Sağlık Bilimlerinde Ve Yönetiminde Etik Final 5. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi tüp bebek üreme konusu ile birlikte gelen etik sorunlardan değildir?
Estetik kaygısı oluşturma |
Keyfi uygulamaların artması |
İkiz çocuk sahibi olmak için bu yöntemin seçilmesi |
Erkek çocuk sahibi olmak için bu yöntemin seçilmesi |
Ayrımcılığı körüklemek |
Tüp bebek üreme konusunda çok yenilikçi ve tıbbi bir alan tanısa da, beraberinde getirdiği etik sorunlar mevcuttur. Mecburiyetten ziyade keyfi olarak uygulamaların arttığı, açılan yeni kliniklere paralel hem devlette hem de özelde sayısal olarak önemli bir artış gösterdiği bilinmektedir. C¸iftlerin ve eşlerin tüp bebek kavramını kendi faydacı bakış açılarıyla toplumsal anlamda etik sorunlara dönüştürme ihtimalleri baş göstermiştir. İkiz çocuk sahibi olmak için tüp bebek yöntemini seçen çiftlerde üremeye olan müdahale etik bir ihlal olarak konuşulabilir. İkiz bebeklerin fizyolojik ve tıbbi etkilerini, sağlık sorunlarını düşünmeden hareket eden çiftlerde bu durumun yaratacağı bir etik sorun mevcuttur. Yine eşlerin ve çiftlerin erkek çocuk sahibi olmak için tüp bebek yöntemini kullanarak üremenin doğasına müdahil olması toplumsal cinsiyete dair büyük bir etik sorun olarak konuşulabilir. Erkek çocuk seçmek, erkek istemek gibi normatif sosyal kodlarla düşünen insanların geleceğin demografisini belirleme, erkekliği yüceltme ve kadınların yaşadığı sıkıntı ve sorunları ikinci kez görmezden gelerek ayrımcılığı körükleme gibi bir tehlikeye düştüklerinden kolayca söz edilebilir. Doru cevap A'dır.
2.Soru
Medikalizasyon ne demektir?
Sağlık hizmetlerinin yaygınlaştırılması |
Sağlık hizmetlerinin ücretsiz olması |
GDO'lu ürünlerin üretilmesi |
Canlıların klonlanma çalışmaları |
Her şeyin materyalist bakış açısı ile açıklanması |
Modernizmin ve bilim devrimlerinin bir ürünü olan medikalizasyon, modern insanın herşeyi materyalist bir yaklaşımla tıbbi ve bilimsel olarak açıklama gereksinimi şeklinde özetlenebilir.
3.Soru
“Nürnberg Code” adıyla bilinen kararlar arasında aşağıdakilerden hangisi yer almaz?
İnsanlar üzerindeki deneyler bilimsel olarak yetkin kişilerce yapılmalıdır. |
İnsanlar için uygun çevre ve koruma sağlanmalıdır. |
İnsanlar araştırmalara gönüllü katılmalıdır. |
Araştırma amaçları toplum yararına olmayabilir. |
Araştırma mantıklı kuramlar ve hayvanlar üzerindeki ön denemelere dayanmalıdır. |
İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra Nazi savaş suçlularının yargıladıkları Nürnberg Mahkemeleri yargıçları tarafından mahkeme sonunda insanlar üzerinde yapılacak araştırmalarda uyulacak kurallarla ilgili 10 maddeden oluşan ve “Nürnberg Code” adıyla bilinen bazı kararlar alınmıştır. Bunlar; sıralanacak olursa:
Madde 1: İnsanlar araştırmalara gönüllü katılmalıdır.
Madde 2: Araştırma amaçları toplum yararına olmalıdır.
Madde 3: Araştırma mantıklı kuramlar ve hayvanlar üzerindeki ön denemelere dayanmalıdır.
Madde 4: Araştırmada gereksiz fiziksel ve zihinsel acı olmamalıdır.
Madde 5: O¨lüm ya da sakatlanma ile sonuçlanacak denemeler insanlarla yapılmamalıdır.
Madde 6: Araştırmadaki risk derecesi, beklenen yarardan yüksek olmamalıdır.
Madde 7: İnsanlar için uygun çevre ve koruma sağlanmalıdır.
Madde 8: İnsanlar üzerindeki deneyler bilimsel olarak yetkin kişilerce yapılmalıdır.
Madde 9: Araştırmaya katılanlara istedikleri zaman araştırmadan çekilme hakkı verilmelidir.
Madde 10: Araştırmacılar deneyin herhangi bir aşamasında deneylerin devamı ha^linde deneklerde ciddi yaralanma, sakatlık ve ölüm görülme olasılığı ortaya çıktığında deneyi sonlandırmalıdır. Doğru cevap D'dir.
4.Soru
Pek çok ülkede suçların önlenmesi amacıyla kullanılan biyobanka çeşidi hangisidir?
DNA biyobankası |
Adli biyobanka |
Organ bankası |
Kan bankası |
Klinik patolojik örnek arşivleri |
Adli biyobankalar, pek çok ülkede suçların önlenmesi amacıyla kişilerin genetik parmak izi aracılığı ile belirlenmesine yönelik olarak kurulmaktadır. Örneğin, Birleşik Krallık Ulusal Polis Veri Tabanı 2,7 milyon kişinin bilgisini arşivlemiştir. Aynı amaçla, ülkemizde Türkiye Millî Veri Bankası’nın kurulmasına yönelik yasa uzun süredir taslak aşamasındadır.
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi etikte incelenen konulardan biridir?
Sorunu tanımlama |
İlgili bilgiyi seçme |
Hipotez kurma |
Uygulamalı ahlak |
Sonuçların geçerliliğine karar verme |
Etikte incelenen konular, insan eylemlerinin amacı, ahlaki yükümlülüğün niteliği, vicdan, ödev kavramı ve bunları inceleyen çeşitli felsefi sistemler iken, uygulamalı ahlak, kişinin kendisine ve başkalarına karşı yükümlülükleri ve ilişkilerini ele almaktadır.
6.Soru
Türkiye’nin sağlık teknolojisi alanında iyi bir düzeye gelmesi için yapılması gerekenler, Tübitak Vizyon 2023, Teknoloji Öngörü Projesi Sağlık ve İlaç Paneli Sonuç Raporunda belirtilmiştir. Buna göre aşağıdakilerden hangisi bu raporda yer almaz?
İleri teknoloji cihazlar için yazılım programları hazırlanmasına ağırlık verilmelidir |
Sağlık sektöründeki yapısal aksaklıklar giderilmeli ve bilgi iletişim alt yapısı tamamlanmalıdır |
Tek kullanımlık sarf malzemeleri tümüyle yabancı üretim olmalıdır |
Biyoteknoloji alt başlıklarına yönelik merkezler açılmalı, teşvik edilmeli ve desteklenmelidir |
Tıbbi sarf ürünlerin üretimi, yazılım programları ve biyoteknolojik çalışmalar konusunda bölgesel güç referans merkezi olma iddiası taşınmalı ve bu iddiayı gerçekleştirmelidir |
Tübitak Vizyon 2023, Teknoloji Öngörü Projesi Sağlık ve İlaç Paneli Sonuç Raporunda, Türkiye’nin sağlık teknolojisi alanında iyi bir düzeye gelmesi için yapılması gerekenler
şöyle sıralanmıştır:
• Sağlık sektöründeki yapısal aksaklıklar giderilmeli ve bilgi iletişim alt yapısı tamamlanmalıdır.
• Tek kullanımlık sarf malzemeleri tümüyle yerli üretim olmalıdır.
• İleri teknoloji cihazlar için yazılım programları hazırlanmasına ağırlık verilmelidir.
• Biyoteknoloji alt başlıklarına yönelik merkezler açılmalı, teşvik edilmeli ve desteklenmelidir.
• Tıbbi sarf ürünlerin üretimi, yazılım programları ve biyoteknolojik çalışmalar konusunda bölgesel güç referans merkezi olma iddiası taşınmalı ve bu iddiayı gerçekleştirmelidir. Doğru cevap C' dir.
7.Soru
“Tıbbi zorunluluklar ve kanunda yazılı hâller dışında, rızası olmaksızın kişinin vücut bütünlüğüne ve diğer
kişilik haklarına dokunulamayacağı" hangi yasal dayanakta geçmektedir?
Anayasa |
Türk Tabipleri Birliği Hekimlik Meslek Etiği Kuralları |
5013 Sayılı İnsan Hakları ve Biyotıp Sözleşmesi |
5013 Sayılı İnsan Hakları ve Biyotıp Sözleşmesi |
Sağlık Bakanlığı Hasta Hakları Yönetmeliği |
Sağlık Bakanlığı Hasta Hakları Yönetmeliğinin 5/d maddesi: “Tıbbi zorunluluklar ve kanunda yazılı hâller dışında, rızası olmaksızın kişinin vücut bütünlüğüne ve diğer kişilik haklarına dokunulamayacağı,” Doğru cevap E' dir.
8.Soru
Birleşik Krallık Sağlık Departmanına göre ise sağlık teknolojisi “sağlık personelinin hastalıkları önleme ve tedavide kullandıkları tüm yöntemlerdir”. Buna göre aşağıdakilerin hangisi yer almadığı söylenebilir?
Sağlığı geliştirmek |
Hastalığı önlemek |
Teşhis etmek |
Rehabilite etmek |
Katkı payı almak |
Sağlık teknolojisi Birleşik Krallık Sağlık Departmanı tanımına benzer şekilde, “sağlığı geliştirmek, hastalığı önlemek, teşhis etmek, tedavi etmek, rehabilite etmek ya da uzun dönem bakım için kullanılan her türlü girişim” olarak tanımlandığında kavramın, herhangi bir sağlık hizmetinin verildiği; basit tahta dil bastırıcısından destekleyici cihazlara, en sofistike implantlara, medikal görüntüleme sistemlerine, ilaçlara, tıbbi ve cerrahi işlemlere ve organizasyonel ve destekleyici sistemlere kadar değişen tüm tıbbi cihazları kapsadığı görülmektedir.
9.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Türk hukukunda ötanazi ile ilgili uygulamadır?
Dolaylı yasaktır |
Suçtur |
Haktır |
Belirsizdir |
Uygundur |
Dolaylı yasaktır
10.Soru
Her ihtiyaç duyulduğunda kullanıma hazır olması bilginin hangi özelliğini ifade etmektedir?
Gizlilik |
Bütünlük |
Süreklilik |
Sağlamlık |
Derinlik |
Süreklilik, bilginin her ihtiyaç duyulduğunda kullanıma hazır olması demektir. Bu ilkeye göre, her kullanıcı erişim hakkının bulunduğu bilgi kaynağına, yetkili olduğu zaman diliminde mutlaka erişebilmelidir.
11.Soru
Bir mesleği icra ederken mesleğin etik kuralları ve ilkelerinin terk edilmesi ve bu kural ve ilkelere aykırı davranışlar gösterilmesine ne ad verilmektedir?
Dogmatik davranış |
Etik dışı davranış |
Etik davranış |
Etik ikilemler |
Mesleki yetersizlik |
Etik Dışı Davranış; bir mesleği icra ederken mesleğin etik kuralları ve ilkelerinin terk edilmesi ve bu kural ve ilkelere aykırı davranışlar gösterilmesidir.
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Tübitak Vizyon 2023, Teknoloji Öngörü Projesi Sağlık ve İlaç Paneli Sonuç Raporunda, Türkiye’nin sağlık teknolojisi alanında iyi bir düzeye gelmesi için yapılması gerekenlerden biri değildir ?
İleri teknoloji cihazlar için yazılım programları hazırlanmasına ağırlık verilmelidir |
Tek kullanımlık sarf malzemeleri tümüyle yerli üretim olmalıdır |
Sağlık sektöründeki yapısal aksaklıklar giderilmeli ve bilgi iletişim alt yapısı tamamlanmalıdır |
Tek kullanımlık sarf malzemeleri tümüyle ithal olmalıdır |
Tıbbi sarf ürünlerin üretimi, yazılım programları ve biyoteknolojik çalışmalar konusunda |
Tek kullanımlık sarf malzemelerinin tümüyle yerli üretim olması Tübitak Vizyon 2023, Teknoloji Öngörü Projesi Sağlık ve İlaç Paneli Sonuç Raporunda, Türkiye’nin sağlık teknolojisi alanında iyi bir düzeye gelmesi için yapılması gerekenlerden biri değildir.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi ameliyathane ve solunum cihazlarından biridir ?
Otomatik Sekans Cihazları |
Santrifüj |
Kan Analiz Cihazları |
Defibrilatör |
EKG |
Defibrilatör ameliyathane ve solunum cihazlarından biridir.
14.Soru
Sağlık hizmetlerinin etkin ve verimli sunulabilmesi, vatandaşın hızlı erişiminin sağlanması ve ilgili paydaşlar ile veri paylaşımının sürdürülebilir olması için bilişim teknolojilerinin sağlık alanında kullanılmasına ne denir?
Dijital Hastane |
Tele-Tıp |
Mobil Sağlık |
E-Sağlık |
Medula |
E-Sağlık: Sağlık hizmetlerinin etkin ve verimli sunulabilmesi, vatandaşın hızlı erişiminin sağlanması ve ilgili paydaşlar ile veri paylaşımının sürdürülebilir olması için bilişim teknolojilerinin sağlık alanında kullanılmasıdır.
15.Soru
“Ne yapmalıyım?” sorusuna cevap arayan etik aşağıdakilerden hangisidir?
Kural etiği |
Kanun etiği |
Erdem etiği |
Negatif etik |
Nötr etik |
İki çeşit etik yaklaşımı vardır; kural etiği/negatif etik; “ne yapmamalıyım?” sorusuna odaklıdır. Erdem etiği/pozitif etik: “ne yapmalıyım?” sorusuna cevap arar. Doğru cevap C'dir.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi tele-tıpın dezavantajlarından biri değildir?
Hasta-hekim arasındaki samimiyeti azaltır. |
Ciddi sağlık sorunlarını yeterince aktaramamaya neden olabilir. |
Hastaya ve hekime vakit kazandırır. |
Hasta kendisini hizmetten uzak ve güvensiz hissedebilir. |
Hasta psikoloji açıdan memnun olmayabilir. |
Tele-tıp uygulamaları hasta-hekim ya da denek-bilim insanı arasında yüz yüze iletişim ve bu durumun getirdiği samimiyete dayalı işlevselliği olumsuz etkiler. Tele-tıp yakınlığın teknolojik eksende uzaklığa evrilmesini ve tıbbi verinin de insani alan-dan uzaklaşabilmesi ihtimalini düşündürmektedir. Sağlığın iletişimsel bir hal aldığı bu teknolojik çağ içerisinde ‘tele’ ile başlayan tanımlama-lara dair belirli bir kısıtlama ya da en azından düzenleme getirilmesi ‘tele’ olanın sadece danışma ya da iletişimsel alanda kullanılması gerektiği sonucunu doğurur. Ne var ki, telefon aracılığı ile girişilen ciddi sağlık hizmetleri, ya da özel hastane uygulamaları hasta hakkı açısından ve hastanın psikolojik tatminini de ihlal eden bir hal alabilir. Kendisini telefon ve internet aracılığı ile güvenli bir elde hisseden hastların sağlıkları ile ilgili endişelerinde de bu mercilerin uzaktan hizmetleri etik bir sorun oluşturma potansiyeli yüksektir.
Zaman kazancı ise bir avantajdır. Cevap C'dir.
17.Soru
I. Kalkınma politikaları çevre politikalarından daha önemlidir.
II. Kalkınma politikaları sadece finansal amaç için hazırlanmalıdır.
III. Çevre kanunları evrensel iken kalkınma kanunları yereldir.
IV. Kalkınma politikaları hazırlanırken çevre kanunları da dikkate alınmalıdır.
Yukarıda verilenlerden hangileri doğrudur?
I ve II |
I ve IV |
II ve IV |
III ve IV |
I ve III |
Günümüzde sağlık yönetimi politikaları yapılırken karşılaşılan en büyük çatışma kalkınma politikaları ile çevre politikalarının çatışmasıdır. Sadece finansal kaygılar ile yapılan
kalkınma politikaları çevrenin sürdürülebilirliğini tehdit etmektedir. Çevre sürdürülemez
olduğu takdirde kalkınma politikalarının da bir anlamı olmamaktadır. Çevre kanunları
evrenselken, kalkınma politikaları yereldir. Bu bakımdan kalkınma kanunlarının çevre kanunlarını dikkate alarak hazırlanması gerekmektedir.
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi sağlık alanında sosyal medyanın uygunsuz kullanımına bir örnek teşkil etmemektedir?
Dezavantajlı grubun sosyal medyada dezavantajlı durumunun deşifre edilmesi |
Çocukların sosyal medyada bir görsel olarak sunulması |
Tıbbi olduğuna inandırılan bazı ilaçların sosyal medyada viral reklamlar aracılığıyla sunulması |
Ameliyat videolarının çeşitli kanallarda içerik haline getirilmesi |
Kamu kurumlarının sosyal medyada kamu spotları paylaşmaları |
Engelliler, kadınlar, hastalar, çocuklar ve birçok dezavantajlı grubun sosyal medyadaki temsili, nefret
söylemine maruz kalmaları, hastalık ve dezavantaj gibi özel konumlarının deşifre edilmesi, sosyal medyada etik ile ilgili düzenlemeleri yeniden düşünmeyi gerektirir. Çocukların görsel olarak sunumları, kadınlara dair şiddetin meşru sunumu ya da hasta bireylerin yanlış sunumu, ameliyat videolarının çeşitli kanallarda içerik hâline gelmesi, doğum videoları ya da doğada doğum gibi popülerleşen temaları kullanıcıya özendirmek hem sağlık ile ilgili hayati bir duruma hem de sosyal medyada mahremiyet ve gizlilik ile ilgili ileride daha da büyüyebilecek etik sorunlara işaret eder. Bununla birlikte sosyal medyada tıbbi ürün veya ilaç olduğuna inandırılan ürünlerin viral reklamlar ya da pop-up reklamlar aracılığıyla kullanıcılara sürekli sunulması sağlık alanında doğru bilgiye ulaşmayı engelleyerek, yeterli ve yerinde denetime dair etik sorunları ortaya çıkarmaktadır.
19.Soru
Bir tarafın diğerine göre daha iyi veya daha fazla bilgi sahibi olduğu durum aşağıdakilerden hangisidir?
Bilgi asimetrisi |
klinik biyoetik |
Sağlık etiği |
Özgecilik |
özerklik |
Bilgi asimetrisi: Bir tarafın diğerine göre daha iyi veya daha fazla bilgi sahibi olduğu
durumdur.
20.Soru
Türkiye E-Sağlık Stratejisi kaç yılında oluşturulmuştur ?
2003 |
2001 |
2004 |
1991 |
1995 |
Türkiye E-Sağlık Stratejisi 2004 yılında oluşturulmuştur.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ