Sağlık Bilimlerinde Ve Yönetiminde Etik Ara 7. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Karar verilmesi gereken herhangi bir durum karşısında iki veya daha fazla seçeneğin bulunması veya etik değerlerin çatışması durumunu açıklayan terim aşağıdakilerden hangisidir?
Etik ikilem |
Etik ihlal |
Etik kod |
Etik karar |
Etik kural |
Etik ikilem; karar verilmesi gereken herhangi bir durum karşısında iki veya daha fazla seçeneğin bulunması veya etik değerlerin çatışması durumudur. Doğru cevap A'dır.
2.Soru
Kurum felsefesi bir bağlam ve aktif değerler oluşturur, sağlık hizmetlerinin sunumuna bir anlam katar. Kurum felsefesi aynı zamanda kurumsal değerlerinbenzersiz olduğuna ve bir ürün ya da hizmet sunumundan daha fazlasını temsil ettiğineişaret eder. Politikalar, prosedürler ve kurallar misyon bildirgesinden türetilir ve kurumuharekete geçirir. Yukarıdaki paragrafta tipik bir kurumsal felsefe bildirgesinin kapsayacağı unsurlardan hangisi açıklanmaktadır?
Örgütsel İçerik |
Hastalarla İlişkiler |
Çalışanlarla İlişkiler |
Toplumla İlişkiler |
Diğer Kurumlarla İlişkiler |
Örgütsel İçerik: Kurum felsefesi bir bağlam ve aktif değerler oluşturur, sağlık hizmetlerinin sunumuna bir anlam katar. Kurum felsefesi aynı zamanda kurumsal değerlerin benzersiz olduğuna ve bir ürün ya da hizmet sunumundan daha fazlasını temsil ettiğine işaret eder. Politikalar, prosedürler ve kurallar misyon bildirgesinden türetilir ve kurumu harekete geçirir. Doğru yanıt A'dır.
3.Soru
Bir çalışanın halkın sağlığını, güvenliğini ve özgürlüğünü tehlikeye atan yasadışı,verimsiz veya yararsız bir bilgiyi yaymasına ne ad verilir?
Bilgi Uçurma |
Gizli Bilgilerin Koruması |
Klinik Etkinliklerin İzlenmesi |
Mesleğe İhanet |
Gizlilik İhlali |
Bilgi uçurma, bir çalışan halkın sağlığını, güvenliğini ve özgürlüğünü tehlikeye atan yasadışı, verimsiz veya yararsız bir bilgiyi yaydığında olur. Bu tanım kötü yönetim, yönetimin yükümlülüklerini yerine getirmemesi ve görevini kötüye kullanmasını içerecek kadar geniştir. Bilgi uçurma hem özel sektörü hem de kamu sektörünü etkiler ve hem kurum içi hem kurum dışı bilginin açığa vurulmasını içerir.
4.Soru
Mesleki eylemi düzenleyen standart kuralların çiğnenmesi şeklinde tanımlanan kavram aşağıdakilerden hangisidir?
Etik ihlal |
İntihal |
Zaman aşımı |
Etik ikilem |
Etik sorun |
Etik ihlal, mesleki eylemi düzenleyen standart kuralların çiğnenmesi olarak tanımlanabilir. Bir başka ifadeyle etik ihlali, davranışın belli bir veya birkaç ilkeye veya kurala tereddüde yer bırakmayacak biçimde aykırı olmasını ifade eder (Yıldırım ve Kadıoğlu, 2007). İnsan katılımcılarla yapılan araştırmalarda örneğin bilgilendirilmiş onam kuralına uyulmaması veya bir hekimin temel etik ilkeleri uygulamada dikkate almaması, bir hastane yöneticisinin hasta bilgilerinin gizliliğine dikkat etmemesi gibi konuları etik ihlaline örnek olarak verebiliriz.
5.Soru
Aşağıdakilerden hangi sosyokültürel ve ekonomik etik dışı bir davranış; bir hastanenin açmış olduğu tıbbi malzeme ihalesinin, hastane yöneticisinin tanıdıklarına verilmesine örnektir?
Kayırma |
Bencillik |
Korkutma |
Baskı |
Dogmatik davranma |
Kayırma
6.Soru
Hangisi etik dışı davranmaya yönelten çevresel faktörlerden biridir?
Rekabet |
Mesleki Yetersizlik |
Ücretlendirme |
Etik İkilemler |
Etik Standartlardaki Farklılıklar |
Etik dışı davranışların çevresel nedenleri, karşılıklı güvensizlik, ücretlendirme, esneklik, yasaların etkisi ve geleneklerin etkisi şeklinde söylenebilir. Doğru cevap C'dir.
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi sağlık hizmetlerinde “sosyokültürel ve ekonomik” haricinde etik dışı davranış türlerindendir?
Teolojik |
Ahlaki |
Medeni |
Bireysel |
Psikolojik |
Psikolojik
8.Soru
Aşağıdakilerden hangisi etik değerlerin çatışması durumudur?
Zarar verme |
Etik ikilem |
Zarar vermeme |
Etik kod |
Etik ilke |
Etik ikilem
9.Soru
Aşağıdakilerden hangisi bir kamu görevlisinin etik dışı hareketleri arasında sayılamaz?
Yolsuzluk |
Kişisel bakımını ihmal etmek |
Kötü muamele |
Gücü istismar etmek |
Resmi ihaleye fesat karıştırmak |
Kamu etiği söz konusu olduğunda, çoğunlukla bir kamu görevlisinin etik dışı davranışından söz edildiğinde ilk akla gelen yolsuzluk olmaktadır. Yolsuzluğun yanı sıra kamu etiğine aykırı en sık rastlan davranışlar; rüşvet, irtikap, zimmet, kaçakçılık, resmî ihaleye fesat karıştırmak, görevi kötüye kullanmak, gücü istismar etmek, kayırmacılık, hakaret ve kötü muamele, dedikodu ve aracılık olarak sayılabilir. Kişisel bakımını ihmale etmek kamusal etiğe aykırı bir davranış değildir fakat yine de kamu çalışanlarının kişisel bakımına dikkat etmesi tercih edilen bir durumdur. Bu nedenle doğru yanıt B seçeneğidir.
10.Soru
Kurum ve kuruluşlarda, etik kültürünü yerleştirmek ve geliştirmek, personelin etik davranış ilkeleri konusunda karşılaştıkları sorunlarla ilgili olarak önerilerde ve yönlendirmede bulunmak ve etik uygulamaları değerlendirmek üzere kurum veya kuruluşun üst yöneticisi tarafından kurum içinden en az üç kişiden oluşan birime ne ad verilmektedir?
Etik kurulu |
Etik görevlisi |
Etik komisyonu |
Etik personeli |
Etik mevzuatı |
Etik komisyonu: Kurum ve kuruluşlarda, etik kültürünü yerleştirmek ve geliştirmek üzere üst yöneticisi tarafından kurum içinden en az üç kişilik oluşturulur.
11.Soru
Bir grup insanın haklarının korunup, onlara daha fazla imkân sağlamak, diğerlerine zarar verecek biçimde davranmaya ne denir?
Ayrımcılık |
Yolsuzluk |
Rüşvet |
Bencillik |
Yakınlığı Kullanma |
Ayrımcılık, bir grup insanın haklarının korunup, onlara daha fazla imkân sağlamak, diğerlerine zarar verecek biçimde davranmaktır. Genelde ayrımcılık iki biçimde ortaya çıkar. Birincisi, cinsiyete ya da ırkçılığa dayanan açık ayrımcılıktır. İkincisi, bir kurum yansız istihdam olanakları sunsa bile kadınların ya da azınlıkların kurumda diğerlerine göre eşit oranlı temsil edilmediği kurumsal ayrımcılıktır. Her iki ayrımcılık türü de çalışma yaşamını olumsuz etkileyen etik dışı davranışlardır. Doğru cevap A'dır.
12.Soru
Bir kurumun hem vizyonunun hem de misyonunun geliştirilmesinde kullanılabilecek sürecin ilk adımı aşağıdaki şıklardan hangisinde doğru olarak verilmiştir?
Yöneticilerden kurum için bireysel vizyon (ya da misyon) bildirgelerini hazırlamalarının istenmesi |
Üst yöneticilerden oluşan bir komitenin yöneticilerden gelen tüm vizyon bildirgelerini tek bir belge üzerinde birleştirmesi |
Bir toplantı organize edilerek ve yöneticilerden gelen geri bildirimlerden yararlanılarak bildirgeye son hâlinin verilmesi |
Taslak bildirgenin tüm yöneticilere gönderilmesi ve onlardan ekleme, çıkartma ve değişiklik yapmalarının istenmesi |
Yöneticilerin vizyon ve misyon bildirgelerinin ne olduğu ve işlevleri hakkında daha iyi bilgi sahibi olmaları amacıyla bu konuda yazılmış yayınların derlenmesi ve yöneticilerden bunları çalışmasının istenmesi |
Kurum vizyonunun geliştirilmesinde etkinliğin sağlanması için sistematik bir yaklaşım gereklidir. Hem vizyon hem de misyonun geliştirilmesinde kullanılabilecek sürecin
adımları aşağıdaki gibi sıralanabilir (David, 2013):
• İlk adım olarak, yöneticilerin vizyon ve misyon bildirgelerinin ne olduğu ve işlevleri hakkında daha iyi bilgi sahibi olmaları amacıyla bu konuda yazılmış yayınlar
derlenir ve yöneticilerden bunları çalışması istenir.
• İkinci adımda yöneticilerden kurum için bireysel vizyon (ya da misyon) bildirgelerini hazırlamaları istenir.
• Üçüncü adımda, üst yöneticilerden oluşan bir komite yöneticilerden gelen tüm
vizyon bildirgelerini tek bir belge üzerinde birleştirir. Taslak bildirge daha sonra
tüm yöneticilere gönderilir ve onlardan ekleme, çıkartma ve değişiklik yapmak istedikleri noktaları belirtmeleri istenir.
• Dördüncü adımda, bir toplantı organize edilir ve yöneticilerden gelen geribildirimlerden yararlanılarak bildirgeye son hâli verilir. Bildirge son hâlini aldığında,
bunun tüm yönetici ve çalışanların dikkatini çekecek şekilde onlara nasıl ulaştırılacağının kararının verilmesi gereklidir. Bazı kurumlar bunun için vizyon hazırlama sürecini video şeklinde üreterek tüm çalışanların izlemesini sağlamaktadır. Doğru yanıt E'dir.
13.Soru
Deontoloji terim olarak, 19. yüzyılda Jeremy Bentham tarafından önerilmiş ve hangi kelimenin karşılığı olarak kullanılmıştır?
Görev |
Görevli |
Sorumluluk |
Yükümlülük |
Etik |
Deontoloji terim olarak, 19. yüzyılda Jeremy Bentham tarafından önerilmiş ve “yükümlülükler” karşılığı olarak kullanılmıştır. Bu anlamda deontoloji “ne yapmalı?” ya da “ne yapmamalı?” sorularına toplumun belirlediği ve ayrıca yaptırımlarla donattığı ve cevapladığı kuralların bilgisidir. Doğru cevap D' dir.
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisi insan davranışlarının etik ve yasallığı açısından değerlendirilen alternatif durumlardan biri değildir?
Etik ve yasal olan |
Etik olan ancak yasal olmayan |
Etik olmayan ancak yasal olan |
Etik olmayan ve yasal olmayan |
Yasal olan |
insan davranışlarının etik ve yasallığı açısından dört alternatif durum söz konusudur: 1. Etik ve yasal olan (Örn. vergilerin zamanında ödenmesi). 2. Etik olan ancak yasal olmayan (Örn. bir kamu görevlisinin, parasını bir kapkaççıya kaptırdığı için ödemesini son ödeme tarihinden sonra yapmak isteyen bir emeklinin bu talebini kabul etmesi). 3. Etik olmayan ancak yasal olan (Örn. bazı kamusal ya da özel mal ve hizmetlerin bedellerinin makul olarak adlandırılabilecek düzeyin çok üstünde belirlenmesi). 4. Etik olmayan ve yasal olmayan (Örn. hırsızlık yapmak).
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi deontolojik kuramlara göre doğru bir bilgi değildir?
İnsanın birtakım ödev ve yükümlülükleri vardır. |
Belirli eylem türleri özü itibarıyla doğrudur. |
Ahlaki iyiliği, mutluluk, haz ve faydayla sağlayacak hiçbir şeyin olmadığını ileri süren filozoflara sahiptir. |
Doğru kabul edilen eylemlerin sonuçlarına göre değerlendirme yapılır. |
Ödev, ilke, irade, yükümlülük, yasa ve kurallar anahtar kavramlardır. |
Deontolojik kuramlara göre belirli eylem türleri özü itibarıyla doğrudur. Deontoloji, doğru kabul edilen eylemlerin sonuçlarına bakılmaksızın hayata geçirilmesini savunur. Bu nedenle doğru cevap D seçeneğidir.
16.Soru
I. Tüm Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları
II. Türkiye’de oturan yabancı gerçek kişiler
III. Herhangi bir nedenle sadece Türkiye'de bulunmasına karşın, etik dışı davranışa tanık olan yabancılar
Aşağıdakilerden hangisi başvuru hakkını kullanmak için kimlerin başvuracağını doğru olarak tanımlamaktadır?
Sadece I |
Sadece II |
I ve II |
I ve III |
II ve III |
I, seçenekte verilen bilgi eksiktir. Başvuruda bulunan T.C. vatandaşlarının medeni hakları kullanma ehliyetine sahip olması gerekmektedir. Bu nedenle doğru yanıt E seçeneğidir.
17.Soru
Görev bilinci, görevle ilgili zorlukları, yükümlülükleri, sorumlulukları ve bunların gerçekleştirilmesinde yer alan ahlaki kural ve ilkelerini inceleyen bir çalışma alanına .............................. denir.
Yukarıda bırakılan boşluğa hangisi gelmelidir?
Meslek |
Deontoloji |
Meslek etiği |
İş güvencesi |
Yükümlülük |
Deontoloji çoğunlukla görev bilinci, görevle ilgili zorlukları, yükümlülükleri, sorumlulukları ve bunların gerçekleştirilmesinde yer alan ahlaki kural ve ilkeleri inceleyen bir çalışma alanı olarak kabul edilmektedir. Doğru cevap B' dir.
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi hukuk kurallarını ahlak kurallarından ayıran en temel özelliktir?
Adet |
Yaptırım |
Örf |
Gelenek |
Kültür |
En temel özellik hukuk kurallarına uyulmaması hâlinde kişilerin bir yaptırım ile karşı karşıya kalacak olmasıdır. Hukuk kuralının ihlali durumunda belli bir kamusal güç, kendisine tanınmış olan yaptırım gücünün devreye girmesini sağlar.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi sağlık sektöründe“etik kodların” en önemli gerekçelerinden biridir?
Statüko gereği |
Mesleki yeterlilik |
Meslek ve iş sağlığı |
Hukuki zorunluluk |
Mesleği geliştirme |
Mesleği geliştirme
20.Soru
"Bir kişinin, bir toplumsal sınıfın, bir ulusun, bir kültür çerçevesinin vb. belli bir tarihsel dönemde yaşamına giren ve eylemlerini yönlendiren inanç, değer, norm, buyruk, yasak ve tasarımlar topluluğu ve ağı" olarak tanımlanan kavram aşağıdakilerden hangisidir?
Etik |
Ahlak |
Hukuk |
Örf |
Töre |
Ahlak bir kişinin, bir toplumsal sınıfın, bir ulusun, bir kültür çerçevesinin vb. belli bir tarihsel dönemde yaşamına giren ve eylemlerini yönlendiren inanç, değer, norm, buyruk, yasak ve tasarımlar topluluğu ve ağı olarak tanımlanabilir. Doğru cevap B seçeneğidir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ