Sembolik Mantık Ara 3. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
p: Ayşe derslerine çok çalışmıştır.
q: Ayşe sınavdan geçmiştir.
r: Ayşe başarılı bir öğrencidir.
s: Ayşe sınavlarında kopya çekmiştir.
t: Ayşe sınavlarından 90 ve üzeri puan almıştır.
(~t›(~r^~s))›~p önermesi aşağıdakilerden hangisine karşılık gelir?
Ayşe sınavlarından 90 ve üzeri puan aldıysa başarılıdır ve sınavı geçmiştir. |
Eğer Ayşe sınavlarından 90’dan daha az puan aldıysa başarılı değildir ve kopya çekmemiştir. Bu durumda Ayşe derslerine çok çalışmamıştır. |
Ayşe sınavlarından 90 ve üzeri puan almadıysa başarılı değildir. Dolayısıyla Ayşe derslerine çok çalışmamıştır. |
Ayşe derslerine çok çalışmadıysa sınavlardan 90 ve üzerinde puan almamıştır. Ve sınavlarından geçememiştir. |
Ayşe sınavlarına çok çalışmamışsa kopya çekmiştir. Ve derslerinden geçmiştir fakat başarılı değildir. |
~t›(~r^~s) önermesinin başındaki “~t” Ayşe’nin sınavlarından 90 ve üzerinde puan almadığını söylemektedir. (~r^~s) sembolü ise Ayşe’nin başarılı olmadığını ve sınavdan kopya çekmediğini belirtmektedir. Ve durumun bir sonucu olarak devamında gelen “~p” önermesi Ayşe’nin derslerine çok çalışmadığını söylemektedir.
2.Soru
Öncül önermelerinin tümünün doğru olması durumunu en iyi açıklayan önermeye sonuç önermesi olarak ulaşılmaya çalışılan akıl yürütmeye ne ad verilir?
Tutarlı cümle |
Geçerli cümle |
Heptengitme |
Tümevarım |
Tümdengelim |
Öncül önermelerinin tümünün doğru olması durumunu en iyi açıklayan önermeye sonuç önermesi olarak ulaşılmaya çalışılan akıl yürütmeye Heptengitme adı verilir.
3.Soru
Çözümleyici çizelgenin elemanları kaç tanedir?
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
Çizelgeden bahsederken, çizelgedeki her numaralı önermeye bir “nokta”, 1. numaralı noktaya çizelgenin “kökü”, kökten en aşağıya kadar birbirini izleyen noktalara bir “dal” adını vereceğiz.
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisinde verilen önermeler birlikte tutarlıdır?
Ahmet Ayşe’den uzundur. Ayşe Ahmet’ten kısadır. |
Osman Ali’nin babasıdır. Ali Osman’ın oğlu değildir. |
Çiğdem Sinem’den büyüktür. Sinem Ayşegül’den büyüktür. Ayşegül Çiğdem’den büyüktür. |
Gizem Merve’nin ablasıdır. Merve Gizem’in kardeşi değildir. |
Fatma Semih’ten 3 yaş büyüktür. Semih Murat’tan 2 yaş küçüktür. Fatma Murat’tan 1 yaş küçüktür. |
B seçeneğinde Osman Ali’nin babası ise Ali Osman’ın oğludur. C seçeneğinde Çiğdem Sinem’den büyük, Sinem de Ayşegül’den büyük ise Ayşegül Çiğdem’den küçüktür. D seçeneğinde Gizem Merve’nin ablası ise Merve de Gizem’in kardeşidir. E seçeneğinde Fatma Semih’ten 3 yaş büyük, Semih Murat’tan 2 yaş küçük ise Fatma Murat’tan 1 yaş büyüktür. Dolayısıyla bu seçeneklerdeki önermeler birlikte tutarsızdır. Ahmet Ayşe’den uzun ise Ayşe Ahmet’ten kısadır.
5.Soru
Aşağıdaki ifadelerden hangisi bir önerme örneği olarak gösterilemez?
Adana Türkiye’nin başkentidir. |
9+3=28 |
Ay Dünya gezegeninin uydusudur. |
Ahmet bir marangozdur. |
“Ahmet” bir marangozdur. |
E seçeneğinde “Ahmet” sözcüğünün marangoz olduğu anlamı çıkmaktadır. Bu yüzden bir önerme olarak ileri süremeyeceğimiz ifade E seçeneğinde yer alan tümcedir. Diğer ifadeler anlamlı ve kesin yargı belirttiği için birer önerme örneğidir.
6.Soru
Aşağıdaki çözümleyici çizelgede soru işaretli yere hangi önerme gelmelidir?
~ (~ q ↔ (p ˅ q)) |
(~ q ↔ (p ˅ q)) |
~ (q ↔ (p ˅ q)) |
~ (~ q → (p ˅ q)) |
~ (~ q ↔ (p ˄ q)) |
Yukarıdaki çözümleyici çizelge karşılıklı-koşullama önermesinin değillemesi olduğundan soru işareti yerine ~ (~ q ↔ (p ˅ q)) önermesi gelmelidir.
7.Soru
Anlamlı ve kesin yargı bildiren bildirsel cümleye ne ad verilir?
Tutarlı cümle |
Geçerli cümle |
Önerme |
Çıkarım |
Tümdengelim |
Anlamlı ve kesin yargı bildiren bildirsel cümleye Önerme adı verilir.
8.Soru
Aşağıdaki sözcüklerden hangisi çok anlamlıdır?
Masa |
Telefon |
Yüz |
Atkı |
Buhar |
Yüz sözcüğü çok anlamlı bir sözcüktür. Çünkü birbiriyle alakasız birden fazla anlamda kullanılabilir. Çehre anlamında kullanılan “Yüz” ve eylem anlamında kullanılan “Yüz” bu duruma örnek gösterilebilir.
9.Soru
Aşağıdaki sözcüklerden hangisinin anlamında bir bulanıklılık yoktur?
Yavaş |
Hızlı |
Güçlü |
Köpek |
Uzun |
A, B, C, E seçeneklerindeki sözcüklerin anlamları bulanıktır. Çünkü tam olarak hangi durumlara uygulanabileceği kesin olarak belirlenemez. Köpek sözcüğü ise karşıladığı varlık bakımından nettir.
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisi doğrusal olmayan bir önerme eklemidir?
Ve |
Veya |
İse |
Değil |
İçin |
“Ve”, “veya”, “ise” ve “değil” temel doğrusal önerme eklemleri olup “için” doğrusal olmayan bir eklemdir.
11.Soru
“Cem doktordur.” ve “Bir insan doktorsa hastaları vardır.” önermelerinden oluşan gruba aşağıdaki önermelerden hangisini eklersek tutarlılık bozulmaz?
Osman Cem’in hastasıdır. |
Herkes Cem’in hastasıdır. |
Cem kimsenin hastası değildir. |
Cem bugün hastalarını muayene etti. |
Kimse Cem’in hastası değildir. |
Bir grup önermenin tümünün aynı zamanda doğru olabilmesi bu önermeler grubunun tutarlı olması demektir. Bir grup önermenin tümünün aynı zamanda doğru olmaması ise bu önerme grubunun tutarsız olması demektir.
12.Soru
p: Galatasaray şampiyon olmuştur
q: Galatasaray son maçında çok iyi futbol oynamıştır.
r: Beşiktaş son maçında çok iyi futbol oynamıştır.
s: Galatasaray son maçını kazanmıştır.
t: Beşiktaş son maçında kazanmıştır.
u: Beşiktaş şampiyon olmuştur.
Yukarıdaki sembolleştirme anahtarına göre aşağıdakilerden hangisi “ Beşiktaş ve Galatasaray son maçlarında çok iyi oynamışlar fakat Beşiktaş yenememiş Galatasaray yenmiştir?
(r˄q)˅(~t˄~s) |
(r˄q)˅(~t˄s) |
(r˄q)˄(~t˄s) |
(r˅q)˄(~t˅s) |
(r˅q)→p |
Beşiktaş ve Galatasaray’ın son maçlarında çok iyi oynadığından bahsedildiğinden ilk olarak r˄q sembolü gelmelidir. Devamında Beşiktaş’ın yenemediği ve Galatasaray’ın yendiği söylendiğinden ~t˄s sembolü gereklidir.
13.Soru
İki bileşeni de yanlış ise yanlış olan önerme eklemi aşağıdakilerden hangisidir?
Değilleme Eklemi |
Tikel Evetleme Eklemi |
Tümel Evetleme Eklemi |
Koşul Eklemi |
Karşılık-koşul Eklemi |
Tikel evetlemeli önerme ancak iki bileşeni de yanlış ise yanlış olur. Diğer tüm bileşenlerde önerme doğrudur.
14.Soru
Çözümleyici çizelge yönteminin amacı aşağıdakilerden hangisidir?
Çözümleyici çizelge yönteminin ana fikri, yanlışlayıcı yorumlama bulmaktır. |
Çözümleyici çizelge yönteminin ana fikri, bileşik önermelere uygulanacak işlemelere değilleme kurallarını uygulamaktır. |
Çözümleyici çizelge yönteminin ana fikri, bir önermenin doğru olması için gereken koşulların bir çizgesini (grafiğini) oluşturmaktır. |
Çözümleyici çizelge yönteminin ana fikri, bir önerme için doğrulayıcı yorumlama bulmaktır. |
Çözümleyici çizelge yönteminin ana fikri, sembolik önermelerin semantik statüsünü belirlemektir. |
Çözümleyici çizelge yönteminin ana fikri, bir önermenin doğru olması için gereken koşulların bir çizgesini (grafiğini) oluşturmaktır.
15.Soru
Aşağıdaki çözümleyici çizelgede soru işareti bulunan yere hangi önerme gelmelidir?
(r˅p)→q |
(p˄q)→r |
(p→q)→r |
((p˅q)→ ̴ r)˄r |
((p˅ ̴ q)→ ̴ r)˄r |
1. ve 2. satır alt alta olduğundan iki önerme arasında ˄ simgesi olmalıdır. Ayrıca 2. satırda r bulunduğundan 2. satırdan sonra gelen dallanma 1. satırdan kaynaklanan bir dallanmadır.3. satırdaki ̴ p˄ ̴ q ve ̴ r ifadelerini incelediğimizde doğru cevap ((p˅q)→ ̴ r)˄r olur.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi “tümel evetleme eklemi” sembolüdür?
→ |
↔ |
˄ |
˅ |
~ |
A seçeneğindeki sembol “koşul” eklemi, B seçeneğindeki sembol “karşılıklı koşul”eklemi, D seçeneğindeki sembol “tikel evetleme ” eklemi, E seçeneğindeki sembol “değilleme” eklemi, C seçeneğindeki sembol ise “tümel evetleme eklemi” sembolüdür.
17.Soru
Bir önerme tüm değerlendirmelerde yanlış çıkıyorsa bu önerme ile aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
Çelişkidir. |
Totolojidir. |
Değili kendisine eşdeğerdir. |
p∨q bu türden bir önermedir. |
p∧~p bu türden bir önerme değildir. |
Bir önerme tüm değerlendirmelerde yanlış çıkıyorsa bu önerme çelişkidir.
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi geçerli çıkarımların “doğruluğu koruma özelliği” olarak adlandırılır?
Çıkarımın öncül önermelerinin tümünün doğru olduğu kabul edildiğinde sonuç önermesini de doğru olduğunun kabul edilmesi. |
Çıkarımda tüm öncül önermeleri doğru ve sonuç önermesinin yanlış olduğunu kabul etmenin olanaklı olması. |
Çıkarımda öncüllerin sonuç önermesini kesin olarak ortaya koyması değil, sonucun doğru olma olasılığını arttırmaları şartını sağlaması. |
Çıkarımda öncül önermelerin doğruluğu sonuç önermesinin doğruluğunu ciddi olarak arttırması. |
Çıkarımda öncül önermelerin doğruluğunun anlamlı bir şekilde arttırmaması. |
Çıkarımda tüm öncül önermeleri doğru ve sonuç önermesinin yanlış olduğunu kabul etmenin olanaklı ise, bu çıkarım “geçersiz” çıkarım olarak nitelenir. Tümevarımlı akıl yürütme bakımından çıkarımda öncüllerin sonuç önermesini kesin olarak ortaya koyması değil, sonucun doğru olma olasılığını arttırmaları şartı aranır. Eğer çıkarımda öncül önermelerin doğruluğu sonuç önermesinin doğruluğunu ciddi olarak arttırması, bu çıkarımın güçlü bir tümevarımlı çıkarımdır. Çıkarımda öncül önermelerin doğruluğunun anlamlı bir şekilde arttırmaması ise bu çıkarım zayıf tümevarımlı çıkarımdır. Çıkarımın öncül önermelerinin tümünün doğru olduğu kabul edildiğinde sonuç önermesini de doğru olduğunun kabul edilmesi geçerli çıkarımların doğruluğu koruma özelliği olarak adlandırılır.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi sembolleştirmenin yararlarından değildir?
Sembolleştirme söylemek istediğimizi kesin olarak ifade etmemizi sağlar. |
Sembolleştirme söylemek istediğimizi daha kısa ifade etmemizi sağlar. |
Sembolleştirme kavramları soyutlaştırarak karmaşık hale getirir. |
Sembolleştirme önermelerin mantıksal denetlemesinin sadece biçimsel kurallara göre yapılmasını sağladığından denetlemeleri hızlı ve hatasız gerçekleştirebilmemizi sağlar. |
Sembolik mantıkta önerme ve çıkarımları tek tek ele almak yerine biçimlerini ela alarak genel sonuçlara ulaşabiliriz. |
Gündelik dilin bir ifadesinin bir sembolik dildeki karşılığını oluşturmak, başlangıçta verilen gündelik dil ifadesini sembolleştirmek anlamına gelir. Sembolleştirme ile ifadelerde anlam ve kullanım ile ilgili kusurlardan kaçınmamızı sağlar. A, B,D ve E seçenekleri sembolleştirmenin yararlarıdır.
20.Soru
Önermede geçen her bir önerme değişkeninin hangi gündelik dil önermesiyle karşılanacağını gösteren liste aşağıdakilerden hangisidir?
Çıkarım |
Sembolleştirme anahtarı |
Semantik statü |
Çeviri anahtarı |
Gündelik tablo |
Önermede geçen her bir önerme değişkeninin hangi gündelik dil önermesiyle karşılanacağını gösteren listeye çeviri anahtarı denir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ