Ünite 3: UYAP Editör, Sanal Tartışma, İnternet, Extranet ve İntranet

UYAP Editör (Kelime İşlemci)

UYAP’ta tüm uygulamalarda yeni belge üretilmesi için Kelime İşlemci (UYAP Editör) programı geliştirilmiştir. Kullanıcıların yazılı metin üretme gereksinimleri, ortak olarak kullanacakları bu program tarafından karşılanmaktadır. Editör, UYAP kapsamında bulunan tüm uygulamalarla entegre bir şekilde çalışmakta olup, sistemde önceden tanımlanan belge, yazışma ve doküman şablonları üzerine veri tabanında mevcut bulunan verileri otomatik olarak yerleştirdikten sonra izin verilen alanlar üzerinde değişiklik ve eklemeler yapılmasına, böylece kolay ve hızlı bir şekilde belge, yazı ya da dokümanın hazırlanmasına imkân vermektedir. Ayrıca editör programının bir diğer özelliği de UYAP uygulamalarından bağımsız bir şekilde lokal bir bilgisayarda da çalışabiliyor olmasıdır. UYAP Editörü sayesinde yargı sisteminde iş süreçlerinde, belgelerde birlik ve beraberlik sağlanmıştır.

e-Posta ve Serbest Kürsü (Sanal Tartışma)

UYAP kapsamında hâkim ve savcılar başta olmak üzere tüm adli ve idari yargı, ceza infaz kurumları personeline birer adet @adalet.gov.tr uzantılı e-Posta adresi tahsis edilmiş ve kullanıma sunulmuştur. Ayrıca kullanıcıların e-Posta hesaplarına İnternet ortamından da ulaşabilmeleri için web tabanlı olarak da sunulmaktadır. Başsavcılar, ağır ceza başkanları, hâkimler ve savcılar gibi e-Posta grupları oluşturularak hâkim, Cumhuriyet savcısı ve personelin benzer görevdeki meslektaşları ile hızlı iletişim kurma ve bilgi alışverişi yapmaları sağlanmıştır. Ayrıca Messenger programı yerine kullanılmak üzere Haberci programı geliştirilmiş ve kurum mensuplarının kullanımına açılmıştır.

Hâkim ve savcılar ile yargı personelinin hukuksal, mesleki, kültürel vb. konularda aralarında tartışması ve bilgi alışverişinde bulunabilmeleri amacıyla oluşturulan Serbest Kürsü iletişim platformu UYAP kapsamında hizmete sunulmuştur. Böylece adli ve idari yargı, ceza infaz kurumları, adli tıp kurumları ile Bakanlıkta çalışan personel ile hâkim ve savcılara hizmet veren açık bir iletişim platformu oluşturularak yargı camiasında hızlı bir iletişim ve bilgi alışverişi sağlanmıştır. Bunun sonucu olarak mesleki problemler başta olmak üzere diğer sorunlar kısa sürede çözülebilmektedir. Basit bir sorun için uzun uzadıya yazışmalara, fakslara ve telefon görüşmelerine gerek kalmamaktadır. Ayrıca hızlı bir iletişim ile sorunlar kısa sürede çözülmekte ve tecrübeler paylaşılmaktadır. Bu bilgi paylaşımı ile kamusal hizmetlerde standart ve birlik sağlanmakta, doğrulara daha rahat ulaşılmakta, yardımlaşma ve birlik duyguları geliştirilmektedir. Çok önemli bir karar ve işlem, anında ilgililere ulaştırılarak uygulamaya geçirilebilmektedir.

İnternet, Extranet ve İntranet

İnternet sözcüğü İngilizce’de uluslararası ağ anlamına International Network sözcüklerinin baş harflerinden oluşmuştur.

İnternet, en genel anlamı ile dünyadaki milyonlarca bilgisayarı birbirine bağlayan ve aralarında bilgi alışverişine olanak sağlayan büyük bir ağdır.

Extranet ise bir bakıma kurum içi İnternettir. Kurumlar bünyesindeki bilgileri ve bilgi işlem kapasitesini paylaşmak amacıyla Intranet ağı oluşturarak sadece kurum içindeki bilgisayarları, yerel ağları (LAN) ve geniş alan ağlarını (WAN) birbirine bağlayarak kurum içi tele-konferans uygulamalarında ve farklı birimlerdeki kişilerin bir araya gelebildiği iş gruplarının oluşturulmasında da kullanılmaktadır. Intranet’ler TCP/IP, HTTP, FTP vb. İnternet protokollerini kullanan, orta büyüklükteki kurumlar için kullanılan kurum içi özel ağdır.

UYAP kapsamında hâkim ve Cumhuriyet savcıları ile diğer yargı personeline her an İnternet erişim imkânı verilmiştir. İnternet’in hukuk sistemine kazandırmış olduğu faydaları sıralayacak olursak;

• Adalet Bakanlığının web sayfasında özellikle Bakanlığın genel teşkilat yapısı, görevleri, güncel duyurular, güncel mevzuat, Türkiye’deki tüm adli ve idari teşkilat adres bilgileri, UYAP hakkında bilgiler, faydalı linkler, hukukla ilgili faydalı bilgiler gibi konular yer almaktadır.
• Adalet Bakanlığı adli ve idari yargı birimleri için İnternet sitelerine yer sağlayıcılığı hizmetlerini de vermektedir. Bu bağlamda birimler kendi kurumlarını tanıtan İnternet sayfalarının yer ve erişim sağlayıcılığı hizmetleri Başkanlıkça yürütülmekte, içerikler ise kurumlar tarafından hazırlanmaktadır.
• Adalet Bakanlığı İnternet sayfasında aynı zamanda UYAP uygulamalarına doğrudan ulaşım amaçlı butonlar yer almaktadır. Bu butonlar sayesinde kullanıcılar, UYAP Portal, Bilgi Bankası, UYAP Mevzuat, UYAP Uzaktan Eğitim gibi intranet sayfalarına erişebilmektedirler.
• http://www.adalet.gov.tr adresinde Bakanlık genelgeleri ve duyuruları yayınlanarak daha kısa sürede muhataplarına ulaşması sağlanmıştır. Bakanlık olarak taşranın bilgilendirilmesi gerektiği durumlarda bunun İnternet’te yayınlanması ile telefon, kırtasiye, personel veya mesainin verimli kullanılması gibi kalemlerde verimlilik sağlanmıştır.
• UYAP’a bilgilerin girilmesini kolaylaştırmak ve hızlandırmak amacıyla avukatların kendi ofislerinde kullanmaları için hazırlanan e-Takip programı vasıtasıyla, kırtasiye, personel veya mesainin verimli kullanılması gibi kalemlerde verimlilik sağlanmıştır.
• Bakanlık merkez ve taşra teşkilatının bütün telefon listesi intranette yayınlanmaktadır.
• İnternet sayesinde Bakanlık içi bilgi alışverişi çok hızlı olmakta ve bu sayede birimler birbirinin yaptıkları işleri daha hızlı takip edebilmektedir. Örneğin; Kanunlar Genel Müdürlüğü’nün yayınladığı kanun tasarıları diğer birim hâkimleri, personeli ve vatandaşlar tarafından takip edilebilmektedir.
• Bakanlığa bağlı birimlerin İnternet ile ilgili tüm ihtiyaçları tek bir merkezden karşılanmaktadır. Böylece İnternet ile ilgili giderlerde önemli derecede tasarruf sağlanmıştır.

İnternet

İnternet bağlantılarıyla ilgili olarak;

Internet bağlantısını karşılayan router cihazı üzerinde atak önleyici özel modül, detectorler ve tanımlamalar bulunmakta, mevcut ve tüm atak teknikleri engellenerek loglanmakta

Atak önleyici modül ve detector kontrolünden geçen trafik daha sonra firewall ve IPS kontrollerinden geçmekte,

Bu cihaza/cihazlara erişim ve yönetim hakkı, TACACS (Terminal Access Controller Access Control System) servisi ile yalnızca belirli adresler üzerinden ve yalnızca belirli kullanıcılar tarafından sağlanmaktadır.

Extranet (Dış Sistem Bağlantıları)

Extranet bağlantıları Mernis, Emniyet (Polnet), Takbis, TCMB, PTT, Jandarma vb. kamu ve bazı özel sektör kuruluşları ile gerçekleştirilen entegrasyonlar için kullanılan noktadan noktaya bağlantıları kapsamaktadır. Bu bağlantılar ile ilgili olarak;

• Her bir kurum bağlantısı extranet bağlantılarının sonlandığı router üzerinde tanımlanan VRF (Sanal router) tekniği ile birbirinden tamamen bağımsız olarak karşılanmakta,
• Her bir bağlantı ayrı ayrı üst düzey algoritmalar ile şifrelenmekte,
• Her bir kurumun kullandığı lokal IP subnetlerinin çakışabilmesi olasılığına karşı NAT uygulanmakta,
• Trafik akışları düzenli olarak gözlenmekte ve normal dışı durumlara müdahale edilmekte,
• Extranet bağlantısını karşılayan router cihazına erişim ve yönetim hakkı TACACS servisi ile yalnızca belirli adresler üzerinden ve yalnızca belirli kullanıcılar tarafından sağlanmaktadır.
• Kullanılan ürünler, iletişim teknikleri ve diğer yaklaşımlar yönünden Network Güvenliği konusunda dünya genelinde kabul gören tüm uygulamalar yakından takip edilmekte ve uygun olanları sisteme uyarlanmaktadır.
• Bu birimlerle bağlantı İnternet üzerinden değildir. Kiralık hatlar kullanılmaktadır.
• Kiralık hat olmasına rağmen VPN yapılmakta yani veriler şifrelenmektedir.
• Doğrudan veri tabanı erişim yoktur.
• “Güvenlik Duvarı” ile denetlenmektedir.
• Gelen trafik NAT (Network Address Translation) ile içeri alınmaktadır. Yani iç networkteki kimlikler dışarı karşı saklanmıştır.
• ACL yani Erişim Kontrol Listeleri kullanılır. Tanımlanmamış IP’den gelen erişim talepleri otomatik olarak reddedilir. Yani tanımlı olmayan kullanıcı giremez. İçerik ancak belli IP’lerden çıkabilir.