Esas Üretim Gider Yerleri Giderleri (poliklinik, klinik, ameliyathane, doğumhane, yoğun bakım, klinik laboratuvarları, tedavi üniteleri ve eğitim hizmeti üretimi birimleri vb. hizmet yerlerine ilişkin giderler)

=(20.000 +30.000 +10.000) / 5.000 =12

Gider Türlerine Göre Giderler: İlk Madde ve Malzeme Giderleri, İşçi Ücret ve Giderleri, Memur Ücret ve Giderleri, Dışarıdan Sağlanan Fayda ve Hizmetler, Çeşitli Giderler,  Vergi, Resim ve Harçlar,  Amortisman ve Tükenme Payları, Finansman Giderleri.

Hastalara bazı gereksiz hizmetlerin sunulması, evde bakım sisteminin geliştirilmemesi ve gereksiz yere yapılan cerrahi müdahaleler, hastane hizmetlerinin maliyetlerinin artış sebepleri arasında yer almaktadır. Doğru cevap E'dir.

MALİYET MUHASEBESİNDE KAYIT SEÇENEKLERİ

7/B Seçeneği ve Sağlık Kurumlarında Uygulanması

794. Çeşitli Giderler: Yukarıda belirtilen giderler dışında işletme faaliyetlerini sürdürmek için yapılması gerekli olan sigorta giderleri, kira giderleri, yolluk giderleri, dava, icra ve noter giderleri, iştirak ve aidat giderleri gibi giderlerin izlendiği hesaptır.

Hizmet işletmelerinde, hizmet stoklanmadığından yarımamul stokundan?da söz edilemez. Hizmet işletmelerinin bilançosunda mamul ya da yarımamul stoku görülmez. Sadece hizmet üretimi esnasında kullanılmamış malzemelerin stokları görünür.

MALİYET MUHASEBESİNDE KAYIT SEÇENEKLERİ

Bu tebliğde Tekdüzen Hesap Planında 7 ile başlayan yani 700-799 arasındaki hesaplar “Maliyet Hesapları” olarak sınıflandırılmıştır. Maliyet hesapları sınıfı da 7/A ve 7/B olmak üzere kendi içerisinde iki seçeneğe ayrılmıştır. Hangi işletmelerin, hangi seçenekleri kullanacakları, yine Hazine ve Maliye Bakanlığının belirlemiş olduğu iki kritere göre düzenlenmektedir. Bunlar “Aktif Toplamı” ve “Net Satışlar Toplamı”dır. Bu iki değer, her yıl Bakanlığın belirlediği “yeniden değerleme oranı” doğrultusunda güncellenerek işletmelerin 7/A ya da 7/B seçeneğini kullanmaları istenir.

Satılan Hizmet Maliyeti Hesabının borç tarafına kayıt yapılırken, Üretim Maliyeti Hesabının alacak tarafına kayıt yapılacaktır.

Değişken Maliyet: Sadece değişken üretim giderleri (direkt ilk madde, direkt işçilik, değişken genel üretim giderleri) dikkate alınarak hesaplanan mamul maliyetidir. Maliyetlerin sabit ve değişken olarak ayrılması başabaş noktası ya da kâra geçiş analizine yardımcı olur. Bu ayrım fiyatlama kararlarında minimum satış fiyatının belirlenmesinde de kullanılabilir. Doğru cevap D şıkkıdır.

Sorunun doğru yanıtı C şıkkıdır. Direkt ilk madde ve malzeme gideri ve direkt işçilik gideri üretilen ürün ve hizmetle doğrudan bağlantısı kurulabilen giderler olmasına rağmen doğrudan üretilen ürün ve hizmetle bağlantısı kurulamayan giderler genel üretim (hizmet) maliyetleri kapsamında ele alınmaktadır. 

Gider ile giderin yükleneceği ürün (hizmet) ya da gider yeri arasında doğrudan bir ilişki kurulabiliyorsa bu gider direkt gider, doğrudan ilişki kurulamıyorsa endirekt gider olarak tanımlanmaktadır. 

Tahakkuk eden ücret ve eklentileri Hizmet Üretim Maliyeti Hesabının borç tarafına kaydedilecektir.

MALİYET MUHASEBESİNDE KULLANILAN YARDIMCI HESAPLAR

Gider Yerleri ve Hastaneler

Bazen maliyet merkezleri adıyla da anılan gider yerleri; her birinin giderleri ayrı ayrı izlenip raporlanan örgüt, faaliyet veya hesap birimleridir. İşletmeler gider yerlerini belirlerken genelde işletmenin organizasyon şemalarından yararlanırlar. Gider yerleri hesapları aşağıdaki biçimde sıralanmıştır:

• Esas Üretim Gider Yerleri,
• Yardımcı Üretim Gider Yerleri,
• Yardımcı Hizmet Üretim Gider Yerleri,
• Üretim Yerleri Yönetimi Gider Yerleri,
• Yatırım Gider Yerleri,
• Araştırma ve Geliştirme Gider Yerleri,
• Pazarlama, Satış ve Dağıtım Gider Yerleri,
• Genel Yönetim Gider Yerleri.

Maliyet Muhasebesi, üretim faktörlerinin mal ve hizmet şekline dönüşmesi için yapılan tüm faaliyetlerin takip edilmesi ve bu faaliyetler için katlanılan fedakârlıkların para ile ölçülen değerlerini elde edilen ürünler üzerinde maliyet birikimleri halinde tespit etme ve hesaplama tekniğidir.

MALİYET MUHASEBESİNDE KAYIT SEÇENEKLERİ

Tekdüzen Hesap Planı Maliyet Hesapları grubu incelendiğinde, her bir maliyet/gider türünün kendi içerisinde üç gruba ayrıldığı görülmektedir. Bunlar:

• Gider hesapları,
• Yansıtma hesapları ve
• Fark hesaplarıdır.

Gider Hesapları

Dönem içerisinde tahakkuk ettirilen ya da ödenen gider ve maliyetler bu hesapların borç tarafına kayıt edilirler. Gider hesapları; işletmelerin gerek türleri, gerekse fonksiyonlarına göre maliyetlerini kendilerine özgü olarak takip ettikleri hesaplardır.

Yardımcı Üretim Gider Yerleri: İşletmenin ana faaliyet konusu olan mal veya hizmet üretimine yardımcı mal veya hizmet üreten işletme birimleridir. Hastane işletmelerinde, görüntüleme merkezleri, klinik laboratuvarlar dışındaki tüm laboratuvarlar, müşterek kullanıldıkları takdirde ameliyathaneler ve doğumhaneler ile sağlıkla ilgili mal üreten; protez, ortez, ilaç, serum üretim laboratuvarları gibi gider yerleri bu grup içerisinde yer alır.

Standart maliyet sisteminde işletmeler için önceden belirlenen ve daha çok bilimsel gerçeklere dayanan standartlar ile fiilî, yani gerçekleşen maliyet değerleri arasında ortaya çıkan farklılığı muhasebeleştirmek için kullanılan hesaplara "fark hesapları" denemktedir. 

Maliyet, en genel anlamıyla hedeflenen bir sonuca ulaşmak için katlanılması gereken fedakârlıkların parasal toplamıdır. Doğru cevap C şıkkıdır.

Hastanelerde maliyetlerin kontrol altına alınamamasının nedenleri aşağıdaki gibi özetlenebilir:

• Sağlık hizmetlerinin örgütlenme biçimi ve kontrolündeki yetersizlikler,
• Hizmet kullanıcılarının önerilen yenilikleri değerlendirme ve hayata geçirme sürecinin ağır işleyişi,
• Hasta ve hasta yakınlarının hizmetlerinin kullanımı konusundaki bilgisizlikleri,
• Uygulanan tedavi ve bu tedavinin sonuçlarını ilişkilendirecek açık kriterlerin bulunmayışı,
• Maliyetleri düşürmek için kullanılan kontrol araçlarının hizmet kullanıcıları tarafından tam anlaşılamaması,
• Kişilerin hastalıklara karşı bireysel koruyucu önlemleri almamaları,
• Hekim ile hasta ilişkisindeki mahremiyetin, sağlık kurumu yöneticisi ve hekim arasındaki işbirliğini sınırlandırması,
• Ödeme sisteminin yetersizliği,
• Fayda-maliyet bilincinin yetersizliği,
• Maliyetleri düşürme projelerine ilişkin önyargıyla yaklaşılması,
• Hekimlerin yönetsel bilgi ve becerilerinin yeterli düzeyde olmayışı.

Sağlık hizmetlerinde kullanılan her türlü ilaç, direkt ilk madde ve malzemeye örnek olarak verilebilir. Sağlık hizmetlerinde kullanılan bandaj, pamuk ve şırınga gibi tıbbî malzemeler, büro ve kırtasiye malzemeleri, temizlik malzemeleri gibi tıbbî olmayan malzemeler endirekt malzeme giderlerine örnek olarak verilebilir.