ve Doğu Avrupa olarak beş farklı bölge içinde ele alınabilir.

Avrupa’da bölgelere göre turist sayısı ve turizm gelirleri sıralaması şu şekildedir:

1.Batı Avrupa

2.Güney Avrupa

3.Kuzey Avrupa

4.Orta ve Doğu Avrupa

Turist sayısı ve turizm gelirleri bakımından Avrupa’nın lideri olan Batı Avrupa’da Fransa, Almanya, İngiltere, İrlanda, Hollanda, Belçika, Lüksemburg ve İzlanda yer almaktadır. Bu ülkelerden sadece Lüksemburg’un Atlas Okyanusu’na kıyısı yoktur. İklimsel açıdan Fransa diğer ülkelere göre turizm açısından daha cazip bir konumdadır. Çünkü diğer Fransa dışındaki tüm ülkeler genellikle her mevsim yağış almaktadır. Ayrıca Fransa turist sayısı ve turizm gelirleri açısından Batı Avrupa’nın en dikkat çeken ülkesidir. Fransa’da kuzey ve batıdaki alçak alanlar, Manş Denizi ve Atlas Okyanusu kıyıları, dağlık alanlar, Akdeniz kıyısı ve Korsika Adası olmak üzere beş turizm bölgesinin bulunduğu söylenebilir. Bu bölgeler arasından kuzey ve batıdaki alçak alanlarda yer alan Paris şehri en çok turist çeken merkezdir. Sanayisi gelişmiş, zengin ve kişi başına düşen milli gelirin oldukça yüksek olan Batı Avrupa ülkeleri arasından Belçika, Hollanda ve Lüksemburg başka bir ifade ile Benelüks ülkeleri ise Avrupa’nın en çok turist gönderen ülkeleri arasında yer almaktadır.

Kuzey Denizi ile Avrupa’nın ortasında Tuna boylarına kadar uzanan bölgede yer alan Orta Avrupa ülkeleri Almanya, İsviçre, Avusturya, Lihtenştayn, Macaristan, Çek Cumhuriyeti, ve Slovak Cumhuriyeti’dir. Bu ülkeler arasından İsviçre ve Avusturya dünyanın önde gelen kayak merkezlerinin bulunduğu Alpler’e ev sahipliği yapmakta ve kış turizmi açısından önemli bir potansiyele sahiptirler. İsviçre ayrıca dünyanın en önemli para birikim ve finans merkezi olması özelliğinden birçok önemli ve uluslararası siyasi, ekonomik ve bilimsel etkinliklere de ev sahipliği yapmaktadır. İsviçre dünyanın en çok turist çeken yirmi ülkesi arasında yer almaktadır. Ülkeyi en fazla Almanlar, Fransızlar, Amerikalılar, İngilizler, İtalyanlar ve Çinliler ziyaret etektedirler. Orta Avrupa ülkelerinden bir diğeri olan Almanya gidilebilecek bölgelerin çeşitliliği, farklı festivallere, kültürel ve özel etkinliklere ev sahipliği yapması bakımından yılın her dönemi turist çekmektedir. Almanya ayrıca bir ülkeden başka bir ülkeye tedavi amaçlı gidilmesi olarak adlandırılan Medikal Turizm açısından da dünyada başta gelen ülkeler arasındadır.

Avrupa’nın kuzeyinde yer alan İskandinavya ve Baltık ülkelerini Norveç, İsveç, Danimarka, Finlandiya, İzlanda, Estonya, Litvanya ve Letonya oluşturmaktadır. Yüksek enlemlerde yer alan bu ülkelerde yaz mevsimleri serin ve kısa sürmektedir ve gündüz süreleri uzundur. Bu bölge iklim koşulları açısından turizm için dezavantajlı olmasına rağmen bitki örtüsü, yer şekilleri, su kaynakları ve yaban hayatı doğa turizmi açısından büyüm bir öneme sahiptir. Ayrıca bu bölgede yer alan milli parklar da turistler için ilgi çekici noktalar arasında yer almaktadır. Kuzey Avrupa’da yer alan bir ülke olan ve on binlerce göle sahip olduğu için binlerce gölün ülkesi olarak adlandırılan Finlandiya kış turizmi ve sağlık turizmi açısından potansiyel taşımaktadır.

Avrupa Kıtasının doğusunda yer alan Rusya Federasyonu, Romanya, Polonya, Beyaz Rusya, Moldova ve Ukrayna Doğu Avrupa ülkelerini oluşturmaktadır. Bu ülkelerde nemli karasal iklim hakimdir. Bu nedenle sıcak ve çekici iklim özelliklerine sahip Akdeniz ülkelerine Doğa Avrupa ülkelerinden çok sayıda turist gitmektedir. Doğu Avrupa ülkelerinde yakın bir zamana kadar hüküm süren siyasi rejim ülkelerin sanayi ve teknoloji alanında geri kalmalarına ve diğer ülkeler ile rekabet edememelerine yol açmıştır. Bu ülkeler giderek Batı ile işbirliğine girmeye başlamışlardır ve bu durum ekonominin diğer alanlarına yansıdığı gibi turizme de yansımıştır. Budapeşte, Prag, Moskova gibi şehirler turizm alt yapısının iyileştirilmesiyle turistik açıdan önemli noktalar haline gelmiştir. Ayrıca geçmişte kısıtlanan ülke içi seyahatler de serbest bırakılarak turizm hareketlenmiştir. Doğu Avrupa’da yer alan bir ülke olan Polonya da son zamanlarda kültürel ve doğal güzellikleri açısından dikkat çekmekte ve büyüyen bir turist çekme potansiyeli taşımaktadır. Doğu Avrupa’da bulunan ülkelerden bir diğeri olan Macaristan ise büyük gölleri, kültürel ve tarihi zenginliği ile çok fazla turist çekme kapasitesine sahiptir. Ülkenin başkenti olan Budapeşte Doğu Avrupa’nın Paris’i olarak görülmekte ve birçok sanat ve kültür etkinliğine ev sahipliği yapmaktadır. Bulgaristan ve Romanya ise Doğu Avrupa’da deniz-güneş-kum tatili sunabilmelerine rağmen bu ülkelere gelen turist sayıları çok yüksek değildir.

Güney Avrupa ülkeleri arasında İspanya, İtalya, Fransa, Portekiz, Andorra, Malta ve Monako yer almaktadır. Bu ülkeler arasından turizm açısından lider konumda olan ülke İspanya’dır. Bunda İspanya’nın sahip olduğu doğal ve kültürel özellikler önemli rol oynamaktadır. İspanya turizm bölgeleri açısından üç bölümde incelenebilir. Bu bölgeler ülkenin kıyıları, iç kesimleri ve adaları olarak ele alınabilir. Katalonya, Kanarya Adaları, Balear Adaları ve Endülüs İspanya’nın en çok turist çeken noktaları arasındadır. Ayrıca İspanya Dünya Miras Listesinde yer alan birçok esere de ev sahipliği yaparak turistik çekiciliğini artırmaktadır. El Hamra Sarayı, Burgos Katedrali, Vizcaya Köprüsü, Hercul Kulesi ve Teide Milli Parkı bu miraslar arasında yer almaktadır. İspanya’yı İngiliz, Fransız, Alman turistlerin yanı sıra Güney Kore, Çin, Japonya gibi Asya ülkelerinden gelen turistler de ziyaret etmektedirler. İtalya Güney Avrupa turizminde önemli rol oynayan bir diğer ülkedir. İtalya 1964 yılında İspanya tarafından rekoru kırılıncaya kadar dünyanın en çok turist alan ülkesi olmuştur. İtalya kıyıları, kış sporları merkezleri ve tarihi değerleri açısından turist çekme potansiyeline sahip bir ülkedir. Milano, Venedik, Floransa, Roma, Sicilya ve Sardinya Adaları İtalya’nın turistik açıdan önemli noktalarıdır.

Avrupa kıtasında bulunan bölgeler (Kuzey Avrupa, Güney Avrupa, Doğu Avrupa, Orta Avrupa, Batı Avrupa) turizm açısından farklı özelliklere sahip olsa da genel olarak Avrupa dünya turizminde önemli bir konuma sahiptir. Fransa, İspanya, İtalya, Türkiye, Almanya ve Birleşik Krallık Avrupa’da turizm açısından öne çıkan ülkelerdir.