Sağlık Bilimlerinde Ve Yönetiminde Etik Ara 9. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Bir sağlık kurumunun felsefesi, vizyonu ve misyonu ile ilgili verilen bilgilerden hangisi doğrudur?
Kurumun feslefesi misyonunu ve vizyonunu kapsar. |
Kurumun vizyonu misyonunu ve felsefesini kapsar. |
Kurumun misyonu vizyonunu kapsar. |
Kurumun feslefesi, misyonu ve vizyonu birbiriyle ilişkisizdir. |
Kurumun misyonunu felsefesini kapsar. |
Bir sağlık kurumunun felsefesi, vizyonu ve misyonu unsularından en kapsayıcı olanı aslında “kurum felsefesidir”. Vizyon ve misyon kurum felsefesi kapsamında geliştirilir.
2.Soru
Aşağıda örneği verilen hangi hediyeler hediye alma yasağı kapsamındadır?
İl milli eğitim müdürlüğüne edilen kitap seti. |
Devlet okuluna hediye edilen akıllı tahta. |
Belediye başkanlığına hediye edilen makam aracı. |
Hastaneye hediye edilen MR cihazı. |
İlkokula hediye edilen sıra ve sandalyeler. |
Görev yapılan kuruma katkı anlamına gelen, kurum hizmetlerinin hukuka uygun yürütülmesini etkilemeyecek olan ve kamu hizmetine tahsis edilmek, kurumun demirbaş listesine kaydedilmek ve kamuoyuna açıklanmak koşuluyla alınanlar ile kurum ve kuruluşlara yapılan bağışlar yasak dışındadır ancak makam aracı ve belli bir kamu görevlisinin hizmetine tahsis edilmek üzere alınan diğer hediyeler yasak kapsamındadır.
3.Soru
I. Kurum felsefesi II. Misyon III. Vizyon Bir kurum yukarıda verilen unsurları ideal olarak hangi sıra ile geliştirmelidir?
II-I-III |
I-II-III |
I-III-II |
III-II-I |
III-I-II |
Kurumlarda (aslında tüm organizasyonlarda) öncelikle kurumsal felsefenin, daha
sonra vizyonun ve en son olarak da misyonun geliştirilmesi idealdir. Doğru yanıt C'dir.
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisi etik dışı davranışlardaki bireysel nedenlerden biridir?
Geleneklerin Etkisi |
Esneklik |
Mesleki yetersizlik |
Ücretlendirme |
Karşılıklı Güvensizlik |
Bireysel Çevresel • Etik İkilemler • Etik Standartlardaki Farklılıklar • Bencil Davranma • Etik Davranışları Farklı Algılama • Mesleki Yetersizlik • Rekabet
5.Soru
Hangisi etik dışı davranışların psikolojik türlerinden biridir?
Ayrımcılık |
Kayırma |
Bencillik |
Yolsuzluk |
Rüşvet |
Ayrımcılık, kayırma, yolsuzluk ve rüşvet etik dışı davranışların sosyo-kültürel ve ekonomiktürleri arasında sayılır. Doğru cevap C'dir.
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi deontoloji ve etik kavramları arasındaki en belirgin farktır?
Yükümlülük |
Ahlak |
Hukuk |
Paradigma |
İlke-kural |
Yükümlülük
7.Soru
Bir hekimin hasta ve halk sağlığının korunmasında eşitliği koruması gerekliliği hangi etik ilke ile ilgilidir?
Zarar vermeme ilkesi |
Yararlılık ilkesi |
Özerklik ilkesi |
Mesleğe saygı ilkesi |
Adalet ilkesi |
Hekimler çıkar çatışmalarından kaçınmak için ister yönetsel süreçlerde isterse de klinik süreçlerde daima aşağıdaki temel etik ilkeleri göz önünde tutmalı ve uygulamalarını bu ilkeler doğrultusunda yapmalıdır:
• Hekim hastasının çıkarı için en iyisini yapmalıdır (yararlılık ilkesi).
• Hekim hastasını zarara uğratmamalı ve bunun için hastasını korumalıdır (zarar vermeme ilkesi).
• Hekim hastasının bilgilendirilmiş veya aydınlatılmış onayına veya bir başka deyişle özerkliğine saygılı olmalıdır (özgürlük/özerklik ilkesi).
• Hekim hasta ve halk sağlığının korunmasında eşitliği korumalıdır (adalet ilkesi).
8.Soru
Kavram
- Zarar vermeme ilkesi
- Yararlılık ilkesi
- Adalet ilkesi
Tanım
- Hekim hastasının çıkarı için en iyisini yapmalıdır.
- Hekim hastasını zarara uğratmamalı ve bunun için hastasını korumalıdır.
- Hekim hasta ve halk sağlığının korunmasında eşitliği korumalıdır.
Yukarıda verilen kavram ve tanımların doğru eşleştirmesi aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir?
1-a,2-b,3-c |
1-b,2-a,3-c |
1-c,2-b,3-a |
1-a,2-c,3-b |
1-b,2-c,3-a |
Hekimler çıkar çatışmalarından kaçınmak için ister yönetsel süreçlerde isterse de klinik süreçlerde daima aşağıdaki temel etik ilkeleri göz önünde tutmalı ve
uygulamalarını bu ilkeler doğrultusunda yapmalıdır (Ertekin, 2004):
• Hekim hastasının çıkarı için en iyisini yapmalıdır (yararlılık ilkesi).
• Hekim hastasını zarara uğratmamalı ve bunun için hastasını korumalıdır (zarar
vermeme ilkesi).
• Hekim hastasının bilgilendirilmiş veya aydınlatılmış onayına veya bir başka deyişle özerkliğine saygılı olmalıdır (özgürlük/özerklik ilkesi).
• Hekim hasta ve halk sağlığının korunmasında eşitliği korumalıdır (adalet ilkesi).
9.Soru
Sınavda yardım etmezseniz dersten başarısız olacağı için mezun olamayacağını söyleyen arkadaşınıza yardım etmeniz hangi etik anlayış içerisinde değerlendirilir?
Etik değer |
Etik ilke |
Etik ihlali |
Etik ikilem |
Etik sorun |
Arkadaşınıza kopya vermek, arkadaş olmanın bir gereği olarak algılanabilir. Birçok insan kopya vererek karşısındakine yardım ettiğini bile düşünebilir. Bununla birlikte, aslında kopya vererek arkadaşımıza zarar vermekteyiz. Kopya sayesinde sınavı geçen kişi aslında o derste başarısızdır. Kopya vermek ve almak doğru bir davranış değildir; başka bir ifadeyle etik dışıdır. Hak etmeden dersi geçmek, bir şeye emek harcamadan ulaşmak aslında kişisel ve toplumsal yozlaşmanın küçük örnekleridir. Kopya vererek de bu yozlaşmaya katkıda bulunulmaktadır. Kopya vermek ve almak, okul kurallarına da aykırıdır. Sonuçta kopya olayının bir etik ihlali olduğu söylenebilir.
10.Soru
Sağlık sistemi “......” faktörünü merkezine aldığı için, etik ilkelerin var olması ve uygulanabilmesi hayati öneme sahiptir.
insan |
karlılık |
verimlilik |
hizmet |
hayat |
insan
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisi meslek etiği kodlarının sağlayacağı yararlar arasında yer almaz?
Bireylerin etik davranış sergilemeleri konusunda motive edici bir unsur olarak devreye girer. |
Kurumun ya da mesleğin çıkarlarına hizmet eder. |
Kurumların toplumsal sorumluluklarının ne olduğunu tanımlar. |
Bireylerin kişiliklerine karar vermede belirleyicidir. |
Karar vermeyi güçleştiren belirsiz durumlarda nasıl davranılacağı konusunda rehberlik sağlar. |
Meslek etiği kodlarının sağlayacağı yararlar şu şekilde ifade edilebilir:
-
Meslektaş baskısı sağlayarak, bireylerin etik davranış sergilemeleri konusunda motive edici bir unsur olarak devreye girer.
-
Bireylerin kişiliklerinin karar vermede belirleyici olması yerine doğru ya da yanlış eylemler konusunda daha tutarlı ve kararlı bir rehberlik sağlar.
-
Karar vermeyi güçleştiren belirsiz durumlarda nasıl davranılacağı konusunda rehberlik sağlar.
-
Kurumların toplumsal sorumluluklarının ne olduğunu tanımlar ve kurumun ya da mesleğin çıkarlarına hizmet eder. Doğru cevap D'dir.
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Miller ve Davis (1996)'in etik karar vermeye yardımcı olacak pratik bir rehber niteliğinde geliştirdiği modelin adımlarından biri değildir?
Problemin tanımlanması |
Etik kodların uygulanması |
Potansiyel kararların belirlenmesi |
Vicdanın ön plana koyulması |
İkilemin doğasının belirlenmesi |
Miller ve Davis (1996) etik karar vermeye yardımcı olacak pratik bir rehber niteliğinde, yedi adımdan oluşan bir model geliştirmişlerdir. Bu modelin 7 adımı;
1. Problemin tanımlanması
2. Etik kodların uygulanması
3. İkilemin doğasının belirlenmesi
4. Potansiyel kararların belirlenmesi
5. Belirlenen kararın ve seçeneklerin potansiyel sonuçlarını göz önüne alma
6. Seçilen kararın değerlendirilmesi
7. Kararın uygulanması. Doğru cevap D'dir.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi kamu görevlileri etik çalışma prensiplerinden hediye alma ve menfaat sağlama yasağı ilkesiyle ilgili yanlış bir bilgidir?
Resmi gün, tören ve bayramlar da dahil olmak üzere hiçbir gerçek veya tüzel kişiye çelenk veya çiçek gönderemez. |
Kamu görevlileri, kamu kaynaklarını kullanarak hediye veremez. |
Kamu görevlileri, görev ve hizmetle ilgisi olmayan kutlama, duyuru ve anma ilanları veremez. |
Finans kurumlarından piyasa koşullarına göre alınan krediler hediye alma yasağı kapsamı dışındadır. |
Görev yapılan kurumla iş ilişkisi içinde bulunanlardan alınan hediye çekleri hediye alma yasağı kapsamındadır. |
Kamu görevlileri, kamu kaynaklarını kullanarak hediye veremez, resmi gün, tören ve bayramlar dışında, hiçbir gerçek veya tüzel kişiye çelenk veya çiçek gönderemez; görev ve hizmetle ilgisi olmayan kutlama, duyuru ve anma ilanları veremez. Bu açıklama doğrultusunda doğru cevap A seçeneğidir.
14.Soru
Yaptığı deneyin riskini anlayarak deneye katılacaklarda tıp tarihi için bir ilk olabilecek “yazılı olur” almayı başlatmış olan kişi kimdir?
Alexis St. Martin |
William Beaumont |
Walter Reed |
Saul Krugman |
Joan Giles |
Amerikalı askerî hekim Walter Reed ve arkadaşları 1900’lü yıllarda Küba’da insanlar üzerinde sarıhumma denemeleri yapmıştır. Reed’in araştırma arkadaşlarının birinin kendi üzerinde de deneyi kabul etmesi ve bunun üzerine ölmesi nedeniyle, Reed yaptığı deneyin riskini anlayarak deneye katılacaklarda tıp tarihi için bir ilk olabilecek “yazılı olur” almayı başlatmıştır. Doğru cevap C'dir.
15.Soru
İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra Nazi savaş suçlularının yargıladıkları Nürnberg Mahkemeleri yargıçları tarafından mahkeme sonunda insanlar üzerinde yapılacak araştırmalarda uyulacak kurallarla ilgili 10 maddeden oluşan ve “Nürnberg Code” adıyla bilinen bazı kararlar alınmıştır.
Aşağıdakilerden hangisi bu kararlardan biri değildir?
İnsanlar araştırmalara gönüllü katılmalıdır. |
Araştırma amaçları toplum yararına olmalıdır. |
Araştırmada gereksiz fiziksel ve zihinsel acı olmamalıdır. |
Araştırmadaki risk derecesi, beklenen yarardan düşük olmamalıdır. |
İnsanlar üzerindeki deneyler bilimsel olarak yetkin kişilerce yapılmalıdır. |
Nürnberg Code: İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra Nazi savaş suçlularının yargıladıkları Nürnberg Mahkemeleri yargıçları tarafından mahkeme sonunda insanlar üzerinde yapılacak araştırmalarda uyulacak kurallarla ilgili 10 maddeden oluşan ve “Nürnberg Code” adıyla bilinen bazı kararlar alınmıştır. Bunlar; sıralanacak olursa:
Madde 1: İnsanlar araştırmalara gönüllü katılmalıdır.
Madde 2: Araştırma amaçları toplum yararına olmalıdır.
Madde 3: Araştırma mantıklı kuramlar ve hayvanlar üzerindeki ön denemelere dayanmalıdır.
Madde 4: Araştırmada gereksiz fiziksel ve zihinsel acı olmamalıdır.
Madde 5: Ölüm ya da sakatlanma ile sonuçlanacak denemeler insanlarla yapılmamalıdır.
Madde 6: Araştırmadaki risk derecesi, beklenen yarardan yüksek olmamalıdır.
Madde 7: İnsanlar için uygun çevre ve koruma sağlanmalıdır.
Madde 8: İnsanlar üzerindeki deneyler bilimsel olarak yetkin kişilerce yapılmalıdır.
Madde 9: Araştırmaya katılanlara istedikleri zaman araştırmadan çekilme hakkı verilmelidir.
Madde 10: Araştırmacılar deneyin herhangi bir aşamasında deneylerin devamı hâlinde deneklerde ciddi yaralanma, sakatlık ve ölüm görülme olasılığı ortaya çıktığında deneyi sonlandırmalıdır.
Doğru cevap D'dir.
16.Soru
Gittiği bir kurumda, görevlinin görevin gerektirdiği resmî yükümlülükleri göz ardı ederek duygusal ve geleneksel bağlılıklara göre davranışlar sergilediğini gören bir kişinin hangi etik dışı davranışa şahit olduğu söylenebilir?
Ayrımcılık |
Kayırma |
Baskı |
Şiddet |
Yıldırma |
Kayırma, görevin gerektirdiği resmî yükümlülüklerin göz ardı edilerek duygusal ve geleneksel bağlılıklara göre meydana gelen davranıştır. Manevi veya duygusal nitelikteki geleneksel bağlılıklar ve yükümlüklerle görevlilerin veya çalışanların yakın çevresine ya da bir takım kişilere ayrıcalıklı davranmasıdır.
17.Soru
Aşağıdakilerden hangisi psikolojik etik dışı davranış türlerinden biridir?
Ayrımcılık |
Kayırma |
Rüşvet |
Şiddet-baskı |
Yolsuzluk |
Sosyokültürel ve Ekonomik Türler Psikolojik Türler • Ayrımcılık • Kayırma • Yolsuzluk • Rüşvet • Yaranma ve Yakınlığı Kullanma • Engelleyici Olma ve Yanlış Yönlendirme
18.Soru
Görev bilinci, görevle ilgili zorlukları, yükümlülükleri, sorumlulukları ve bunların gerçekleştirilmesinde yer alan ahlaki kural ve ilkelerini inceleyen çalışma alanına ne ad verilmektedir?
Etikoloji |
Neoloji |
Ontoloji |
Epistomoloji |
Deontoloji |
Deontoloji çoğunlukla görev bilinci, görevle ilgili zorlukları, yükümlülükleri, sorumlulukları ve bunların gerçekleştirilmesinde yer alan ahlaki kural ve ilkeleri inceleyen bir çalışma alanı olarak kabul edilmektedir.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi sağlık sektöründe ekonomiye dayalı çevresel faktörlerden kaynaklı etik dışı davranışlardan biridir?
Bencil davranma |
Mesleki yetersizlik |
Rekabet |
Esneklik |
Farklı algılama |
Esneklik
20.Soru
"........... kurumun öngörülebilir bir gelecekte olmak istediği yere işaret eder."
Yukarıdaki ifadede verilen boşluğu hangi seçenek doğru tamamlar?
Misyon |
Vizyon |
Felsefe |
Kurum felsefesi |
Kurumsal felsefe |
Vizyon, kurumun (ya da herhangi bir organizasyonun) öngörülebilir bir gelecekte olmak istediği yere işaret eder.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ