Ünite 6: Vergi Suçları

Kaçakçılık Suçu

Yeni düzenlenmiş şekli ile kaçakçılık suçu, tamamen ceza hukuku bağlamında kabul edilmiş bir suç tipidir. Cezası da, tipik bir adli ceza şeklindedir.

Kaçakçılık suçu; vergi yükümlüsü, vergi sorumlusu veya suça katılma halinde üçüncü kişiler tarafından VUK’da yazılı fiillerle devletin vergi alanında koymuş olduğu kuralları bozucu ve hukuk düzeninin kabul etmediği fiillerdir.

Kaçakçılık Suçlarının Faili

Vergi yükümlüsü, vergi sorumlusu veya suça katılma hallerinde üçüncü kişiler tarafından işlenebilmesi nedeniyle adi suçlar kapsamındadır.

Bu suç gerçek kişi mükellef veya veri sorumlusu tarafından işlenebilir. Tüzel kişi organı olan gerçek kişi tarafından işlenmesi durumunda ceza tüzel kişi adına değil, suçu işleyen gerçek kişi adına kesilir.

Kaçakçılık Suçlarının Fiilleri

Verilecek cezaya göre şu şekilde sınıflandırılabilir:

OnsekizAydan Üç Yıla Kadar Hapis Cezası ile Cezalandırılacak Suç Fiilleri

Bu fiiller şunlardır:

·Defter ve kayıtlarda muhasebe hileleri yapmak

·Gerçek olmayan veya işlemle ilgisi olmayan kişiler adına hesap açmak

·Defterlere kaydı gereken hesap ve işlemleri vergi matrahının azalmasını doğuracak şekilde başka defter veya kayıt ortamlarında kaydetmek

·Defter, kayıt ve belgeleri tahrif etmek

·Defter ve belgeleri gizlemek

·Muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenlemek

·Muhteviyatı itibariyle yanıltıcı olarak düzenlenmiş belgeyi kullanmak

Üç Yıldan Beş Yıla Kadar Hapis Cezasını Gerektiren Suç Filleri

Bu fiiller şu şekildedir:

·Defter, kayıt ve belgeleri yok etmek

·Defter yapraklarını yok ederek yerine başka yaprak koymak veya hiç yaprak koymamak

·Sahte belge düzenlemek

·Sahte düzenlenmiş belgeleri kullanmak

İki Yıldan Beş Yıla Kadar Hapis Cezasını Gerektiren Suç Fiilleri

Bu fiiller şunlardır:

·Anlaşması olmadığı halde belge basmak

·Sahte belge basmak

·Anlaşması olmayan matbaanın bastığı belgeler ile sahte olarak basılan belgeleri bilerek kullanmak

Kaçakçılık Suçlarında Kusurluluk

Kusurluluk, suç failinin maddi unsurları ile kurulan kınanması gereken psikolojik ilişkidir.

Kaçakçılık, adli yargı mercilerinde yargılanması verilecek cezaların hapis cezası olması nedeniyle kastla işlenebilen suçlar içerisinde yer alır.

Kaçakçılık Suçlarının Cezası

Hürriyeti bağlayıcı cezanın süresi de üç grup suç fiili için farklı farklı düzenlenmiştir.

·Birinci grup ceza, onsekiz aydan üç yıla kadar hapis cezası

·İkinci grup ceza, üç yıldan beş yıla kadar hapis cezası

·Üçüncü grup ceza, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası

Kaçakçılık suçları fiilleri sonucunda vergi ziyaı da meydana gelmişse hürriyeti bağlayıcı cezalara ilave olarak vergi ziyaı cezası da kesilir. Bu ceza, vergi ziyaı cezasının üç katıdır.

Vergi Gizliliğine Uymama Suçu

Görevden doğan suçlar arasına yer alır. Devletin vergi koyması bir anayasal hak ise, görevlilerin vergi ilişkisi nedeniyle öğrendikleri bazı sırların da ifşa edilmemesi ve kendi yararlarına olacak şekilde kullanılmaması da yükümlülerin hakları arasındadır.

Suç Faili

Vergi gizliliğine uymakla yükümlü olan kişilerdir. Bu kişiler ise;

·Vergi işlemleri ve vergi incelemesi ile görevli kişiler:

İki gruptur; Bunlar vergi işlemleri ile uğraşan memurlar (verginin tarh, tahakkuk, tahsil işlemlerini yapan memurlar, onaylayıcı şef, müdür muavini, müdür ile yazı işlerini yürüten daktilo memurları) ile vergi incelemesinde görevli kişiler (vergi müfettişleri ve yardımcıları, vergi dairesi başkanı veya defterdar ile Gelir İdaresi Başkanlığı merkez ve taşra teşkilatında müdür kadrolarında görev yapanlar)

·Vergi yargı mercilerinde görevli kişiler: İlk derece mahkemesi olarak vergi mahkemeleri, üst derece yargı yeri olarak da Bölge İdare Mahkemeleri ile Danıştay görev yapan hâkimler, üyeler, savcılar, raportörler, idare memurları ve katiplerdir.

·Vergi kanunlarına göre kurulan komisyonlara iştirak edenler: Takdir, tadilat, uzlaşma, zirai kazançlar ile ve merkez komisyonlarındaki memur ve memur olmayan kişilerdir.

·Vergi işlerinde kullanılan bilirkişiler

Vergi Gizliliğine Uyma Süresi

Vergi gizliliğine uyma yükümlülüğü, yukarıda sayılan kişilerin görevden ayrılmaları halinde de devam eder.

Vergi Gizliliğine Uymama Fiilleri

Bu fiiller şu şekildedir:

·Görevleri ile ilişkili olarak öğrenmiş oldukları vergi sırrı ve gizli kalması gereken hususların ifşa edilmesi

·Öğrenmiş oldukları sırların kendileri veya üçüncü kişiler yararına kullanılması

Vergi Gizliliğine Uymama Suçunda Kusurluluk

Kasten işlenebilecek bir suçtur. Failin, sırrı ifşa ettiğini ya da kendi veya üçüncü kişilere menfaat sağladığını bilmesi, neticenin de istenmiş olmasını gerektirir.

Vergi Gizliliği Kapsamı Dışında Kalan Haller

Bu haller;

·Vergi cetvelleriyle ilan: Vergi güvenliğini sağlama amacıyla yapılmaktadır. Bu ilan gelir vergisi yükümlüleri ile kurumlar vergisi kapsamı içinde yer alan sermaye şirketlerini kapsar, ilan da bağlı oldukları vergi daireleri tarafından yapılır. İlanın kapsamına yükümlülerin ad ve unvanı, vergi matrahı ve vergi miktarı girer.

·Vergi levhası almak: Ticari kazanç sahipleri, yazıhane açmış zirai kazanç sahipleri, serbest meslek erbabı, kurumlar vergisi yüzünden anonim, limited ve paylı komandit şirketler vergi levhası almak zorundadırlar.

·Vergi ve cezaların Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından açıklanması: Açıklamaya konu olan beyanlar, yükümlülerin vergi tarhına esas olan beyanları, kesinleşen vergi miktarları, kesinleşen vergi cezaları, vadesi geldiği halde ödenmemiş bulunan vergi ceza ve miktarlarıdır.

·Yükümlülerin idari veya adli kovuşturmaya taraf olmaları durumunda bankaların yapacağı vergi tahsiline ilişkin bilgi ve belge verilmesi: İdari veya adli kovuşturmanın amacına ulaşmasına yardımcı olmak amacını taşır.

·Sahte veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenleyen veya kullananların mesleki kuruluşlara ya da muhasebe meslek odalarına bildirilmesi: Söz edilen belge Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre vergiye esas olan işlerde kullanılan belgedir. Fatura, perakende satış fişi gibi.

Vergi Gizliliğine Uymama Suçunun Cezası

Vergi Usul Kanunu, bu suçta kesilecek cezanın miktarının tespitinde Türk Ceza Kanunu’nun 239. maddesine atıf yapmıştır. Bu ceza miktarı da 6 aydan 2 yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezasıdır.

Yükümlünün Özel İşlerini Yapma Suçu

Görevleri itibariyle kamu gücünü kullanan kişiler, görevlerini ifa ederken tarafsızlıktan ayrılarak vergi yükümlüsünün yanında yer alabilirler. Memur bu çıkar ilişkine, ailevi ve hukuki bağlar nedeniyle de girmiş olabilir.

Yasak faaliyetler Vergi Usul Kanunu m. 6’da belirtilmiştir. Bu yasak, hükümlerden 6. maddenin son fıkrasında yer alan kişi ve faaliyetleri kapsayacak şekilde 363. maddede düzenlenmiştir.

Yükümlünün Özel İşlerini Yapma Suçunun Failleri

Bu failler vergi muameleleri ve vergi incelemesi ile uğraşan kişiler ile vergi yargı mercileri olan vergi mahkemeleri, Bölge İdare Mahkemeleri ve Danıştay’da görevli olan kişilerdir.

Vergi muameleleri idari işlem olarak vergi yükümlüsünü bağlayan, vergi tarhı, tebliğ, tahsil ve ceza kesme işlemleridir.

Vergi incelemesinde görevli olanlar ise, vergi müfettişleri ve yardımcıları, defterdar, kurulmuş ise vergi dairesi başkanı ile Gelir İdaresi Başkanlığının merkez ve taşra teşkilatında müdür kadrosu ile görev yapan kişilerdir.

Mahkemelerde görevli olanlar ise, hâkimler, raportörler, tetkik hâkimleri ve mahkeme kalemlerinde görevlendirilen memurlardır.

Yükümlünün Özel İşlerini Yapma Suçu Fiilleri

Bu filler üç başlık altında ele alınır:

·Vergi muamelelerinde görevli olan kişilerin vergi yükümlülerinin hesap, yazı ve diğer işlerini yapması: Yasak kapsamında olan memurların, yasak kapsamında yer alan birinci suç fiilleri, yükümlünün hesap kayıtlarının tutulması, matrahının ve verginin tespit işlemleridir. Yasak kapsamında ikinci fiil ise, yükümlünün yazması gereken yazsıları yazmasıdır. Diğer işlemler ise, bunlar dışında yer alan diğer işlemlerin yapılmasıdır.

·Vergi incelemesi elemanlarının yükümlünün özel işlerini yapması: İnceleme elemanlarının inceleme sırasında tarafsızlıktan ayrılma olarak nitelendirilecek davranışlardan kaçınması gerekir.

·Vergi yargı mercilerinde görev alan kişilerin yükümlünün özel işlerini yapmaları

Yükümlünün Özel İşlerini Yapma Suçunda Kusurluluk

Suçun kusurluluğu kasttır.

Yükümlünün Özel İşlerini Yapma Suçunun Cezası

Suçun cezası Türk Ceza Kanunu’nun 257. maddesine atıf yapılarak belirlenmiştir. Suç faili bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

İşlenen suç sonucu vergi ziyaı kabahati de işlemi ise, ayrıca katılma hükümlerine göre vergi ziyaı cezası da kesilir.