Radyo ve Televizyon Yayıncılığı Ara 7. Deneme Sınavı

Sivil alanda radyonun yararı bir deniz faciasıyla ortaya çıkar. Radyo haberleşme cihazı bulunan Titanic transatlantiği buz dağına çarptığını ve batmakta olduğunu haber vermeyi başarır ve radyo sayesinde, yedi yüzden fazla yolcunun hayatı kurtulur. Doğru cevap C’dir. 

Çözüm: Uydu teknolojisinin yayıncılık için kullanılabilir seviyede gelişmesinden sonra hızlanan ticari yayıncılık günümüzde, hemen her gelişmiş ülkede, kamu yayıncılığından daha güçlü hale gelmiştir. Böylece yayın amaçlarına ilişkin bakış açısının da kamusal söylemin etkisinden giderek kurtulduğu gözlenmektedir. Daha önceki dönemlerde kamu yararına yayıncılık anlayışıyla oluşturulan kurallar ve yayıncı kuruluşlara yüklenen sorumluluklar birer birer reddedilmekte, ilk fırsatta uygulamadan kaldırılmaktadır. Örneğin, Amerika Birleşik devletlerinde, kamusal hizmet anlayışının somut göstergesi sayılabilecek Fairness Doktrini, bu dönemde kaldırılmıştır. Türkiye’de, önce telsiz kanunu değiştirilerek uluslararası televizyon kanalları izlenir hale getirilmiş, ardından bir oldubittiyle özel televizyon yayınları başlatılmıştır. Özetle 1980’li yılların ikinci yarısından itibaren, devletlerin radyo televizyon yayıncılığıyla ilgili görüş ve uygulamaları radikal biçimde değişmiş, özel yayıncılığın önündeki engeller hızla kaldırılmıştır. Doğru cevap E’dir.

BBC (British Broadcasting Company), İngiltere’de kurulan ticari radyo şirketinin adı, Reich Postası Almanya’da federal devletlerde radyo şirketleri kurulması, Voice Of America Amerikan dış yayın servisi, Radio Caroline eski bir yük gemisine yerleştirilmiş vericisiyle İngiltere’ye yönelik yayın yapan bir radyodur. Özgür radyoların atası 1960 yılında Hollanda kıyılarından biraz açıkta Flamanca yayına başlayan “Radyo Veronica”dır. Doğru cevap C'dir.

“Neşelenmek için radyodan başka aracı olmayan geniş vatandaş kitlesini neşelendirmek, memnun etmek” çok partili siyasi dönemle birlikte değişen görev anlayışlarından biridir. Diğer seçeneklerinde yer alan ifadeler tek parti döneminde radyodan yerine getirmesi beklenen görevlerdendir. Doğru cevap A'dır.

Çevre gözetimi; bilgilendirme ve haber sağlamaya yönelik hizmetleri anlatır. Bu işlev; medya, ekonomi, borsa ve trafik raporları, hava koşulları ya da askeri tehlikelere karşı uyarı görevini yerine getirerek gerek toplum, gerekse bireylerin hazırlıklı olmalarına fırsat yaratır. Doğru cevap A’dır.

Radyoda yapılan söz yayınları şunlardır:

• Haberler ve siyasal nitelikli yayınlar
• Eğitici yayınlar
• Kültür ve sanat yayınları
• Sağlık, kadın, çocuk programları
• Dinleyici mektupları
• Eğlence ve spor programları

Günümüzde kullanılan radyo yayın tekniği 1906 yılında gerçekleşmiş ve kitle iletişiminde yeni bir türün kapıları ardına kadar açılmıştır.

Yukarıda maddeler halinde verilen konular Dünya Fikri Haklar Örgütü (WIPO)’nün ilgi alanına girmektedir. Doğru cevap C’dir.

Kültür ileticisi olarak medya toplumsal değer ve kuralların topluma aktarılıp benimsetilmesine hizmet eder. Kuşaktan kuşağa aktarım da bu işlev çerçevesinde yerine getirilen bir görevdir. Cevap A'dır.

Norveç, İspanya, Meksika ve Güney Kore kendi küçük yayın endüstrilerini korumak için devlet subvansiyonu uygulamaktadırlar. Hollanda bu ülkelerden biri değildir. Doğru cevap C'dir.

Türkiye'de radyo yayıncılığı, dönemin İçişleri Bakanlığı ile Telsiz Telefon Türk Anonim Şirketi (TTTAŞ) arasında 08.09.1926 tarihinde imzalanan sözleşme ile başlamıştır.

Norveç, Danimarka, İspanya, Meksika, Güney Afrika, Güney Kore gibi ülkeler kendi küçük yayın endüstrilerini korumak için devlet subvansiyonu uygulamaktadırlar. Amerika bu ülkeler arasında değildir.  Doğru cevap C’dir.

İngiliz hükümetinin radyo televizyon yayıncılığına bakışını ve alanla ilgili değerlendirmelerini yansıtan; Thatcher hükümetinin, her bakımdan gelişmiş bir yayın tüketici piyasasının gereksinimlerinin yalnızca kamu yayıncılığı tarafından karşılanamayacağı görüşünde olduğunu duyuran White Paper yıllık raporudur. Doğru cevap B’dir.  

Radyo yayıncılığı Almanya’da, Reich Postası aracılığıyla federal devletlerde radyo şirketleri kurulması şeklinde; Fransa’da özel ve kamusal girişim serbestisiyle, SSCB’de devletin kontrolünde; İtalya’da, özel bir şirketin devletten aldığı imtiyazla başlamıştır. İngiltere’de radyo yayıncılığı, radyo alıcısı üreten altı şirketin bir araya gelerek oluşturdukları bir birlik tarafından başlatılmıştır. Doğru cevap C'dir.

Raporun sonuçlarını ortadan kaldırmak için politik manevra olduğu da ileri sürülen ABD ve İngiltere’nin UNESCO’dan çekilmeleri MacBride raporunun kısa ömürlü olmasına yol açmıştır. 1989 yılında yapılan 25. UNESCO genel konferansında MacBride raporu tüm sonuçlarıyla reddedilmiş ve ardından ABD ile İngiltere UNESCO’ya dönmüşlerdir. Ülkeler arasında uluslararası ilişkiler çerçevesinde siyasi tabanlı bu mücadele sürerken teknolojik alanda toplumsal kullanıma sunulabilir hale gelen yenilikler, radyo televizyon yayıncılığını yepyeni bir düzleme taşımıştır.

Kamusal kanalların siyasi partiler arasında paylaşıldığı ülke İtalya’dır. Bu durum kamu kanallarını siyasal partilerin bir uzantısı haline getirmektedir.

Alışkanlık, arkadaş olarak yararlanma, kişisel duyguların tatmini, toplumsal grup aidiyeti duygusu yaşama, haz alma bireysel gereksinimler insanların, radyo ve televizyon yayınlarını izlemelerini açıklayan işlevlerdir. Kültürel liderlik, toplumdaki egemen grupların, kendi yüksek beğeni standartlarını ve hayat görüşlerini, toplumun geri kalanına genel doğru olarak kabul ettirme arayışında ifadesini bulan bir yaklaşımdır. Doğru cevap D'dir.

15 Mart 1993 tarihinde Türkiye'de yayın yapan özel radyoların yayını durdurulmuştur. Gerek kapatılan kanalların sahip ve çalışanlarından, gerek halktan gelen tepkiler, siyasilerden de destek bulmuştur. "Radyomu İstiyorum" sloganının kullanıldığı ve "siyah kurdele"nin sembol olduğu protesto kampanyasına kamuoyunca iyi bilinen bazı siyasetçilerden de destek gelmiştir. Yayıncılık alanındaki kaos ve radyo kapatma kararı karşısında artan tepkiler sonucu Türkiye Büyük Millet Meclisinde yayıncılık yasası hazırlıkları hızlanmıştır.