Sembolik Mantık Ara 5. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi bir gündelik dil önermesindeki her bir farklı basit önermeyi farklı bir önerme değişkeni ile eşleştiren bir listeye, bu gündelik dil önermesi için ne denir?
Totoloji |
Çelişki |
Çıkarım |
Semantik statü |
Sembolleştirme anahtarı |
Bir gündelik dil önermesindeki her bir farklı basit önermeyi farklı bir önerme değişkeni ile eşleştiren bir listeye, bu gündelik dil önermesi için bir “sembolleştirme anahtarı” denir.
2.Soru
p: Futbol oynamak yetenek işidir.
q: Kızlarda futbol oynayabilir.
r: Elif futbol oynamaya 7 yaşında başlamıştır.
s: Elif yeteneklidir.
t: Elif basketbol oynamak istemektedir.
u: Basketbol oynamak isteyenler için bir çok kulüp vardır.
Yukarıdaki sembolleştirme anahtarına göre, “ Futbol oynamak yetenek işi olmasına ragmen, kızlarda futbol oynayabilir ve Elif futbol oynamaya 7 yaşında başlıyorsa, Elif yeteneklidir.” gündelik dil önermesinin sembolik önermeler mantığının dilindeki karşılığıdır?
(p ˅ ((q ˄ r) →s)) |
(p ˄ ((q ˄ r) ↔s)) |
(p ˄ ((q ˄ r) →s)) |
(p → ((q ˄ r) →s)) |
(p ˄ ((q ˅ r) →s)) |
(Futbol oynamak yetenek işidir ˄ ((Kızlarda futbol oynayabilir ˄ Elif futbol oynamaya 7 yaşında başlamıştır) → Elif yeteneklidir)) sembolleştirme anahtarına uygun olarak önerme değişkenlerini koyarsak, (p ˄ ((q ˄ r) →s)) elde edilir.
3.Soru
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ve sözcüğü bir önerme eklemi olarak yorumlanır?
Ayşe ve Ekrem kardeştir. |
2 ve 6 nın ortalaması 4 tür. |
Dünya ve güneş yuvarlaktır. |
Yasemin ve Aslı arkadaştır. |
Selim ve anıl kuzendir. |
Dünya ve güneş yuvarlaktır. Tümcesinde yer alan ve sözcüğü önerme eklemidir.
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisi çok-anlamlı bir sözcüktür?
Kapı |
Oda |
Kitap |
Çeşme |
Dede |
Bir ifadenin birbiriyle ilgisiz birden fazla anlamda kullanılması, çok-anlamlılık olarak tanımlanmaktadır. “Ben” sözcüğü hem kişinin kendisini hem de vücuttaki bir kitleyi ifade ettiğinden çok-anlamlıdır.
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisinin anlamı bulanıktır?
Ağır |
Hızlı |
Erken |
Kaba |
Okul |
Anlam bulanıklığı, bir ifadenin hangi varlıklara, hangi durumlara uygulanabileceğinin kesin olarak belirlenememesidir.
6.Soru
Aşağıdaki sözcüklerden hangisi çok-anlamlıdır?
Gemi |
Çay |
Masa |
Bıçak |
Kapı |
Bir ifadenin birbiriyle ilgisiz birden fazla anlamda kullanılmasına çok-anlamlılık denir.
7.Soru
Bir önermenin çelişki önermesi olduğunu göstermek için çözümleyici çizelge yöntemine göre aşağıdakilerden hangisi yapılması gerekir?
Önermenin değilinin çizelgesini yapıp tüm dalların açık olduğunu göstermek |
Önermenin değilinin çizelgesini yapıp tüm dalların kapalı olduğunu göstermek |
Önermenin çizelgesini yapıp en az bir açık dal bulmak |
Önermenin çözümleyici çizelgesini yapıp tüm dalların açık olduğunu göstermek |
Önermenin çözümleyici çizelgesini yapıp tüm dalların kapalı olduğunu göstermek |
Bir önermenin çelişki önermesi olduğunu göstermek için çözümleyici çizelge yöntemine göre önermenin çözümleyici çizelgesini yapıp tüm dalların kapalı olduğunu göstermek gerekir.
8.Soru
Aşağıdakilerden hangisi geçerli bir çıkarımdır?
Bazı ağaçlar meyve vermez. Çam bir ağaçtır. O halde çam meyve vermez. |
Türkiye ya yedi ya da sekiz bölgedir. O halde Türkiye sekiz bölgedir. |
Kedi hayvandır. Çilek meyvedir. O halde kedi hayvandır ve çilek meyvedir. |
Matematik zordur. O halde fizik kolaydır. |
Bazı aylar 30 gün bazı aylar 31 gündür. O halde Şubat ayı 30 gündür. |
A seçeneğindeki önermede öncül önermeler doğru olmasına karşın sonuç önermesi yanlıştır, dolayısıyla bu önerme geçersiz bir önermedir. B seçeneğinde öncül önermesi doğrudur ancak sonuç önermesiyle öncül önerme arasında mantık ilişkisi olmadığından bu önerme de geçersizdir. Benzer şekilde D seçeneğinde Fiziğin kolay olması matematiğin zor olmasının bir sonucu değildir. E seçeneği de B seçeneğine benzer şekilde geçersiz bir önermedir.
9.Soru
“Bir veya daha fazla sayıda önermeden hareketle bir başka önermeye ulaşmak” aşağıdaki kavramlardan hangisini tanımlamaktadır?
Tutarlılık |
Önerme |
Olumsal doğruluk |
Çıkarım |
Mantık |
Bir grup önermenin tümünün aynı zamanda doğru olabilmesi bu önermeler grubunun tutarlı olması demektir.Anlamlı olan ve kesin bir yargı bildiren tümcelere ise önerme denir.Kimi doğru önermelerin önermelerin doğru olmaları gerçekliğin durumuna bağlıdır. Yani gerçekliğin başka türlü olması ve dolayısıyla bu önermelerin doğruluk değerinin değişmesi mümkündür. Bu tür önermelere olumsal olarak doğru önermeler, bu tür doğruluğa da olumsal doğruluk denir.Mantık ise düzgün akıl yürütme kurallarının bilimi olarak tanımlanır.
10.Soru
Düzgün akıl yürütme kuralları bilimine ne denir?
Mantık |
Felsefe |
Nöroloji |
Sosyoloji |
Psikoloji |
Düzgün akıl yürütme kuralları bilimine Mantık denir.
11.Soru
Bir ifadenin hangi varlıklara, hangi durumlara uygulanabileceğinin kesin olarak belirlenememesi aşağıdakilerden hangisi ile ifade edilir?
Sembolleştirme |
Çok-anlamlılık |
Anlam bulanıklığı |
Semantik |
Pragmatik |
Anlam bulanıklığı, bir ifadenin hangi varlıklara, hangi durumlara uygulanabileceğinin kesin olarak belirlenememesidir.
12.Soru
I. Bir çıkarımın denetlenmesi, çıkarımın
geçerli mi geçersiz mi olduğunun ortaya konması demektir.
II. Hem sembolleştirme hem de gündelik dile çeviri işlemleri kesin kurallarla ortaya konabilir.
III. Sembolleştirme sonucunda hangi sembolik önermenin elde edileceği, sembolleştirme anahtarına bağlı olarak
değişir.
Yukarıdaki ifadelerden hangisi/hangileri doğrudur?
Yalnız I |
Yalnız II |
I ve II |
I ve III |
I, II ve III |
Bir çıkarımın denetlenmesi ise, çıkarımın
geçerli mi geçersiz mi olduğunun ortaya konması demektir.
Gündelik dilin hem terim sayısı hem de tümce yapıları bakımından zenginliği
dolayısıyla, ne sembolleştirme ne de gündelik dile çeviri işlemleri kesin kurallarla ortaya konamaz.
Sembolleştirme sonucunda
hangi sembolik önermenin elde edileceği, sembolleştirme anahtarına bağlı olarak
değişir.
Doğru cevap D seçeneğidir.
13.Soru
p: Ayşe başarılı bir öğrencidir.
q: Ayşe tüm derslerinden geçmiştir
r: Ayşe kopya çekmiştir.
Yukarıdaki sembolleştirme anahtarına göre, aşağıdakilerden hangisi “Eğer kopya çekmişse, Ayşe tüm derslerinden geçmesi durumunda bile başarısız bir öğrencidir” gündelik dil önermesinin sembolik önermeler mantığının dilindeki karşılığıdır?
(r › (p › q)) |
(r › (p › q)) |
(~r › (p › q)) |
((r › (q › ~p)) |
((r › ~r) › p) |
((Ayşe kopya çekmiştir) ise (Ayşe tüm derslerinden geçmiş ise değildir Ayşe başarılı bir öğrencidir.)) ifadesinde, basit önermeler yerine, bize verilen sembolleştirme anahtarına uygun olarak, önerme değişkenlerini koyarsak aşağıdaki sembolik önerme elde edilir
((r › (q › ~p))
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisi bir heptengitmeli (abdüktif) akıl yürütme örneğidir?
Arabanın üstünde çamurdan kedi patisi izi var. Bu durumda arabanın üstünden kedi geçmiştir. |
İçi görülmeyen bir torbanın içinden çekilen birin bilye siyahtır. İkinci bilye siyahtır. Üçüncü bilye siyahtır. O halde torbadaki tüm bilyeler siyahtır. |
Ayşe öğrencidir, o halde Ayşe sabahları erken kalkar. |
Her insan yalan söyler. Sevgi bir insandır. O halde, Sevgi yalan söyler. |
2’ye bölünenebilen her sayı çift sayıdır. 16, 2’ye bölünür. O halde 16 çift sayıdır. |
B ve C şıklarındaki akıl yürtmeler tümevarımlı, D ve E şıklarındaki önermeler ise tümdengelimli akıl yürütmelerdir.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi geçerli bir çıkarımdır?
Ali Murat’ın babasıdır. O halde, Ali Murat’ı sever. |
Ali Murat’ın arkadaşıdır. Murat Can’ın arkadaşıdır. O halde Ali Can’ın arkadaşıdır. |
Ali hem Murat’ın hem de Can’ın arkadaşıdır. O halde Ali ile Murat arkadaştır. |
Ali ya Murat’ın ya da Can’ın arkadaşıdır. O halde Ali Murat’ın arkadaşıdır. |
Ali Murat’ı tanır. O halde Murat Ali’yi tanır. |
Bir veya daha fazla sayıda önermeden hareketle bir başka önermeye ulaşmak bir çıkarımda bulunmaktır. Bir çıkarımda bulunduğumuzda ulaştığımız önerme sonuç önermesi, sonuç önermesine ulaşmak için başlangıç noktası olarak aldığımız önermeler öncül önermeler veya kısaca öncüllerdir.
16.Soru
Çözümleyici çizelge yöntemi ile doğruluk tablosu arasındaki aşağıda verilen ilişkilerden hangisi yanlıştır?
İki metot da bir önermenin mantık statüsünü belirleyebilmek ve bir çıkarımın geçerliliğini denetleyebilmek için kullanılır. |
Çözümleyici çizelge yöntemi, doğruluk tablosuna oranla çok daha kolay öğrenilir. |
Doğruluk tablosu çözümleyici çizelge yöntemine göre daha doğru sonuçlar verir. |
Çözümleyici çizelge yöntemi, doğruluk tablosuna göre daha pratiktir. |
Doğruluk tablosu, çizelge yöntemine göre daha pratiktir. |
Doğruluk tablosunda değişkenler arttıkça tablo çok hızlı bir şekilde büyür ve hata yapılma ihtimali giderek artar. Fakat çözümleyici çizelge ona göre çok daha kısa ve pratiktir.
17.Soru
Tikel evetlemeli önerme hangi koşul altında yanlış olur?
İki bileşeni de yanlış olursa. |
İki bileşenden birincisi yanlış ikincisi doğru olursa. |
İki bileşenden birincisi doğru ikincisi yanlış olursa. |
İki bileşeni de doğru olursa. |
Tikel evetlemeli önerme her zaman yanlıştır. Herhangi bir koşula gerek yoktur. |
Tikel evetlemeli önerme sadece iki bileşeni de yanlış olduğu durumda yanlıştır. Diğer tüm durumlarda doğrudur.
18.Soru
Bir A önermesinin totoloji olup olmadığıyla ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A önermesinin çözümleyici çizelgesinde açık kalan dal varsa totolojidir. |
Doğruluk tablosuna bakıldığında en az bir geçerli durum varsa önerme totolojidir. |
̴ A önermesinin çözümleyici çizelgesinde bütün dallar kapanmışsa A totolojidir. |
̴ A önermesinde en az bir kapalı dal varsa totolojidir. |
A önermesinin çözümleyici çizelgesinde açık dal yoksa A totolojidir. |
A önermesinin çözümleyici çizelgesinde açık dal yoksa yani bütün dallar kapandıysa A bir çelişkidir. Dolayısıyla A totoloji değildir.
19.Soru
Bir çıkarımı çözümleyici çizelge ile denetlerken öncüllerin kendilerini ve sonucun değilini alt alta yazıp çizelgeyi tamamladıktan sonra tüm dalların kapalı olduğu gösterilebiliyorsa, bu çıkarım için aşağıdaki ifadelerden hangisi kullanılabilir?
Olumsal |
Geçerli |
Geçersiz |
Tutarsız |
Tutarlı |
Bir çıkarımın geçerliliğini çözümleyici çizelge ile denetlerken tepe noktalara alt alta öncülleri ve sonuç önermesinin değilini yazarız. Tüm dallar kapanırsa çıkarım geçerlidir. Doğru yanıt B seçeneğidir.
20.Soru
Bir dalda birbirinin değili olan iki önerme ortaya çıkarsa o dala aşağıdakilerden hangisi denir?
Açık |
Kapalı |
Yarı açık |
Yarı kapalı |
Tamamlanmış |
Bir dalda birbirinin değili olan iki önerme ortaya çıkmış ise o dal kapalıdır. Dolayısıyla da o dala kapalı dal denir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ