Ünite 2: Yer Hizmetleri Kuruluşları Çevre İlişkisi ve Mevzuat

Giriş

Hava ulaştırma sektörü, dünyada bazı ülkelerde monopol bazılarında oligopol yapıda iken 1978 yılından başlayarak farklı ülkelerde yeni yasal düzenlemeler ile tam rekabete açılmıştır. 1980’li yılların basında bu yeni akımın Türkiye’yi de etkileyip serbest pazar koşullarının gündeme geldiği ve mevzuat değişikliklerine gidildiği görülmektedir. Artan hava ulaştırma talebin karşılayabilmek için hava yolu işletmeleri personel ve ekipman sayısı ile etkinlik ve verimlilik artırma yoluna gitmektedirler. Müşteri memnuniyetini etkileyen en önemli konulardan biri uçuşlarda yaşanan gecikmelerdir. Havaalanı terminal tarafında yolcuya ve bagaja verilen hizmetler ile hava tarafında uçağa verilen hizmetler yer hizmetleri kuruluşlarının temel faaliyetleri olarak kabul edilmektedir. Havaalanı kara tarafında, terminal bölgesinde; yolcuya verilen hizmetler arasında biletleme, check-in, özel bekleme salonu, yolcu bindirme indirme, yaşlı, özürlü yolculara ilişkin hizmetler bulunmaktadır. Bagaj ve kargoya verilen hizmetler arasında; bagaj ve kargo tanıma, kontrolü, yükleme ve boşaltma hizmetler bulunmaktadır. Havaalanı hava tarafında; yolcu ve bagajın yüklenip boşaltılması, kargo ayırma ve bölümlendirme, uçak iç temizlik, ikram ulaştırması, yakıt ikmal, uçağa rutin bakımların yapılması, motor çalıştırma, uçağın hareket ettirilmesi gibi hizmetler verilmektedir.

Yer Hizmetleri Kuruluşları ve Çevre İlişkisi

Genel anlamda, işletmelerin çevresi farklı kaynaklarda farklı sınıflandırmalar altında incelenmektedir. İşletmelerin çevresini sadece ekonomik çevre, sosyal çevre, politik çevre, teknolojik ve doğal çevre olarak sınıflandıran kaynaklar bulunmaktadır. İşletmelerin çevresi ile etkileşimini; genel çevre ve yakın çevre olarak ele almaktadır. Hangi alanda faaliyet gösterirse göstersin her işletme içinde bulunduğu toplumsal yapı, sosyoekonomik ortam, teknolojik çevre, siyasal yapı ve yasal düzenlemelerden etkilenmektedir. İşletme ve çevresi arasında yakın ve sürekli bir etkileşim bulunmaktadır. Bu etkileşim işletmelerin etkin ve verimli kaynak kullanımı ile rekabet ortamında güçlenmesine ve ayakta kalmasına etki etmektedir.

Yer Hizmetleri Kuruluşlarının İç Çevresi

İç çevre, işletmelerin örgütsel işleyişini etkileyen bazen de sınırlamalar getiren çevre olarak ele alınır. İşletmenin stratejik amaçları, politikaları, organizasyon yapısı, organizasyon yapı içinde belirlenen işletme işlevleri, işletmenin fiziksel kaynakları, insan kaynakları ve insan kaynaklarının demografik özellikleri, organizasyon içinde yetki, güç ve sorumluluk ilişkileri, iletişim yolları ve örgüt kültürü işletmenin çevresi ile olan ilişkilerinde içsel faktörler arasında yer almaktadır. Hava ulaştırma sektörünün önemli bir alt sistemi olarak yer hizmetleri kuruluşlarının iç çevresi de hem ulusal hem uluslararası rekabette avantaj sağlayabilecek yeterlilikte olmasında ve faaliyetlerini değişen müşteri istek ve ihtiyaçları karşısında etkin ve verimli kılmakta önemli rol oynamaktadır.

Yer Hizmetleri Kuruluşlarının Dış Çevresi

İşletmelerin dış çevresini tanımlamak zor olabilmektedir. İşletmenin, içinde faaliyette bulunduğu çevre dış çevresi olarak tanımlanmaktadır. İşletmelerin iç çevresini bir anlamda işletmelerin kontrol edebildiği değişkenler olarak kabul edersek; kontrol edemediği değişkenler olarak karsımıza dış çevresi çıkmaktadır.

Ekonomik Çevre: İşletmenin faaliyet gösterdiği ülkenin ekonomik yapısı, millî gelir, işsizlik oranı, tüketicilerin satın alma gücü, enflasyon ve faiz oranları gibi alanlarda yaşanan değişimler işletmeyi olumlu ya da olumsuz yönde etkilemektedir. Hem ulusal hem de uluslararası ekonomik gelişim ve dalgalanmalardan etkilenen hassas bir sektörde hizmet veren yer hizmeti kuruluşları ekonomik çevreyi devamlı izlemek ve gelişmelere uygun kararlar almak zorundadırlar.

Sosyal Çevre: Sosyal çevreyi oluşturan kurallar, değer yargıları, örf ve âdetler, toplumun demografik yapısı işletmenin başarısında ve varlığını sürdürmesinde önemli rol oynamaktadır.

Politik Çevre: Yer hizmetleri kuruluşları bulundukları ülkenin politik yapısı ve bu politik yapı içinde yer alan devletin uyguladığı politikalardan etkilenebilmektedir.

Yasal Çevre: İşletmeler içinde bulunduğu toplumun yasalarına uygun mal/hizmet üretmek, is gücü istihdam etmek ve faaliyetlerini kayıt altına almakla yükümlüdürler.

Teknolojik Çevre: Teknolojiyi öncü olarak kullanan işletmeler etkinlik ve verimliliğin yanı sıra rekabette de üstünlük sağlamaktadırlar.

Ekolojik Çevre: Yer hizmetleri kuruluşlarının çevresinde hızla değişen ekonomik, politik, teknolojik çevrenin yanı sıra ekolojik çevreye olan duyarlılık da gün geçtikçe artmaktadır. Hava yolu işletmeleri çevre dostu hizmet sunan kuruluşları tercih etmekte, havacılık otoriteleri de yeşil kuruluş olma yolundaki işletmeleri ödüllendirmektedirler.

Yer Hizmetleri Kuruluşları ve Paydaşları

Paydaşlar ile olumlu ilişkiler, işletmenin değer yaratma sürecinde, gelişiminde, operasyonel ve finansal başarısında önemli bir kriter olarak kabul edilmektedir

İşletme faaliyetlerinden etkilenen ya da faaliyetleri etkileyen herkes paydaş olarak kabul edilmekte ve bu da yöneticilerin isini oldukça zorlaştırmaktadır. Freeman’a göre; Paydaş gruplarını “hükümetler, politik gruplar, hissedarlar, finansal ve ticari birlikler, tüketiciler, çalışanlar, tüketici koruma dernekleri, tedarikçiler ve rakip işletmeler” olarak ele almıştır.

Paydaş teorisi, işletmeyi içinde bulunduğu çevresiyle birlikte ele alan, hissedarlarının kârlarını maksimize etmenin yanı sıra hissedar olmayan diğer grupların da faydalarını ve isteklerini gözeten güçlü bir plan, yönetim sekli olarak kullanılmaktadır.

İşletme tarafından verilen ve/veya verilmeyen faaliyetler o işletmenin çevresini meydana getiren paydaşları da belirlemektedir.

Yer Hizmetleri Kuruluşlarının İç Çevresinde Bulunan Paydaşlar

Yer hizmetleri kuruluşlarının iç çevresinde işletme sahipleri, ortaklar/hissedarlar, üst düzey yöneticiler ile çalışanlar bulunmaktadır.

• İşletme Sahipleri
• Ortaklar/Hissedarlar
• Üst Düzey Yöneticiler
• Çalışanlar

Yer Hizmetleri Kuruluşlarının Dış Çevresinde Bulunan Paydaşlar

Yer hizmetleri kuruluşlarının dış çevresi, bu bölümde üç alt baslık altında ele alınmaktadır.

Yer Hizmetleri Kuruluşlarının Sektörel Dış Çevresinde Bulunan Paydaşlar

Sektörel çevre olarak kabul edilen grup içinde havaalanında bulunan, havaalanını kullanan, yer hizmetleri faaliyetlerini etkileyen ve bu faaliyetlerden yararlanan her bir kurum, sözgelimi ikram firması, yakıt sağlayan firma, tur operatörleri, kargo işletmeleri ve acenteler yer almaktadır.

• Müşteriler
• Tedarikçiler
• Rakipler
• Havaalanı otoritesi

Yer Hizmetleri Kuruluşlarının Ulusal Dış Çevresinde Bulunan Paydaşlar

Yer hizmetleri kuruluşlarının ulusal çevresinde yasa koyucu ve denetleyici görevi olan otoriteler yer almaktadır. Yer hizmetleri kurulularının faaliyetlerini doğrudan ya da dolaylı olarak yasal düzenlemeler çerçevesinde etkileyen otorite konumundaki kurumlara yer verilmektedir.

• Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı
• Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü(SHGM)
• Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü (DHMİ)

Yer Hizmetleri Kuruluşlarının Uluslararası Dış Çevresinde Bulunan Paydaşlar

Yer hizmetleri kuruluşlarının faaliyetlerini doğrudan ya da dolaylı olarak etkileyen ve bu sektör için önemli olan uluslararası otoriteler ele alınmaktadır. Yer hizmetleri kuruluşlarının uluslararası dış çevresi hava taşımacılığı sektöründe vazgeçilmezdir. Yer hizmetleri faaliyetlerinde önemli olan temel kurum ve kuruluşlar; Uluslararası Sivil Havacılık Teşkilatı (ICAO, International Civil Aviation Organization) ve Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA, International Air Transport Association) ile Havaalanı Hizmetleri Birliği, ASA (Airport Services Association) ele alınmaktadır.

Uluslararası Sivil Havacılık Teşkilatı (ICAO): ICAO, 1944 yılında gerçeklesen Chicago Sözleşmesi’nin bir sonucu olarak 1947 yılında kurulmuştur. Amacı, uluslararası hava taşımacılığının emniyetli, düzenli gelişimini sağlamaktır.

Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA): Hava yolu taşıyıcılarını temsil etmek üzere 1945 yılında, kurulan ticari bir kuruluştur. IATA uluslararası hava ulaştırmanın emniyetli, düzenli, ekonomik olabilmesi için teknik ve ticari standartları belirleyen ve denetleyen, hava yolu taşıyıcılarından oluşan üyeleri ile sektördeki ilgili tüm kurum ve kuruluşlar arasındaki koordinasyonu sağlamak amacı ile faaliyetlerini sürdürmektedir.

IATA, yer hizmetlerine ilişkin faaliyetlerini IGHC (IATA Ground Handling Council) olarak adlandırılan Yer Hizmetleri Konseyi aracılığıyla yürütmektedir. IATA AHM 810 (Standart Ground Handling Agreement /Standart Yer Hizmetleri Anlaşması (SYHA) bu konuda referans alınmaktadır. Bu anlaşmada; Ek A (Annex A) hizmetlerin tanımını, Ek B (Annex B) yer(ler) ile mutabık kalınan hizmetler ve ücretleri içermektedir. Ana sözleşme ICAO ve IATA’nın kurallar, yönetmelikler ve prosedürleri hükmünde yer hizmetleri işletmesi ile taşıyıcı arasında yapılan hizmet sözleşmesidir.

Yer İşletme El Kitabı (GOM, Ground Operation Manual): Her hava yolu işletmesinin uluslararası havacılık hukukuna dayanan ve genel uygulama esaslarıyla çelişmeyecek şekilde kendi organizasyon, prosedür, kural ve operasyon bilgilerini içeren yazılı bir referans dokümanı bulunmaktadır. Yer hizmetleri el kitabı, hizmet verilen hava yollarının özel prosedürlerini ve uygulamalarını içermelidir.

Havaalanı Hizmetleri Birliği (ASA): Merkezi İsviçre, Basel’da olup 90’dan fazla üyesi bulunan havaalanı yer hizmetleri kuruluşlarının temsilcisidir. 1980’lerde kurulan yer hizmetleri mesleki kuruluşu olan Uluslararası Havacılık Yer Hizmetleri Birliği (IAHA, International Airline Handlers Association)’nin yerini 2011 tarihinde kurulan ASA almıştır.

Günümüzde sektör için önemli bir yere sahip olan ASA’nın amacı, küresel yer hizmetleri topluluğu adına aracı olarak faaliyet göstermek ve yönetmeliklerin her bir tarafın yararına olacak şekilde uygulanmasını güvence altına almaktır.

Yer Hizmetleri Faaliyetleri ve Mevzuat

Küresel pazarda hızlı bir değişim ve gelişim gösteren hava ulaştırma sektöründe uluslararası kural ve standartların uygulanması da ayrı bir önem taşımaktadır. Uluslararası Sivil Havacılık Anlaşması, Chicago Konvansiyonu/Sözleşmesi genel havacılık ile ilgili çerçeveyi belirlemektedir. Chicago Konvansiyonu’nun giriş bölümünde belirtilen amaç; uluslararası sivil havacılığın emniyetli ve düzenli olarak gelişebilmesi ve sivil havacılık hizmetlerinin ekonomik bir şekilde işletilebilmesi için bazı ortak düzenlemelerin yapılmasıdır.

Üye ülkelerin sivil havacılık otoriteleri tarafından temsil edilen ICAO, belirlenen uluslararası hava ulaştırma standartlarını Ekler (Annex) aracılığıyla yayımlamaktadır. Hava taşımacılığının uluslararası kuralları için günümüzde 19 adet Ek (Annex) bulunmaktadır.

Annex (Ek) 17 ve ilgili Dokümanlar ile Annex 9 Facilitation (Tesis/Kolaylıklar), Annex 14 Aerodromes - Design and Operations (Havaalanları - Dizayn ve Operasyonları), Annex 18 ie Safe Transport of Dangerous Goods by Air (Tehlikeli Maddelerin Hava yolu ile Güvenli Taşınması), Annex 19 Safety Management System (Emniyet Yönetim Sistemi) vb. yayınlar havaalanı yer hizmetleri faaliyetlerinin emniyetli ve düzenli bir şekilde yürütülmesi için gerekli standart ve tavsiyeleri içermektedir

Chicago Konvansiyonu sonucu hazırlanmış Annex 18 tehlikeli maddelerin hava yolu ile güvenli bir şekilde taşınması ile ilgili bilgilere yer veren ICAO dokümanı (Tehlikeli Maddelerin Hava yolu ile Emniyetli Taşınması/Technical Instructions for the Safe Transport of Dangerous Goods by Air)’dır. ICAO tehlikeli madde taşımacılığında hukuki temelleri ve başlıca kuralları belirler. Bu yönetmelik her iki yılda bir revize edilir. Taşımacılıktaki temel kuralları içermektedir. Tahditli Maddelerin (Restricted Articles) taşınmasında IATA kurallarına uyulmaktadır.

ICAO AER (Havaalanı Acil Durum Planlaması/Aerodrome Emergency Plan) ve IATA DGR (Tehlikeli Maddeler Düzenlemeleri/Dangerous Goods Regulations) tehlikeli bir maddenin personele bulaşması durumunda referans alınır. İşçi sağlığı ve iş güvenliği önlemleri de alınmalıdır.

IATA AHM, (Havaalanları Yer Hizmetleri El Kitabı/Airport Handling Manual) Havaalanı faaliyetlerinin tüm safhalarını karşılayacak düzeyde sektör onaylı politika ve standartların yer aldığı dokümandır.

Havaalanlarında yer hizmetlerine ilişkin her faaliyete rehber olacak standartlardan bazıları:

AHM-Madde 590 Yük Kontrol,
AHM-600 Havaalanları Yer Hizmetleri El Kitabı,
AHM-610 Emniyet Yönetim Sistemi Kılavuzu,
AHM-611 Hava Tarafı Personeli: Sorumluluklar, Eğitim, Nitelikler,
AHM-612 Emniyet Performans Denetim,
AHM-613 Hava aracına Yönelik Yer Hizmetleri Personeli Sorumlulukları, Nitelikler,
AHM-615 Hava aracına Yönelik Yer Hizmeti İşlemleri Koordinasyonu Kılavuzu,
AHM-621 Risk Yönetimi, AHM-630 Hava aracına Yönelik Yer Hizmetleri,
AHM-634 Körük İşlemleri, AHM-913 Temel Emniyet Şartları,
AHM-997 Yer Hizmetleri Ekipmanları İçin Standart Çalışma Prosedürleridir.

Havaalanlarında gerçekleştirilen sağlık hizmetleri ile ilaçlama ve dezenfeksiyon işlemlerinin ICAO tarafından yayımlanan Kolaylıklar adlı Ek-9 Dokümanı ve Dünya Sağlık Örgütü (WHO, World Health Organization) tavsiyeleri ile Uluslararası Sağlık Tüzüğü’ne uygun olarak Sağlık Bakanlığı, havaalanı işletmecisi, havaalanı kullanıcıları ve yerel yönetimlerle de iş birliği yapılarak yürütülür.

Ulusal Mevzuat

Türkiye’de, hava ulaştırma sektöründe faaliyetler 19.10.1983 tarihinde yayımlanan 2920 Sayılı Türk Sivil Havacılık Kanunu ve bu kapsamda yayımlanmış olan İdari ve Teknik Yönetmelikler ve Havacılık Talimatları çerçevesinde yürütülmektedir.

Ülkemizde, havaalanı yer hizmetleri 14.10.1983 tarih ve 2920 sayılı Türk Sivil Havacılık Kanunu’nun 44. maddesi gereğince yayınlanmış olan ve yeniden revize edilerek 03.11.2018 tarih ve 30584 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Havalimanları Yer Hizmetleri Yönetmeliği ile düzenlenmektedir.

Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü, ülkemiz sivil havacılık faaliyetlerinin düzenlenmesi ve denetlenmesi amacıyla mevzuat oluşturması konularında kanunla yetkilendirilmiştir. 2012 yılında hayata geçirdiği 46 yasal düzenleme ile sivil havacılık tarihinde en kapsamlı mevzuat çalışmalarını yürürlüğe geçirmiştir.

Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun (Kanun No 5188): Bu Kanun, özel güvenlik izninin verilmesine, bu hizmeti yerine getirecek kişi ve kuruluşların ruhsatlandırılmasına ve denetlenmesine ilişkin hususları kapsar.

İş güvenliği ve sağlığı: Apron, kişisel işitme koruması gerektiren, gürültü seviyesinin yüksek olduğu bir alandır.

İş güvenliği ve sağlığı ikinci bölümde yer alan tüm hususlarla ilgili olarak, tüm personele 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve 15 Mayıs 2013 tarih ve 28648 sayılı Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerinin Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik gereği ayrı konu baslıkları altında kapsamlı eğitimler verilmelidir.

Yer hizmetleri kuruluşu, meydana gelen acil veya olağanüstü durumlar karsısında daima hazır bulunmak, organize olarak düzenli bir şekilde müdahale etmek, ortaya çıkabilecek zararları en az seviyeye düşürmek ve ilgili Kamu Kurum ve Kuruluşları ile gerekli koordinasyonu yönetmek maksadıyla Acil Durum Planı hazırlar.

Hava Aracı Ağırlık ve Denge Talimatı SHT-J: Bu talimat, 3348 sayılı Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun’un 12’nci ve 35’inci maddelerine dayanılarak JAR-OPS 1 Alt kısım J referans alınarak hazırlanmıştır.

Aşağıda ulusal mevzuat içinde yer alan havaalanı yer hizmetlerine ilişkin SHGM tarafından yayımlanan yönetmelik ve talimatlar ile DHMI yönergeleri verilmiştir (SHGM, 2016; SHGM, 2018; DHMİ, 2018 Mevzuat).

Yönetmelikler:

SHY-22 Havalimanları Yer Hizmetleri Yönetmeliği (Rev.3- 03.11.2018).
SHY-UHU Uçuş Harekât Uzmanı Lisans Yönetmeliği (16. 03.2016).
SHY-HUK Hava Ulaşımını Kolaylaştırma Yönetmeliği (13.08.2013).
SHY-YOLCU Havayolu ile Seyahat Eden Yolcuların Haklarına Dair Yönetmelik (03.12.2011).
SHY-33A Sivil Hava Ulaşımına Açık Havaalanlarında Yer Alan Gayrisıhhi İşyerleri İçin İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik (05.04. 2008 değişme tarihi 23.06.2017).
SHY-33B Sivil Hava Ulaşımına Açık Havaalanlarında Yer Alan Terminaller ile Sıhhi İşyerleri İçin İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik (03.03.2018 değişme tarihi 17.09.2018).
SHY-14A Havaalanı Sertifikasyon ve İşletim Yönetmeliği (27.10.2016).

Talimatlar:

SHT-ENGELSİZ Engelli veya Hareket Kabiliyeti Kısıtlı Hava yolu Yolcuları Talimatı (24.11.2015).
SHT-17.5 Tarayıcı Personel Sertifikalandırma Sınav Talimatı (26.04.2013).
SHT-17.6 Hava Kargo ve Posta Güvenliği Talimatı (22.05.2018).
SHT-EĞİTİM/HAD Havaalanları Dairesi Eğitim Talimatı (26.06.2018).
SHT-SMS/HAD Havaalanlarında Emniyet Yönetim Sisteminin Uygulanmasına İlişkin Talimat (07.02.2012 ve 30.10.2015).
SHT-DENETİM Sivil Havacılık İşletmeleri Denetimlerine İlişkin Uygulama Esasları Talimatı (23.01.2012 ve 29.09.2015).
SHT-YHT Havalimanları Yer Hizmet Türleri ve Detayları Talimatı (16.05.2017).

Yönerge:

DHMİ Hava Alanları Yönetim ve İşletme Yönergesi (01.12.2003 ve 26.07.2006).
DHMİ Hava Alanları Pist, Apron ve Taksiyolu (PAT) Sahaları Hizmetleri Yönergesi (01.12.2003 ve 26.07.2006).
DHMİ Hava Alanları Follow-Me ve Marshalling Hizmetleri Yönergesi (01.12.2003 ve 26.07.2006).
DHMİ Havalimanları PAT Sahalarında Araç Kullanma Yönergesi (01.12.2003 ve 28.03.2017).
DHMİ Havalimanları Yolcu Köprüleri İşletme Yönergesi (01.12.2003 ve 07.02.2018).
DHMİ Yer Hizmetleri Kuruluşlarının Bulundurması Gerekli En Az Personel ve Techizat Listesi ile Uygulama Esasları Talimatı İŞL.HİZ.YS/YHM/TLM.01 (08.12.2009 ve 04.04.2017).
DHMİ İkram Üretim ve Servis Hizmetlerinin Yürütülmesi ve Denetim İşlemleri Yönergesi (01.01.1992 ve 28.03.2017).

SHY-22 Havaalanları Yer Hizmetleri Yönetmeliği

Bu Yönetmeliğin amacı; havalimanları yer hizmetlerinin uluslararası seviyede yapılmasını sağlamak için uygulanacak usul ve esasları düzenlemek ve bu hizmetlerle ilgili yetkilendirme ve denetleme esasları ile yer hizmetlerine ilişkin ücretleri belirlemektir. Havalimanı ve/veya terminal işletmeciliği yapan kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek ve tüzel kişileri, bu Yönetmelikte belirtilen şartları sağlayarak, çalışma ruhsatı alan kuruluşları, hava taşıyıcılarını ve bu Yönetmelik kapsamında faaliyet gösteren diğer kuruluşları kapsar.

SHT-YHT Havalimanları Yer Hizmet Türleri ve Detayları Talimatı

Bu Talimat, yer hizmet türlerinin detayları ile ilgili uygulama esaslarını belirlemek amacıyla hazırlanmıştır. Bu talimat, havalimanı işletmeciliği yapan kuruluşları, çalışma ruhsatı alan yer hizmetleri kuruluşlarını ve hava taşıyıcılarını kapsar. Yer hizmetleri kuruluşları, hizmetlerini Havaalanları Yer Hizmetleri Yönetmeliği, IATA ve/veya ICAO’nun belirlediği standart ve kurallar çerçevesinde yapmak zorundadır.

DHMI Yer Hizmetleri Kuruluşlarının Bulundurması Gerekli En Az Personel ve Techizat Listesi ile Uygulama Esasları Talimatı

DHMI Genel Müdürlüğü tarafından işletilen Havalimanlarında Yer hizmetleri kuruluşlarının (A, B ve C Grubu Çalışma Ruhsatı almış veya alacak kuruluşların)bulundurması gerekli en az personel ve teçhizat listesi ile ilgili usul ve esasların belirlenmesidir.

DHMİ, bu Talimatta belirtilen faaliyetlerin uluslararası seviye yapılmasını sağlamak amacıyla sürekli olarak gözetim ve denetimde bulunarak, tespit edilen eksiklikler aksaklıklarla ilgili gerekli kuralları belirler ve bu kuralları uygular/uygulatır.

SHY-UHU Uçuş Harekât Uzmanı Lisans Yönetmeliği

Uçuş harekât uzmanı personelinde aranacak niteliklere, bu kişilere verilecek eğitimlere ve uygulanacak sınavlara, lisanslandırma ile ilgili usul ve esaslara, uçuş harekât uzmanı eğitim kurulusu olarak yetkilendirilmek için gerekli olan niteliklere ve eğitim faaliyetlerine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.

SHY-HUK Hava Ulaşımını Kolaylaştırma Yönetmeliği

Sivil hava ulaşımına açık havaalanlarında hava ulaşımının kolaylaştırılmasını sağlamak amacı ile uygulanacak usul ve esasları düzenlemek ve havaalanlarında hizmet veren kurum ve kuruluşlar arasında hava ulaşımını kolaylaştırma kapsamında gerekli koordinasyonu sağlamak için genel esasları belirlemektir.

SHY-YOLCU Hava Yolu ile Seyahat Eden Yolcuların Haklarına Dair Yönetmelik

Hava yolu ile seyahat eden yolcuların sahip olduğu haklar ve bu hakların geçerli olduğu durumlar ile yolcuların uçağa kabul edilmediği, uçuşlarının iptal edildiği ve uçuşlarının ertelendiği durumlardaki asgarî haklarını belirlemek ve düzenlemektir

SHY-33A Sivil Hava Ulaşımına Açık Havaalanlarında Yer Alan Gayrisıhhi İş Yerleri İçin İş Yeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik

Sivil hava ulaşımına açık havaalanları bünyesindeki gayrisıhhi iş yerlerine verilecek is yeri açma ve çalışma ruhsatlarında uygulanacak usul ve esasları düzenlemektir.

SHY-33B Sivil Hava Ulaşımına Açık Havaalanlarında Yer Alan Terminaller ile Sıhhi İş Yerleri İçin İş Yeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik

Sivil hava ulaşımına açık havaalanları bünyesindeki terminaller ile sıhhi işyerlerine verilecek işyeri açma ve çalışma ruhsatlarında uygulanacak usul ve esasları düzenlemektir.

SHY-14A Havaalanı Sertifikasyon ve İşletim Yönetmeliği

Bu Yönetmeliğin amacı, sivil hava ulaşımına açık havaalanlarının sertifikasyonu ve işletimi ile ilgili usul ve esasları belirlemektir. Bu Yönetmelik; kara üzerinde kurulu olan sivil hava ulaşımına açık havaalanlarını işleten gerçek ve tüzel kişileri, bu havaalanlarında havacılık faaliyetleri yürüten işletmecileri, havaalanı kullanıcılarını ve havaalanı işletmecilerinin yönetici personelini kapsar; suya iniş ve kalkış yapılan yerler ile heliportların sertifikasyonu ve işletimi ile ilgili usul ve esasları kapsamaz.

SHT-ENGELSIZ Engelli veya Hareket Kabiliyeti Kısıtlı Hava Yolu Yolcuları Talimatı

Hava yoluyla seyahat eden engelli veya hareket kabiliyeti kısıtlı kişilerin yardım almalarını sağlamak ve onları ayrımcılığa karsı koruyacak kuralları ve esasları belirlemektir.

SHT-17.6 Hava Kargo ve Posta Güvenliği Talimatı

Hava yolu ile kargo ve posta taşımacılığının ICAO, ECAC ve IATA tarafından belirlenen uluslararası standartlarda yapılmasını ve güvenliğini sağlamak üzere, hava yolu işletmelerinin, yer hizmetleri kuruluşlarının, tasıma işleri organizatörlerinin, güvenlik kontrollerini uygulayan entegre depolama ve nakil hizmetlerinden sorumlu lojistik sağlayıcıların, göndericilerin ve tedarik zincirinde yer alan diğer kuruluşların görev, yetki ve sorumlulukları ile güvenli tedarik zincirinde yer alan personelin ise alımı, nitelikleri ve eğitimleri hakkında uygulanacak usul ve esasları düzenlemektir.

SHT-17.5 Tarayıcı Personel Sertifikalandırma Sınav Talimatı

Hava yolu ile kargo ve posta taşımacılığının ICAO ve IATA tarafından belirlenen uluslararası standartlarda yapılmasını ve güvenliğini sağlamak üzere, havayolu işletmelerinin, yer hizmetleri kuruluşlarının, hava kargo acentelerinin, tasıma isleri komisyoncularının, güvenlik kontrollerini uygulayan entegre depolama ve nakil hizmetlerinden sorumlu lojistik sağlayıcıların, göndericilerin ve tedarik zincirinde yer alan diğer kuruluşların görev, yetki ve sorumlulukları ile güvenli tedarik zincirinde yer alan personelin ise alımı, nitelikleri ve eğitimleri hakkında uygulanacak usul ve esasları düzenlemektir.

SHT-EĞİTİM/HAD Havaalanları Dairesi Eğitim Talimatı

Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü uluslararası anlaşmalar ve talimatları da göz önünde bulundurarak yer hizmetlerinde çalışacak personelin alması gereken teorik ve pratik eğitimleri standart hale gelmiştir.

SHT-SMS/HAD Havaalanlarında Emniyet Yönetim Sisteminin Uygulanmasına İlişkin Talimat

Havaalanı işletmecileri, terminal işletmecileri, hava taşıyıcılarına en az yolcu trafik, yük kontrol ve haberleşme ile ramp hizmeti veren yer hizmetleri kuruluşları, birden fazla havaalanında ikram üretim ve servis hizmeti veren yer hizmetleri kuruluşları ile havaalanlarında hava araçlarına tesis ve/veya tankerle akaryakıt ikmal hizmeti veren kuruluşlarda emniyet yönetim sisteminin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.

SHT-DENETİM Sivil Havacılık İşletmeleri Denetimlerine İlişkin Uygulama Esasları Talimatı

Havacılık işletmelerinin denetimleri, bu denetimler sırasında kullanılacak kontrol formları ve tespit edilecek bulgular ile denetim sonrası hazırlanacak olan raporlara ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.

DHMI Hava Alanları Pist, Apron ve Taksiyolu (PAT) Sahaları Hizmetleri Yönergesi

Bu Yönergenin amacı, DHMİ Genel Müdürlüğü tarafından işletilen havaalanlarında, üyesi bulunduğumuz uluslararası sivil havacılık örgütlerince yayımlanmış ve ülkemizce kabul edilmiş kural ve standartlarla, 2920 sayılı Türk Sivil Havacılık Kanunu ve yönetmelikleri ile yürürlükteki diğer ilgili mevzuat hükümlerine uygun olarak hava alanı pist, apron ve taksirut (PAT) sahalarındaki hizmetlerin düzenlenmesi ve yürütülmesiyle, hizmet verenler arasında gerekli eş güdümün sağlanmasına yönelik genel esasların belirlenmesidir.

DHMİ Hava Alanları Follow-Me ve Marshalling Hizmetleri Yönergesi

Bu Yönergenin amacı, DHMİ Genel Müdürlüğü tarafından işletilen havaalanlarında, üyesi bulunduğumuz Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (ICAO) tarafından yayımlanmış standartlarla, 2920 sayılı Türk Sivil Havacılık Kanunu ve yönetmeliklerine uygun olarak verilmesi gerekli follow-me ve marshalling hizmetleri usul ve esaslarını belirlemektir Kapsam Madde 2- Bu Yönerge, DHMİ tarafından işletilen havaalanları PAT sahalarında verilmekte olan follow-me ve marshalling hizmetlerini kapsar.

DHMİ Havalimanları PAT Sahalarında Araç Kullanma Yönergesi

Bu Yönergenin amacı, DHMİ Genel Müdürlüğü tarafından işletilen havalimanlarında, ICAO tarafından yayımlanmış standartlarla, 2920 sayılı Türk Sivil Havacılık Kanunu ve Yönetmelikleri ile yürürlükteki diğer ilgili mevzuat hükümlerine uygun olarak; Havalimanı hava tarafında faaliyet gösteren personel ile kendinden hareketli veya çekilerek hareket edebilen, tüm araç ve teçhizatın hareketleri ile bunların kullanımına ilişkin usul ve esasların düzenlenmesidir.

DHMİ Hava Alanları Yolcu Köprüleri İşletme Yönergesi

Bu Yönergenin amacı, DHMİ Genel Müdürlüğü tarafından işletilen havaalanlarında, üyesi bulunduğumuz Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (ICAO) tarafından yayımlanmış standartlarla, 2920 sayılı Türk Sivil Havacılık Kanunu ve yönetmeliklerine uygun olarak verilmesi gerekli yolcu köprüleri hizmetleri usul ve esaslarını belirlemektir.

DHMİ İkram Üretim ve Servis Hizmetlerinin Yürütülmesi ve Denetim İşlemleri Yönergesi

Bu yönergenin amacı, DHMİ Genel Müdürlüğü tarafından işletilen Havalimanlarında, Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (ICAO) tarafından yayımlanmış standartlarla, 2920 sayılı Türk Sivil Havacılık Kanunu ve Yönetmelikleri ile yürürlükteki diğer ilgili mevzuat hükümlerine uygun olarak; ikram üretim ve ikram servis hizmetlerinin düzenlenmesi ile denetlenmesini temin etmektir.

Sağlık, Güvenlik ve Çevre ile İlgili Düzenlemeler

İs sağlığı ve güvenliği ve çevre ile ilgili yürürlükte olan kanun, tüzük ve yönetmeliklere uyulması ve konu ile ilgili risk analizi yapılması esastır.