Ünite 6: Yatırımcı İlişkilerinde İletişim Kanal ve Araçları

Yatırımcı İlişkileri İletişim Araçları

Yatırımcı ilişkileri, finans, iletişim ve pazarlama fonksiyonlarını bir araya getirerek, şirket yönetim kurulu ve üst yönetimi ile Sermaye Piyasası Kurulu, Borsa İstanbul, Merkezi Kayıt Kuruluşu gibi kurum ve kuruluşlarla, yatırımcılar, analistler ve derecelendirme kuruluşları ile çift yönlü iletişimi sağlar.

Yatırımcı ilişkileri, paydaşlar ile iletişimi sağlayabilmek üzere yararlanılan iletişim kanal ve araçlarının başlıcaları şöyle sayılabilir:

• Finansal raporlar,
• İnternet sitesi,
• Yatırımcı toplantıları,
• Yatırımcı sunumları,
• Sosyal medya,
• Finansal medya,
• Mobil uygulamalar,
• Bilgilendirme ve soru-cevap dokümanları,
• Elektronik posta,
• Özel durum açıklamaları,
• Genel kurullar,
• Kamuyu Aydınlatma Platformu,
• Politikalar, Kurallar ve Uyum Raporları olarak özetlenebilir.

Finansal Raporlar: Finansal tablolar, yönetim kurulu faaliyet raporları ve sorumluluk beyanlarından oluşan raporlarından oluşur. Finansal tablolar, dipnotlarıyla birlikte finansal durum tablosu, kapsamlı gelir tablosu, nakit akış tablosu ve özkaynak değişim tablosudur.

Finansal raporlar aracılığı ile mevcut yatırımcılar ve diğer paydaşlar, şirket hakkında bilgi edinirler. Şirketler, yıllık ve 3, 6, 9 aylık dönemler itibariyle ara dönem finansal raporlarını düzenlemekle sorumludur.

Sermaye piyasası araçları bir borsada ve/veya teşkilatlanmış diğer pazar yerlerinde işlem gören şirketler, yıllık finansal raporlarıyla bunlara ilişkin bağımsız denetim raporlarını ve ara dönem finansal raporlarını kamuya açıklarlar.

İşletmeler yıllık ve ara dönem finansal raporlarını, finansal rapor kullanıcıları tarafından kolaylıkla ulaşılabilecek şekilde Kamuyu Aydınlatma Platformu’nda (KAP) açıkladıktan sonra, kendilerine ait internet sitelerinde de yayımlamak zorundadırlar. Bu tür bilgilerin, ilgili internet sitesinde en az 5 yıl süreyle kamuya açık tutulması zorunludur.

Bağımsız denetim raporu; bağımsız denetim sonucunda bağımsız denetçinin şirketin finansal tabloları hakkında açıkça ifade edilmiş görüşünü içeren rapordur.

İnternet Siteleri: İnternet siteleri, hem hukuki zorunluluk hem de paydaşlara kolay ulaşmak için şirketler tarafından kullanılan bir iletişim aracıdır. İnternet siteleri, şirketlerin paydaşlarını kurumsal gelişmeler hakkında, uygun maliyetle, en kolay şekilde bilgilendirebildikleri bir platformdur.

Ülkemizde şirketlerin internet sitesi oluşturması yasal bir zorunluluktur. Sermaye Piyasası Kurumsal Yönetim Tebliğine göre, şirketlerin internet sitesinde oluşturma zorunluluğu bulunmaktadır. Aynı zamanda TTK da sermaye şirketlerinin internet sitesi olması gerektiği ve internet sitesinde bulunması gerekli bilgileri belirtmiştir

Sermaye piyasası mevzuatı uyarınca kamuya açıklanması gereken, özel durum ve dipnotlar hariç finansal tablo bildirimleri Türkçenin yan sıra eşanlı olarak İngilizce de KAP’ta açıklanır. İngilizce açıklamalar, açıklamadan yararlanacak kişilerin karar vermelerine yardımcı olacak ölçüde doğru, tam, dolaysız, anlaşılabilir, yeterli ve açıklamanın Türkçesi ile tutarlı olacak şekilde özet olarak hazırlanır. Ayrıca, internet sitesinde yer alan bilgiler, ihtiyaca göre seçilen yabancı dillerde de hazırlanır.

Yatırımcı Toplantıları: Yatırımcı ilişkileri uzmanlarının şirketlerini anlatmak için yatırımcılarla birebir yaptıkları toplantıdır. Bu toplantılar ile şirketin hem mevcut operasyonel ve finansal performansını hem de gelecekteki performansını yatırımcılar ve analistler ile paylaşarak, pay senetlerinin gerçek değerinin ortaya konması hedeflenir.

Yatırımcı toplantılarında genelde sunumların içeriğini şu konular oluşturmalıdır;

• Şirketin kısa tanıtımı
• Yatırımlara vurgu
• Pazar büyüklüğü
• Müşteriler
• Büyüme stratejisi
• Rekabetçi yapısı
• Finansal tablolar
• Yönetim ekibi
• Sunumun özeti

Yatırımcı Toplantılarının Çeşitleri

Birebir toplantılar ya da grup toplantıları: Bu toplantılar, genellikle yatırımcıların talepleri ile gerçekleşir. Genelde bu tür toplantılar ile bankalar ve aracı kurumlar gibi aracılar, yatırım fırsatı görülen şirketler ve yabancı/yerli fonlar bir araya getirilmek istenir.

Road show (Tanıtım gezileri): Road show’lar, yurt içinde veya yurt dışında önceden belirlenmiş yerlere gidilerek, hedef kitleye doğrudan ulaşma, yüz yüze tanıtım olanağı verir. Road show’ların önemi, sunumların paydaşların isteklerine göre şekillendirilmiş olmasıdır.

Yatırımcı Konferansları: Bu tür konferanslarda, yatırımcı ilişkileri üst düzey yönetici ile katılmaya çalışır. Bu toplantılarda yatırımcı ilişkileri, yatırımcıların sorabilecekleri sorulara hakim, sunumları rahatlıkla yönetebilecek yetenekte olmalıdır.

Sermaye piyasaları veya yatırımcı günü: Şirket üst yönetiminin sunumlarının bir serisi olarak düzenlenen bu tür toplantılarda, şirket yatırımcıları ve analistleri davet edilir.

Saha ziyaretleri: Saha ziyaretleri, yerinde tanıtım faaliyetlerindir. Genellikle şirketin merkezine ya da seçilen iştiraklerine analist ve yatırımcılarla birlikte gidilip, üst yönetimin bir sunum yaparak faaliyetlerini anlattığı toplantılardır.

Sanal toplantılar (görüntülü ya da sesli internet toplantıları – webcast): Web siteleri üzerinden organize edilen toplantılar, birbiriyle etkileşimli (interaktif ) olarak çok sayıda yatırımcı ve diğer finansal topluluğu bilgilendirme amaçlı düzenlenir.

Telekonferanslar : Yatırımcılar tarafından, şirketten doğrudan talep edilebileceği gibi, yatırım bankaları veya aracı kurumlar vasıtasıyla da talep edilebilir. Telekonferanslar özellikle çeyrek raporlamanın ardından yapılan standart faaliyetlerden birisidir.

Yatırımcı Sunumları : Yatırımcı sunumları görsel iletişim araçlarından biridir. Yatırımcı sunumu, şirketlerin operasyonel faaliyetleri ve finansal sonuçlarını, stratejilerini, yatırımlarını ve geleceğe yönelik beklentilerini paylaşmak amacıyla hazırlanır. Yatırımcı sunumları, yatırımcının bir şirkete neden yatırım yapması gerektiğini, ana yatırım fikri etrafında kurgulanan kısa ve öz mesajları yatırımcıyı ikna edecek şekilde profesyonel bir yaklaşımla sunar.

Buna göre, yatırımcı ilişkileri yatırımcının beklentileri doğrultusunda, yatırımcı sunumunda şu bilgilerin yer almasına özen gösterecektir:

• Şirket ve takım olarak kimiz?
• Çalışma alanımız ve hangi ürünü/ürünleri/ hizmetleri üretiyoruz?
• Ürünümüzü/hizmetleri kimler, niçin alıyor?
• Ürün/hizmet penetrasyonumuzu artırmak için ne yapmayı hedefliyoruz?
• Ürünümüzü/hizmetimizi nasıl fiyatlandırıyor, kârlılığı artırmak için ne yapmayı planlıyoruz?
• Sermayemiz ne kadar?
• Uzun vadede hedeflerimiz neler?
• Hedeflerimiz için ihtiyaç duyduğumuz finansman ihtiyacı nedir?

Yatırımcı sunumlarında yatırımcı tarafından “Neden bu şirkete yatırım yapmalıyım?” sorusuna cevap aranırken bu doğrultuda yatırımcılar aşağıdaki faktörleri göz önünde bulundururlar:

• Üst yönetimin geçmişteki performansı,
• Stratejik vizyon,
• Mevcut yönetimin kalitesi
• Sürdürülebilir rekabet avantajları,
• Sermayenin etkili kullanımı.
• Şirketin uzun vadedeki büyüme stratejisi,
• Hedeflerine ulaşmak için şirketin yapacağı girişimler,
• Şirketin sermaye kullanım planı,
• Finansal amaçları da kapsayan uzun vadeli hedefler.

Sosyal Medya : ABD’de sermaye piyasaları düzenleyici kuruluşu (Securities Exchange Comission), şirketlerin sosyal medyada yaptıkları duyuruları resmi açıklama statüsünde kabul etmiştir. Bundan dolayı ABD’de yatırımcı ilişkileri duyurularında sosyal medyayı kullanmaktadır. Ülkemizde henüz böyle bir düzenleme bulunmamaktadır. Dijital iletişim araçları, internet siteleri ve medya vasıtasıyla paylaşılan ve yatırımcı kararını etkileyebilecek nitelikte olan içsel bilgiler, Kamuyu Aydınlatma Platformu’nda (KAP) yayımlanmadıkça kamuya açıklanmış ve kanuni yükümlülük yerine getirilmiş sayılmamaktadır.

Finansal Medya (Yazılı, Görsel, Dijital): Şirketler görsel, yazılı ve dijital medyaya verecekleri röportaj, etkinlik, basın açıklamaları vasıtasıyla finansal çevrelere ulaşmaktadır. Şirketlerin genellikle “kurumsal iletişim” bölümleri ve şirketin çalıştığı ajanslar vasıtası ile gerçekleştirilmektedir.

Mobil Uygulamalar : Akıllı telefonların ve tabletlerin yaygınlaşması ve bunlara uygun mobil uygulamalar vasıtası ile şirketlerin internet sitelerindeki bilgilere kolayca ulaşılabilmektedir. Bu durumda yatırımcılar ve analistler veya diğer paydaşlar şirketler hakkındaki bilgilere her yerden 7 gün 24 saat boyunca erişim imkânına kavuşmuştur.

Bilgilendirme ve Soru-Cevap Dokümanları: İçsel bir iletişim aracı olan bilgilendirme dokümanı ve soru-cevap dokümanı, yatırımcı ilişkileri tarafından analistler, yatırımcılar ve finansal medya ile yapılan toplantılarda kullanılabileceği gibi, CEO/CFO tarafından da yapılan toplantılarda doğru mesajların verilebilmesi için kaynak bilgi oluşturur.

Elektronik Posta Grupları: Elektronik posta grupları, şirket ile ilgili önemli gelişmeleri pay sahiplerine haber vermek ve medyaya zamanında açıklanması gerekli bilgileri anında ulaştırmak amaçlı faydalı bir araçtır.

Özel Durum Açıklamaları: Şirketler içsel bilgiler ve SPK ve Özel Durumlar tebliği doğrultusunda bazı bilgileri (4. Bölümde anlatılan) kamuyu aydınlatma gereği olarak, kamuya açıklamak zorundadır. Bu bilgilerin kamuya açıklanması, şirket internet sitesi yerine öncelikle Kamuyu Aydınlatma Platformu’ndan (KAP) yapılması gerekir.

Genel Kurullar : Genel kurula katılmak pay sahibinin en doğal hakkıdır. Bu nedenle genel kurullar yatırımcılarla ilişkilerde önemli yer tutar. Şirketlerin yatırımcı ilişkileri bölümü, genel kurul toplantısı ile ilgili olarak pay sahiplerinin bilgi ve incelemesine sunulması gereken dokümanları hazırlar, genel kurulların mevzuata, esas sözleşmeye ve diğer ortaklık içi hükümlere uygun olarak yapılmasını sağlayacak tedbirleri alır (KY tebliği, md.11/5c).

Genel kurul toplantısında, gündemde yer alan konuların tarafsız ve ayrıntılı bir şekilde, açık ve anlaşılabilir bir yöntemle aktarılmasına toplantı başkanı özen gösterir. Toplantıda, pay sahiplerine eşit şartlar altında düşüncelerini açıklama ve soru sorma olanağı tanınır.

Sorulan sorunun gündemle ilgili olmaması veya hemen cevap verilemeyecek kadar kapsamlı olması hâlinde, sorulan soru en geç 15 gün içerisinde yatırımcı ilişkileri tarafından yazılı olarak cevaplanır. Genel kurul toplantısı sırasında sorulan tüm sorular ile bu sorulara verilen cevaplar, en geç genel kurul tarihinden sonraki 30 gün içerisinde yatırımcı ilişkileri tarafından ortaklık internet sitesinde kamuya duyurulur.

Kamuyu Aydınlatma Platformu (KAP): Kamuyu Aydınlatma Platformu (KAP), sermaye piyasası ve borsa mevzuatı uyarınca kamuya açıklanması gerekli bildirimlerin şirketler tarafından, elektronik imzalı olarak iletilip, kamuya duyurulduğu elektronik bir sistemdir. İlk defa 2009 yılında kamuya açıklanacak bilgiler elektronik ortamda iletilmeye başlamıştır. Sistem, şirketler, yatırımcılar ve düzenleyici otoriteler açısından önem arz eder.

Politikalar, Kurallar ve Uyum Raporu

Şirketler kurumsal yönetim uygulamaları ve yasa gereğince internet siteleri aracılığıyla, bilgilendirme politikaları, kâr payı dağıtım politikaları, ücret politikaları, etik kuralları, kurumsal yönetim ilkelerine uyum raporları gibi dokümanlarını kamu ile paylaşır. Böylece bu tür politikalar, kurallar ve raporlar vasıtası ile izledikleri yöntemlerden kamuyu haberdar ederler.

Bilgilendirme politikası; Payları borsada işlem gören şirketler, kamunun aydınlatılmasına yönelik bir bilgilendirme politikası oluşturarak, internet siteleri aracılığı ile kamuya duyurur. Bilgilendirme politikasında değişiklik olması durumunda gerekli güncellemeler de yapılır.

Kâr payı dağıtım politikaları; Şirketler, kâr payı dağıtımına dair oranlarını ve şekillerini SPK’nu ve şirket ana sözleşmesine uygun olarak belirleyerek internet sitelerinden ilan ederler.

Ücretlendirme politikası; Kurumsal yönetim ilkeleri doğrultusunda şirketler, yönetim kurulu üyelerinin ve idari sorumluluğu bulunan yöneticilerin ücretlendirmesine dair esasları yazılı hâle getirir. Bunları genel kurul toplantısı gündeminde ayrı bir madde olarak pay sahiplerinin bilgisine sunarak, ortaklara bu konuda görüş bildirme imkânı tanır. Bu amaçla hazırlanan ücret politikası dokümanı, şirketin kurumsal internet sitesinde ilan edilir.

Etik kurallar; Şirket, menfaat sahiplerinin şirketin ilgili mevzuata aykırı ve etik açıdan uygun olmayan işlemlerinin kurumsal yönetim komitesine veya denetimden sorumlu komiteye iletilmesi için gerekli mekanizmaları oluşturur.

Kurumsal yönetim ilkelerine uyum raporu; Şirketler, yıllık faaliyet raporlarında veya yatırımcı ilişkileri başlığının altında ayrı olarak kurumsal yönetim ilkeleri uyum raporlarına yer verirler. Söz konusu raporda;

• Kurumsal yönetim ilkelerinin uygulanıp uygulanmadığına, uygulanmıyor ise buna ilişkin gerekçeli açıklamaya,
• Bu ilkelere tam olarak uymama dolayısıyla meydana gelen çıkar çatışmalarına ve
• Gelecekte ortaklığın yönetim uygulamalarında söz konusu ilkeler çerçevesinde bir değişiklik yapma planının olup olmadığına ilişkin açıklamalara yer verirler.