Ünite 8: Güncel Web Yayıncılığı Araçları

Blog Türündeki Web Yayıncılık Araçları

Ağ güncesi, web log veya web günlüğü olarak da adlandırılan bloglar web 2.0 teknolojilerinin gelişmesiyle hayatımıza girmiş ve kolay bir şekilde insanların kendi web sayfaları üzerinden paylaşımlarını yapabileceği ortamlar haline gelmiştir. Blogların son zamanlarda internet kullanıcılarının en çok ilgi gösterdiği web araçlarından birisi olmasının nedenleri şu şekilde sıralanmaktadır (Duermyer, 2017):

• Yeni ve güncel içerikleri taramanın arama motorları tarafından en çok tercih edilen teknik olduğu düşünüldüğünde, bloglamanın çok iyi bir arama motoru optimizasyonu (search engine optimization (SEO)) aracı olması bu nedenlerden biridir.
• Bloglama, müşterilerin veya takipçilerin neler olup bittiğine dair bilgilerinin güncel tutulması ve yeni fırsatlar hakkında ipuçları verilmesi için kolay bir yol sağlar.
• Bir müşteri/takipçi, blog sayfasına ne kadar katılım sağlarsa, o sayfa üzerinden harcama yapma olasılığı o kadar artar.
• Bloglar aracılığıyla ürün veya hizmetin satışı gerçekleştirileceği gibi, reklamcılık ve bağlı ürünler gibi diğer seçeneklerden de gelir elde edilebilir.

Blog oluşturmak için kullanılabilecek en güncel ve popüler örneklerden bazıları; WordPress, Blogger, LiveJournal, Edublogs, Weebly ve TypePad şeklinde verilebilir.

WordPress

WordPress, açık kaynaklı ve ücretsiz olarak dağıtılan, yüzlerce temaya ve eklentiye sahip blog sistemlerinden biridir. Tarihçesi 2001’e kadar uzanan WordPress, Genel Kamu Lisansı altında, PHP web programlama dili ve MySQL veritabanı üzerinde kurulmuş güçlü bir sistemdir.

Bir WordPress sitesinin kurulması için mutlaka bir alan adı (domain) ve sunucu (host) gerekmektedir. Bu hizmetlerin ücretli bir şekilde edinilmesi mümkün olacağı gibi, ücretsiz olarak hizmet veren kuruluşlar da bulunmaktadır. Mutlaka gerekli olan alan adı ve sunucu hizmetleri dışında, FTP programı, FTP bilgileri ve WordPress kurulum dosyaları da sitenin oluşturulması için gereklidir. Bazı sunucu hizmeti veren siteler, kullanıcının gereksinim duyduğu dosyaları ve ayarları kendileri gerçekleştirdiği için otomatik WordPress kurulumunu sağlayabilmektedir.

WordPress ile wordpress.com alan adının altında blog sayfaları da oluşturulabilir. Bu yöntem çok daha hızlı blog sayfaları oluşturmak adına profesyonel olmayan kullanıcılar tarafından tercih edilebilir. Bu hizmetin ücretli olduğu unutulmamalıdır. Ücretsiz sürümde reklam sayfaları görüntülenebilir.

Blogger

Blogger, zaman damgalı girdileri olan çok kullanıcılı bloglara izin veren bir blog yayınlama hizmetidir. Blog yayınlamak için WordPress ile birlikte en çok bilinen ve en etkili platformlardan biridir. Genellikle, bloglar, Google’ın kendisi tarafından blogspot.com’un bir alt alan adında barındırılır.

Blogger sitesini diğer blog sistemlerinden ayıran en temel özelliklerden biri, bir alan adı ve sunucu hizmetine gereksinim olmaksızın, blogspot.com alan adının altında blogların yayınlanmasına olanak sağlamasıdır. Ayrıca, oldukça kolay bir arayüzü ve özelleştirilebilir bir yapısı vardır. WordPress ile sık sık karşılaştırılan Blogger’ın en önemli özelliği Google şemsiyesi altında bir ürün olması nedeniyle güvenliği yüksek bir hizmet sağlıyor olmasıdır. Bu güvenliği sağlamasında temel bileşenlerden biri kapalı kod sistemi kullanmasıdır. WordPress ise açık kaynak kod sistemine sahip olmasıyla geliştiricilerin rahatlıkla yeni eklentiler, temalar ve özellikler eklemesine olanak sağlar. Blogger’ı güçlü kılan özelliklerden biri de mobil cihazlarda oldukça kolay bir kullanım olanağı sunmasıdır. Gönderilerin düzenlenmesi ve gönderilmesi mobil cihazlarla kolaylıkla yapılabilir. Bunun yapılabilmesi için kullanıcının akıllı telefon ve tabletler gibi gelişmiş özelliklere sahip mobil cihazlar edinmesine gerek yoktur. Geleneksel hücresel telefonlardaki SMS ve MMS yoluyla da kullanıcılar bloglarını oluşturabilir.

Blog ve Sosyal Ağların Bütünleştiği Web Yayıncılık Araçları

Tumblr

Tumblr hem blog, hem mikroblog, hem de sosyal ağ (Gunelius, 2017) özelliği bulunan güncel web yayıncılık araçlarından biridir. Blog özelliğiyle WordPress ve Blogger’a; mikroblog ve sosyal ağ olmasıyla Twitter’a benzeyen Tumblr’ın en dikkat çekici özelliği kullanımının çok kolay ve arayüzünün oldukça anlaşılır olmasıdır. Tumblr’ın, uzun blog yazılarından ziyade, daha kısa metin parçaları, video, hareketli resim ve bağlantıların paylaşıldığı bir ortam olması mikroblog özelliğinin baskın olmasına neden olmuştur.

Tumblr ile kullanıcılar “siteadiniz.tumblr.com” gibi kendilerinin belirleyeceği bir site adıyla sayfalarını açabilmektedir. Tamamen ücretsiz olan Tumblr ile pek çok çoklu ortam öğesi paylaşılabilmektedir.

Tumblr’ın en etkili özelliklerinden biri de diğer sosyal ağ sitelerine olan başarılı entegrasyonudur. Tumblr, hem mobil cihazlarda, hem de masaüstü platformlarda kolaylıkla kullanılabilir. Tumblr’daki gönderi türleri metin, fotoğraf, alıntı, bağlantı, sohbet, ses ve video olarak sıralanmaktadır.

Tumblr’a giriş yapabilmek için önce üye olmak gerekmektedir.

Sosyal Ağ Türündeki Web Yayıncılık Araçları

Pinterest

Pinterest, video ve fotoğraf paylaşımına imkân veren bir sosyal ağ platformudur. Kullanıcıların yaratıcı fikirler keşfetmesine ve bunları saklamasına yardımcı olan görsel bir yer işaretleme aracı olan Pinterest, tamamen ücretsizdir. Pinterest sınırsız olarak görsellerin paylaşıldığı bir pano olarak, sanal dünyada kullanıcıların beğendiği ve başkalarıyla paylaşmak istediği görselleri sınıflandırarak kolay bir şekilde paylaşmayı sağlamaktadır.

Pinterest’te “pin”, “pano (pinboard)”, “iğneleme (pinning)”, “yeniden iğneleme (repinning)”, “pinner”, “takip (follow)” ve “ana sayfa akışı” şeklinde bazı özel kavramlar bulunmaktadır.

Pinler görsel yer işaretleridir. Pinler fotoğraflar veya videolar olabilir. Bir pin eklendiğinde altına 500 karakterlik bir açıklama yapılabilir ve istenilen bir bağlantı eklenebilir.

Panolar (pinboard) ise pinlerin kullanıcının tercihine göre belli ilgi alanlarında gruplandığı dijital ortamlardır.

İğneleme (pinning) pinleri panolara ekleme işlemine verilen addır.

Yeniden iğneleme (repinning) işlemi ise başka bir kullanıcının panolarındaki pinleri kişinin kendi panosunda paylaşması işlemidir.

Pinterest’te paylaşım yapan kullanıcılara ise “pinner” adı verilmektedir.

Pinterest’te ilk oturum açıldığında ana sayfa akışı (home feed) görüntülenmektedir. Bu akış takip edilen kişilerden, panolardan ve konulardan gelen pinlerin yanı sıra birkaç sponsorlu pin ve kullanıcıya özel seçilen pinlerden oluşan bir koleksiyondur.

Facebook

2004 yılında kurulan Facebook, arkadaş ve aile bireyleriyle bağlantı kurmak, dünyada olup bitenleri keşfetmek ve diğer kişilerle paylaşımlar yapmak amacıyla kullanılan dünyanın en popüler sosyal paylaşım ağlarından biridir. Facebook iletişim, bilgi paylaşımı, arkadaş edinimi, özel mesaj gönderimi, sohbet olanağı, etiketleme, fotoğraf albümleri, sosyal gruplara katılma, farklı çevrimiçi uygulama ve oyun oynama fırsatları sağlayarak kullanıcılara kişiselleştirilebilir profiller oluşturma olanağı sunmaktadır. Facebook, hem akıllı telefon ve tabletler gibi mobil cihazlardan hem de masaüstü veya dizüstü bilgisayarlardan erişilebilen bir platformdur. Ayrıca, Facebook mesajlaşma platformu olarak mobil uygulamasını ayırmış ve Facebook Messenger adlı mobil uygulamayı geliştirmiştir.

Twitter

Twitter 2006 yılında Jack Dorsey, Biz Stone, Noah Glass ve Evan Williams tarafından ABD merkezli kurulmuş bir sosyal ağ sitesidir. Twitter aynı zamanda mikroblog platformu olarak tanımlanmaktadır. Twitter’ın resmi internet sitesinde “insanların dünyada tam da o anda olup bitenlerden haberdar olmak için uğradıkları bir yer” olarak tanımlanan Twitter aşağıdaki amaçlar için kullanılmaktadır:

• Haber ve politika: Yerel ve global haberleri öğrenmek için.
• Spor: Spordaki tüm gelişmeleri ve sporcuların açıklamalarını öğrenmek için.
• Popüler kültür: Ünlülerin ve diğer tanınmış kişilerin hakkındaki son gelişmeleri takip etmek için.
• Etki sahipleri: Sanatçılarla iletişime geçmek ve kanaat önderlerinin ve uzmanların açıklamalarını öğrenmek için.
• Yararlı bilgiler: Bölgedeki güncel haberlere, yardım etkinliklerine ve müşteri hizmetlerine ulaşabilmek için.

Twitter’ın diğer sosyal ağ sitelerinden bazı yönlerde ayrılan karakteristik özellikleri vardır. Örneğin, Twitter’daki gönderilere verilen ad olan “tweet” önceden 140 karakterle sınırlanmıştır. Kasım 2017’deki düzenlemeyle tweetlerde sınır 280 karaktere çıkarılmıştır. Kullanıcılar Twitter’a internet tarayıcılarıyla, mobil uygulamalarla (IOS & Android) ve SMS ile erişebilmektedirler.

Twitter, kullanıcılarına Tweet etkinliklerini gösteren özel analitikler sunmaktadır. Son derece gelişmiş bu analitikleri kullanmak için https://analytics.twitter.com/ sayfasından “Başla” düğmesine tıklamak gerekmektedir.

Analitik Hizmet Araçları

Güncel web yayıncılığı araçlarının büyük bölümünde bütünleşik olarak gelen analitik hizmet araçları bulunmaktadır. Ancak diğer web sitelerinin istatistiklerinin görüntülenmesinde de bazı kuruluşlar ücretsiz analitik hizmeti sunan araçlar geliştirmiştir. Google Analytics ve Yandex.Metrica en gelişmiş özellikler sunan analitik hizmet araçlarının başında gelmektedir.

Google Analytics

Google Analytics ücretsiz sunulan bir web analitik servisidir. Web site trafiğiyle ilgili raporlar, istatistikler ve grafikler sunarak web site performansını analiz eden araçlardan en bilinenidir. Google Analytics’in sunduğu çözümler şu şekildedir:

• İçerik analizi: İçerik raporlarıyla, ilgili sitenin en çok görüntülenen içeriği tespit edilebilir. Sitenin her bir sayfasının kullanıcılar tarafından ne sıklıkla ziyaret edildiği, kullanıcıların sitede ne kadar kaldıkları ve ne sıklıkla dönüşüm sağladıkları öğrenilebilir.
• Mobil cihaz analizi: Google Analytics ile mobil analiz kapsamında hem mobil uygulama analizi hem de mobil site trafiği ölçülebilmektedir. Farklı mobil ekran ve cihazlarda en iyi mobil arayüzü görüntülemek için analizler yapan Google Analytics ile aynı zamanda mobil reklam ölçümü de yapılabilmektedir.
• Dönüşüm analizi: Google Analytics Dönüşüm Seti ile sayfa görüntüleme ve ziyaretçi sayısı bilgilerinin ötesine geçilerek, satışların, indirmelerin, video oynatmaların ölçülmesi mümkündür. Özellikle pazarlama konusunda, site trafiğinin analiz edilerek, daha verimli pazarlama yöntemleri uygulamak için kullanılmaktadır.
• Sosyal medya analizi: Google Analytics ile sosyal medya analizi yapılarak, sosyal medyanın önem verilen metrikler üzerindeki etkisi ölçülebilir; ziyaretçilerin hangi sosyal medya sitelerinden geldiği öğrenilebilir ve ziyaretçilerin neleri, nerede paylaştığı tespit edilebilir.
• Reklam analizi: Reklam analiziyle, ilgili sitede kullanılan reklamcılık araçlarının etkinlikleri ölçülmektedir.
  Arama ağı, görüntülü reklam ağı, sosyal medya, satış ortakları ve e-posta dâhil tüm dijital kanallar incelenerek, getiriyi nasıl etkiledikleri tespit edilebilmektedir.

Google Analytics ile izlenecek siteyle ilgili tüm ayarlar yapıldıktan sonra Google Analytics sayfasında kitleye genel bakış, günün saatine göre kullanıcı sayısı, gerçek zamanlı analiz raporu, edinme raporu, yere genel bakış, sayfalar raporu, etkin kullanıcılar raporu, mobile genel bakış, kohort analizi raporu bölümleri görüntülenecektir.

Yandex.Metrica

Yandex.Metrica, web sitelerin performans analizini kolay anlaşılan raporlar halinde sunan ücretsiz bir analitik servisidir. Yandex.Metrica ile kullanıcıların sitedeki eylemleri video kayıt altına alınmakta, siteye gelen veri trafiğinin kayıtları takip edilmekte ve hem çevrimiçi hem de çevrimdışı reklamların verimliliği değerlendirilebilmektedir. Bu servis, çok yönlü web analizi denilen hedef kitlenin tercih ve gereksinimlerini belirleyerek, ziyaretçi trafiğindeki eğilimleri ve kullanıcı davranışlarını incelemektedir.

Yandex.Metrica web sitelerin analizinde oldukça gelişmiş bileşenler kullanmaktadır. Örneğin, ilgili web sitesi üzerinde ziyaretçilerin kayıtlarını tutarken, ziyaretçilerin

• Hangi düğmelere ve bağlantılara tıkladıkları (tıklama haritaları),
• Sayfaları nereye kadar kaydırdıkları (sayfa kaydırma haritaları),
• Yaptıkları fare hareketleri,
• Hangi tuşlara bastıkları

gibi bilgiler ziyaret kayıtları bölümünden video gibi (WebVisor) izlenebilir. Yandex.Metrica’daki en dikkat çekici özelliklerden biri, tıklama haritalarıdır. İlgili web sayfasında en dikkat çeken alanların ve kör noktaların tespiti için kullanılmaktadır. Ayrıca, form analizi ile formlarda istenildiği gibi çalışmayan alanların tespiti de gerçekleştirilebilmektedir.

Haritalar bölümü, Yandex.Metrica’yı diğer ücretsiz analitik servisleri karşısında bir adım öne geçiren gelişmiş analizleri sunmaktadır. Bu bölümdeki 4 harita şu şekildedir:

• Bağlantı haritası: Sitedeki bağlantılar üzerinden yapılan geçişlerin istatistiklerini gösterir.
• Tıklama haritası: Sitedeki tıklama istatistiklerini ısı haritasına benzer şekilde gösterir.
• Kaydırma (scroll) haritası: Ziyaretçinin hangi alanlarda kaydırma yaptığını, dikkatinin hangi alanlar üzerinde odaklandığını gösterir.
• Form analizleri: Sitedeki (varsa) formların üzerindeki etkileşimleri gösterir.