Vaka başına ödeme yöntemi, hekim veya diğer sağlık çalışanlarına, önceden belirlenmiş protokollere dayalı olarak vakanın tanısına göre ödeme yapılması yöntemidir. Her bir vaka için ne kadar ödeme yapılacağının belirlenmesi için iki farklı uygulama mevcuttur:1) Teşhis ne olursa olsun, her vaka için sabit bir fiyat esasına dayanan vaka başına ödeme uygulaması ve 2) Teşhislerin sınıflandırılmasına dayanan vaka başına ödeme uygulaması.

Müşteri sırları ve güvenliği: Yetkili kişi ve mercilere yasal olarak verilmesi gereken bilgi ve belgeler, mevzuat dâhilinde gerçekleştirilen bilgi paylaşımı ve müşterilerin açık rızasının bulunduğu durumlar dışında, müşterilere ilişkin her türlü bilgi ve belgeyi gizli tutar ve özenle saklarlar. Her türlü hizmet ortamında işlem güvenliğinin sağlanmasına ve müşteri mağduriyetlerinin önlenmesine yönelik gerekli önlemleri alırlar.

Sosyal sigorta kurumlarının sağlık sigortaları açısından yaşadığı sorunlar şunlardır: Tüm nüfusun sağlık güvencesi kapsamında olmaması, sağlık hizmetleri ile ilgili sorunlar, sağlık sigortası prim oranları ile ilgili sorunlar, sağlık sigortalarının kapsamı ve yararlanma koşullarına ilişkin sorunlar, sağlık sigortası gelir gider durumuna ilişkin sorunlar. Oysa asgari koruma sisteminin yetersizliği, sosyal sigorta kurumlarının sağlık sigortaları açısından yaşadığı sorunlar arasında yer almaz.

Sigorta finansal sistemin etkinliğini üç şekilde artırabilir: 1) İşlem maliyetlerinin düşürülmesi, 2) likidite sağlanması ve 3) ölçek ekonomisi yaratılması. Ayrıca sigorta, risklere karşı önleyici önlemleri geliştirir.

Teşhisle İlişkili Gruplara Dayalı (TİG)’e dayalı ödeme yöntemi, 2011 yılı itibarı ile, global bütçenin kamu hastanelerine dağıtımında %15 etkili olacak biçimde kullanılan bir yöntemdir. Hastanelere yapılacak ödemelerin tamamının bu yönteme göre yapılması planlanmakta ve yapılandırılmaktadır.  

Hekimlere en uygun koşulları sağlayan ödeme yönteminin özellikleri: 1. Hekimlerin işlerinden tatmin olmalarını sağlamalı, 2. Hasta tatminini sağlamalı, 3. Etkili ve verimli tıbbi bakım verilmesini sağlamalı, 4. Hekimlerin ihtiyaç duyulan bilim dallarında ve coğrafik bölgelerde çalışmasını teşvik etmeli, 5. Hizmet sunum sistemine uygun olmalı, 6. Parasal teşviklerle maliyet kontrolü arasındaki dengeyi korumalı ve 7. Hekimlerin klinik özgürlüğünü kısıtlamamalı şeklinde ifade edilebilir.

Hastaların hekimlerini istedikleri zaman değiştirmelerinin mümkün olmaması kişi başına ödeme yönteminin dezavantajlarından biridir.

Düz oranda ödeme yöntemi, kuruluş ve yatırım gereksinimlerinde kullanmak amacıyla sermaye sağlamak için kullanılmaktadır. Bu yöntemde, sağlık kurumlarına belirli türden makine ve malzemeleri almaları için sabit miktarda bütçe verilmektedir. Bu sistemin etkili bir biçimde uygulanabilmesi için sağlık kurumunun ihtiyaç duyduğu bütün ekipmanların ve ortalama ömürlerinin iyi bir şekilde belirlenmesi gerekmektedir.

Bütçe ödemesi yönteminin maliyet etkililiği çok iyidir.

Sağlık kurumlarına ödeme yöntemleri; Bütçe Ödemesi Yöntemi, Hizmet Başına Ödeme Yöntemi, Günlük Ödemeler Yöntemi, Kişi Başına Ödeme Yöntemi, Vaka Başına Ödeme Yöntemi, Düz Oranda Ödeme Yöntemidir. Oysa Prim Ödemesi Yöntemi, Sağlık Profesyonellerine Ödeme Yöntemlerinden biridir.

Beklentilerin karşılanması amacı, sağlığa ilişkin beklentiler dışındaki beklentileri içermektedir. Bunlar bireylere saygı ve müşteri odaklılıktır. Bireylere saygı; itibara saygı, bireysel özerkliğe saygı (bireyler kendi sağlıkları hakkında karar alırlarken özerk davranabilmelidir) ve gizliliğe saygı (bireylerin kişisel sağlık bilgileri gizli tutulmalıdır) gibi unsurları kapsamaktadır. Müşteri odaklılık; tüketici memnuniyetinin birçok boyutunu içermektedir. Bunlar; sağlık ihtiyaçlarının hemen karşılanması (sistem bireylerin ihtiyaçlarını anında karşılayacak biçimde tasarlanmalıdır. Örneğin, randevu alamama ve kuyruklar gibi problemler olmamalı), temel gereklilikler (temiz oda, uygun yatak ve yiyecekler gibi unsurları kapsar), sosyal desteğe ulaşma (sağlık hizmetlerinin alımı süresince bireyler aile, arkadaş ve toplum desteğinden yoksun olmamalıdır) ve tüketicilerin tercih hakkının olması (tüketiciler bireysel veya kurumsal hizmet sunucularını seçebilmelidir) gibi unsurları kapsamaktadır.

Vaka başına ödeme yönteminde, sağlık kurumu tarafından tedavi edilen her vaka için, sağlık kurumuna önceden belirlenmiş miktarda ödeme yapılmaktadır. Bu yöntemin beraberinde getirdiği dezavantajlardan biri hastaların erken taburcu edilmesini teşvik edebilme durumudur.

Sigorta ettirilen menfaat her ne olursa olsun sigorta bu menfaatleri risk öncesi konuma getirmeyi garanti etmez, sadece riskin gerçekleşmesi ile ortaya çıkan kayıpların karşılanmasını garanti eder. Her türlü menfaatin sigortaya konu olabileceği yünündeki görüşler yanlış olmakla birlikte sigortalanabilir menfaat konusu olacak durumlara ilişkin sınırlamalar aşağıdaki gibi belirtilebilir: 1. Riskin gerçekleşmesi durumunda sigortalının maddi-manevi zarara uğraması, 2. Sigortalının, sigorta konusu üzerinde malik olması aranmaksızın menfaatinin bulunması ve 3. Yasal ve ahlaki olması gerekmektedir.

İyi tasarlanmış bir ödeme sistemi, gereksiz yere israf edilen kaynakları ve harcamaları engelleyebilir. Bu nedenle ödeme sistemini kurmak ve işletmek, sağlık politikacıları için önemli konulardan birisidir. Maliyet kontrolünün sağlanmasında temel bir araç olarak görülen ödeme sistemi, farklı mekanizmaların birleşimi sonucu farklı yöntemlerle sağlanabilmektedir. Tercih edilecek ödeme sistemleri; kaliteli sağlık hizmeti sunumunu teşvik edecek, daha iyi koşullarda ve ücret seviyesinde çalışılmasını sağlayacak, çalışmak için başka ülkelere gidilmesine engel olabilecek imkânları sağlamalıdır.

Bir sağlık sisteminin ağırlıklı olarak genel vergilerden sağlık politikası amaçlarını sağlar/karşılar (özellikle de hakkaniyet ve dayanışma başta olmak üzere) bir biçimde (nitelikte) finanse edilebilmesi için üç ana koşulun yerine getirilmiş olması gerekmektedir. Bunlar:
1. Ülkenin vergileme sistemi adaletli olmalı (vergide adalet ilkesi),
2. Ülkenin genel refah düzeyi yüksek olmalı ve bu dengeli dağılmış olmalı ve
3. Genel bütçe tahsisatında sağlık geleneksel olarak öncelikli bir yere sahip olmalı.

GSS, özde yeniden dağıtımcı bir çerçeveye sahiptir. GSS’nda bütün sağlık sigortası şemaları tek bir çatı altında toplandığından ve herkesi zorunlu olarak kapsadığından, çapraz destek (cross-subsidisation) gerçekleşebileceğinden GSS’nin önemli ölçüde dayanışma ilkesini yerine getirdiği belirtilebilir.