Ünite 3: Demiryolu Taşımacılığı

Demiryolu Taşımacılığına Genel Bakış

Ulaştırma, insanların ve yüklerin zaman ve mekân içerisinde, değişik ulaştırma araçları kullanılarak bir noktadan ihtiyaç duyulan diğer noktalara, taşınmasını sağlayan bir hizmettir. Taşımacılık hizmeti, üretimin gerçekleştirilmesinde gerekli olan hammadde, ara malı ve insan gücü gibi temel üretim faktörlerinin üretim sürecinin başından, tüketiciye sunumuna dek her aşamada etkin bir şekilde yer alır. Türkiye’de demiryolu taşımacılığı, Osmanlı Devletinin son zamanlarında yaygınlaşmaya başlamıştır. Cumhuriyet’in kuruluşundan sonra 1932 ve 1936 yıllarında hazırlanan 1. ve 2. Beş Yıllık Sanayileşme Planlarında, demir-çelik, kömür ve makine gibi temel sanayilere öncelik verilmiş olması demiryolu taşımacılığına olumlu katkılar yapmıştır. Büyük miktarlardaki bu tür ağır ve hacimli yüklerin, en az maliyetle taşınabilmesi amacıyla, demiryolu yatırımlarına ağırlık verilmiştir. Demiryolu hatlarının güzergâh seçiminde, sanayinin yurt geneline yayılması amacı önemli bir etken olmuştur. 1950’li yıllarda karayolu yapımına ve karayolu taşımacılığına büyük önem verilmiş, demiryolu taşımacılığı geri plana atılmıştır. 1950’li yıllardan sonra uygulanan karayolu ağırlıklı ulaşım politikaları sonucunda demiryollarının, mevcut altyapı ve işletme koşullarının iyileştirilmemesi ve yeni hatlar açılamaması nedeniyle yolcu ve yük taşımacılığındaki payı giderek düşmüştür. Bununla birlikte özellikle 2003 yılından itibaren olumlu gelişmeler görmekteyiz. Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları (TCDD) Genel Müdürlüğü’ne sağlanan ödeneklerle; hızlı, ekonomik ve emniyetli bir demiryolu taşımacılığının sağlanmasına önem verilmiş, bu sayede diğer ulaştırma türleri karşısında, demiryolu taşımacılığının rekabet gücü artırılarak yolcu ve yük taşımacılığındaki payının yükseltilmesi amaçlanmıştır.

Raylı Sistem ve Demiryolu taşımacılığı

Günümüzde raylı sistemleri iki başlık altında incelemekteyiz. Bunlar, kent içi raylı taşımacılık sistemleri ve demiryolu taşımacılığıdır. Demiryolu taşımacılığı raylı sistem teknolojisi ile taşımacılık hizmeti gerçekleştirmektedir. Demiryolları ile kısa mesafe yolcu (banliyö) taşımacılığı, yurt içi yük ve yolcu taşımacılığı ve uluslararası yük ve yolcu taşımacılığı gerçekleştirilmektedir. Lojistik ihtiyaçlar açısından ele aldığımızda, demiryolu taşımacılığı öneminin kent içi raylı taşımacılık sistemlerine göre daha ön planda olduğunu görürüz.

Kent İçi raylı Taşımacılık sistemleri

Kent içi raylı taşımacılık sistemleri ile kent içi ve yakın çevresinde, kısa mesafeler arasında yolcu taşıma faaliyeti gerçekleştirilir. Kent içi raylı taşımacılıkta kullanılan sistemler aşağıdaki gibidir:

Hafif Raylı Sistemler: Hafif raylı sistemler, geleneksel tramvayın modernleştirilmiş ve evrimleşmiş halidir. Temel özelliği çalıştığı yolun tamamıyla diğer kullanıcılardan ayrılmış olmasıdır.

Tramvay: Genelde karayolu ile aynı güzergâhı paylaşan, üzerinde bulunan elektrik tellerinden enerjisini alan, belirli istasyonlarda yolcu alıp indiren tek araç olarak tasarlanmış tren setidir.

Metro: Metro, kent içi ulaşımda, ağır raylı sisteme örnek olarak gösterilebilir. Yolcu taşımacılığında üretim kapasitesi en fazla olan taşıt türüdür. Yer altında veya bazen yer üstünde hareket eder, yol kesişmesi yoktur.

Monoray: Monoray, üst yollu yakın mesafe elektrikli, toplu taşıma sistemidir. Tek ray üzerinde hizmet veren, yolcu taşımacılığında kullanılan, çoğunlukla yükseltilmiş yollarda seyretmekle birlikte yüzeyde veya metro tünellerinde çalışabilen “ray üstü” ya da “ray altı” işletilebilen araçlardır.

Maglev (Magnetic Levitation System): Bu sistemler 300 km/saat hızın üzerinde çalışacak şekilde geliştirilmesine rağmen, hızları daha alt bir değerde sınırlandırılarak kent içi ulaşımda da kullanılmaya başlanmıştır.

Füniküler: Kısa mesafeli dik rampalarda çalışan taşıma aracıdır.

Demiryolu Taşımacılığı

Madeni bir yol üzerinde, araç sistemlerinin mekanik bir güçle hareket ettirildiği, iki nokta arasında, madeni tekerlekli araçlar içinde yolcu ve yük taşımacılığı gerçekleştiren faaliyet demiryolu taşımacılığı olarak tanımlanır. Demiryolu taşımacılığı kapsamında yolcu ya da yük taşınması için kullanılan, çeken ve çekilen araçların bir dizi halinde bir araya getirildiği ulaşım araç setine tren adı verilir.

Tren Trafiği Bilgilerinin Tutulması

Trenlerin trafiği ile ilgili bilgilerin yer aldığı grafik, kalkış-varış tarifeleri, broşür, ilan, afiş ve yolcu rehberlerinin tümüne orer denilir. Orerler, hizmet sağlayıcılara ya da müşterilere ilişkin olarak iki farklı şekilde düzenlenir. Hizmete özel olan orerler, sadece demiryolu işletmesi çalışanları için düzenlenen, hizmet sağlayıcıya özel bilgileri içeren tarifelerdir. Hizmete özel orerlerde kalkış ve varış saati bilgileri yer alır. Kalkışvarış tarifelerinde, ait olduğu hat kısmının grafiğindeki bütün trenlerin işlediği kesimin seyir cetvelleri, istasyonlar arasındaki uzaklık, yolcu trenleri vagonlarının sırası, tarifeli trenlerin işleme günleri, lokomotiflerin söz konusu hatta trenin türüne göre çekebileceği yükün ağırlığı ile diğer gerekli bilgiler de bulunur. Müşterilere özel olarak düzenlenen orerler, trenlerin işleme günlerinin, kalkış saatlerinin ve müşterilerle ilgili bilgilerin yer aldığı ilanlar, afişler, yolcu rehberleri ve benzeri bilgilendirme araçlarıdır. Orerler, personele kendilerini ilgilendiren kısımları verilerek duyurulur.

Tarifesiz trenler hariç, diğer trenler bir seyir cetveline göre işletilirler. Seyir cetvelleri; bir trenin çıkışından varışına kadar olan seyirleri ile diğer trenlerle ilişkilerini gösterir cetveldir. Seyir cetvelinde trenin numarası, türü ve sınıfı, istasyonlar, duraklar, saydingler, orer bakımından en yüksek hz, en az seyir süresi, doğal seyir süresi, istasyonlarda duruş süresi, istasyonlardan kalkış ve istasyonlara varış saati, buluşacağı ve önüne geçeceği trenlerin numaralarına ait bilgiler bulunur.

Trenlerin sınıflandırılması

Trenleri; orerler, sefere konma şekilleri ve gördükleri iş bakımından olmak üzere üç farklı gruba ayırabiliriz.

Orer bakımından trenler ikiye ayrılır:

1. orerde gösterilen trenler.
2. orerde gösterilemeyen trenler

Sefere konma bakımından da trenleri ikiye ayırmaktayız.

1. Her gün veya belirli günlerde işleyen, sefer düzenleneceğinin her defasında duyurulmasına gerek olmayan trenlerdir.
2. Sefer düzenleneceğinin her defasında duyurulması gereken trenlerdir.

Diğer yandan trenleri, taşınanların özelliklerine göre, yolcu ve yük trenleri olmak üzere ikiye ayırabiliriz. Yolcu trenlerinde temel olarak taşınan yolcudur ve ortalama hız yük trenlerininkine göre daha fazladır. Fakat bazı durumlarda yolcu trenlerine yük vagonları da eklenebilmektedir. Yolcu trenleri de kendi aralarında sınıflandırılırlar. En önemli sınıflandırma ölçütü trenin ortalama hızı ve trende sunulan konfordur. Hızlı trenler genellikle, ortalama hızı artırmak için küçük yerleşim birimlerindeki istasyonlarda durmazlar. Bu tür hızlı trenler genellikle “ekspres” olarak adlandırılır. Ortalama hızları 300 km/saati bulan trenlere ise, ülkemizde de olduğu gibi, “yüksek hızlı tren” adı verilmektedir. Yolcu trenleri arasındaki diğer farklılıklar; ulaşım mesafesi (uzun ya da kısa mesafeli hatlarda işletilen trenler), aynı hat üzerinde durulan istasyonlar, sadece belirli bir bölgede taşımacılık yapılması, yataklı vagonlardan oluşması ve metropollerin banliyöleri ile kent merkezi arasındaki taşımacılık çerçevesinde oluşur. Yük taşımacılığında kullanılan trenler; sadece yük taşımak için çeşitli şekillerde tasarlanmış, çekilen araçların bir grup oluşturduğu bir veya birkaç lokomotifin çektiği trenlerdir. Yük trenlerini hızları ve gördükleri iş bakımından ekspres yük trenleri, besleyici (feeder) trenler, blok yük trenleri, yavaş yük trenleri, özel yük trenleri olarak sınıflandırmak mümkündür. Yolcu ve yük taşımacılığı için kullanılan trenlerin dışında demiryolu işletmecilerinin kendi faaliyetleri kapsamında kullandıkları trenlerden de söz edebiliriz. Bunlara hizmet trenleri adı verilmektedir.

Demiryolu Taşımacılığının Bileşenleri

Demiryolu taşımacılığının bileşenlerini incelediğimizde diğer ulaşım türlerinde de karşımıza çıkan benzer bileşenlere sahip olduğunu görürüz. Örneğin demiryolu taşımacılığının yapılabilmesi için taşıtlara ve onların üzerinde hareket edecekleri yollara ihtiyaç duyulur. Taşıtları hareket ettirebilmek için enerji kaynağına, trafiği emniyetli ve etkin bir şekilde düzenleyebilmek için trafikişletim sistemlerine (sinyalizasyon telekomünikasyon vb.), indirme bindirme/yükleme boşaltma işlemleri için istasyon ve terminallere ihtiyaç duyulur. Demiryolu bileşenlerini ayrıntılı olarak inceleyim.

Demiryolu: Demiryolu taşımacılığında kullanılan yol, altyapı ve üstyapı olmak üzere iki ana bölümden oluşur. Demiryolu hattının geçtiği doğal arazi üzerinde; yol ile arazi seviyesi arasındaki yükseklik farkını ortadan kaldırarak düzgün ve doğrusal bir demiryolu profilini elverişli kılan yapılarla, bu yapıları ve üstyapıyı dış etkenlere karşı koruyan ve üstyapının sağlıklı çalışmasına olanak sağlayan tesislerin tümüne birden yol altyapısı diyebiliriz. Demiryolunda; altyapı platformu üzerine oturan, üzerinde trenlerin hareket etmesini sağlayan, trenlerin ağırlığını platforma aktaran ray, travers, balast ve bağlantı malzemelerinin tamamına üstyapı denir. Demiryolu taşımacılığından yararlanmak amacıyla hatların fabrika, organize sanayi gibi yerlere ulaşması gerekiyorsa gerçek ve tüzel şahıs arazilerine de özel demiryolu hatları inşa edilebilir. Bunlara iltisak hattı denilmektedir.

Taşıtlar: Taşıtlar, demiryolu ulaşımında bizzat taşımacılığı gerçekleştiren araçlardır. Taşıtların özellikleri, demiryolu taşımacılığının hızı, sunulan hizmetin kapasitesi ve kalitesi konusunda önemli bir belirleyicidir.

Çeken Araçlar (Lokomotifler): Çeken araçlar, üzerlerinde çekici gücün üretildiği ve arkalarına takılan vagonları çeken araçlardır. Bunlar lokomotif olarak adlandırılır. Lokomotifler kullanım amaçlarına göre; ana hat lokomotifleri ve manevra lokomotifleri olarak sınıflandırıldıkları gibi, kullanılan enerji kaynağına göre de sınıflandırılabilir. Dizel Lokomotiflerde kullanılan enerji, dizel yakıttan (motorin-mazot) elde edilir. Elektrikli lokomotifler ise elektrik enerjisini kullanarak güç üretirler. Bunların enerji ikmal sorunu yoktur ve bu sayede durmaksızın daha uzun mesafelere gidebilirler.

Çekilen Araçlar: Çekilen araçlar taşıyıcı rolü görür. Lokomotifler tarafından çekilen ve içlerinde yolcu ya da yük taşıyan çekilen araçlara vagon denilmektedir. Vagonların özellikleri taşıma hızında ve taşınacak yükün özeliklerinde önemli bir belirleyicidir. Yük vagonları taşınacak yüklerin özelliklerine göre farklılık gösterir. Katı yüklerin taşınması için kullanılan vagonlarda, yükün boyutları ve geometrik şeklinin yanı sıra, yükleme ve boşaltma işlemlerini daha kolay hale getiren tasarımlar etkili olmaktadır.

Motorlu Vagonlar (Otomotris) ve Tren Setleri: Motorlu vagonlarda çekici güç, içinde aynı zamanda yolcuların taşındığı vagonlarda üretilir.

İstasyonlar ve Terminaller: Demiryolu taşımacılığının kuşkusuz en önemli bileşenlerinden birisi, kısaca trenlerin çeşitli amaçlarla durdukları yerler olarak adlandırdığımız, istasyonlardır. İstasyonlar; yolcu ve yük taşımacılığının gerçekleştirilebilmesi ve tren trafiğinin yönetilmesi ile ilgili gerekli hizmetlerin verildiği tesislerin bulunduğu yerlerdir. Yolcu ve yük trafiğinin yoğun olduğu, hizmetlerin daha kapsamlı ve büyük ölçekte verildiği istasyonlara gar denir. Farklı özelliklere sahip istasyon türleri; dağıtım (Triyaj) istasyonu, aktarma istasyonu, sınır istasyonu, rıhtım istasyonudur.

Enerji Sistemi: Demiryolu taşımacılığında elektrikli lokomotiflere enerji sağlayan sistemler de önemli bir yer tutmaktadır.

Trafik Yönetim Sistemleri: Demiryolu taşımacılığında emniyeti sağlamak için belli işaret ve sembollerle birlikte kullanılmaya başlanan telgraf makineleri raylı sistemlerde haberleşme ve sinyalizasyon sistemlerinin başlangıcını oluşturur.

Demiryolu İşletmeleri: Demiryolu işletmeleri genellikle hem yolcu hem de yük taşımacılığı yaparlar. Fakat sadece yolcu ya da sadece yük taşımacılığına odaklanan işletmeler de mevcuttur. Demiryolu işletmelerinin önemli bir işlevi de çeken ve çekilen araçların onarım ve bakımlarını yapmasıdır.

Demiryolu Taşımacılığı ve Lojistik

Uygarlığın gelişim sürecinde insanoğlu öncelikle karayolu ve denizyolu taşımacılığını kullanmıştır. Süreç ilerlerken demiryolu taşımacılığının kullanıma başlanması devrim niteliğinde değişikliklere neden olmuştur. Çükü demiryolu çok daha fazla, ağır ve hacimli yükleri, daha çok insanı çok daha uzak mesafelere, daha hızlı ve emniyetli bir şekilde taşıma olanağı sunmuştur. Lojistik faaliyetler açısından baktığımızda yük taşımacılığı yolcu taşımacılığına göre daha öne çıktığı görülmektedir.

Demiryolu Taşımacılığının Lojistik Faaliyetler içindeki Rolü ve Avantajları

Demiryolu Taşımacılığının Lojistik Faaliyetler içindeki Rolü

Dökme yüklerin münferit vagonlarla yapıldığı yük taşımacılığı; paket, palet veya konteyner yüküne dönüşmektedir. Bu dönüşüm demiryolu taşımacılığını daha etkin bir hale getirmektedir. Bu dönüşüm ve gelişimler lojistik açıdan demiryolu ile yapılan yük taşımacılığının faaliyetler içindeki payını artırmaktadır. Diğer yandan bir başka dönüşüm ise, demiryolu ile taşınmak istenen yüklerin, daha çok çıkış ve varış yerlerine götürülmesi ile ilgili olarak ortaya çıkmaktadır. Artık demiryolu hatlarının başlangıç ya da bitiş yerleri yüklerin toplandığı ya da dağıtıldığı lojistik merkezler, denizyolu terminalleri, sanayi merkezleri ya da fabrikalardır. Uluslararası alandaki teknik ve ekonomik yasal düzenlemelerin basitleştirilmesi, kuralların standartlaştırılması, sistemin uyumlaştırılması ve çevrenin korunmasına yönelik ortak mutabakatlar, demiryolu taşımacılığına olan talebi artırmaktadır. Sonuç olarak demiryolu taşımacılığının lojistik faaliyetler içindeki zaten önemli olan rolü giderek artmaktadır.

Demiryolu Taşımacılığının Avantajları

Demiryollarını avantajları şu şekilde sıralanabilir. Ağır ve hacimli yüklerin taşınmasında demiryolu taşımacılığı vazgeçilmezdir. Demiryolu taşımacılığı çevreye en az zarar veren ulaştırma türüdür. İşletim maliyetleri düşüktür. Demiryolu taşımacılığı emniyetlidir Ülkeler, uluslararası geçişlerde demiryolu taşımacılığını tercih etmektedir. Demiryolu taşımacılığı kötü hava koşullarından etkilenmez. Bu avantajların yanında demiryollarının bazı dezavantajları da bulunmaktadır. Demiryolu taşımacılığı her güzergâh için, maliyet ve taşıma hızı açısından eşit düzeyde avantaj sağlayamaz. Demiryolu alt yapısı açısından, özellikle ray açıklığı mesafesi ile ilgili, standartlaşma sorunları yaşanmaktadır. Demiryolu taşımacılığı kapıdan kapıya taşıma gerçekleştiremez. Transit süreleri bazı teslim bölgelerinde karayolu ve denizyoluna göre biraz daha uzun zaman alabilmektedir. Taşımacılık hızının çok düşük olduğu söylenemez fakat vagonların ve lokomotiflerin değişmesi, ara istasyonlardaki manevralar, yolcu trenlerinin geçiş üstünlükleri gibi nedenlerle ortalama hız düşmekte, seyahat ve teslimat süreleri uzayabilmektedir.

Demiryolu Taşımacılığında Taraflar

Demiryolu yük taşımacılığında; gönderici, taşıyıcı ve alıcı olmak üzere üç taraf bulunmaktadır. Gönderici, yükünün taşınması ihtiyacını duyan ve taşıyıcılardan ya da bu işi organize edecek işletmelerden ulaştırma hizmetini talep eden taraftır. Taşımacılık sözleşmesinin diğer tarafı olan taşıyıcı, demiryolu taşımacılığı hizmetini sunan taraftır. Adına eşya gönderilen ve gelen eşya için taşıyıcının bu eşya üzerindeki bütün alacaklarını ödemek suretiyle kendisine veya vekaletname verdiği bir başka şahsa teslimini isteyebilecek veya eşyayı kabul etmeyebilecek kimse ise demiryolu taşımacılığının üçüncü ve son tarafı, alıcı adı verilen taraftır. Bazı durumlarda yükün göndericileri ya da alıcıları taşımacılık süreçlerine ilişkin işlemleri kendileri yapmak ya da takip etmek istemezler. Çünkü bu işlemler, özellikle uluslararası taşımacılıkta, uzmanlık gerektirir. Bu gibi durumlarda, süreçte gönderici ve/veya alıcı adına bazı işlemleri üstlenen aracı kuruluşlar devreye girerler. Bu tür işletmelere taşıma işleri komisyoncusu (freight forwarder) ya da kargo acentesi denilmektedir. Taşıma işleri komisyoncuları taşımacılık sürecini, gerektiği kadar ya da talep edildiği ölçüde yönetirler. Bu kapsamda taşımacılık belgelerinde bir taraf olarak da yer alabilirler.

Demiryolu ile Taşınan yükler

Demiryolu taşımacılığı, kara taşımacılığının tersine, kapıdan kapıya taşımacılık sağlayamaz ve ortalama hızı daha düşüktür. Havayolu taşımacılığına göre hızı son derece düşük, fakat denizyolu taşımacılığına göre daha hızlı bir ulaştırma türüdür. Bu nedenle dayanıksız, çabuk bozulan, zamana duyarlı ve acil teslimat gerekliliği olan,değeri çabucak azalan, modası geçen, kısa zamanda eskiyen ya da kullanılamaz hale gelen yüklerin taşınmasında uygun bir ulaştırma türü değildir. Bununla birlikte demiryolu taşımacılığı; hatların, vagonların ve lokomotiflerin özellikleri sayesinde ağır ve hacimli yüklerin taşınmasında son derece uygun bir ulaştırma türüdür. Demiryolu taşımacılığında taşınan yükler şunlardır: katı dökme yükler, katı yakıtlar, petrol, petrol türevleri, sıvı kimyasallar, inşaat malzemeleri, tahıl ve orman ürünleri, karayolu taşıtları, acil ve zamana duyarlı olamayan gıda ürünleri.

Demiryolu Yük Taşımacılığının türleri

Konteyner: Konteyner taşımacılığının en önemli avantajı farklı ulaştırma türlerinde kolayca taşınabilmesidir. Demiryolu-karayolu-denizyolu kombinasyonları standart konteynerlar sayesinde kapıdan kapıya taşımacılık sağlar ve taşıma maliyetinin azaltılmasına yardımcı olur. Bu avantajları nedeniyle demiryolu konteyner taşımacılığı genellikle teşvik edilmekte ve giderek gelişmektedir.

Ro-La Taşımacılığı: Ro-La kavramı Almanca Dilinde yürüyen yol (Rollende Landstrase) anlamına gelen iki kelimenin kısaltmasından oluşmaktadır. Bu demiryolu taşımacılığı türünde, yüklü kamyonların özel vagonlarda taşınması söz konusudur. Kamyonlar çok basit bir yükleme sistemi ile vagonlara çıkarılır ve trenlerle gidecekleri yerlere taşınırlar. Varış yerlerinde ise trenden indirilerek karayolu ile asıl gidecekleri yere doğru yola koyulurlar.

Blok Tren Taşımacılığı: Geleneksel olarak yapılan demiryolu yük taşımacılığında, ara istasyonlardan gelen yük vagonları toplandıkça bir araya getirilerek tren oluşturulur ve asıl varış yerine hareket eden tren bu sürecin sonunda oluşur. Blok tren uygulaması ise demiryolu yük taşımacılığında çağdaş yaklaşımlardan birisidir.

Özel Vagon Taşımacılığı: Demiryolu taşımacılığının doğuşunda, hatlar devlet sahipliğinde ve kontrolünde inşa edilmiş, taşımacılık kamu sahipliğindeki işletmeler tarafından tekel olarak yapılmıştır. Günümüzde bu yapı halen devam etmekte Bununla birlikte zamanla özel sektör giderek sistem içinde rol almaya başlamıştır. Bunun en yaygın örneği özel sektör işletmelerinin kendilerine ait vagonlarını demiryolu hatlarında işletebilmeleridir.

Topla-Dağıt Ağ Yapısı ile Taşımacılık: Topla-Dağıt (Hub&Spoke Network) sistemi de aslında bir ağ türüdür. Bu ağ yapısında yolcular ya da yükler çevredeki istasyonlardan önce merkezi bir istasyona getirilir, sonrasında buradan kalkan trenlerle asıl gitmek istedikleri yere sevk edilir. Bu sayede Topla - Dağıt Ağ Yapısı(T-D AY) çok sayıda istasyon çiftini birbirine bağlamış, başka bir deyişle taşımacılık ağı büyütülmüş olur.

Kombine Demiryolu Taşımacılığı: Kombine demiryolu taşımacılığı, kapıdan kapıya taşımacılığın kesintisiz bir biçimde sağlanması amacıyla, demiryolu ile birlikte diğer ulaştırma türlerinin de kullanılmasına dayanan bir sistemdir. Ro-La demiryolu taşımacılığı türü buna güzel bir örnektir. Kombine demiryolu taşımacılığı, özellikle nihai ürünlerin ve tek bir yük haline getirilerek konteynerlara yerleştirilmiş yüklerin taşınmasında sıkça kullanılmaktadır. Demiryolu taşımacılığının diğer ulaştırma türleri ile entegre edilebilmesi için demiryolu hatlarının limanlara, üretim ve dağıtım merkezlerine ve organize sanayi bölgelerine kadar erişmesi gerekmektedir.

Fiyat: demiryolu taşımacılığında en önemli fiyat belirleyicisi taşınan yükün ağırlığıdır. Çünkü ağırlık taşıma maliyetini etkileyen en önemli parametredir. Fiyatı etkileyen diğer bir faktör ise taşınan yükün özelliğidir. Taşıma sırasında, kırılma, bozulma, kısacası zarar görme olasılığı daha fazla olan yüklerin taşıma ücreti fazladır. Fiyat konusundaki diğer belirleyici bir faktör taşımacılık için gerekli olan vagon türüdür. Örneğin, özel imalat vagonları olarak adlandırılan; ısı yalıtımlı, çok ağır yükleri taşımaya uygun, otomatik boşaltma sistemlerine sahip olan ya da otomobil taşıyabilen vagonların taşımacılık ücretleri farklı bir şekilde hesaplanır. Satın alım ve işletim maliyeti yüksek olan vagonlardaki taşımacılığın maliyeti de fazla olacaktır. Diğer yandan taşıma ücretinin hesaplanmasında elbette taşıma mesafesi de hesaba katılır.

Lojistik Köyler : Dünyada uzun yıllardır kullanılmakta olan ve lojistik merkez olarak da adlandırılan lojistik köy uygulamaları ülkemizde de giderek yer bulmaktadır. Lojistik köylerin kuruluş amacını, taşımacılık bakış açısıyla, ulaştırma türlerinin birlikte ve entegre bir şekilde kullanılmasına uygun ortamlar yaratmak olarak değerlendirmekteyiz. Resmin bütününü görmeye çalıştığımızda ise amacın lojistik faaliyetler kapsamındaki tüm hizmetleri bir araya getirmek olduğunu görürüz. Lojistik köyler için yer seçiminde deniz kıyılarında limanların olduğu bölgeler, iç kesimlerde ise demiryolu, havaalanları ve karayollarının güçlü olduğu bölgeler aday olmaktadır. Fakat yukarıda da belirttiğimiz gibi lojistik köylerin, mümkün olduğunca çok ulaştırma türünü entegre edecek, üretim ve dağıtım merkezlerine yakın yerlerde kurulmalarında fayda vardır. Fakat nerede kurulursa kurulsun, lojistik köyler için demiryolu taşımacılığının varlığı vazgeçilmezdir.