Kaydileştirmenin fiziki güçlükler açısından faydaları: • Senetlerin saklanması için ihtiyaç duyulan geniş mekânlara gerek kalmamaktadır. • Senetlerin saklanması için ihtiyaç duyulan iş gücünden tasarruf sağlamaktadır. • Senetlerin basımı için ihtiyaç duyulan masraftan tasarruf edilmektedir. • Senetlerin piyasada tedavülü (alım, satım, teslim gibi) için gerekli zaman ve iş gücü masrafını ortadan kaldırır. • Senetlerden doğan hakların kullanımı konusunda ortaya çıkan güçlükleri ortadan kaldırmaktadır.

Merkezî saklama kuruluşları ile ilgili SerPK m. 80 ve 81. maddeler dikkat çekicidir. Buna göre Merkezî Saklama Kuruluşları, sermaye piyasası araçlarının merkezî saklanması ve bunlara ilişkin hakların kullanımı hizmetlerini veren anonim ortaklık şeklindeki özel hukuk tüzel kişiliğini haiz kurumlardır.

Yatırım fonu, tapuya tescil işlemleri ile sınırlı olarak tüzel kişiliği haiz addolunur. Yatırım fonu portföyünde bulunan taşınmazlar, taşınmaza dayalı haklar ve taşınmaza dayalı senetler tapu kütüğüne fon adına tescil edilir.

İpotek finansmanı kuruluşları, konut ve varlık finansmanı kapsamında, türleri ve nitelikleri Kurulca belirlenen varlıkların devralınması, devredilmesi, devralınan varlıkların yönetimi ve varlıkların teminat olarak alınması ve Kurulca uygun görülen diğer faaliyetlerin yerine getirilmesi amacıyla kurulan anonim ortaklıklardır.

İdari haklar kapsamında paylar sahibine,
• Anonim ortaklık genel kurul toplantılarına katılma hakkı
• Oy hakkı
• Bilgi alma hakkı
• İnceleme ve denetleme hakkı
• Genel kurul kararlarının geçersizliğine ilişkin dava açma hakkı
• Yönetim kurulu üyeleri aleyhine sorumluluk davası açma hakkı
Mali haklar kapsamında paylar sahibine,
• Kâr payı hakkı
• Tasfiye payı hakkı
• Bedelsiz paylardan yararlanma hakkı
• Rüçhan hakkı (artırılan sermayeden öncelikle yararlanma hakkı) gibi haklar bahşeder.

Sermaye olarak konulacak gayrimenkuller ile gayrimenkullere dayalı ayni haklar, ortaklığın tüzel kişilik kazanması veya sermaye artırımının tescilinden itibaren en geç 10 iş günü içerisinde tapu sicilinde ortaklık adına tescil ettirilir. Diğer varlıklar için ise ilgili mevzuatta öngörülen süre ve şartlara uyulur.

Başlangıç sermayelerinin Kurulca belirlenen miktardan az olmaması

Sermaye piyasasının yardımcı kuruluşları (unsurları): gözetim otoritesi (Sermaye Piyasası Kurulu), borsalar, Merkezi Kayıt Kuruluşu, Türk Sermaye Piyasaları Birliği, derecelendirme kuruluşları, bağımsız denetim kuruluşları, Yatırımcı Tanzim Merkezi, yatırım fonları, yatırım ortaklıkları, portföy yönetim şirketleri, konut finansman fonu, varlık finansman fonu, ipotek finansmanı kuruluşları ve varlık kiralama şirketidir. Anonim ortaklıklar, T.C. Merkez Bankası ve KİT'ler fon talep edenler; aracılar ise fon arz edenlerdendir. Doğru cevap B'dir.

Bono, police ve çekin sermaye piyasası aracı olmamasının temelinde ikame edilebilir olma özelliğini taşımamaları yatmaktadır. Para, bono, police ve çekin menkul kıymet olmadığı açıkça hükme bağlanmıştır.

Sermaye Piyasası Kanununun kısaltmalar ve tanımlar ile ilgili 3. mad­desinin, “m” ben­dinde kolektif yatırım kuruluşu kavramının, “yatırım fonları ve yatırım ortaklıklarını” ifade ettiği açıkça hüküm altına alınmıştır. Doğru cevap A şıkkıdır.

Merkezî takas kuruluşları SerPK 77’inci maddesinde, borsalarda ve teşkilatlanmış diğer pazar yerlerinde işlem gören sermaye piyasası araçlarının teslimi, bedellerinin ödenmesi ve bu işlemlere ilişkin teminat yükümlülüklerinin ifası ile ilgili işlemleri yürüten anonim ortaklık şeklindeki özel hukuk tüzel kişiliğini haiz kurum olarak tanımlanmıştır. Merkezî takas kuruluşlarının kuruluşuna Kurulun teklifi üzerine ilgili Bakan tarafından izin veri­lir. Bu kuruluşların faaliyete geçmesi ise ayrıca Kurulun iznine tabidir. Doğru cevap E şıkkıdır.

Yatırım ortaklıklarının kuruluş izni verilmesi belirli şartlara tâbi tutulmuştur. Buna göre;
a. Kayıtlı sermayeli anonim ortaklık şeklinde kurulmaları,
b. Başlangıç sermayelerinin Kurulca belirlenen miktardan az olmaması,
c. Paylarının nakit karşılığı çıkarılması ve pay bedellerinin kuruluş sırasında tam ve nakden ödenmesi,
ç. Ticaret unvanlarında «Yatırım Ortaklığı» ibaresinin bulunması,
d. Esas sözleşmelerinin bu Kanun ve ilgili düzenlemelerde yer alan hükümlere uygun olması,
e. Kurulca yetkilendirilmiş bir kuruluşun portföy saklama hizmetini yürütmek üzere belirlenmiş olması,
f. Kurulca belirlenecek diğer şartları taşıması zorunludur.

Ayni sermaye unsurlarının değerinin bilirkişi marifetiyle belirlenerek şirket sözleşmesine yazılması aranan şartlardan değildi.

Yatırım fonlarının portföyünde bulunan yatırım araçlarının mülkiyeti, fonun tüzel kişiliği olmadığından, fon kurucusuna aittir. Ancak bu fona özgülenen mal varlığı kurucunun diğer mal varlığından ayrıdır ve kurucunun sahip olduğu mülkiyet, yukarıda değinildiği üzere inançlı mülkiyettir. Tasarruf sahipleri ile aralarında yapılan sözleşmeye uygun olarak fon varlığını kullanmakla yükümlüdür.

Kuruluş izni alan bir aracı kurumun, kurulca mevzuatın müsaade ettiği ölçüde daha uzun bir süre öngörülmemişse, izin tarihinden itibaren 6 ay içerisinde faaliyet izni için başvuruda bulunması gereklidir.

Sermaye piyasası araçları, piyasada fon akışını sağlama fonksiyonunu icra etmektedir.

Aracı kurumlara kuruluş izni verilebilmesi için gerekli şartlar şu şekilde sıralanabilir;

• Anonim şirket şeklinde kurulmuş olmak?
• Payların nama yazılı olması?
• Payların nakit karşılığı olması?
• Kurulca belirlenen asgari sermaye koşulunun karşılanması
• Esas sözleşmenin mevzuata uygunluğu
• Kurucuların mevzuatın aradığı nitelikleri taşıması
• S¸effaf ve açık ortaklık yapısı.

Portföyü oluşturmayla birlikte, onun değerini korumak esasından sapmadan, artış trendini yakalamaya yönelik her türlü değerlendirme, işlem ve
önlemi almak başlıca faaliyet konusudur.

Senetlerden doğan hakların kullanımı konusunda ortaya çıkan güçlükleri ortadan kaldırmak, kaydileştirmenin fiziki güçlükler açısından sağladığı bir faydadır.