TURİZM ULAŞTIRMASI - Ünite 1: Turizm ve Ulaştırma Özeti :

PAYLAŞ:

Ünite 1: Turizm ve Ulaştırma

Ünite 1: Turizm ve Ulaştırma

Ulaştırma Kavramı ve Önemi

Ulaştırma, canlı ya da cansız varlıkların (malların ya da haberlerin) bir yerden başka bir yere taşınması ile ilgili bütün faaliyetleri kapsar. Aslında ulaştırma; yer değiştirme, dağıtma, aktarma, nakliye, taşıma, iletme, götürme, transfer etme, vardırma, dolaştırma gibi kavramlara yakın olan bir terimdir ve kısaca insanın ya da nesnenin mekânda bir noktadan diğerine gitmesi veya götürülmesi işidir.

Ulaştırma, bölgesel kalkınmayı hızlandırması, nüfus hareketliliğini arttırması, dışa açılımı, toplumsal gelişimi ve turizm gelişimini olumlu yönde etkileyen, haberleşmeyi kolaylaştıran ve her düzeyde kişilerin ihtiyaçlarının giderilmesinde yardımcı olan bir sektördür.

Sosyal açıdan incelendiğinde ise ulaştırmanın, medeniyetlerin gelişmesinde, refah düzeyinin artmasında, kültürel mirasın ve doğal kaynakların tanınmasında, ticari hareketliliğin gerçekleşmesinde ve küreselleşme olgusunda çok önemli role sahip olduğu görülmektedir.

Ulaştırma, pek çok bilim dalı tarafından araştırılan ve ilişkisi incelenen disiplinlerarası önemli bir konu olmuştur. Sosyal, fen ve siyaset bilim dallarının hemen hepsi ulaştırma konusunu incelemekte ve kendi bakış açıları ile değerlendirmektedirler.

Ulaştırmanın Gelişimi

İnsanlık tarihinin belkide en önemli buluşlarından biri olan tekerlek ile başlayan ulaşım aracı kullanımı, bugün hızın, konforun, güvenin bir arada olduğu ulaşım araçlarının temelini oluşturmuştur.

İnsanlar, ilk zamanlarda avladıkları hayvanları, daha sonraları ise ürettikleri tarımsal veya endüstriyel malları taşımak zorunda kalmışlardır. Daha iyi yaşam standartlarının peşinde koşarken, ortaya çıkan taşıma zorunluluğunun önce hayvanlar tarafından çekilen kollu kızakların, ardından da tekerleğin icadına yol açmış olduğu düşünülebilir.

Karayollarının tarihsel gelişimine bakıldığında önemli olaylar göze çarpar. Otomobil ile ilgili bazı ilkleri şu şekilde sıralayabiliriz: 1771’de bir Fransız mühendisi, ilk kez üç tekerlekli bir araç yapmış ve buna kendi kendisine hareket eden anlamında otomobil adını vermiştir. 1867’de Paris’te ilk yaya köprüsü yapılmıştır.. İlk dört zamanlı motor Almanya’da Daimler tarafından geliştirildi ve 1883

yılında bir araca takıldı.

Günümüzdeki anlamıyla trafik kuralları ilk kez 1900’de Amerika Birleşik Devletleri’nde uygulanmaya başlamıştır. İlk hız sınırlanması da, 1901 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nde uygulanmış ve hız sınırı şehir içinde 24, şehir dışında ise 35 kilometre olarak belirlenmiştir. İlk trafik cezası, 24 kilometre olarak belirlenen hızı sınırını 25 kilometre süratle giderek ihlal eden sürücüye yazılmıştır.

Denizyolu ulaştırmasının geçmişine bakıldığında M.Ö. 3000’li yıllara kadar uzanan tarihi bir süreç karşımıza çıkmaktadır. İlk çağlarda denizcilik, ticaretin beşiği olarak gösterilen ve çevresi karalarla çevrili olan Akdeniz'de başlayıp gelişmiştir. M.Ö. 400 yılında ise, eski Yunanlıların denizyolu ulaştırması sayesinde ticari bakımdan büyük bir gelişme kaydettikleri görülür.

Ulaştırmanın ulaştığı en ileri boyut ise kuşkusuz havayolu taşımacılığı olmuştur. Havayolu ulaştırması sağladığı konfor, hız ve güven ile kitle taşımacılığında bugün en önemli taşımacılık türü haline gelmiştir. havacılık uğraşları 1890’lı yıllarda başlamıştır. 1891 yılında bir Alman mühendis kendi yaptığı planörle uçuş dönemeleri yapmıştır. 17 Aralık 1903’de Wright Kardeşler, ilk defa motorlu bir uçakla uçuş gerçekleştirmişlerdir.

Dünyada Ulaştırmanın Mevcut Durumu

Tarihe bakıldığında ulaştırma endüstrisinde yaşanan teknolojik gelişme ve yeniliklerin doğrudan doğruya turizm ve boş zaman faaliyetlerinden etkilendiği görülmüştür. Bunların başında insanların kısıtlı zamanı ve seyahat edecekleri sürenin kısıtlı olması gelmiştir. Bu, daha hızlı uçakların yapılmasının önünü açmıştır. Yolcuların seyahatlerinde konfor ve güvenlik istekleri de güvenli ulaşım teknolojilerinin gelişmesine neden olmuştur.

Türkiye’de Ulaştırmanın Mevcut Durumu

Ülkemizde Cumhuriyet ’in ilanıyla kazanılan ivme ile ülke ekonomisi ve gelişmesine yönelik atılımlar, ulaştırma sektöründe de aynı duyarlılık ve kararlılıkla uygulanmış, özellikle demiryolu taşımacılığının Türkiye’nin kendi kaynaklarının kullanılmasıyla geliştirilebileceği dikkate alınarak, 1930-1950 yılları arasında büyük aşamalar kaydedilmiştir.

Türkiye'de demiryolları işletmeleri tamamen kamu kuruluşlarının elindedir. Bu durum genelde pek çok ülkede bu şekilde olsa da bazı ülkelerde kamu kuruluşu ve özel şirket ortaklığını da görmek mümkündür.

70’li yıllardan 90’ların sonuna kadar ilerleme kaydetmeyen demiryollarında 2000’li yıllarda gelişim ve değişim süreci izlenmiştir. 2008 yılına gelindiğinde ülkemizde toplam demiryolu uzunluğu 11.005 km’ye ulaşmıştır

Ülkemiz denizyolları bakımından da büyük potansiyele sahiptir. 8333 km. Uzunluğundaki kıyılarımızla Avrupa ülkeleri arasında en fazla kıyıya sahip ülkeler arasında yer almamız konunun önemini ortaya koymaktadır. Bununla beraber denizlerimizin açık denizlere Akdeniz aracılığıyla geçit

vermesi, doğal koşullarımız açısından durumumuza ayrı bir önem kazandırmaktadır. Ayrıca il ve ilçelerimizin %40’ının denize kıyısı vardır. Limanlar, ticarete konu olan malların ekonomiye giriş-çıkış yaptığı kapılar olarak ifade edilebilir. İthalat ve ihracatımızın %87.6’sının denizyolu ile yapılması, dünya deniz ticaret hatlarının merkezi konumunda bulunan ülkemizde limanlarımızın önemi giderek artmaktadır. Liman sayısının her geçen yıl artması hizmette kalitenin yükselmesi deniz taşımacılığının ülkemiz limanlarını tercih etmesine yol açmıştır.

Ülkemizde havayolu ulaşımının altyapısının diğer ulaşım türlerine göre daha iyi durumda olduğunu söylemek mümkündür. Artık havayolu ulaştırması kara ve demiryollarının yerini almaya başlamıştır.

2011 yılı verilerine bakıldığında; ülkemizde havacılık sektöründe son 10 yıl içinde hava trafiğinin %129 oranında arttığını, 110 bin kişiye istihdam sağlandığı ve sektörün cirosunun da 12 milyon Dolar’a ulaştığı ve yaklaşık 100 milyonun üzerinde yolcu taşınmaktadır. 2000’li yılların başında sadece THY tarafından 2 merkezden 26 noktaya yapılan tarifeli iç hat seferleri, özel sektör kuruluşlarının da iç hatlarda tarifeli seferlere başlamasıyla birlikte 2011 yılı Ağustos sonu itibariyle 6 havayolu ile 7 merkezden 46 noktaya gerçekleşmektedir.

Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı

Ülkemizde ulaştırma, haberleşme sistem ve hizmetlerinin, ülkenin ihtiyaçlarına uygun olarak tesisi ve geliştirilmesi için faaliyetini sürdüren Ulaştırma Bakanlığı’nın adı 1 Kasım 2011 tarihinde “Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı” olarak değiştirilmiştir.

Ulaştırma Sistemleri

Sistem, birden fazla parçanın bir amaç için birlikte uyumlu çalışması ve sonucunda ortaya bir değer çıkmasını öngören anlayıştır. Ulaştırma da bir sistemdir ve kendisini oluşturan unsurlar vardır. Pek çok yazar ulaştırma sistemini oluşturan bu unsurları çeşitli şekillerde sınıflandırmışlardır.

Ulaştırma sistemleri genellkle aşağıdaki gibi sınıflandırılmıştır:

  • Yol

  • Yolcu/Nesne (Taşınan)

  • Terminaller

  • Araç

  • İşletme

  • Taşıma Sözleşmesi

    Yolcu/Nesne/Yük

Ulaştırma bir yol üzerinde taşınan yolcu ya da eşyaları kimi zaman ayrı ayrı kimi zaman da bir arada taşımayı içermektedir. Bir ulaştırmanın etkinliği taşınan yolcu ya da nesne miktarı ile ilişkilidir.

Yol

Üzerinde insanların ve yüklerin taşındığı hatlara yol denir. Ulaşım araçlarının seyahatlerinde izleyecekleri güzergâh üzerindeki yolları ifade eder. En verimli olan yolu seçmek hem seyahat süresini hem de maliyetini azaltır. Yolların gelişmesi, ulaştırmanın da gelişmesi anlamına gelmektedir.

Taşıt/Ulaşım aracı

Yolcuları ve yükleri yollar üzerinde, bir yerden başka bir yere götüren araçlardır. En ilkel taşıma aracı olan arabalı ve arabasız hayvanlardan, motorsuz kara taşıtı bisikletten, ilkel deniz taşıtı saldan, kamyon, gemi, uçak ve hızlı trene kadar, tüm kara, su, hava ve demiryolu taşıtlarının tümü ulaşım aracı kavramı içindedir.

Terminal

Terminaller yolculukların başladığı ve bittiği yerlerdeki duraklardır. Her ulaştırma türünün terminali farklı isimlendirilir.

İşletme

İşletme, yukarıda saydığımız ulaştırma sisteminin parçalarını bir araya getirip, bu sistemin düzenli bir şekilde çalışmasını sağlayacak kurumları ifade etmektedir. Bu işletmeler araç satın alır, güzergâh ve tarifeler belirler, koltuklarını yolculara satar (ya da aracı işletmeler vasıtası ile sattırır), terminalleri kullanır.

Düzenleme

Ulaştırma sektörünün düzenlenmesi için devlet kurumları, sektörel örgütler ve diğer etki gruplarına roller düşmektedir. Devlet güvenli ve ucuz ulaşım olanaklarını hazırlayacak ortamı oluşturmak için işletmelerin faaliyetlerini kontrol eder, vergi muafiyetleri gibi kolaylıklar tanıyarak yatırım ve işletmeciliği özendirir.

Turizm Ve Ulaştırma

Turizm ulaştırması, insanların turistik amaçlarla yaptıkları seyahatlerde, turizm pazarlarından (tourism markets) turist çekim merkezlerine (tourist attractions) taşınması ile ilgili bir faaliyettir.

Günümüzde sahip olduğu işlevler sebebiyle, uluslararası turizmin gelişimine katkıda bulunan en önemli faktörün ulaştırma olduğu kabul edilmektedir.

önemli faktörün ulaştırma olduğu kabul edilmektedir.

Ulaştırma, turizmde başlangıç ve varış noktaları arasında bağlantı sağlamaktadır. Turistler, paket turlar ve yaptıkları yolculuklarda tur operatörünün kendilerine sunduğu ana ulaşım planını kabullenmek durumundadırlar.

Turizm üretiminde ulaştırma ürün bileşenlerinin en önemlilerinden biridir. Ancak ne kadar önemli olursa olsun, bir ara üründür. Ulaştırma olmaksızın turizm olayının gerçekleşmiş olması ulaştırmanın nihaî bir ürün sayılmasını gerektirmez.

Turizm Endüstrisinde Ulaştırma Türleri

Yolcu taşımacılığında, uzun, kısa ve orta mesafeli ulaşımdan söz etmek mümkündür. Özellikle uzun ve orta mesafeli seyahatlerde havayolu taşımacılığı tercih edilirken, kısa mesafeli seyahatlerde kara ve demiryolu taşımacılığı tercih edilmektedir. Denizyolu taşımacılığı ise her üç mesafede de kullanılabileceği gibi genellikle orta ve uzun mesafeli turlarda kullanılmaktadır.

Turizm ulaştırması kendi ulaştırma ağını kuruncaya kadar, genel ulaşım ağından faydalanmaktadır. Fakat turist sayısının yeterince yüksek olduğu zamanlarda her ulaşım türünde yalnızca turistik amaçlı ulaşım organizasyonu hizmetine gidilebilir.

Karayolu

Karayolları; turizm arz verilerine ulaşımı hem bireysel hem de kitlesel bir şekilde gerçekleştiren,insanlara seyahatleri süresince serbestlik ve seyahat zevki veren bir ulaştırma türüdür. Karayolu taşımacılığı günümüzde hızla gelişmekte olan ve özellikle kısa mesafeli seyahatlerde tercih edilen bir ulaştırma türü haline gelmiştir. Karayolu ile yapılan ulaşımda otobüs, otomobil, motosiklet ve karavan gibi motorlu taşıtlar kullanılır.

Demiryolu

Demiryolları; diğer ulaşım türlerinin rekabeti ve hızlı gelişimi karşısında bir gerileme trendi göstermiş olmasına rağmen, ekonomik ve toplumsal gelişmeyi sağlayan, toplu taşımayı gerçekleştiren, turizmde seyahatleri demokratize eden ve sosyal turizmi yaratan bir ulaştırma türüdür.

Turizm amaçlı kitle seyahatlerinin ilk taşıma araçları trenlerdir. Trenler, 19. yüzyıl boyunca turizm hareketlerinin gelişiminde en önemli paya sahip olmuşlardır.

Özellikle güvenlik, yolculuk esnasında çevreyi izleyebilme olanağı, tren içinde rahatça hareket edebilme, varış yerine rahat bir şekilde ulaşım, kişisel konfor, merkezi istasyonların olması, çevreye dost bir ulaşım şekli olması, trafik yoğunluğu probleminin olmaması ulaşımda, demiryollarının tercih edilme nedenleri olarak gösterilmektedir

Denizyolu

Denizyolları tarihe baktığımız zaman dünyada taşımacılığın ve turizmin başlangıcından bu yana önemli bir yere sahip olmuştur. Denizyollarının turizmin hizmetine girmesi, İngiltere’de ilk tur organizasyonlarını gerçekleştiren Thomas Cook tarafından sağlanmıştır.

Turizmde tur operatörleri tarafından özellikle kruvaziyer gemileri ulaşım aracı olarak kullanılmaktadır. Bu gemilerle taşıma, geceleme, yemek, dinlenme ve rekreasyon öğelerinin tümü yolculara sunulmaktadır.

Bir diğer deniz ulaşım aracı da yatlardır. Turizm sektöründe çok önemli bir yere sahip olan yat turizmi turistin yata ulaşması, belirli bir gezinti sonunda tekneyi terk etmesi arasında gerçekleşen tüm turistik faaliyetler olarak tanımlanmaktadır.

Havayolu

Havayolu ulaştırması çalışan ve kısıtlı boş zamana sahip olan yüz milyonlarca insan için tartışılmaz önemde bir rol oynamaktadır. Hava ulaştırması müşterileri, dünya ekonomisinin hemen her sektöründen ve dünya nüfusunun her yaş ve gelir diliminden gelmektedirler.

Havayolu endüstrisi; faaliyet konusu, faaliyetleri yürüten kurum ve kuruluşlar, kullanılan ileri teknoloji ürünü araçlar ve donanım, özel alt yapı ve haberleşme sistemleri, nitelikli insan gücü, hizmet verilen insanlar, ulusal ve uluslararası özelliğe sahip kurallar ve mevzuat konularının oluşturduğu önemli bir sistemdir.

Bir yandan geniş kapasiteli, yakıt tasarrufu sağlayan, düşük gürültü ve emisyon seviyelerine sahip uçakların geliştirilmesinin; havayolu şirketlerinin faaliyetleri, yönetimi, hizmet kalitesi ve kapsamı üzerinde büyük ölçüde etkisi olurken, diğer yandan serbestleşme (deregulation), özelleştirme sektörün daha ticari bir yapıya dönüştürülmesi ve işbirliklerinin oluşması sektörün yapısını değiştirmiş ve sektörü tüketicilerin hakim olduğu bir pazara dönüştürmüştür