Augustinus’a göre devlet, amacı ve adaleti yönetmesi bakımından iyi ama kökeni bakımından kötüdür. Devlet gerekli kılınmıştır çünkü insanlar Tanrı’dan ayrılıp kargaşaya düşmüş ve Tanrı bu yüzden insanları birbirinin üstüne hükümran kılmıştır. O hâlde devlet, kökeni bakımından ilk günahla malul, bir cezadan öte değildir.

Yönetim biçimini belirleyen bir başka etken iklim koşullarıdır ya da daha genel olarak coğrafyadır. Aristoteles’in bu yaklaşımına “İklimler Kuramı” adı verildiği de olur ve yüzyıllar sonra bu yaklaşım farklı biçimlerde de olsa îbn-i Haldun ve Montesquieu’de de kendisini gösterir.

Roma'nın Krallık Döneminde başlangıçta soy temelli bir örgütlenme varken bu durum giderek değişir ve yerini ikamet ve özel mülkiyet temelli bir örgütlenmeye bırakır. Buna göre yurttaşlar soyluluk durumları yanında servetlerine göre de tasnif edilir. Bu tasnif sırasında ortaya çıkan ve çoluk çocuklarından başka serveti olmayanlar, yalnızca çocuk üretebilenler, vb. anlamlara gelen toplumun en yoksul sınıfını gösteren bu gruba proletarii ad verilmektedir.

XVI. yüzyılda iktidarlar mutlak biçimler almaya başladıkça ortaya çıkan tepkilerin İkincisini Etienne de La Boetie ve yapıtı Gönüllü Kulluk Üzerine Söylev temsil etmektedir. İlk tepkiyi temsil eden ütopyacı düşünüşten farklı olarak, La Boetie siyaset sorununu siyasetin ta kendisini eleştirerek tartışır. Siyaseti devlet merkezli kavrayan La Boetie, devleti reddetmek için en başta siyaseti reddeder ve siyasal düşüncenin en temel savlarından birine, insanın “zoonpolitikon” olduğu savına karşı çıkar. La Boetie’ye göre, insan doğuştan ya da doğal olarak siyasal bir hayvan değildir; insan sonradan siyasal bir hayvan hâline gelir.

Marcus Tullius Cicero (İÖ 106-43) varlıklı atlılar sınıfının mensubu olarak aktif bir siyasetçi ve iyi hatip olmanın yanı sıra, Roma düşüncesinin en önemli isimlerinden biridir. Soyluların ve varsılların desteğiyle önce konsüllük, ardından senatörlük yapmıştır. Kısa yaşam öyküsünün de gösterdiği gibi, Cicero kişinin en üstün uğraşının politika ya da devlet adamlığı olduğu düşüncesindedir.

Augustinus’un Tanrı Devletinden sonra, Orta Çağda üretilmiş, ilk kapsamlı siyasal inceleme metni olan Policraticus’un yazarı Salisburyli John’dur.

Platon, devlet anlayışı gereği, iş bölümünden hareketle ideal devleti, üç temel meslek grubuna bölünmüş, sınıflı bir toplumsal zemine yerleştirir. Zemin üç temel iş alanıyla, üretim, koruma ve yönetim işleriyle inşa edilir ve her bir iş ayrı bir sınıfa karşılık gelir. Bu üç sınıf üreticiler, koruyucular ve yöneticilerdir. Hiyerarşik olarak en altta bulunan üreticiler sınıfına ait insanların ruhlarında, maddi istekler hâkimdir. Bunların erdemi ölçülülüktür. İkinci ana sınıf olan koruyucular sınıfında hâkim olan ruhsal kısım soylu isteklerle ilgilidir ve buna bağlı olarak bu sınıftaki insanlar şan, onur, alkış peşinde koşan ün sever insanlardır. Bu nedenle bunlara karşılık gelen erdem, yiğitlik erdemi olacaktır. Hiyerarşik olarak en üstte yer alan sınıf yöneticiler sınıfıdır ve bunların ruhlarında akıl, başlıca hâkim özellik olarak kabul edilir. Bu sınıftaki insanlar bilginin peşinde koşan, dolayısıyla erdemi bilgelik olan, bilgi sever insanlar, yani filozoflar olacaktır. Bu erdemlere sahip sınıflardan oluşan ideal bir devlette böylece bilgelik, yiğitlik ve ölçülülük olmak üzere üç temel erdemin olduğu görülür. Ancak bu üç ayrı sınıfın her birinin kendine özgü işlevsel alanda faaliyet yürütmesi, bunun dışına çıkmaması, birbirleri arasındaki ilişkilerin buna göre biçimlenmesiyle dördüncü bir erdem, doğruluk ya da adalet erdemi de ideal devlette cisimleşmiş olur. Bu sayededir ki ideal devlet adaletin ta kendisidir.

Feodal döneme rengini kazandıran feodal üretim tarzının temelini manoryal örgütlenme adı verilen özel bir tür köy örgütlenmesi oluşturmuştur. Her ne kadar bu örgütlenme Roma İmparatorluğu'nun pazara dayalı, geniş ölçekli köle emeğiyle üretim yapan, büyük çiftlikleri olan latifundium'ların dönüşümüyle ortaya çıksa da, manoryal örgütlenme ile latifundium arasında çok belirgin bir fark vardır. Bu fark, manoryal örgütlenmenin pazara dönük değil, tamamen kendine yeterli kapalı bir ekonomi olmasıdır. 

Theodere de Beze adlı düşünür, eğer ihtiyaç dahilinde ise, bir devletin iktidarını indirmek gerekiyorsa, gerekirse dışarıdan örneğin bir Protestan devletten yardım alabileceğini söyler. Böylece De Beze, din adına ülkelerin birbirlerinin iç işlerine karışmalarını da doğrulamış olur.

Sokrates de Sofistler gibi, düşüncesinin merkezine insanı ve toplumu koyar. Ama onlardan farklı olarak Sokrates, bilgiye sahip olduğunu, bilgiyi öğretebileceğini savunmaz. Sokrates, bu bağlamda Sofistleri de eleştirmektedir. Çünkü çoğu insan kendisinden bihaber bir biçimde, bildiğini sanmaktadır. Sokrates, öncelikle insanlara bildiklerini sanırken hiçbir şey bilmediklerini göstermektedir.

Polis sözcüğü “polise ait işler, güçler” anlamında politika sözcüğünün kaynağında yer alır. Ancak sözcük farklı dillerde farklı biçimlerde karşılanmıştır. Örneğin Latincede polis için site ya da civitas terimleri kullanılmaktadır. Türkçe’de ise polis için kent devleti ya da şehir devleti terimleri kullanılır.

Polis, her bir yurttaş tarafından öncelikle gözetilmesi, savunulması, uğruna can verilmesi gereken siyasal bir varlıktır. Polis’in varlığı, orada yaşayan yurttaş için onu gerçek anlamda insan hâline getiren doğal ya da kutsal bir varlıktır.

Bugünkü çağrışımlarıyla yani zora dayalı, yaygın şiddet ve keyfilikle nitelendirilebilecek bir terim olan diktatörlük, Roma döneminde, cumhuriyet tarafından geliştirilmiş anayasal bir kurumdur. Olağanüstü dönemlerde konsüllerce atanan ve kendisine senato tarafından belirli bir amaç doğrultusunda, altı ayı geçmemek üzere tam etki verilen kişiye diktatör denmektedir.

Ütopyacı düşünüş, var olan bozuk siyasal düzenlere karşı, iyi bir siyasal düzenin ya da toplumun mümkün olduğunu, bunun için insan aklının en önemli kılavuz ve insan iradesiyle eyleminin en başta gelen araç olduğunu savunan düşünceler grubudur. Ütopyacı düşünce edebi anlatılar biçiminde karşımıza çıktığı gibi, siyasal düşünce tarihi içinde, teoriler biçiminde de karşımıza çıkabilir.

İmparator-Papa çatışması içinde imparatorluk yanlısı olan düşünürlerden birisi olan Padovalı Marsilius 1324 yılında Defensor Pacis adlı eserini kaleme almıştır.