Sağlık Bilimlerinde Ve Yönetiminde Etik Ara 2. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
- Yasaklama
- Tamamen serbest bırakma
- Kabul edilebilirlik ölçütü
- Bütün hediyeler ve menfaatler kuruma aittir
Yukarıdakilerden hangileri "hediye alma ve menfaat sağlama"da oluşturulacak
kurumsal politika seçenekleri arasında yer almaktadır?
I ve II |
I, II ve III |
III ve IV |
I, III ve IV |
II ve IIII |
Hediye alma ve menfaat sağlamada oluşturulacak kurumsal politika seçenekleri
şunlardır:
• Yasaklama
• Kabul edilebilirlik ölçütü
• Bütün hediyeler ve menfaatler kuruma aittir.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi sağlık kurumlarında “aydınlatılmış onam ilkesi” için örnektir?
Hastanın ameliyat olmama seçimi |
Hastanın narkoz almama durumu |
İhtiyar hastanın isteği ile genç hastadan önce ameliyatı |
Ameliyat öncesi hastanın formu imzalaması |
Ameliyat esnasında ayrıca estetik cerrahi uygulamaları |
Ameliyat öncesi hastanın formu imzalaması
3.Soru
Kurala bağlanmamış durumlarda karar vericinin yaşadığı seçim sorunu aşağıdakilerden hangisi ile ifade edilir?
Etik ilke |
Etik sorun |
Etik kod |
Etik ihlal |
Etik ikilem |
Etik ikilem kurala bağlanmamış durumlarda karar vericinin yaşadığı seçim sorunudur. Doğru cevap E seçeneğidir.
4.Soru
Kurum çalışanları arasında hizipleşmeleri de beraberinde getirerek kurumsal değişimlere yönelik direnişin beslenmesine neden olan etik dışı davranışlara ne ad verilir?
Bencillik |
Şiddet-Baskı |
İşkence |
Sabitlik |
Dogmatik davranma |
Kurumsal çalışmalar gelişmeyi ve değişimi yakalamayı gerektirir. Dogmatik yapı ise önceden edinilmiş fikir ve inançlarda sabit bir tutum oluşturmaktadır. Dogmatik davranma gelişmenin ve yenilenmenin karşısında bir engel olarak karşımıza çıkmakta ve örgütsel atılımlara darbe vurmaktadır. Aynı zamanda dogmatik davranışlar kurum çalışanları arasında hizipleşmeleri de beraberinde getirerek kurumsal değişimlere yönelik direnişin beslenmesine zemin hazırlar.
5.Soru
Tüm kamu görevlilerinin uyması gereken etik davranış ilkelerini belirleyen ve uygulamayı gözetleyen doğrudan Başbakanlığa bağlı temel örgütlenmeye ne ad verilir?
Kamu Görevlileri Etik Kurulu |
Türkiye Bilim Etiği Akademisi |
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği |
Toplumsal Etik ve Kurumu |
Türkiye Deontoloji Kurumu |
Türk kamu yönetiminde etik konusunda iki temel örgütlenme bulunmaktadır. Birincisi tüm kamu görevlilerinin uyması gereken etik davranış ilkelerini belirleyen ve uygulamayı gözetleyen doğrudan Başbakanlığa bağlı Kamu Görevlileri Etik Kurulu’dur. İkincisi ise, ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının kendi bünyelerinde oluşturdukları etik komisyonları ve yetkili disiplin kurullarıdır.
6.Soru
İşletme/sağlık yönetimi açısından etiğin tarihsel gelişimi incelendiğinde 1990'lardan günümüze kadar olan süreç aşağıdakilerden hangisi ile adlandırılır?
İş dünyasında profesyonellik ve iş ahlakı dönemi |
İş dünyasında büyüyen ölçekler ve iş ahlakı hakkında karmaşıklık dönemi |
Küresel işletmecilik ve küresel iş ahlakı dönemi |
Önleyici ve düzenleyici iş ahlakı arayışı dönemi |
İş dünyasındaki ahlak arayışı dönemi |
İşletme/sağlık yönetimi açısından etiğin tarihsel gelişimi incelendiğinde 1990'lardan günümüze kadar olan süreç küresel işletmecilik ve küresel iş ahlakı dönemi olarak adlandırılır. Doğru cevap C seçeneğidir.
7.Soru
Sınırlı kaynakların ve olanakların kullanımı konusunda yol gösterici olmaktadır. Sağlık hizmetlerinden yararlanmanın temel bir insan hakkı olduğu ve bu hizmetlerden herkesin gereksinimlerine göre eşit bir şekilde yararlanması gerektiği genel kabul görmektedir. Yukarıda sağlık alanındaki etik ilkelerden hangisi açıklanmaktadır?
Adalet İlkesi |
Özerkliğe Saygı İlkesi |
Aydınlatılmış Onam İlkesi |
Yararlılık İlkesi |
Zarar Vermeme İlkesi |
Sağlık alanında adalet ilkesi, sınırlı kaynakların ve olanakların kullanımı konusunda yol
gösterici olmaktadır. Sağlık hizmetlerinden yararlanmanın temel bir insan hakkı olduğu
ve bu hizmetlerden herkesin gereksinimlerine göre eşit bir şekilde yararlanması gerektiği genel kabul görmektedir. Adalet ilkesi araç-gereçten her türlü hizmet alımıyla ilgili tıbbi kaynakların gereksinimlere göre, eşit ve dürüstçe dağılmış olmasını gerektirir. Bu ahlaki ilke ile tedavi ve bakımda kullanılan araç gereç ve teknik donanım kaynaklarının, hastaların bireysel gereksinimleri doğrultusunda eşitlik ilkesine uygun olarak dağılımı sağlanmaktadır. Doğru yanıt A'dır.
8.Soru
Etiğin seyirci, gözlemci durumunda ahlaki olgu ve olaylara dışarıdan baktığı, olayları bilimsel bir yaklaşımla gözlemleye ve açıklayan etik türü aşağıdakilerden hangisidir?
Etiğin seyirci, gözlemci durumunda ahlaki olgu ve olaylara dışarıdan baktığı, olayları bilimsel bir yaklaşımla gözlemleye ve açıklayan etik türü aşağıdakilerden hangisidir?
Normatif etik |
Meta-etik |
Betimleyici etik |
Yönetim etiği |
Biyoetik |
Betimleyici etikte, etik seyirci, gözlemci durumunda ahlaki olgu ve olaylara dışarıdan bakmakta, olayları bilimsel bir yaklaşımla gözlemlemekte, betimlemekte ve açıklamaktadır. Doğru cevap C'dir.
9.Soru
Herhangi bir bireyin, başkalarına karşı ne bir yükümlülüğe mecbur ne de bir fedakârlığa katlanmak zorunda olduğunu öne sürerek davranışların ancak bireyin kendisi için en yüksek iyiye izin vermesi durumunda gösterilmesi gerektiğini savunan etik anlayış aşağıdakilerden hangisidir?
Teleolojik sonuçcu kuram |
Egoizm |
Faydacılık |
Erdem etiği |
İş etiği |
Egoizm herhangi bir bireyin, başkalarına karşı ne bir yükümlülüğe mecbur ne de bir fedakârlığa katlanmak zorunda olduğunu öne sürerek davranışların ancak bireyin kendisi için en yüksek iyiye izin vermesi durumunda yerine getirilmesi gerektiği iddiasındadır. Bu çerçevede egoistler, bir davranışın doğruluğunu ölçerken, kendileri için en iyi ve en uzun vadeli kazançları esas alırlar. Eğer bir davranış uzun dönemde birey için kötüye oranla ‘en yüksek iyi’yi ortaya çıkarıyorsa ya da muhtemelen çıkaracaksa, bireyler o davranışı sergilemelidir (Bayrak Kök, 2014)
10.Soru
“Nasıl yaşamalıyım, nasıl bir yaşam sürmeliyim, nasıl bir insan olmalıyım?” sorularını önemli bulan etik kuramı aşağıdakilerden hangisidir?
Deontolojik (Ödev) Kuramlar |
Faydacılık (Yararcılık-Utilitarizm) |
Erdem Etiği Kuramı |
Egoizm |
Teleolojik-Sonuççu Kuram |
Gerek deontolojik, gerekse sonuççu etikler, kurallar veya ilkeler ve teke tek eylemler üzerinde odaklanır. Onlara göre, “Ne yapmalıyım?” sorusu önemlidir. Erdem etiğine göre ise, “nasıl yaşamalıyım, nasıl bir yaşam sürmeliyim, nasıl bir insan olmalıyım?” soruları önemlidir. Doğru cevap C'dir.
11.Soru
Meta, üst öte anlamına gelmektedir.
Buna göre aşağıdakilerden hangisi meta-etiği doğru tanımlamaktadır?
Meta-etik, etik terimler ve yargılar üzerinde durur |
Meta-etik, etiğin aşkın olmasıdır |
Meta-etik, etik yargılar vermektedir |
Meta-etik, etiğin önermeler ortaya koymasıdır |
Meta-etik, etiğin metafizik olmasıdır |
Meta-etik ya da üst etik ahlaki yargıların statüsü ve metodolojisi üzerine odaklanır. “Ödev”, “iyi”, “kötü”, “doğru”, “yanlış” gibi terimlerin anlamları, ahlaksal yükümlülüğün doğası, insanların kanaatlerinden bağımsız bir ahlaki gerçeklik ve doğruluk alanın olup olmadığı, ahlaki bakımdan doğru veya yanlış olanla ilgili inançların akılcı bir biçimde nasıl savunulabileceği gibi sorunları ele alır. Örneğin; “kürtaj cinayettir” diyen birisi ne demek istiyor? Kendisinin, kendi kültürünün, kendi dininin kürtajı tasvip etmediğini mi, yoksa kürtajın her zaman, her toplum ve herkes için yanlış olduğunu mu? Yoksa “kürtajı tasvip etmiyorum sen de yaptırma” mı demek istiyor? Kürtaj eyleminin kendisi mi yanlış yoksa insanlar mı onu yanlış görüyor? Ahlaki yükümlülüğün temeli nedir? Allah mı, insanının mutlu olma arzusu mu, insan aklı mı, toplumsal yaşam mı? gibi soruların cevaplarını verme çabası meta-etik olarak adlandırılır. Meta-etik kuramlar ise, doğalcılık ve görecelik alt başlıkları altında incelenebilir.
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi sağlık bilimlerinde ve yönetiminde etikte “Utilitarizm” kuramını tanımlar?
Faydacılık |
Sonuççu |
Normatif |
Yükümlülük |
Görecelik |
Faydacılık
13.Soru
"Uygun bulunmayan veya onaylanmayan hareket ve davranışlar" aşağıdakilerden hangisi ile ifade edilir?
Kasıt |
Kusur |
İhmal |
Sorumsuzluk |
Yükümlülük |
Kusur, uygun bulunmayan veya onaylanmayan hareket ve davranışlardır. Yasaya uygun davranabilecek durumda olduğu halde uygun davranmama, yükümlülüklere aykırı hareket etme davranışı hukuki bir kusurdur. Doğru cevap B seçeneğidir.
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisi etik dışı davranışların bireysel nedenlerinden biridir?
Ücretlendirme |
Esneklik |
Karşılıklı güvensizlik |
Rekabet |
Yasaların etkisi |
Etik dışı davranışların bireysel nedenleri; etik ikilemler, etik standartlardaki farklılıklar, bencil davranma, etik davranışları farklı algılama, mesleki yetersizlik, rekabet; çevresel nedenleri ise karşılıklı güvensizlik, ücretlendirme, esneklik, yasaların etkisi, geleneklerin etkisidir. Doğru cevap D'dir.
15.Soru
Sağlık uğraşları içerisinde hastaya öncelikle ve her şeyin üzerinde yararlı olmayı
öngörür.
Yukarıda sağlık alanındaki etik ilkelerden hangisinden bahsedilmektedir?
Adalet ilkesi |
Zarar vermeme ilkesi |
Yararlılık ilkesi |
Özerkliğe saygı ilkesi |
Aydınlatılmış onam ilkesi |
Yararlılık ilkesi, sağlık uğraşları içerisinde hastaya öncelikle ve her şeyin üzerinde yararlı olmayı öngören bir ilke olarak tanımlanabilmektedir. Yarar sağlama ilkesi söz konusu olduğunda hastanın mutlak bir önceliği vardır. Ancak yarar sağlama ilkesi hayata geçirilirken hastanın mutlak önceliği ile sınırlı tutulmayıp, hasta yakınları, meslektaşlar, toplum ve tıbba yönelik açılımlar da göz önüne alınmalıdır. Doğru yanıt C'dir.
16.Soru
Genel olarak aşağıdakilerden hangisi meslek etiği kodlarının temel fonksiyonlarındandır?
Rehberlik yapmak |
Uygulama yapmak |
Kanun yapmak |
Soruşturma yapmak |
Yönetmelik yapmak |
Rehberlik yapmak
17.Soru
Aşağıdakilerden hangisi sağlık mensupları dahil hediye alma yasağı kapsamındadır?
İş ilişkisi içinde bulunanlardan kitap |
Sembolik değeri olan el sanatları ürünleri |
Tanıtım amacı taşıyan reklam ürünleri |
Hatıra niteliğindeki genel hediyeler |
Hizmet ilişkisi içinde bulunanlardan seyahat çeki |
Hizmet ilişkisi içinde bulunanlardan seyahat çeki
18.Soru
Sorunun tüm farklı boyutlarının ele alınabilmesini garanti etmek için izlenecek bir çok yol vardır.
• Doğruluk, adalet, yararlılık, zarar vermeme ve özerklik gibi etik ilkeler dikkate alınmalıdır. Bu durumda problemle ilgili olarak hangi etik ilkelerin dikkate alınması gerektiğine ve hangisinin öncelikli olacağına karar verilmelidir.
Yukarıdaki paragrafta Miller ve Davis (1996) tarafından geliştirilen etik karar vermeye yardım etme rehberinin hangi basamağı anlatılmaktadır?
Etik kodların uygulanması |
İkilemin doğasının belirlenmesi |
Potansiyel kararların belirlenmesi |
Seçilen kararın değerlendirilmesi |
Kararın uygulanması |
İkilemin doğasının belirlenmesi: Sorunun tüm farklı boyutlarının ele alınabilmesini garanti etmek için izlenecek bir çok yol vardır.
• Doğruluk, adalet, yararlılık, zarar vermeme ve özerklik gibi etik ilkeler dikkate alınmalıdır. Bu durumda problemle ilgili olarak hangi etik ilkelerin dikkate
alınması gerektiğine ve hangisinin öncelikli olacağına karar verilmelidir.
• Teoride tüm ilkeler eşit değere sahiptir. Bu durumda ilkelerin ikisi veya daha
fazlası çatıştığında hangilerinin öncelikli olacağını karar verici belirleyecektir.
• Bir karara varmadan önce konuyla ilgili en yeni literatür gözden geçirilmelidir.
• Tecrübeli profesyonellerin görüşleri alınmalıdır. Toplanan bilgiler onlarla birlikte değerlendirilmeli ve böylelikle karar vericinin objektif olarak göz önüne
almadığı bir perspektifin ortaya çıkmasına olanak sağlanmalıdır.
• Etik ikilemi çözmede yardım edebilecek ulusal kuruluşlara başvurulmalıdır. Doğru yanıt B'dir.
19.Soru
Hangisi kuruma ve çalışana ilişkin etik konulardan biri değildir?
Kurumsal bilginin saklanması |
Yönetim kurulu üyeleriyle ilişkiler |
Hekimlerle ilişkiler |
Bilgi uçurma |
Hekim olmayan personelle ilişkiler |
Bilgi uçurma, bir çalışan halkın sağlığını, güvenliğini ve özgürlüğünü tehlikeye atan yasadışı, verimsiz veya yararsız bir bilgiyi yaydığında olur ve kuruma ve çalışana ait etik konulardan biri değildir.
20.Soru
Aşağıdakilerden hangisi cümledeki .... (boşlukta).. yer almalıdır?
Yasaların genel ahlak gibi zaman ve mekân içinde sınırlı bir geçerliği olmasına rağmen, etik....... iddiası taşımaktadır.
Sınırlılık |
Bütünsellik |
Görecelik |
Objektiflik |
Evrensellik |
Evrensellik
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ