Sağlık Kurumlarında Maliyet Yönetimi Ara 6. Deneme Sınavı

Maliyetlerin Saptanma Şekline Göre Maliyet Yöntemleri • Sipariş Maliyet Yöntemi • Evre (Safha) Maliyet Yöntemi • İşlem Maliyeti (Karma) Yöntemi olmak üzere üçe ayrılır. Doğru cevap A'dır. 

Asal (Direkt) maliyet yönteminde sadece direkt giderler dikkate alınmaktadır.

İşletmelerin temel fonksiyonu yönetim; amaç fonksiyonları üretim, pazarlama ve finansman; destekleyici fonksiyonları ise insan kaynakları, muhasebe, AR-GE ve halka ilişkilerdir.

Direkt İşçilik Giderleri:

Mamul ya da hizmetin üretiminde doğrudan etkisi olan insan kaynakları gücüne ilişkin giderleridir. Örneğin, herhangi bir hastalığın tedavisi için hastaneye gelen hastaya bakan hekimin gideri direkt işçilik gideridir.

Sorunun doğru yanıtı A şıkkıdır. Diğer şıklarda verilen özellikler üretim işletmelerine ait özelliklerdendir. 

Sorunun doğru yanıtı D şıkkıdır. Sağlık personeli, yardımcı sağlık personeli, teknik personel ve idari Personel maaşları direkt işçilik giderleri olarak ele alınır. Şıklarda verilen boş zaman işçilikleri, fazla mesai primleri, yıllık ikramiye ve izin ücretleri, kıdem tazminatları, nezaretçi ücretleri, bakım onarım işçilikleri ve sosyal yardımlar endirekt işçilik giderleri olarak kabul edilmektedir. 

Toplam Maliyet = Değişken Giderler Toplamı + (Sabit Giderler * Kapasite Kullanım Oranı) normal maliyet yöntemi için kullanılmaktadır.

"Her türlü gideri yansıtan birim maliyetin hesaplamasını sağlar" maddesi tam maliyet yönteminin avantajlarından birisidir

Hastanelerin büyüklüğünü belirlemede kullanılan başlıca ölçütler, yatak sayısı, personel sayısı, hasta günü sayısıdır. Bunlar içinden en yaygın kullanılan ölçüt yatak sayısıdır. Yatak sayısı bakımından hastaneler 25, 50, 100, 200, 400, 600, 800 ve üstü yataklı hastaneler olarak sınıflandırılmaktadır. Hastane büyüdükçe sunduğu hizmet çeşidi, buna bağlı olarak kullanılan girdi, sermaye ve insan gücünün artması maliyetleri de artırmaktadır.

Faaliyet tabanlı maliyet yöntemi giderlerin dağıtımına göre maliyet yöntemleri arasında yer almaktadır.

"Maliyetler faaliyetler yapıldıktan sonra giderlerin fiilen gerçekleşen tutarından
hesaplanır." maddesi Maliyetlerin Saptanma Zamanına Göre Maliyet Yöntemlerinden Fiili Maliyet Yöntemi için söylenebilir.

Hastanelerin mülkiyet yapısı, hastanede eğitim verilmesi, hastanede sunulan hizmet türleri ya da çeşitliliği, büyüklüğü, kalite standartlarının varlığı, hastanede verilen yataklı tedavi hizmetleri, yatış süresi ve dikey bütünleşme basamağı gibi unsurlar hastanelerin maliyetlerini etkilemektedir. 

Yapılan araştırmalar kamu hastanelerinde insan kaynağı maliyetinin ortalama % 70 olduğunu ortaya koymuştur.

Dernek ve Vakıf statüsündeki hastanelerin gelirleri; Sosyal Güvenlik Kurumu gelirleri, özel sağlık sigortası gelirleri, cepten yapılan sağlık harcamaları gelirleri, nakdi yardımlar ve bağışlardır.

Safha maliyet yöntemi, bir birine benzer veya homojen tek tip mamul üreten, birbirini izleyen ve birbirine bağlı aşamalarda sürekli ve seri olarak üretim yapılan işletmelerde kullanılır. Her evrenin maliyeti ayrı ayrı hesaplanır. Bu yöntemi kullanan işletmelere örnek olarak lastik, boya, otomobil, un, kağıt, dokuma şeker fabrikaları verilebilir. Karma yönetem bazı işletmelerde sipariş ve safha maliyet yöntemleri birlikte kullanılmaktadır. Örneğin, ilk etapta seri halde bir üretim yaparken daha sonra seri halde ürettiği bu parçaları birleştirerek nihai mamul haline müşterinin istekleri doğrultusunda getirebilirler. Hacim tabanlı dağıtım yöntemi geleneksel dağıtım yöntemi olarak kabul görmüştür. Hacim tabanlı dağıtım yönteminde, genel üretim giderlerinin mamullere dağıtımında işletmede gerçekleşen hacim ölçütleri dikkate alınır. Faaliyet tabanlı dağıtım yönteminde, genel üretim giderleri öncelikle giderlerin ortaya çıkmasına neden olan faaliyetlere dağıtılmakta, daha sonra da faaliyetler bazında toplanan giderler mamul ya da hizmete dağıtılmaktadır. Sipariş maliyet yöntemi, bir işletmede mamul ya da hizmet üretiminin özel nitelikli ya da birbirinden farklı niteliklere göre yapılması durumunda kullanılır. Bu yöntem, üretim yapılan ve her partide bir birinden farklı mamuller ve hizmetler üreten işletmelere de kullanılır.

Yönetim muhasebesi, planlama, maliyet analizi, maliyet kontrolü, performans ölçümü ve karar verme gibi amaçlara sahiptir.
Planlama: Bir işletmenin başarısı etkin bir planlamaya bağlıdır. Planlama süreci uygun kaynakların sağlanması ile ilgili sorunların öngörülmesi ve etkin bir bütçelemeyi de kapsamaktadır. Yönetim muhasebesi yöneticilere planlama ve bütçeleme için gerekli olan maliyet bilgilerinin sunmaktadır.
Maliyet Analizi: Üretilen mal veya hizmetin maliyetini oluşturan; ilk madde malzeme (ham madde), direkt işçilik ve genel üretim giderleri gibi girdilerin ayrıntılı olarak ve maliyet metodolojisine uygun bir şekilde hesaplanmasıdır. Maliyet analizi yönetim muhasebesinin önemli bir aracıdır.
Maliyet Kontrolü ve Performans Ölçümü: Yönetim muhasebesi, gerçekleşen sonuçlar ile
planlananları kıyaslayarak yönetime işletmenin performansının kontrol edilmesinde yardımcı olur. Bütçe varyans analizleri, maliyet varyans analizleri ve finansal tablo değişim analizleri bu amaç için kullanılmaktadır.
Karar Verme: Karar verme yönetimin en önemli fonksiyonudur. Yönetim muhasebesi yöneticileri en karlı kararları alması için faydalı veriler sunar. Marjinal maliyet, başa baş noktası analizi gibi yöntemler yöneticilere bu bilgilerin sağlanmasında önemli araçlardır.

Fiili maliyet yönteminde, maliyetler faaliyetler yapıldıktan sonra giderlerin fiilen gerçekleşen tutarından hesaplanır. Maliyetler gerçek verilere dayanır. Tahmini maliyet yönteminde, maliyetler geçmiş deneyimlerden ve cari girdi fiyatlarından yararlanılarak tahmin edilir ve kayıtlarda bu tahminlere göre tutulur. Sipariş maliyet yöntemi, bir işletmede mamul ya da hizmet üretiminin özel nitelikli ya da birbirinden farklı niteliklere göre yapılması durumunda kullanılır. Bu yöntem, üretim yapılan ve her partide bir birinden farklı mamuller ve hizmetler üreten işletmelere de kullanılır. Safha maliyet yöntemi, bir birine benzer veya homojen tek tip mamul üreten, birbirini izleyen ve birbirine bağlı aşamalarda sürekli ve seri olarak üretim yapılan işletmelerde kullanılır.

Maliyet muhasebesinde maliyetlerin oluşumlarının izlenmesi ve kaydedilmesi kayıt düzenine göre değişmektedir.
Kayıt Düzenleri;
• Eş Zamanlı (Aynı Zamanlı) Kayıt Düzeni
• Hesaplar Arasında Aktarma Yapılmasını Gerektiren Kayıt Düzeni

Değişken giderler faaliyet hacmi ile aynı oranda artar ya da azalır.