Ünite 5: Bagaj İşlemleri

Bagaj ve Bagaj Çeşitleri

Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA), bagajı, yolcunun seyahat yaptığı havayolu tarafından, yolcu beraberinde taşınmak üzere kabul edilen ve yolcunun seyahat boyunca ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik kıyafet vb. malzemelerinin yer aldığı kişisel eşyası olarak tanımlar. Bagajların havayolu taşımacılığı kural ve standartlarına uygun olması gerekir. Özel bir durum bulunmadığı sürece yolcu bagajı mutlaka yolcu beraberinde taşınmalıdır. Yolcu ve bagajı, havayolu şirketinin isteği ve kontrolü altında birbirinden ayrı taşınır. Havayolu ile taşınması yasak olan maddeler içeren bagajlar hiçbir şekilde havayolu ile taşınamazlar.

Yolcu bagajları, kayıtlı bagaj ve kayıtlı olmayan bagaj olmak üzere ikiye ayrılır. Kayıtlı bagajlar kargo bölmesinde taşınırken, kayıtsız bagajlar yolcu bölümünde yolcunun gözetimi altında taşınır. Belirlenmiş standartlara uymayan kayıtsız bagajların, kargo bölmesinde kayıtlı bagaj olarak taşınması zorunludur. Uçuşa kabul işlemi yapılarak teslim alınan ve havayolunun, muhafazasından sorumlu olduğu bagaja Kayıtlı Bagaj adı verilir. Havayolu şirketleri, belirli kısıtlara uymayan bagajları reddedebilir ve bu bagajın sorumluluğunu kabul etmeyebilir.

Havayolu şirketleri bir takım kısıtlara uymayan bagajların taşınmasını reddedebilir veya bagajın sorumluluğunu üstlenmeyebilir. Havayolu işletmeleri şu durumlarda kayıtlı yolcu bagajını taşımayı reddedebilir:

• Bagajın uçağa, yolculara veya diğer yüklere tehlike oluşturacak nitelikte olması,
• Bagajın havayolu ile düzgün ve emniyetli şekilde taşınmasına uygun olmayacak biçimde paketlenmesi,
• Bagajın, uçağın kalktığı, kullandığı hava sahası, varsa iniş yaptığı ara nokta ile son varış noktası arasındaki devletlerin yasaları ile belirlenmiş taşıması yasak olan maddeler içermesi,
• Bagajın ağırlığı veya boyutlarının taşımaya uygun olmaması.

Havayolu işletmesinin ayrıca, kayıtlı bagaj olarak sorumluluğu kabul edemeyeceği madde ya da malzemeler ise şunlardır:

• Kırılabilecek ve bozulabilecek madde ve malzemeler,
• Altın, gümüş ve para gibi değerli eşyalar,
• İş belgeleri, pasaport ve kimlik gibi değerli evraklar,
• Hasarlı bagajlar.

Yolcuların, kayıtlı bagaj dışında, yolcu kabininde de bagaj taşıma hakkı vardır. Bunlar kayıtlı olmayan, bagaj, el bagajı ya da kabin bagajı olarak da adlandırılır. El bagajlarının boyutları IATA tarafından belirlenmiştir. Ağırlığı ise biletin sınıfına bağlı olarak havayoluna göre değişmektedir. El bagajı olarak taşınabileceklerin nitelikleri şunlardır:

• Bir el çantası,
• Bir duty-free alışveriş çantası,
• Bir bond tipi çanta ya da dizüstü bilgisayarı,
• Bir palto ve battaniye.
• Sivri uçlu olmayan bir şemsiye ya da baston,
• Küçük bir fotoğraf makinesi ve/veya dürbün,
• Uçuş için yeterli miktarda okunacak malzeme,
• Bebek arabası ya da bebek taşıma çantası,
• Yolcu için mutlaka gerekli olan yürüteç veya koltuk değneği,
• Tekerlekli sandalye.

El bagajında taşınması sınırlandırılmış sıvılar ise şunlardır:

• Su, şurup ve içki dahil her türlü sıvı,
• Krem, losyon, kozmetik olanlar dahil yağlar, parfüm, maskara dahil ve katı haldeki rujlar hariç her türlü makyaj malzemesi,
• Deodorant ve tıraş köpükleri,
• Tam katı halde olmayan yiyecekler (reçel, bal, yoğurt, pekmez ve salça gibi),
• Kontak lens sıvıları ve şampuanlar
• Yukarıda sıralanan maddelerin özelliklerine sahip diğer maddeler.

Yukarıdaki maddeler el bagajında taşınabilmektedir. Bununla birlikte, taşınacak sıvıların, jölelerin ve spreylerin en fazla 100 ml hacimli kutu, şişe ve benzeri bir kap içinde olması gerekir. Ayrıca, jöle, sıvı ve sprey içeren kapların 1 litre hacimli, şeffaf ve ağzı kolayca kapanan plastik bir torbanın içinde bulunması zorunludur. İlaçlar, bebek mamaları ve gümrüksüz mağazalardan (duty-free) alınan sıvı ürünler istisnai uygulamalara tabidir.

Bagaj Taşıma Limitleri

Serbest bagaj taşıma hakkı olarak adlandırılan bagaj limitleri, havayoluna ve yolcunun satın aldığı biletin sınıfına göre değişmektedir.

Serbest bagaj taşıma hakkı, yolcunun, koşul ve limitleri havayolu tarafından belirlenen ve biletinin kendisine hak olarak tanıdığı, ücretsiz olarak taşıyabileceği maksimum bagaj ağırlığı ve bazı durumlarda da ebatları olarak tanımlanır. Serbest bagaj taşıma hakkı Ağırlık Sistemi ve Parça Sistemi olmak üzere iki farklı sisteme göre belirlenir. Ağırlık sisteminde yolcunun serbestçe taşıyabileceği bagaj ağırlığı hizmet sınıfına göre farklılaşır. Parça sistemi ise bazı ülkelerde/ülkelerden yapılan seyahatlerde yolcu bagaj kabulünde uygulanan sistemdir. Bu sistemde parça sayısı, ağırlık ve boyut olmak üzere üç ayrı kontrol yapılır.

Birlikte seyahat eden iki ya da daha fazla yolcunun aynı varış noktasına birlikte seyahat eden iki veya daha fazla yolcunun serbest bagaj haklarının toplanarak, tek bir yolcu üzerinde gösterilmesi işlemine serbest bagaj haklarının birleştirilmesi denir.

Bagaj Etiketleme

Yolcu bagajının teslim alınması esnasında, bagajı ve özelliklerini tanıtan ve yolcuya bagajın teslim edilmesini kolaylaştıran bir belge düzenlenir ve bagaja takılır. Bu işleme bagaj etiketleme denir. Bagaj etiketi, sistem tarafından üretilen veya manuel olarak hazırlanan bir etikettir. Üzerinde havayolunun adı, sefer sayısı, yolcu adı, 6 haneli ID numarası ve varış havaalanı üçlü kodu yer alır. Interline bagaj etiketi ise, bagaj etiketi ile işlevi aynı olmasına karşın, bağlantılı uçuşlarda kullanılan etikettir. Bu etiketin üzerinde ara nokta ya da noktalar, varış havaalanı ve uçuş bilgileri bulunur. Ayrıca, bağlantılı uçuşlarda Interline bagaj etiketi de kullanılır. Bu etiket bagaj etiketi ile ayı işleve sahiptir.

Havayolu şirketleri, kısıtlara uymayan bagajları kabul ettiklerinde Limited Release denilen bir etiket düzenleyerek kendi sorumluluğunu sınırlandırabilmektedir. Limited Release etiketi,

• Kırılacak eşya içeren ya da uygunsuz paketlenmiş bagajlar,
• Ağırlık veya hacim nedeniyle yolcu kabinine kabul edilmeyen bagajlara,
• Uçuşa kabul işlemleri son anda yapılan bagajlara
• İçinde bozulma ihtimali bulunan madde ya da malzemelerin yer aldığı bagajlar için düzenlenir.

Bagaj kabulünde kullanılan yardımcı bagaj etiketleri Öncelik Etiketi, Ağır Bagaj Etiketi, Grup Bagaj Etiketi, Güvenlik Etiketi, Uçuş Kapısında Teslim Etiketi, Mürettebat Bagaj Etiketi, İsim Etiketi, Kırılacak Eşya Etiketi, Refakatsiz Çocuk Etiketi, Canlı Hayvan Etiketi, El Bagajı Etiketi, Şirket Evrakları Etiketi ve Transfer Bagaj Etiketi şeklindedir.

Fazla Bagaj Uygulamaları

Havayolu işletmesi tarafından belirlenen serbest bagaj taşıma hakkını aşan miktara fazla bagaj denir. Fazla bagajın söz konusu olduğu durumlarda yolcudan, fazla bagaj ücreti tahsil edilmektedir. Dünya genelinde ağırlık ve parça sistemi şeklinde iki ayrı serbest bagaj taşıma sistemi kullanılır. Bu nedenle fazla bagaj ücretleri de bu iki sisteme göre farklı şekillerde hesaplanır. Kilo sistemini uygulayan ülkelerde fazla bagaj ücreti kilo başına, parça sistemi uygulanan ülkelerde ise parça, boyut ve kilo aşımına göre belirlenir. IATA kuralları uyarınca fazla bagaj ücreti, kilogram başına, yolcunun çıkış ve varış noktaları arasındaki tek gidiş, Economy Class sınıfı yetişkin ücretinin % 1.5’i olarak hesaplanır. Ağırlık sisteminde, yolcunun ödemesi gereken fazla bagaj ücreti, seyahat edilen hizmet sınıfı göz önüne alınarak belirlenir. Bu miktar hesaplanırken Toplam Fazla Bagaj Miktarı (kg)=Toplam bagaj miktarı (kg)-Serbest bagaj taşıma hakkı (kg) şeklindeki formül kullanılır.

Parça sisteminin uygulandığı ülkelere/ülkelerden seyahat eden yolcunun fazla bagaj ücreti üç farklı boyut dikkate alınarak hesaplanır. Bu üç boyuttan herhangi biri için belirlenmiş limitlerin aşılması halinde, fazla bagaj ücreti alınır. Ücretin miktarı, sabit bir ücretin katları şeklinde belirlenmektedir. Söz konusu sabit ücret ise uçuşun gerçekleştirildiği ülkelere, noktalara ve havayolu uygulamasına göre farklılık gösterebilir.

Fazla bagaj bileti. aynı yolcu bileti gibi değerli evrak niteliğindedir. Fazla bagaj biletinin üzerinde çeşitli haneler bulunur. Bunlar,

• Yolcu biletinin numarası,
• In Conjunction With/In Exchange For,
• Fazla Ağırlık Miktarı/Fazla Parça Miktarı,
• Ağırlık ya da Parça Başına Ödenen Ücret,
• Vergi Hariç Toplam Bagaj Ücreti,
• Vergi (Tax/Freecharge)
• Toplam,
• Ödeme Şekli,
• Taşıyıcı,
• Seyahat Noktaları,
• Özel Durumlar,
• Açıklamalar,
• Düzenleyen Birim ile Düzenlenme Tarihi’dir.

Fazla Bagaj Özel Uygulamaları

Bazı özel taşımalar için fazla bagaj ücret uygulamaları da farklılık gösterir. Bunlardan en önemli olanları, evcil hayvan, kayak ve golf takımlarının taşınmasına yöneliktir. Evcil hayvan taşımasında, ağırlık sisteminde ücret fazla bagaj hesaplama yöntemine göre belirlenirken, parça sisteminde normal sabit ücretin iki katı alınır. Kayak takımının taşınması durumunda, serbest bagaj limitlerin aşıp aşılmadığına bakılır. Kayak takımı söz konusu olduğunda uygulamalar havayoluna göre farklılık gösterebilmektedir. Golf takımının taşınması için de aynı durum geçerlidir. Bir golf takımı, 14 golf sopası bulunan bir golf çantası, bir çift golf ayakkabısı ile en fazla 12 golf topundan oluşur. IATA’nın ağırlık sistemi standartları uyarınca, bir golf takımının 15 kg.’yi geçmemesi durumunda 6 kg fazla bagaj ücreti tahsil edilir. 15 kg.’yi aşması durumunda ise hem standart 6 kg fazla bagaj tutarı ile 15 kg.’yi aşan kilogram miktarınca fazla bagaj ücreti alınır. IATA’nın parça sistemi standartlarına göre fazla bagaj uygulamalarında ise golf takımının kilosu dikkate alınmaksızın, sabit bir ücretin belirli bir oranı tahsil edilir. Sabit ücret ise uçuşun gerçekleştirildiği ülkelere ya da noktalara ve havayolu uygulamasına göre farklılık gösterir.